Ik
heb
van
mijn
hobbvm'n werk gemaakt
„Ik ga door
tot de dood
erop volgt"
m
ZATERDAG 21 OKTOBER 1978
PAGINA 27
p
Tekst:
Gerard van Putten
Foto's:
Jar/Aolvast
Met die brief bezegelde Ad van
Emmenes feitelijk zijn eigen lot
in de krantenwereld. Hij ver
dween uit het gezicht van het le
zerspubliek, schreef en schrijft
weliswaar nog in het officiële or
gaan van de KNVB en 'De
Scheidsrechter", maar in andere
kranten en tijdschriften werd
voor "de voetbalprofessor" nog
maar sporadisch enige ruimte
opengehouden. Zoals hij ook bij
de radio ("Op 71-jange leeftijd
deed ik Bulgarije-Nederland nog
alleen") en televisie steeds meer
op de achtergrond raakte. "Wat
met name kwam omdat de sport
programma's in NOS-verband
werden uitgezonden", weet hij.
"Zodoende kregen de vaste men
sen voorrang en kwam ik niet
meer aan bod".
Waardoor Ad van Emmenes "vanaf
de zijlijn" de opkomst van een
nieuwe generatie sportjournalis
ten mocht aanschouwen. Een
nieuwe lichting, die erkende "he
ren als Bal, Cottaar, Peereboom
en Liber, afloste. Een andere
aanpak van de wedstrijdbegelei
ding introduceerde. Een nieuwe
werkwijze, waarbij de huidige In-
ter Football-directeur Maarten de
Vos aan de basis stond. Die laat
ste bracht in zijn verslagen de zo
genaamde "quotes" in, simpeler
gezegd, ook voor de meningen
van trainers en spelers werd nu in
de verslagen ruimte gecreëerd.
Ad van Emmenes heeft, het is een
bekend feit, zich nimmer voor
stander van die alternatieve aan
pak van zijn vak getoond. Hij kan
'voor een heleboel jongens" best
waardering opbrengen, maar laat
aan de andere kant doorscheme
ren dat téveel verslaggevers van
de nieuwe generatie hun verha
len aan uitspraken van trainers of
spelers ophangen. "En dat", zo
vindt hij, is naar mijn mening
fout. Een verslaggever moet zelf
in staat zijn een oordeel over een
wedstrijd te kunnen vormen.
Anders deugt ie eenvoudig niet
voor zijn taak"
Ergernis
Wat niet wegneemt dat ook Van
Emmenes zich onlangs heeft
geërgerd aan de kritiek, die in het
NCRV-programma "Wereld van
het Nieuws", op de tegenwoordi
ge sportjournalisten werd ge
spuid. Hoofdschuddend: "Ze
hebben mijn mening gevraagd.
Maar een groot gedeelte van wat
ik heb gezegd hebben ze eruit ge
knipt. Was blijkbaar niet negatief
genoeg. Zo'n Wim van Hanegem
lanceerde in dat programma nog
de stomme opmerking "dat ze al
tijd komen vragen wie dat doel
punt heeft gemaakt". Nou en! Er
kan zich in een wedstrijd altijd
een situatie voordoen die niet
goed valt waar te nemen Ik heb
die vraag ook weieens gesteld en
zal ook nu, bij de amateurwed
strijden, niet aarzelen navraag
over iets te doen wat mij niet dui
delijk is. Daar schaam ik mij niet
Waarmee Van Emmenes weer he
lemaal terug is in de tegenwoor
dige tijd. De man, die laatstelijk
nog de voetbalreportages van de
Haagse Ziekenomroep ("maar
daar ben ik nu mee gestopt")
"deed" en voor het NOS-pro-
gramma "Langs de Lijn" de ka
rakteristieken van de FC Den
Haag-wedstrijden ("Ik heb wei
eens gevraagd of ze het telefo
nisch verslag niet konden uit
zenden, uiteindelijk heb ik nog
niet de stem van een ouwe zak")
verzorgde, voert de werkzaamhe
den voor zijn nieuwe opdracht
gever met dezelfde bezieling uit
als hij in het verleden "op repor
tagepad" placht te gaan.
Blij: 'Heerlijk om weer terug te zijn
in die sfeer. Voor de wedstrijden
in de bestuurskamers de opstel
lingen vragen en al dat andere
werk, dat daar bykomt. Ik heb
alleen soms moeilgkheden met
clubs die geen rugnummers dra
gen. Vroeger was dat geen
probleem; was een rechtsbuiten
een rechtsbuiten. Daarom ga ik
vaak maar naast een bestuurslid
zitten. Die seint me dan de namen
wel in". Verlangend: "Ik hoop
met dit werk zo lang mogelijk
door te kunnen gaan. Wat mij be
treft desnoods tot de dood erop
volgt. Het liefst op een tribune of
boven mijn schrijfmachine"
DEN HAAG - Nog altijd heeft Ad van Emmenes er geen enkele
behoefte aan om zich bij te laten zetten in de galerij van moege
schreven sportscribentenDaar waar verscheidene van zijn vak
broeders met gelijkluidende verklaringen ("ik ben te oud; de sport
komt mij mijn strot uit; ik heb geen enkele affiniteit meer met die
jonge gastennu ze mij al met "meneer" beginnen aan te spre
ken") de sportjournalistiek lieten voor wat die wasging de 81-ja
rige Haagse voetbalingenieur met de gretigheid van een jonge
hond. die een vette kluif wordt voorgehouden, in op de uitnodi
ging van Binnenhof-chef sport Herman van Bergen om voor die
krant amateurduels in de Haagse regio te gaan begeleiden
Van Emmenes werd door die invitatie in staa t gesteld de draad van
de voetbalverslaggeving weer op te pakken, nadat hij die inder
tijd noodgedwongen had moeten loslaten op het moment dat zijn
krant "Sport en Sportwereld" door het AD werd ingelijfd.
Hij: "Ik vind het werkelijk enig dat ik weer verslagen mag schrij
ven. Ik ben nu eenmaal een voetbalmaniak. Ga, ondanks het feit
dat ik er zo'n vijfduizend wedstrijden op heb zitten nimmer met
een bezwaard gevoel naar een voetbalveldOok niet als het regent
stormt of vriest .In een cursiefje heb ik weieens geschreven dat het
zó koud was. dat ik bij thuiskomst zeven dooie vingers had'. Ik heb
er toen wel bijgezet "nóg een geluk dat het er geen tien waren Had
ik dit niet kunnen schrijven"
Van Emmenes kan zich door zijn unieke gedrevenheid voor het
sportjournalistieke vak ("ik heb van mijn hobby mijn werk ge
maakt") dan ook niet voorstellen dat sommige van zijn collega's
op hun vijfendertigste al verlangend uitzien naar het ogenblik,
waarop ze het vaak zo eng, denkende sportwereldje vaarwel
kunnen zeggen
Volkskrant redacteur Ben de
Graaf bijvoorbeeld heeft in het
verleden herhaalde malen uit
geroepen dat ie op zijn veertig
ste "uit de sport" zou stappen,
omdat naar de inzichten var
die journalist "je op die leeftijd
nog weinig of geen binding
meer hebt met de sportlieden
en de sportjournalistiek "an
sich" op den duur teveel een
sleur dreigt te gaan worden"
Van Emmenes nuchter: "De
Graaf is nu dan wel over tijd,
want hij is de veertig inmiddels
gepasseerd"....
Trots: "Ik onderhoud ondanks
mijn leeftijd met verschillende
voetballers nog altijd uitste
kende contacten. Vooral met
die van FC Den Haag. Doe ook,
ondanks al die duizenden wed
strijden, die ik in de loop der
tijd heb bezocht, steeds nieuwe
ervaringen op. Zoals laatst nog.
Bij Quick-Celeritas. Voor het
eerst in mijn 54-jarige carrière
was ik toen aanwezig bij een
wedstrijd die de scheidsrechter
staakte"....
Sportbericht
Ad van Emmenes startte zijn
loopbaan officieel ("maar ik
was al een maand verslagge
ver") op 1 oktober 1924 bij
Moorman's Periodieke Pers
dienst. Een uitgeverij, die on
dermeer het toenmalige
KNVB-blad "De Sportkro
niek" distribueerde.
Nadat hij zijn scheikundige stu
die ("ik heb er weinig aan ge
had, maar had er in elk geval
wel logisch door leren den
ken") succesvol had afgesloten
kon hij in zijn branche op geen
enkele wijze aan de slag ko-
Van Emmenes: "In zo'n situatie
pak je alles maar aan watje te
genkomt. Als medewerker
kreeg ik bij Moorman drie cent
per regel uitbetaald. Maar je
mocht van die man het verslag
niet al te lang maken, want hij
hield niet van overbodige din
gen. Op een gegeven moment
was verslaggever John Coucke
op staande voet ontslagen en
informeerde Moorman of ik
niet bereid was hem op de
maandag te assisteren. Ik vroeg
toen onmiddellijk of ik niet in
vaste dienst kon komen, waar
op hij antwoordde "liever niet,
gezien je opleiding is de functie
sportverslaggever beneden je
waardigheid".
Een maand later nam Moorman
Van Emmenes echter toch in
dienst. Zijn taak in die dagen
bestond voornamelijk uit het
inkorten van de tot complete
streekromans uitgegroeide
wedstrijdverslagen van de vas
te correspondenten, die, geïn
spireerd als ze waren door de
wetenschap dat elke regel drie
cent opleverde, hun schrijfdrift
nauwelijks konden intomen.
"Bij Moorman heb ik leren
schrappen", weet Van Emme
nes, die in 1935 door.de toen
malige sportbollebof bij de
AVRO Tom Schreurs werd
aangezocht om het fenomeen
Han Hollander te vervaneen.
Hij opnieuw. "Hollander was
op dat moment door privé om
standigheden verhinderd om
Holland-België te verslaan
Schreurs, die mijn nabe
schouwingen bij de VARA had
gehoord heeft toen uitgeroepen
dat er maar één man was die
Hollander kon vervangen. En
dat was ik. Sterk overdreven
natuurlijk, maar toen hij mij
vroeg heb ik direct ja gezegd
Curieus
In feite was het in die tijd hoogst
curieus dat de AVRO mij, als
VARA-medewerker, aanzqcht.
Die omroepen moesten elkaar
in die tijd helemaal niet. Toen
bijvoorbeeld Louis Davids
eens voor de VARA-microfoon
was opgetreden hoefde hij
prompt niet meer bij de AVRO
aan te komen"...
Glunderend: "Ik was zó blij met
die aanstelling dat ik daarna
niet de trap opliep, maar naar
boven zweefde om het nieuws
aan Moorman te gaan vertellen.
Die wilde het echter meteen de
kop indrukken. Maar nadat ik
had verteld, dat ik het Schreurs
al had toegezegd en het die
middag op de frontpagina's van
alle bladen zou staan dat Han
Hollander door ene Van Em
menes werd vervangen moest
ook hij zich bij het voldongen
feit neerleggen".
'De ingenieur" had zich met dat
jawoord ("ik kan nu eenmaal
geen nee zeggen; achterafdenk ik
weieens waar ben ik aan begon
nen") een niet geringe klus op de
hals gehaald. Zeker, nu de "luis
tervinken" de mededeling, dat
hün geliefde Han Hollander Ne-
derland-België niet zou kunnen
verslaan, met de nodige scepsis
hadden ontvangen. Met die we
tenschap in het achterhoofd be
sefte Ad van Emmenes, nadat de
blijheid enigermate had plaats
gemaakt voor realisme, als geen
ander dat hij tijdens die interland
anderhalf uur werkelijk "door
het behang" zou moeten gaan om
een enigszins gunstig oordeel bij
het aan Hollander zo gewende
radiopubliek weg te slepen.
Wat hem lukte. Afgaande op de vele
adhesiebetuigingen ("ik kreeg
wél honderd brieven; iemand
schreef dat ik bijna net zo goed
als Hollander was") werd zijn ra
diodebuut allerwege met in
stemming ontvangen, een enkele
negatieve stem ("geef mij de
Hollander maar") daargelaten.
"De
bakker, slager, kapoer en melk
boer vonden mijn reportage ge
weldig", herinnert de man, die tot
op heden 376 internationale ont
moetingen ("het damesvoetbal
met meegerekend") bijwoonde,
zich nu nog. Bescheiden: "Maar
ja, ik was bij die lui natuurlijk wel
klant..."
Praatgraag
Van Emmenes maakt er geen ge
heim van dat hij het radiowerk
"altijd graag heeft gedaan". En
thousiast: "Met name de span
ning, die een life-uitzending met
zich meebracht, maakte de ra
dioverslaggeving zo aantrekke
lijk. Bovendien sloot die taak
goed bij mijn karakter aan. Ik ben
namelijk erg praatgraag. Dat was
ik ook altijd op de perstribune"
Wat hem, die inmiddels was over
gestapt naar het weekblad "Sport
en Sportwereld", nog weieens
een vermaning van zijn hoofdre
dacteur Kick Geudeker oplever
de. Hij: "Die zei weieens, man
praat toch niet zoveel. Morgen
kan je je kreten in andere kranten
teruglezen. Wat dan later ook
bleek te kloppen. Jan Liber bij
voorbeeld heeft weieens zo'n zin
van mij in zijn artikel gebruikt".
Bij "Soort en Sportwereld" nam
"Van Eetje", een naam die hij als
cursiefschrijver gebruikte, voor
al de technische artikelen (de
spelsystemen) voor zijn reke
ning, terwijl Geudeker de organi
satorische problemen bij de
KNVB - ook toen al! - onder de
kritische loupe na. Bovendien
moest hij voor enig tegenwicht in
Rotterdam (Feyenoord en Spar
ta) en Den Haag (ADO) zorgen,
omdat het weekblad door lezers,
uit vooral die steden het etiket
"Ajax-krantje" opgeplakt kreeg.
De voetbalspecialist bij uitstek on
derhield namens zijn krant de
contacten met het bondsbureau,
terwijl hij voorts nog was inge
huurd om na afloop van zijn zon
dagavonddienst kranten in het
rayon Den Haag en Leiden te ver
spreiden. Van Emmenes: "Van
uit Delft, waar de krant werd ge
drukt, moest ik dan langs alle in
de streek voorkomende stations
en rayon-agenten. Op het mo
ment, dat mijn 40-jarig jubileum
voor de deur stond, vroegen ze
mij wat ik als cadeau wilde heb
ben. Daarop heb ik gezegd: "Als
jé me nu van dat kranten weg
brengen afhelpt zou dat mijn
mooiste cadeau zijn. Ze hebben
mij er inderdaad toen van ver
lost"
Meer soort
Lang heeft de jubilaris niet van zijn
"geschenk" mogen profiteren,
eenvoudig omdat "Sport en
Soortwereld" halverwege de zes
tigerjaren niet langer op kon bie
den tegen de concurrentie van de
dagbladen, die plots meer soort
in hun kolommen deden.
De nestor van de sportjournalis
tiek: "Wij moesten het vooral van
de losse verkoop hebben. Moes
ten voor ons blad vijftig cent vra
gen, terwijl de ochtendbladen in
die tijd een kwartje kostten.
Waardoor talloze lezers voor die
kranten kozen. Ze betaalden
minder en kregen dezelfde hoe
veelheid sport gepresenteerd'
Sport en Sportwereld werd door
het AD geannexeerd. Geudeker
werd door het blad "overgeno
men", terwijl Van Emmenes als
vaste medewerker wefd aange
trokken.
Hij daarover: "Ik moest twee arti
kelen per week leveren. Aan die
opdracht voldeed ik trouw. Soms
werden enkelen niet geplaatst.
Dat had in zoverre voor mij geen
consequenties, dat ik gewoon
voor alle ingezonden stukken
werd gehonoreerd, geplaatst of
niet. Later werd dat gewijzigd.
Ontving ik alleen nog een hono
rarium, als mijn verhalen wél ge
plaatst werden.
De frequentie van plaatsing liep op
zeker ogenblik terug tot één per
maand. Vlak voordat ik op
vakantie ging, had ik nog een
reeks artikelen ingezonden. In
Joegoslavië kocht ik elke dag een
krant om te kijken of er nog een
stuk van mij in stond. Toen bleek
mij, dat er geen enkele van was
geplaatst".
Schouderophalend: "Ergens kon ik
er wel begrip voor opbrengen,
uiteindelijk had die krant toen
ook negen redacteuren in dienst,
die hun stukken in de krant wil
den terugvinden, maar aan de
andere kant ervoer ik het als een
vernedering. Daarom heb ik oo
hoge poten een brief opgesteld,
waarin ik stelde dat ik niet bereid
was om voor een fooi te werken
en de eer aan mijzelf wenste te
houden"
