Israël en Egypte zijn het
eens over vredesregeling
Intronisatie paus ongedwongen feest
Oud-president
Mikojan van
Sowjet-Unie
overleden
®S\)Aï*
Rhodesische
acties
maken
kans op
overleg
kleiner
ma»
Nieuwe
ronde
Salt-
gesprek
I MAANDAG 23 OKTOBER 1978
PAGINA 7
ROME (GPD) - Rome en de wereld
hebben gistermorgen een paus
leren kennen zoals ze er geen ge
wend waren: een krachtige, le
venslustige man, die onvermoei
baar na een drie uur lange plech
tigheid bleef groeten en zwaaien
en daarna weer vanuit zijn raam
begon te spreken. Hij maakte er
ten slotte pas een eind aan omdat
het „voor u en mij" etenstijd was
geworden. De plechtige ambts
aanvaarding van Karol Wojtyla,
sinds afgelopen maandag paus
Johannes Paulus de Tweede, was
van begin tot einde een feest, dat
telkens weer even ontsnapte aan
de strenge regels van het proto
col.
Dat lag gedeeltelijk aan de duizen
den Polen, die met hun vlaggen
en hun nationale klederdrachten,
maar nog meer door hun over
weldigende geestdrift, de toon
aangaven te midden van de hon
derdduizenden die zich op het
plein bevonden en die tot ver in
de brede toegangsweg, de Via
della Conciliazione, het feest mee
beleefden.
Het lag bovenal aan de paus zelf,
die deze week al meermalen had
bewezen zich niet te willen storen
aan de traditionele pauselijke ge
dragsregels. Zo was hij de dag na
zijn verkiezing een Poolse vriend
in een Romeins ziekenhuis gaan
opzoeken en had hij zaterdag
morgen, tot verbijstering van de
hem omringende monseigneurs,
meer dan een half uur handen ge
schud en gepraat met de 700
journalisten die voor zijn verkie
zing naar Rome waren gekomen.
In plaats van zegenend door de
rijen te schrijden, zoals van hem
verwacht werd, liep hij van links
naar rechts door het middenpad
van de zaal en gaf iedereen ant
woord: - Gaat u nog naar Polen
terug? „Zo vaak ik maar kan". -
Gaat u er nog skiën? „Als ze me
de kans geven". - Mag ik u eens
komen interviewen? „Mijn hele
leven is nu een interview". Hij
was al aan het eind van de zaal,
toen hij de handen aan de mond
zette om te roepen dat hij ieder
een nog even wilde zegenen.
Met diezelfde spontaniteit en har
telijkheid begroette hij gisteren
voor de inwijdingsmis ieder van
de kardinalen die hem hadden
gekozen. Hij verzekerde in zijn
preek de Romeinen dat hij nu zelf
ook Romein was geworden, en
begroette zijn Poolse landgeno
ten in zijn eigen taal, niet alleen
degenen die naar Rome waren
gekomen, maar ook allen die in
het Poolse land waren achter
gebleven. Ten slotte vroeg hij alle
mensen („en met hoeveel eerbied
dient de apostel van Christus dat
woord 'mens' uit te spreken"):
„Bidt voor mij! Helpt mij u te
dienen".
Toen de plechtigheid, ver over de
voorziene tijd, was afgelopen,
leek hij er niet genoeg van te
kunnen krijgen afscheid te ne
men van de juichende menigte.
Zwaaiend en zegenend en af en
toe in een groot gebaar zijn kruis
hoog heffend, als om aan te geven
in wiens dienst hij daar stond en
wie al deze geestdrift moest gel
den, vertrok hij.
In dit grote volksfeest, waarin Ro
me en Polen elkaar ontmoetten,
raakten de talrijke hoogwaardig
heidsbekleders uit heel de wereld
min of meer op de achtergrond.
Zoals twee maanden geleden
voor paus Luciani, waren er nu
ook staatshoofden aanwezing:
president Jablonski van Polen,
Sarkis van Libanon, koning Juan
Carlos van Spanje, benevens de
premiers van Nederland Van Agt,
van Frankrijk Renè Barre, van
Italië Giulio Andreotti, de katho
lieke Hertog van Norfolk als per
soonlijk afgezant van koningin
Elisabeth en de assistent van pre
sident Carter, Zbigniew Brze-
zinski, zelf een van de miljoenen
Amerikanen van Poolse afkomst.
Onder de vertegenwoordigers
van niet-katholieke christelijke
kerken viel ditmaal de primaat
van de Anglicaanse kerk op,
aartsbisschop Donald Coggan
van Canterbury, die vorige keer
zijn voorganger Michael Ramsey
had afgevaardigd.
De autoriteiten verlieten direct na
de paus het plein. Maar de menig
te bleef wachten, tot de paus tien
minuten later aan zijn raam ver
scheen om het .Angelus" voor te
bidden en zo de gewoonte op te
nemen die door zijn voorgangers
was ingesteld. Daarna begon hij
opnieuw te spreken, een speciale
groet aan de jongeren, „de toe
komst van de wereld, de hoop
van de kerk en mijn hoop" en
nogmaals een groet in het Pools.
Het was toen half twee geworden
en het was bijna met tegenzin, dat
hij moest aankondigen: „Nu
moeten we er een eind aan ma
ken".
In de loop van de middag ontving
de paus de afgevaardigden van de
andere christelijke kerken en
vandaag de officiële vertegen-
woorigers van landen en regerin
gen. Daarna zou hij zich, volgens
een nog niet officieel bevestigd
bericht, enige tijd willen terug
trekken in het pauselijk buiten
verblijf van Castel Gandolfo, om
zich in te werken in zijn nieuwe
taak en de beslissingen voor te
bereiden die hij zeker binnenkort
zal gaan nemen, onder meer met
betrekking tot de Vaticaanse be
noemingen.
Evenals zijn voorganger wilde paus Johannes Paulus II
gekroond. Als teken van zijn inwijding lol paus kreeg hij een
wollen sjerp, het pallium, om.
MOSKOU (GPD) - De Ameri
kaanse minister van buiten
landse zaken Cyrus Vance is
gisteren in Moskou een nieu
we ronde van onderhandelin
gen begonnen met zijn Russi
sche collega Andrei Gromiko.
Als enig onderwerp tijdens
twee gespreksrondes golden
de laatste obstakels die de af
sluiting van een nieuw (twee-
,de) strategisch Salt-verdrag
nog in de weg staan. Een van
de amerikaanse onderhan
delaars noemde de gesprek
ken tussen beide delegaties
gisteren „serieus en zake
lijk".
Minister Gromiko wilde geen
commentaar geven bij het
begin van de besprekingen.
„Het is onmogelijk om vóór
onderhandelingen daarover
al iets te zeggen", aldus de
bewindsman. Beide partijen
hebben o.m. gesproken over
voorstellen die de Amerika
nen drie weken geleden ge
daan hebben, toen minister
Gromiko in de Verenigde Sta
ten was. Bij het begin van de
eerste Salt-onderhandelingen
kwamen beide partijen over
een, dat er geen opening van
zaken gegeven zou worden
tijdens de besprekingen.
Van Amerikaanse zijde wilde
men daarom ook alleen maar
kwijt „dat er nog maar een
paar vraagstukken geregeld
moeten worden". Volgens
een Amerikaanse woord
voerder „naderen we nu wer
kelijk het eind van de onder
handelingen, maar naarmate
dit eind in zicht komt, worden
de onderhandelingen zwaar
der". Het huidige (interim-)
Salt-akkoord kwam in 1972
tot stand tijdens een ontmoe
ting in Wladiwostok van de
Russische partijleider
Brezjnjev en de toenmalige
Amerikaanse president Ford.
Dit akkoord werd vorig jaar
verlengd, toen beide partijen
er niet in slaagden op tijd een
tweede Salt-verdrag rond te
krijgen.
Het nieuwe akkoord wacht o.a.
nog op regelingen voor de
Amerikaanse Cruise-raket, de
Russische Backfire-bom-
menwerper, het vraagstuk
van modernisering van be
staande raketten en bom
menwerpers en het tempo
waarin de kernwapenarse
nalen verminderd kunnen
worden. Beide partijen zijn
het tot nu toe eens geworden
over een ontwerp-tekst die al
meer dan zestig pagina's be
slaat.
De afsluiting van een nieuw
Salt-verdrag maakt eindelijk
de lang uitgestelde topont
moeting tussen de Russische
president Brezjnjev en zijn
Amerikaanse collega Carter
mogelijk. De Russen hebben
een topontmoeting tot nu toe
altijd afgehouden, omdat ze
die wilden koppelen aan het
tekenen van een nieuw stra
tegisch akkoord.
Grenzen Syrië-
Irak weer open
DAMASCUS (AFP/UPI) - Syrië
heeft gisteren bekendgemaakt
dat de grenzen met Irak met on
middellijke ingang geopend
worden. Ook de havens en de
vliegvelden zijn weer toeganke
lijk voor Irakees verkeer. De
grenzen tussen de twee landen
zijn ruim twee jaar gesloten ge
weest.
De heropening van de grenzen is de
nieuwste stap in de normalisatie
van de betrekkingen tussen Syrië
en Irak.
r Anastas Mikojan
MOSKOU (GPD) - Oud-Sowjet-
president Anastas Mikojan is za
terdag op 82-jarige leeftijd over
leden „na een ernstig en lang
ziekbed". Met een opmerkelijk
ovcrlevingstalent wist Mikojan
zich door alle politieke stormen
heen te slaan en trok hij zich in
1965 in alle rust en waardigheid
terug uit het actieve politieke le
ven van de Sowjet-Unie. In dit
opzicht was hij vrijwel de enige
die dit wist te bereiken van de
hooggeplaatste bolsjewieken die
in 1917 actief hadden meegedaan
aan het omverwerpen van het
tsaristisch bewind.
De Armeniër Anastas Mikojan
werd in 1895 (25 november) gebo
ren in het Georgische dorp Sa-
man. In 1915 beëindigde hij met
succes zijn opleiding tot priester,
maar na enkele maanden sloot hij
zich aan bij de bolsjewieken. In
1926 werd Mikojan opgenomen
in het Politburo van de commu
nistische partij van de Sowjet-
unie. Als enige in de Sowjet-ge-
schiedenis wist Mikojan zijn po
sitie in het Politburo (dat ook an
dere benamingen gekend heeft)
40 jaar onafgebroken te behou
den tot hij dit college in 1966 ver
liet.
Als minister („volkscommissaris")
werd hij in 1926 belast met de bui
tenlandse handel. Mikojan wist
de donkere jaren '30 zonder
kleerscheuren door te komen
Tijdens de oorlog speelde h(j een
belangrijke rol in de evacuatie
van een groot deel van de Russi
sche industrie. Hele fabrieks
complexen werden toen voor de
komst van de oprukkende Duitse
horden gedemonteerd en later
achter de Oeral weer opgebouwd.
Aan het eind van de oorlog verge
zelde Mikojan dictator Stalin
naar de geallieerde conferenties
in Teheran en Jalta. Hij werd be
schouwd als een van de steunpi
laren van de Russische dicta
tor.
Tegenover buitenstaanders heeft
Mikojan later weieens verklaard
dat alleen de dood van Stalin in
1953 hem (Mikojan) had gered
van de executiedood. Onder de
nieuwe regering van Malenkov
bleef Mikojan verantwoordelijk
voor de handel, nadat hij deze
functie na de oorlog weer toebe
deeld had gekregen. Hy knoopte
enge betrekkingen aan met de
nieuwe partijleider Chroestjsjov,
die hij in 1957 hielp verdedigen
tegen een machtsgreep van o.a.
Molotov en andere orthodoxen in
de partij.
Toen Chroesjtsjov in 1964 door
Bresynjev en de zijnen aan de
kant werd gezet, koos Mikojan de
zijde van de nieuwe machtheb
bers. Hij werd dat zelfde jaar tot
president benoemd, nadat
Brezjnjev deze functie had opge
geven om zich meer aan partij-
werk te kunnen wijden. Eind '65
trok Mikojan zich echter om ge
zondheidsredenen terug, en een
jaar later trad hij ook uit het Po
litburo van de communistische
partij. Hij werd hiermee een van
de allereersten die zich in de
Sowjet-geschiedenis in alle eer
biedwaardigheid wisten terug te
trekken uit het politieke le-
JERUZALEM (GPD) - Israël en Egypte zijn het eens geworden over een vredesregeling.
Over de belangrijkste geschilpunten bij de onderhandelingen is in Washington, dank
zij een compromisformule van president Carter, overeenstemming bereikt, die echter
nog afhankelijk is van de goedkeuring door de Israëlische regering. Deze komt van
avond bijeen. De vredesregeling betekent het einde van drie decennia vijandelijkhe
den.
hadden om zaken te kunnen
doen. Zij drongen daarom zelf
ook aan op ruggespraak met hun
regering. In feite waren er niet zo
zeer moeilijkheden bij de onder
handelingen zelf, als wel binnen
de Israëlische regering. D^janS
dreigende en pessimistische
woorden van de vorige week wa
ren dan ook in hoofdzaak be
doeld als discussiestof voor zijn
medeministers. „Beide partijen
moeten concessies doen, anders
komt er geen overeenkomst", zei
Dajan, en hy gaf via de pers aan
Begin de boodschap dat de rege
ringsleiders het misschien beter
zelf konden opknappen, waar
mee hij indirect zijn onvrede tot
uitdrukking bracht over zijn veel
te beperkte instructies.
Naar buiten toe leek een Egvptisch-
Israëlische crisis op komst, en om
die crisis te voorkomen, greep
president Carter in. Hij beloofde
om te beginnen Israël meer geld
verdedigingslijn en nieuwe
vliegvelden - hoeveel is niet pre
cies bekend - en verder kwam hij
met een compromisformule in
zake de band tussen de twee
Camp David-akkoorden.
Wat er precies in het compromis
voorstel staat, is niet bekend.
Maar het ligt voor de hand dat et
volgens dat voorstel een docu
ment aan het vredesverdrag moet
worden toegevoegd waarin beide
partijen verklaren te zullen pro
beren ook het tweede deel van de
Camp David-akkoorden snel uit
te voeren: de Palestijnse auto-
Weizman en Dajan moeten van
avond die compromisformule
verdedigen tegenover een aantal
ministers die ook dat al te ver
gaat: zij willen per se niet dat de
westelijke oever van de Jordaan
in het Egyptisch-Israëlische ver
drag genoemd wordt, uit vrees
dat een gebrek aan vooruitgang
inzake de Palestynse autonomie
later voor Sadat een aanleiding
zal kunnen zijn het vredesver
drag te verbreken - uiteraard na
het terugkrijgen van de Sinaï.
Als Dajan en Weizman erin slagen
de regering ervan te overtuigen
dat het om een paar formules gaat
die niet van wezenlijke betekenis
zijn. dan kunnen zij snel naar
Washington terug om het bijna
voltooide werk af te maken. De
moeilijkheid is dat Begins rege
ring steeds te horen krijgt dat zijn
ferme taal uit het verleden niets
voorstelt als het op daden aan
komt: de nederzettingen in de
Sinai, die nooit zal kunnen door
drukken - als hij dat tenminste
zelf wil.
Aanslag op
politieagenten
MADRID (GPD) - Bij een aanslag
gisteravond in het Baskische
plaatsje Arneas-Gecho zijn twee
politiemannen gedood en raak
ten twee anderen gewond toen
vier gewapende mannen vanuit
een hinderlaag op de politieman
nen schoten. Onmiddellijk na de
aanslag zijn de daders in twee
verschillende auto's gevlucht.
Waarnemers zien in deze aanslag
het antwoprd van de ETA op het
verzoek van de Baskische Natio
nalistische Partij die de extreem
linkse groeperingen in het Bas
kenland heeft opgeroepen het
vuren te staken.
0a^e'
C^°n ?rtt ver besc
V\eV He V\rr^a i u
Verwarring
Het snel wisselende optimisme en
pessimisme in Washington, de Is
raëlische klacht dat Egypte de
akkoorden van Camp David
schendt, gevolgd door Dajans
plostelinge optimisme en de toe
voeging dat Egypte de akkoor
den van Camp David niet
schendt, hebben voor grote ver
warring gezorgd. Een reconstruc
tie leert het volgende.
Dajan en Weizman - door ae verte
genwoordigers van de harde lijn
in de regering gewantrouwd -
zijn met uiterst nauw omschre
ven instructies naar Washington
gegaan. Hun voornaamste be
perking was dat zij op geen en
kele manier een verband tussen
het Egyptisch-Israëlische vre
desakkoord en de Palestijnse au
tonomie mochten aanvaarden.
Dat verband kwam al snel ter ta
fel; niet in formele zin. maar wel
politiek, ook al door de reis van
de Amerikaanse onderminister
van buitenlandse zaken Saun
ders in het Midden-Oosten. In
Jordanië en Saoedi-Arabië bena
drukte* Saunders de relatie tussen
de Palestijnse autonomie en het
vredesverdrag. Dat vergrootte de
altijd latent aanwezige argwaan
binnen het Israëlische kabinet
ten aanzien van de „ware" Egyp
tische en Amerikaanse bedoelin
gen. Er ontstond een soort van
georganiseerde oppositie in het
kabinet - met aan het hoofd su
perhavik generaal Sharon - die
extra voorzichtigheid van vooral
Dajan in Washington tot gevolg
had.
Dajan en Weizman kwamen belden
tot de conclusie dat zij meer vrij
heid van manoeuvreren nodig
Het grote struikelblok is of was de
relatie tussen de vredesovereen
komst tussen Israël en Egypte, en
het tweede deel van het Camp
David-akkoord: de Palestijnse
autonomie. Alle partijen zijn het
erover eens dat er geen formeel-
juridische band bestaat tussen de
twee, maar zowel Egypte als de
VS hebben aangedrongen op een
formule die enig politiek verband
legt tussen het Israëlisch-Egypti-
sche vredesverdrag en een oplos
sing voor het Palestijnse vraag
stuk.
Dat Israël en Egypte het eens wa
ren, is gisteren bekend gemaakt
door de Amerikaanse woord
voerder bij de onderhandelingen.
George Sherman. Behalve de Is
raëlische, zal ook de Egyptische
regering zich op zeer korte ter
mijn over het concept-verdrag
moeten uitspreken.
Volgens Sherman zijn de voor
naamste kwesties bij de onder
handelingen - voor zover het de
delegaties betreft - opgelost.
Sommige zaken, waaronder een
regeling voor de verkoop van olie
uit de Sinai aan Israël, moeten
nog in aparte documenten wor
den uitgewerkt.
Behalve over het Palestijnse vraag
stuk, zou ook overeenstemming
zijn bereikt over het tijdschema
voor de Israëlische terugtrekking
uit de Sinai, de Egyptische di
plomatieke erkenning van Israël
en de nieuw te bouwen verdedi
gingslinies aan de Egyptisch-Is
raëlische grens.
De politieke status van de Palesty-
nen en de deling van Jeruzalem
zou buiten de overeenkomst zijn
gehouden.
De Israëlische ministers D^jan
(buitenlandse zaken)en Weizman
(defensie) keerden gistermiddag
uiterst optimistisch terug uit
Washington voor het overleg met
de regering, een optimisme dat
Dajan toeschreef aan de actieve
bemiddeling van president Car
ter. De zaken zagen er daarom
volgens Dajan veel beter uit dan
een paar dagen geleden. Er is vol
gens Dajan nog geen algehele
overeenstemming, maar als het
Israëlische kabinet akkoord gaat
met de compromisvoorstellen,
dan kan de zaak eind volgende
week rond zijn, zo meende Da
jan.
Een breed grijnzende minister van buitenlandse zaken, Mosje Dajan, bij
zijn aankomst gisteren in Tel Aviv
In Amerika werd gisteren, ondanks alle struikelblokkenbekend gemaakt
dat er overeenstemming tussen Egypte en Israel is bereikt voor een vredes
regeling.
Wat de door Carter voorgestelde
compromis-formule precies in
houdt, is niet bekend. Aangeno
men wordt dat het om een docu
ment gaat dat aan het vredesver
drag wordt toegevoegd en waarin
beide partijen verklaren zich in te
zullen spannen voor de tenuit
voerlegging van het tweede deel
van het akkoord van Camp Da
vid.
JOHANNESBURG (GPD) - De
kansen op overleg tussen alle be
trokken partijen bij het Rhode-
sië-conflict lijken de grond inge
slagen te zijn door de aanvallen
die Rhodesie de afgelopen drie
dagen heeft uitgevoerd op doelen
in Zambia en Mozambique. De
zwarte nationalistische leiders
Nkomo en Moegabe verklaarden
gisteren niets te willen weten van
besprekingen met de „moorde
naars in Salisbury". Nkomo be
schuldigde de Rhodesische rege
ringstroepen er onder meer van
honderd ongewapende meisjes te
hebben vermoord.
Volgens Rhodesische woordvoer
ders werden in totaal 1500 guer
rillastrijders tijdens deze opera
ties gedood, die gedeeltelijk
reeds afgelopen woensdag be
gonnen en door de Rhodesische
luchtmacht in samenwerking
met commando-eenheden in he
likopters werden uitgevoerd. Za
terdag meldden Zambiaanse mi
litaire instanties dat hun troepen
nog in gevechten met de Rhode-
siers waren gewikkeld. De acties
hadden op ruim 200 kilometer
binnen Zambiaans en meer dan
90 kilometer binnen Mazambi-
kaans grondgebied plaats.
Tijdens de aanvallen legden de
Rhodesiërs het gehele burgerlij
ke en militaire luchtverkeer in
Zambia lam en bedreigden van
uit de lucht het vliegveld van
Loesaka en de militaire basis
Moembwa Zambia werd gewaar
schuwd dat de vliegvelden ge
bombardeerd zouden worden als
ook maar één vliegtuig zou star
ten. Voor de duur van de opera
ties richtten zij in Zambia een ei
gen basis op, vanwaaruit verdere
aanvallen werden gelanceerd.
Een groep journalisten in Salis
bury werd daarheen gebracht en
had gelegenheid het guerrilla-
kamp Moekoeshi, 150 kilometer
noordoostelijk van Loesaka te
bezoeken.
Joshua Nkomo verklaarde later tij
dens een zeer emotionele pers
conferentie in Loesaka dat 226
mensen gedood en 629 gewond
werden tijdens de aanval. Hij zei
ook dat zijn guerrillastrijders ze
ven Rhodesische vliegtuigen en
een helikopter hadden neerge
schoten.
Premier Ian Smith keerde intussen
van een reis van twee weken door
de Verenigde Staten naar Salis
bury terug. In Johannesburg
verklaarde hij dat hij zich geen
illusies maakte over de Rhodesi
sche situatie en dat zijn over
gangsregering verder aan een in
terne oplossing zal werken, ook al
is men thans bereid om aan een
conferentie van alle betrokken
partijen deel te nemen. Smith zei
te betwijfelen of de voorgenomen
verkiezingen nog dit jaar in Rho-
desië zullen plaatshebben en gaf
toe dat de guerrilla's feitelijk
overal actief zijn en dat in vele
gebieden wet en orde niet meer
gehandhaafd kunnen wor
den.
Smith verklaarde verder „zeer ge
lukkig" te zijn over de Rhodesi
sche militaire acties in Zambia en
Mozambique. Hij zei ook aan de
Amerikaanse politici duidelijk te
hebben gemaakt dat hij de uit
breiding van geweld betreurt,
maar dat de Verenigde Staten er
blijkbaar niet aan denken om
thans een vredesoproep te doen
om de oorlog te beëindigen.
t.b.v. Nat. Puzzelactie „Het Gehandicapte Kind"
