Ronald Swarts
miniatuur
onderzeeërs
Vreemd
lat
de poli
mij kent...
In een glazen bak, aan de muur
van zijn schuurtje, experimenteert
Ronald van tijd tót tijd met zijn
miniatuur-onderzeeërs. Een ka
mertje op de eerste verdieping van
zijn huis dient als werkplaats.
MIJDRECHT - Eigenlijk is het
allemaal met een pesterijtje
begonnen. Vrienden (en mis
schien ook wel vriendinnen)
lachten hem uit toen Ronald
Swart serieus de opmerking
maakte dat hij een miniatuur
onderzeeër ging bouwen.
"Ach joh, dat kan jij niet. Dat
is toch veel te moeilijk",
waarschuwden ze hem. Voor
de Mijdrechtse bankbedien
de was juist dat de prikkel om
met hart en ziel aan de slag te
gaan. En hij slaagde.
"Weet je", zegt hij nu, vijf jaar
later, "ik raakte erdoor gémo-
tiveerd. Zo'n uitspraak is
nooit leuk. Daarom heb ik me
er met hand en tand tegen
verzet. Natuurlijk, ik heb een
vrachtmoeilijkheden moeten
overwinnen. Maar ik had er
nu eenmaal m'n zin op gezet,
ik wilde gewoon laten zien dat
ik er wel toe in staat was"
Een jonge kat "raast" door de
kamer op die vroege zater
dagmorgen. Met een strookje
karton vermaakt het dier zich
geruime tijd. De vrouw des
huizes kijkt van tijd tot tijd
bezorgd naar de grond. Ze zal
de stofzuiger tevoorschijn,
moeten halen. Her en der lig
gen snippertjes. Als de poes is
uitgespeeld streelt zij een
paar keer de benen van haar
bazin, miauwt en gaat dan
languit in de karige zonne
stralen liggen spinnen.
Politie
Perfect
Ronald Swart is een man die
veel liever "priegelt" dan een
zaag grijpt om een grof kar
weitje op te knappen. Vroe
ger, toen hij nog met zijn
vriendjes speelde, maakte hij
autootjes om mee te racen. En
die moesten altijd perfect
functioneren.
"Maar grof werk", roept hij uit
"daar heb ik verschrikkelijk
de pest aan. Ik zie me al lopen
met een witkwast door het
huis. Alleen de gedachten er
aan Maar ik kan wel uren
met een moertje zitten rom
melen. Net zo lang tot het
goed zit"
In die vijf jaar dat Ronald prak-
tisch iedere dag met zijn hob-
by bezig is, heeft hij twee on
derzeeboten gemaakt. Met
radiografische besturing.
Nederlandse modellen heeft
hij -niet, wel buitenlandse.
"Hoe dat komt? Je komt altijd
bij het leger terecht, hoe je het
ook bekijkt. Dat geeft
problemen hoor. Jemoet
eens proberen hier op een
werf te komen waar ze onder
zeeërs bouwen. Natuurlijk
heb ik het geprobeerd. Ze
zeggen gewoon: dat ding
vaart, het is geheim. Boven
dien, zo lieten ze doorsche
meren, hadden ze||||j|§ wan
delgangen niet nagegaan
Luiheid
Valt dan fel uit in de richting
van defensie. "Er komt een
grote dosis luiheid bij als je
een beroep doet op deze men-
sen. Ja, ik mag wel komen om
eens te praten. Komt het pun
tje bij paaltje en er een beslis
sing moet worden genomen,
is er niemand thuis. Nee, in
Nederland zijn zt
niet behulpzaam"
Geen punt overigens voor Ro
nald Swart. Hij stak de grens
over naar Duitsland. Op het
strand in Kiel, zo wist hij, lag
een onderzeeër, die als mu
seum dienst deed. "Ik heb de
mensen daar gevraagd of ik
dat ding mocht namaken. Met
foto's heb ik hen overtuigd
dat ik hobbyist was. Nou, ik
moet je zeggen dat ik daar
heel wat meer medewerking
heb gekregen dan hier".
Heeft men bij defensie nooit
eens argwanend geïnfor
meerd waarom hij een duik
boot tot in de kleinste details
wilde namaken?
"Ja, in Den Helder, tijdens een
vlootdag, heeft er wel eens
een hoge Piet wat raar naar
me staan kijken. Die man
vond het gek dat ik zo maar-
toegang had óp een werf in
Duitsland waar onderzeeërs
werden gemaakt. Hij stond
wel met z'n oren te klapperen
toen ik ook nog namen
noemde van enige bekende
mensen. Dat'kan hier gewoon
niet, wij zijn veel strenger".
Ronald is verbaasd als ik op
merk dat ik zijn adres via de
plaatselijke politie heb ge
vonden. In het telefoonboek
komt hij niet voor, hoewel hij
een toestel in huis heeft.
"Dat vind ik eigenlijk wel een
beetje vreemd, weet je", rea
geert hij. "Ik geloof dat we
hier net een half jaartje wo
nen. En een vergunning om
met één van m'n boten in het
buitenwater te kunnen varen,
heb ik niet nodig"
Ronald vermoedt dat hij "arg
wanend" overkomt, omdat
zijn hobby in Nederland door
praktisch niemand wordt
beoefend. "Als ik iets doe, wil
ik het goed doen. Wanneer ik
een onderzeeboot bouw, wil
ik dat zo natuurgetrouw doen.
Daar staan ze wel eens
vreemd tegenover"
Swart kan zich dat ook wel weer
voorstellen, die voorzichtig
heid. "Onderzeeërs zijn een
tak van.defensie die onder de
geheimhouding vallen. Het
zijn de sterkste wapèns waar
over Europa en Amerika
kunnen beschikken. Dat ze
die geheimen zo goed moge
lijk proberen te bewaken, ja,
daar kan ik wel inkomen"
Beschikt hij over informatie,
die hij eigenlijk helemaal niet
zou mogen weten?
Een glimlach kringelt om Ro
nalds lippen. Zucht een paar
keer, aait de kat over haar kop
en zegt: "Ach, dat weet ik niet.
En als je het me eerlijk vraagt,
het interesseert me ook niet.
Alle informatie die ik heb, ge
bruik ik voor m'n hobby
Meer niet"
Uitzoeken
Geeft ruiterlijk toe dat hij het
leuk vindt om zoveel moge
lijk over de onderzeeërs aan
de weet te komen. Hoe be
paalde systemen werken, hoe
de boten varen. "Ja," laat hij
een beetje trots klinken, "die
dingen zoek ik wel uit."
Mag dat zo maar? Kan hij zon
der meer achter de strategi
sche punten van de boten
komen?
"Leg maar eens tien vakbladen
naast elkaar. Als leek ben ik
dari erg goéd geïnformeerd.
De ene hoge vertelt iets en een
ander zegt weer wat anders.
Als je het puzzeltje in elkaar
past, ben je goed op de hoog
te. Dit neemt niet weg dat ik
het toch wel raar vind dat men
schrijft waar de. onderzeeërs
Waarom heeft hij juist
hobby gekozen
meeste gegevens geheim
zijn?
*Kijk, in het begin wist ik dat
ook niet. Daar kwam ik later
pas achter," vertelt Ronald.
"Ja, tot 1965 was het helemaal
geen punt. Toen kon je over
alles beschikken. De lektuur
Door
Jan Westerlaken
erover is nu erg schaars.
Maar," laat hij geruststellend
weten, "ik krijg ze wel te pak-
Polaris
Wordt hij nooit boos als hij om
gegevens vraagt en ze weige
ren die hem te geven?
"Je raakt eraan gewend, hè? Ik
maak me nu niet meer zo
druk. Net over de grens word
ik veel wijzer. Die Nederland
se duikboot, die ik wilde ma
ken, nou, dat gaat gewoon
niet door. Ik kan hem wel
bouwen hoor. Foto's genoeg
heb ik ervan. Zoals ik het zou
willen, gaat niet, omdat ik niet
alle technische informatie
heb. Daarom ga ik nu maar
een polaris bouwen. Daar kan
ik nog raketten mee afschie
ten ook. 't Is weer eens wat
nieuws, daarom heb ik daar
voor gekozen."
Contacten met het "buiten
land" heeft Ronald ook. "Na
tuurlijk," vertélt hij, "als ze
iets willen weten waar ze zelf
niet achter kunnen komen,
zeg ik dat wel. O ja, ik heb wel
informatie doorgespeeld aan
een Amerikaan, Duitsers,
Belgen en een Luxemburger.
Die man uit Amerika, iemand
die bij de marine is, wist niet
hoe hij aan onderdelen moest
komen. Dat heb ik hem ge
schreven. Kijk, van ieder con
tact leer je wat. Je kunt ten
slotte niet alles zelf uitden
ken."
Nooit eens iemand meege
maakt die hem naar bijzonder
geheime zaakjes vroeg?
Ronald schudt zijn hoofd. Zijn
vrouw antwoordt: "Nee, d'r is
hier nog nooit iemand aan de
deur geweest die er verdachte
vragen stelde."
Zwager
De bankbediende uit Mijdrecht
heeft sinds kort zijn zwager
warm "gestookt" voor de bo-
tenbouw. Hij heeft een exem
plaarvan Ronald nagebouwd.
"M'n zwager bouwt alleen
maar, hij denkt niets uit, zoals
ik. Want daar gaat onnoeme
lijk veel tijd in zetten," legt
Swart uit. Dat uitdenken
duurt net zo lang als het bou
wen van een boot."
In het kleine schuurtje achter in
de tuin, waar het gras welig
tiert, heeft Ronald een glazen
aquarium vol water staan. Als
hij iets wil uitproberen duikt
hij in het hokje en komt er pas
weer uit als de proef is ge-
"Die bak gebruik ik zeker niet
om mee te spelen," lacht Ro
nald. "Af en toe ga ik wel eens
'de polder in om een onder
zeeër in groter water uit te
proberen. Ja, als ik op straat
loop krijg je wel eens gekke
reacties. Of 'ie echt duikt. Ze
vragen ook wel of ik dat ding
tweede-hands heb gekocht.
Iedereen wil wel weten hoe
het precies werkt. Daarom
zoek ik altijd maar een rustig
plekje op om wat uit te probe
ren. D'r hoeven niet zo veel
mensen om me heen te zitten,
't Is tenslotte geen vlootshow.
Aan al die opmerkingen die ze
dan maken, wat heb ik daar
aan?!'
Kamertje
"Liever priegelen dan met de witkast door het huis gaan", zegt Ronald Swart.
In het kamertje op de eerste
verdieping van zijn huis aan
de Godebaldstraat heeft
Swart allerlei lektuur en
technische snufjes over de
onderzeeboot. Aan de muur
hangt een tekening, die ie
mand voor hem op een micro
film heeft gekiekt. Zelf heeft
hij haar uitvergroot.
Op zijn werk maakte een colle
ga onlangs de opmerking
waarom Ronald niet voor
zichzelf een onderzeebootje
ging bouwen. De bankbe
diende: "Nou, dat gaat ge
woon niet, hè. Ik geloof wel
dat ik het zou kunnen. Maar
zo'n ding is niet te betalen. In
Amerika is er een knaap die er
zelf een heeft gemaakt en er
ook mee heeft gevaren. Dus
het kan wel."
Voorzover Swart weet is hij de
enige in Nederland die zelf de
systemen uitdenkt en ze in de
praktijk ook gebruikt. Er zijn
genoeg mensen die bouwen,
maar maken daarbij gebruik
van voorbeelden.
Is de hobby erg duur?
Ronald kijkt zijn vrouw aan.
Scherts dan: "Ga jij maar
even naar de keuken." Dan
serieus: '"t Zijn de dingen er
omheen die het zo duur ma
ken. Het bouwen van de boot
gaat geleidelijk. Je hoeft niet
ineens diep in je portemon
nee te graaien om een forse
duit geld uit te geven. Drie
maanden ben je zo-wie-zo be
zig met het bouwen van de
romp. De onderdelen die je
nodig hebt, koop je in fasen."
Fabrikant
Die miniatuur-onderdelen, kan
hij die zo in de winkel kopen
of moet hij daarvoor naar een
fabriek?
"Kleine priegeldingetjes zijn er
wel, maar je moet zoeken.
Praktisch alles is te koop,
nogmaals, je moet de weg we
ten. Je bent aangewezen op
de groothandel of fabrikan
ten. De winkelier verkoopt
zoiets niet. Daar zitten geen
verdiensten aan hè," laat hij
wat sarcastisch horen.
De fabrikanten vinden het ove
rigens wel grappig als ze Ro
nald kunnen helpen. "Vaak,"
zegt hij, "geven ze vlot hun
medewerking. Ze kennen me
al een beetje. Soms moet ik
ook een heleuitleg geven
waar ik alles voor nodig heb
en hoe het werkt. Meestal
klikt het wel."
Wat heeft zo'n onderzeeër hem
nu gekost als die helemaal
vaarklaar is?
"Ik denk een duizendje of drie,"
merkt Swart na enig denk
werk op. Zijn vrouw smalend:
"Ach, ik geloof dat je nu toch
wel wat aan de bescheiden
kant bent."
Jaar werk
Voor zo'n duikboot eenmaal-
startklaar is gaat er wel een
jaar mee heen. "En als er elek
tronische systemen in moe
ten worden aangebracht, kan
het ook wel eens wat langer
duren", denkt Ronald hard
op. Natuurlijk, je kunt een
boot wel onder water laten
zakken, maar dat is het na
tuurlijk niet. Hij moet in de
eerste plaats waterdicht zijn
(Swart heeft daarvoor pers-
lucht-apparatuur ingebouwd
en als het misgaat treedt er
een alarm in werking). Ik ver
gelijk het altijd maar met een
vliegtuig. Dat laat je ook niet
met een blinddoek voor op
stijgen want dan vliegt die
zich zo te pletter. Nou, zo is
het precies eender gesteld
met een onderzeeër."
De exemplaren die hij maakt,
kun je die ook zo in een win
kel kopen?
"Vergeet het maar," roept de
bankbediende uit. "Alleen
van die hele kleine pruldin
getjes. Om als sier op een te
levisie te zetten. Daar kun je
drie sigaren instoppen, dan
houdt het op..."
