Smith is ook in
Engeland welkom
Libanon tot slachtoffer
van Camp David gemaakt
De explosieve erfenis vanAldo Moro
Turkse premier verwerpt
politieke moordpartijen
Opnieuw
kort
conclaaf?
DINSDAG 10 OKTOBER 1978
bruikt om het politieke
evenwicht van het land te
verstoren, en met name chris
ten-democraten, socialisten
en communisten tegen elkaar
ROME (GPD) - Op 9 mei van dit
jaar werd de partijvoorzitter
van de Italiaanse christen
democraten, Aldo Moro,
vermoord door de Rode Bri
gades, die hem op 16 maart
hadden ontvoerd en hem
hadden onderworpen aan een
zogenaamd volksproces. Nu,
vijf maanden later, is de zaak
weer even actueel als toen en
blijkt Aldo Moro nog steeds in
staat de partijen te verdelen
en het politieke evenwicht
van het land (dat hijzelf in ja
nuari tot stand bracht) te be
dreigen.
Het bleek enkele weken gele
den, toen het Milanese
dagblad „Corriere Delia Se
ra" plotseling in het bezit
kwam van zeven ongepubli
ceerde brieven van de ver
moorde staatsman, en die ook
dadelijk afdrukte. Ze stonden
vol beschuldigingen aan het
adres van de regering-An-
dreotti en de leidende figuren
van zijn partij, maar ook van
de communisten. De socialis
ten werden daarentegen ge
prezen vanwege hun bereid
heid gevangen brigadisten uit
te wisselen tegen Moro.
Dadelijk laaide de discussie op:
waar kwamen de brieven
vandaan? Wie had er belang
bij, de partijen tegen elkaar
op te zetten en de regerings
meerderheid aan het wanke
len te brengen? Nog voordat
hier antwoord op werd ge
vonden, werd er deze dagen
opnieuw olie op het vuur ge
gooid. Vorige week legden de
carabinieri, onder leiding van
generaal Carlo Alberto dalla
Chiesa, in Milaan de hand op
negen vermoedelijke terroris
ten en ontdekten vier schuil
plaatsen van de Rode Briga
des.
Al meteen ontstond het ge
rucht, dat onder de gevonden
documenten zich ook het ver
slag bevond van het zgn.
volksproces, dat Moro door
zijn ontvoerders was aange
daan. Het werd pas tegen het
eind van de week officieel be
vestigd, maar toen waren er al
allerlei verhalen in omloop
over de inhoud van dit docu
ment. Met name het Romein
se blad „La Republica"
meende te weten dat Moro
kwalijke achtergronden had
onthuld over een aantal van
zijn eigen partijgenoten, en
vooral over premier Andreot-
ti.
Verder zou hij de ware gang van
zaken rond de Lockheed-af
faire uit de doeken hebben
gedaan en hebben toegege
ven dat de Italiaanse geheime
dienst, in samenwerldng met
buitenlandse collega's, een
actieve rol had gespeeld bij de
talrijke rechtse samenzwe
ringen van de afgelopen ja
ren, o.m. bij de bomaanslag
van december 1969 in een
Milanees bankkantoor, waar
van de hoofdverdachte, de
zelfverklaarde fascist Franco
Freda, juist deze dagen
spoorloos verdween uit Ca-
tanzaro, waar het desbetref
fende proces ten einde begon
te lopen. Voorts wist het blad
te melden dat het document
in het geheim door de carabi
nieri naar Rome was ge
bracht, waar het aan premier
Andreotti zou zijn getoond,
om te zien of het niet geheel of
gedeeltelijk tot staatsgeheim
kon worden verklaard.
Opnieuw ontstond er een alge
mene discussie en werd er
van alle kanten aangedron
gen op algehele publikatie.
Pas zondag kwam er een ont
kenning van de regering: zo
wel premier Andreotti als de
minister van binnenlandse
zaken Rognoni ontkenden
ten stelligste dat zij het do
cument hadden gezien of
zelfs maar van de inhoud op
de hoogte waren gebracht. De
enigen die het in bezit heb
ben, zijn de procureurs van de
republiek in Milaan en Rome,
die zich met het onderzoek
bezig houden.
Daarmee zijn de vragen van de
afgelopen dagen echter nog
niet opgelost. Heeft de „Re-
pubblica" zijn berichten zo
maar uit de lucht gegrepen?
En zo niet, waar komen dan
die onthullingen vandaan?
Het is duidelijk, dat de zaalc-
Moro nog steeds wordt ge
op te zetten. Maar door wie
dan, als de opstellers van het
verslag al een week in de ge
vangenis zitten?
Zo komt men dan op de drin
gendste vraag: wie zit er ach
ter de Rode Brigades? Wie
heeft ze aangezet om Moro te
ontvoeren, te verhoren en ten
slotte te vermoorden? En wie
manipuleert op dit ogenblik
het materiaal dat ze daarbij in
handen kregen? Het zijn on
rustbarende vragen, en zo
lang zij niet worden opgelost,
blijft er in Italië een aantal
tijdbommen rond zwerven,
en ieder ogenblik kunnen die
opnieuw tot uitbarsting ko-
ROME (GPD) - Zijn de kardinalen
in Rome het al eens over de op
volger van paus Johannes Paulus
I? Is dat de reden waarom zij niet,
zoals hun door de conclaafregels
van Paulus VI wordt voorge
schreven, elke dag vergaderen?
Het afgelopen weekeinde namen
zij vrijaf „voor gebed en bezin
ning".
Velen maken het op uit het optimis
tische vraaggesprek dat kardi
naal Carlo Confalonieri gisteren
gaf aan het Romeinse dagblad „II
Tempo". Confalonieri, die met
zijn 85 jaar geen deel meer mag
nemen aan het conclaaf, zit als
oudste kardinaal, of kardinaal
deken, wel de voorbereidende
vergaderingen voor en wordt al
gemeen beschouwd als een in
vloedrijk lid van het kardindaals-
college. Twee maanden geleden
leek hij de enige die niet verrast
was door de ongewoon korte
duur van het conclaaf waarin Al
bino Luciani tot paus werd geko
zen. Ook deze keer, zo verklaarde
hij aan „II Tempo", voorziet hij
een „kort en gemakkelijk
conclaaf'.
Het is meer dan de meeste andere
kardinalen durven te voorspel
len. Zo dacht de Belgische kardi
naal Suenens, dat er waarschijn
lijk „niet meer dan acht stem
mingen, dus twee dagen" voor
nodig zouden zijn, maar rekende
kardinaal Siri van Genua toch al
gauw op drie, vier dagen, en be
kende de aartsbisschop van Li
ma, Landazuri Ricketts, dat er
onder de kiesmannen „grote be
zorgdheid" heerst, nu zij hun ver
antwoordelijkheid voor de toe
komst van de kerk verzwaard
voelen door de voortijdige dood
van de paus die zij nog geen twee
maanden geleden kozen.
.,Nu de gezondheid van de paus ons
in de steek heeft gelaten, dienen
we heel wat zorgvuldiger te werk
te gaan en niet alleen op het punt
van de gezondheid".
Leeftijd en nationaliteit zijn, als
men de kardinalen mag geloven,
ook nu weer van geen enkele in
vloed op de pauskeuze. Dit werd
ook de vorige keer in alle toon
aarden verkondigd, maar na de
keuze van Luciani bleek het wel
degelijk van doorslaggevend ge
wicht geweest te zijn, dat hij Ita
liaan was.
Ervaring met de Romeinse curie?
„In het geheel niet interessant"
zegt de Braziliaanse kardinaal
Lorscheider (naar verluidt, de
kandidaat op wie Albino Luciani
tot aan de laatste ronde bleef
stemmen). „Ik ben van mening
dat alle kardinalen uitstekend op
de hoogte zijn van dat mi
lieu".
Zo valt er ook ditmaal weinig peil te
trekken op de uitlatingen van de
kiesmannen. Zij blijven volhou
den dat een conclaaf zich onttrekt
aan alle menselijke wetten en be
rekeningen. Er bestaan geen par
tijen, geen conservatieven of
progressieven, geen voor- of te
genstanders van de ene of de an
dere theologische school. „Wij
kardinalen", zo zegt aartsbis
schop Landazuri, „zijn uitverko
ren om als werktuigen Gods de
kerk een paus te schenken, die
geschikt is haar in deze moeilijke
tijden te leiden". Zondag, als de
kardinalen gaan stemmen, kan
de wereld over hun keuze oorde
len. De eerste rooksignalen wor
den tussen elf en twaalf uur zon
dagmorgen verwacht.
Somoza heft
censuur op
MANAGUA (ANP) - President
Somoza van Nicaragua heeft
gisteren onder druk van de
commissie voor de mensen
rechten van de Organisatie
van Amerikaanse Staten
(OAS), de door hem ingestel
de censuur op alle nieuws
media ongedaan gemaakt.
De stap van de president was
voor het 'brede oppositie
front' niet voldoende mee te
doen aan het bemiddelings-
werk van de OAS tussen So
moza en de oppositie. Daar
voor moet de president ook
de staat van beleg opheffen en
alle politieke gevangenen in
vrijheid stellen.
LONDEN (GPD) - De Rhodesische leider Ian Smith is niet
langer onwelkom in Engeland. De Britse regering zou in
geval van „buitengewone redenen" bereid zijn de Rho
desische leider toe te laten tot het Verenigd Koninkrijk.
Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse
zaken zei dat onder deze „redenen" bijvoorbeeld werd
verstaan het bijwonen van of discussies over een confe
rentie van alle bij het Rhodesische conflict betrokken
partijen, of in het algemeen „zinvolle onderhandelin
gen".
VERZOEK OM
VISUM
VOOR ARAFAT
VERENIGDE NATIES (Reu
ter) - De leider van de federa
tie van Amerikaans-Arabi
sche organisaties heeft giste
ren verklaard dat hij de Ame
rikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Cyrus Van
ce, verzocht heeft zijn goed
keuring te hechten aan een
visum voor PLO-leider Jasser
Arafat. In een verklaring zei
de heer Mehdi dat de federa
tie Arafat had uitgenodigd de
jaarvergadering van de orga-
nistie bij te wonen. Deze jaar
vergadering begint op 1 de
cern beren wordt gehouden in
Washington.
Mehdi merkte op dat ook pre
mier Smith van Rhodesië een
visum voor de VS had gekre
gen en dat als de VS een
"open maatschappij" zijn,
ook Jasser Arafat toegelaten
zou moeten worden.
De Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie van Arafat heeft bij
de VN de status van waarne
mer, zo voegde hij eraan toe
terwijl de regering van Ian
Smith door de VN als illegaal
wordt beschouwd.
BEIROET (GPD) - Het afgelopen weekeinde waren er
mensen in Beiroet die 's nachts met een schok wakker
werden, omdat het zo rustig was. Negen dagen bijna
onafgebroken gedreun van artillerie, geratel van mi
trailleurs en gesuis van raketten heeft menig inwoner
van Beiroet op de rand van een zenuwinstorting ge
bracht: voordat het bestand zaterdagavond om zes uur
inging, maakten beiden partijen - de Syriërs en de chris
ten-rechtse milities - nog even van de gelegenheid ge
bruik om elkaar met hun complete arsenaal van dode
lijk wapentuig te bestoken. Daarna werd het plotseling
rustig, alleen het geknetter van de vele branden was nog
hoorbaar.
Moordaanslag
in Spanje
MADRID (UPI) - In de Noord-
spaanse stad Elgoibar is gisteren
een lid van de Spaanse rijkspoli
tie, door schoten dodelijk ge
wond toen hij van een bank op
weg was naar zijn kazerne.
Na de aanslag is nog een tweede
man van de Spaanse rijkspolitie
om het leven gekomen. De twee
de aanslag geschiedde bij een
wegversperring, die opgeworpen
was in een poging de plegers van
de eerste aanslag te pakken.
Sinds het begin van dit jaar zijn in
Baskenland bij aanslagen 54
mensen gedood, van wie 22 poli
tieman waren.
De verantwoordelijkheid voor de
eerste aanslag werd later opgeëist
door een onbekende, die in een
telefoongesprek met een Bas-
kisch dagblad zei te speken na
mens de "autonome comman
do's". In Baskische kringen werd
gezegd dat deze groepering be
staat uit activisten die hebben
gebroken met de ETA.
t.b.v.
Nat. Puzzelactie
Hoewel de woordvoerder het in een
N telefoongesprek ontkende, bete
kent deze houding van het minis
terie een opvallende en belang
rijke koerswijziging in het door
Londen tot nog toe gevoerde
Rhodesië-beleid. Premier Ian
Smith werd door de Britse rege
ring beschouwd als een verrader,
die Rhodesië op eigen houtje en
op onwettige manier onafhanke
lijk verklaarde
Volgens de Britse wet kan Smith
dan ook technisch nog steeds
voor verraad en opstand tegen de
koningin gearresteerd en straf
rechtelijk vervolgd worden wan
neer hij zich op Brits grondge
bied bevindt. Immuniteit van
strafvervolging kan echter ver
leend worden door een speciale
juridische procedure.
Overigens heeft de Rhodesische
leider zich sinds de onwettige on
afhankelijkheidsverklaring al
twee keer op Brits grondgebied
bevonden, toen hij deelnam aan
conferenties op de Britse oor
logsschepen Fearless en Tiger
Gearresteerd werd hij toen uiter
aard niet.
De nieuwe formulering van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
is opzienbarend te noemen, om
dat het een bezoek van Smith aan
Londen niet langer uitsluit, hoe
wel de regering zich tot nog toe
steeds schrap heeft gezet tegen
welk formeel contact met Smith
dan ook. Deze accentverlegging
is des te opmerkelijker, omdat de
Verenigde Staten onlangs hun
oorspronkelijke houding ook
hebben veranderd, en Smith met
een gewoon toeristenvisum toe
gang verschafte tot Washing
ton.
Dat besluit van de Amerikaanse re
gering heeft opnieuw duidelijk
gemaakt dat het initiatief voor
het vinden van een oplossing
voor Rhodesië niet langer berust
in Londen, dat in feite de grootste
verantwoordelijkheid zou moe
ten dragen voor het voormalige
Gemenebestland.
De Britse minister van buitenland
se zaken David Owen is in de af
gelopen dagen onder druk gezet
door een groep leden van zowel
het Lager- als het Hogerhuis, on
der wie de voormalige minister
van buitenlandse zaken George
Brown en*drie ex-ministers van
de Conservatieve Partij om
Smith Engeland binnen te laten.
Het is te verwachten dat deze
kwestie op het jaarlijkse congres
van de Conservatieve Partij dat
morgen in Brighton begint, ook
zal worden aangegrepen voor een
meer dan levendig debat.
De moordende artillerieduels tus
sen Syrische eenheden van de
Arabische vredesmacht en chris
ten-rechtse milities hebben ruim
een week geduurd, ondanks toe
nemende internationale be
zorgdheid en diplomatiek over
leg om het bloedvergieten in Li
banon te stoppen. Daarbij wer
den humanitaire en politieke
overwegingen door elkaar ge
haald: de wereld werd voorge
schoteld dat „de Libanese chris
tenen door de Syriërs werden af
geslacht", terwijl onvoldoende
naar voren kwam - onder meer
ten gevolge van een zwakke Syri
sche propaganda - dat de chris
ten-rechtse Libanese milities een
dodelijke bedreiging vormen
voor de Syrische „vredesrol" in
Libanon (en Syrië's strategische
positie in heel de regio) en dat
vroegtijdig vertrek van de Syriërs
uit het land de situatie nog erger
(moslim-linkse en Palestijnse be
trokkenheid) zou maken dan die
al was.
Wat niet wegneemt dat de Syriërs
hard, te hard optraden in Beiroet
Politiek was de inzet van de strijd
de Syrische positie in Libanon
tegen de onderwerping van op
standige christen-rechtse en se-
mi-fascistische Libanese milities
en een weerslag van de grote con
troverse in de Arabische wereld
over de Egyptischlsraëlisch-
Amerikaanse Camp David-ak-
koorden. Militair gesproken ging
de strijd om twee strategische
bruggen, die Oost-Beiroet ver
binden met het daarachter gele
gen bergland, dat geheel in han
den is van de „falangisten" en
„chamounisten" (aanhangers
van de ultra-conservatieve oud
president Chamoun), die beiden
met zo'n 20.000 man de belang
rijkste christen-rechtse strijd
groepen vormen.
Een van de redenen van het onge
nadig harde optreden van de Sy
riërs in Beiroet was dat zij de
christen-rechtse milities als „op
roerkraaiers" beschouwen, die
met Israël samenspannen. In
derdaad vormen genoemde mili
ties „een staat in een staat", en
hun samenwerking met Israël
werd vorige week nog eens ge
demonstreerd toen Israëlische
kanonneerboten de kust van
moslimWest-Beiroet beschoten
Dit gebeurde onder het voor
wendsel dat „een Palestijnse ma
rinebasis" zou zijn uitgescha
keld. Maar houten strandhuisjes
en twee tussen de rotsen gemeer
de roeiboten en een tiental opge
schoten gewapende Palestijnse
jongens kunnen met de aller
grootste verbeeldingskracht niet
een „terroristenzeebasis" ge
noemd worden.
Politieke waarnemers in Beiroet
zagen de Israëlische actie als een
deels mislukte provocatie om de
Palestijnen bij de strijd te be
trekken, deels als (eveneens niet
ter harte genomen) waarschu
wing aan de Syriërs om Israels
Libanese bondgenoot - de chris
ten-rechtse milities - niet geheel
in de pan te hakken.
De milities vormen in feite extre
mistische minderheidsgroepe
ringen, die politiek niet zoveel
zouden voorstellen, als ze niet zo
zwaar bewapend waren en inter
nationaal. beschermd zouden
worden door Jeruzalem. Veel Li-
banezen - ook christenen - me
nen dat de fysieke onderwerping
van de falangisten en chamounis
ten een zegen voor Libanon zou
zijn.
Zo is de politieke realiteit echter
niet: de christenrechtse militias
hebben een duidelijk aanwijsba
re politieke achterban, en de
christenen kunnen ieder bestand
maken of breken. De christen-
rechtse leiders hebben op „inter
nationalisering" van de Libanese
crisis aangestuurd: het is een te
leurstelling geworden, omdat de
Veiligheidsraad in het verre
Amerika slechts opriep tot een
„bestand", terwijl falangisten-
chef Gemgjel cn oud-president
Chamoun VN-troepen hadden
verwacht om de Syriërs in Liba
non te vervangen.
Nu wordt de Libanese crisis in
plaats van in New york in Da
mascus geregeld, en het is zeer de
vraag of christen-rechts daarmee
kan instemmen. Het wordt een
ware krachttoer, die het Libanese
politieke voorstellingsvermogen
ver te boven gaat. Men trachtte in
de Syrische hoofdstad in èèn klap
een inter-Libanese nationale ver
zoening tot stand te brengen, een
regering van politici uit alle par
tijen te vormen, en een „veilig
heidsplan", acceptabel voor zo
wel de christen-rechtse milities
als de Syriërs, door te voeren.
Het Gehandicapte
Kind"
WENEN - De Weense politie was gisteravond in staat van alarmnadat
vermoed werd dat twee Westduitse terroristenChristian Klaren Adelheid
Schultz, zich in de Oostenrijkse hoofdstad ophielden
Later werd echter verklaard, dat het niet om terroristen, maar "om gewone
misdadigers" ging.
ANKARA (REUTER) - Premier
Bulent Ecevit heeft gisteren de
moorden veroordeeld waarvan
zondagavond zes leden van de
Turkse Labourpartij, een kleine
oppositiebeweging, het slachtof
fer zijn geworden. Volgens hem
zijn deze moorden gepleegd door
"hen die het democratische be
wind willen vernietigen"
Onbekenden schoten zondagavond
vier leden van de Labourpartij
dood. Daarna ontvoerden zij nog
twee leden die later dood werden
aangetroffen. De Labourpartij
werd drie jaar geleden gevormd.
Ecevit beschuldigde rechtse ex
tremisten er van dat zij moeilijk
heden veroorzaken om aan de
macht te kunnen komen. De ui
terst rechtse partij voor een na
tionalistische beweging pleitte
vorige week voor het afkondigen
van de staat van beleg om een
eind te maken aan het toenemen
de politieke geweld. De moorden
op de Labourleden vormden een
nieuw hoogtepunt in de reeks
gewelddaden. Duidelijk doelend
op de rechtse extremisten zei de
premier, dat het Turkse volk zich
niet zal laten misleiden door
"onmenselijke provocaties van
hen die openlijk hun verlangen
hebben beleden naar een wijzi
ging in het regime"
Onlangs liet het' ministerie van bin
nenlandse zaken weten, dat in de
afgelopen acht maanden 800
rechtse elementen zijn aange
houden en dat 57 van hen lid wa
ren van jeugdorganisaties die
verbonden zijn met genoemde ui
terst rechtse partij. In Istanboel
werden vorige week een voor
aanstaande functionaris van deze
partij en zijn zoon doodgescho
ten, terwijl ook een lid van een
rechtse jeugdorganisatie werd
vermoord. Kort nadien werden
drie linkse studenten ontvoerd
en gedood.
Premier Ecevit kondigde onlangs
aan dat er weldra wetsvoorstellen
tot beteugeling van het geweld
zullen worden ingediend.
