„Mevrouw, dit
leven is niet
vol te houden
Blik in ie weekMadei
HP
deTijd
Marokkanen schrijven koningin
i/n
EISEVIERS
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1978
PAGINA 11
AMSTERDAM (GPD) - De actie
van de zogenoemde Kerkma-
rokkanen heeft diepe sporen
achtergelaten in de Neder
landse politiek. Niet alleen
omdat het protest rond de ille
gale buitenlanders na de actie
,JStop de neutronenbom" de
tweede succesvolle buiten
parlementaire actie van dit
jaar is, maar ook omdat het
aanleiding was tot een poli
tiek gevecht binnen de PvdA
en het CDA. Terwijl Aantjes
vakantie hield in Zwitserland
en Den Uyl in Italië kampeer
de, woedde in beide partijen
het gevecht om het officieuze
leiderschap.
In het CDA is de actie van de
Marokkanen door het ARP-
kamerlid drs. J. N. Scholten
aangegrepen om uit de scha
duw van de dissident Van
Houwelingen te komen. Ter
wijl hij op zondag 6 augustus
voor de IKON-radio voorzich
tig afstand nam van het be
sluit van CDA-staatssecreta-
ris Haars, zaten drie andere
CD A-kamerleden, Van der
Broek, De Korte en Mommer-
steeg demonstratief in de
voorste kerkbank tijdens een
oecumenische dienst in De
Duif.
In de daarop volgende week
spitste de wedstrijd in pro
gressief gedrag bij het CDA
zich Verder toe. Onder druk
van de groeiende actie voor de
Marokkanen werd een werk
groep ingesteld onder leiding
van Steenkamp. In het Am
sterdamse Mariotthotel ont
moette hij vertegenwoordi
gers van de illegale Marokka
nen en tijdens dit gesprek bel
de Steenkamp verschillende
keren met mevrouw Haars in
Den Haag. De CDA-fractie
Amsterdam stuurde op 8 au
gustus een brief aan mevrouw
Haars met het verzoek haar
beslissing op humanitaire
gronden te heroverwegen. De
discipline in de partij werd er
niet beter op, toen medewer
kers op het CDA-bureau in
verweer kwamen tegen de uit
spraak van de staatssecreta-
De heer Van der Broek, die zich
had opgeworpen als officieu
ze woordvoerder van het
CDA, begon zijn positie te
verliezen. Op 9 augustus liet
hij journalisten weten, dat er
een spreekverbod gold voor
CDA-kamerleden in de kwes
tie van de Marokkanen. Een
halve dag later gaven echter
de CDA-parlementariërs J. N.
Schotten, dr. S. Faber en
Mommersteeg uitvoerig com
mentaar op de zaak.
Op de dag dat het ultimatum
voor de uitzetting van de ille
gale Marokkanen afliep, de
den de fractievoorzitters van
CDA en VVD het voorstel (met
een positief advies van me
vrouw Haars) aan de* minis
terraad om de uitzetting uit te
stellen tot na de beslissing van
de Raad van State over de
eerstvolgende groep Marok
kanen.
PvdA
Binnen de PvdA heeft men zich
steeds verzet tegen een „alge
meen pardon" voor de laatste
slachtoffers van de regulari-
satiemaatregelen. Met name
het socialistische kamerlid
Aad Kosto heeft zich een paar
keer heel boos gemaakt op
verdedigers van de 182, mr
Willem van Bennekom en mr
Frits Koerts. Mevrouw Haas-
Berger en mr. H. Roethof ver
klaarden regelmatig namens
de PvdA-kamerfractiedat de
regularisatie uitgevoerd
moest worden. De PvdA ver
zette zich ook tegen voorstellen
van de PSP en de PPR om de
illegalen een verblijfsvergun
ning te geven.
Net terug van vakantie in Ma
rokko zei Roethof op 6 augus
tus in een radio-interview:
„ffet besluit moet worden uit
gevoerd". Een week later ver
klaarde het partijbestuur van
de PvdA in Amsterdam zich
solidair met de illegalen en de
hongerstakers.
De politieke ommezwadi van de
PvdA was voor velen moeilijk
te volgen. Binnenskamers
heeft mevrouw Haars, voor
dat zij haar besluit bekend
maakte, voortdurend overleg
gevoerd met kamerleden van
PvdA, D'66 en CDA. Het enige
waar de PvdA zich toen niet
op heeft willen vastleggen,
was de manier waarop het be
sluit uitgevoerd moest wor
den.
AMSTERDAM - Het afgelopen weekend is Mohammed
Baddaoui, 28-jarige boerenzoon uit Noord-Marokko
een ambulance met loeiende sirene naar het ziekenhu
gebracht. De volgende dag keerde hij terug in het rooms-
katholieke kerkgebouw De Duif.
Naast zyn bed in de hoge, ouder
wets betimmerde pastoorskamer
staan nu buisjes met tranquilli
zers. want de artsen hebben op de
foto's geen maagzweer kunnen
vinden. Baddaoui is bang. Bang
voor de toekomst, bang voor zijrt
familie in Makko. Hij telt zijn
problemen in de slapeloze nach
ten en voelt zich uitgeput na drie
jaar actievoeren voor een ver
blijfsvergunning.
Baddaoui is eén van de 182 Marok
kaanse arbeiders die in 1975 in
hongerstaking gingen in kerkge
bouwen in Amsterdam. Den
Haag en Utrecht. De meesten van
hen woonden al een paar jaar in
Nederland, waar ze onder slechte
arbeidsvoorwaarden door kop
pelbazen en economisch zwakke
bedrijfjes werden uitgebuit. De
182 hongerstakers beëindigden
na drie maanden hun actie, om
dat zij alsnog de mogelijkheid
kregen in beroep te gaan tegen de
afwijzing van hun aanvrage voor
een verblijfsvergunning. Ze
meenden dat het ministerie van
justitie de „182" snel zou legalise
ren. Drie jaar later behoren zij
nog steeds tot de illegalen die elk
moment opgepakt en uitgewezen
kunnen worden. Bovendien
kunnen zij na hun acties in Ne
derland moeilijkheden verwach
ten bij terugkeer in hun eigen
land, omdat Marokko hen nu als
politieke activisten ziet.
De Raad van State behandelt de be
roepszaken van de 182 en nog
duizend ander illegaal in Ne
derland wonende Marokkanen in
kleine groepjes. Op 20 april 1978
hoorde een tiental Marokkanen
dat ze niet voor een verblijfsver
gunning in aanmerking kwamen
Ondanks een uitgebreid rapport
van Amnesty International over
de risico's die de 182 by terugkeer
lopen, besloot staatssecretaris
Haars van justitie dat de illegalen
zouden worden uitgewezen. Dat
was het begin van een nieuwe
hongerstaking op 16 juli. Twee
groepen, in totaal 50 van de 182
Marokkanen, gingen elk op
nieuw een week in hongerstaking
in het kerkgebouw De Duif. Op 4
augustus namen solidaire Ne
derlanders uit kerkelijke organi
saties, politieke partijen en ook
individueel de hongerstaking in
De Duif over.
Op 1 september vroeg mevrouw
Haars de kabinetsleden of zij toch
niet ten gunste van de 182 over
een verblijfsvergunning konden
beslissen, omdat er grote maat
schappelijke en kerkelijke pres
sie werd uitgeoefend in die rich
ting. Maar minister-president
Van Agt verklaarde die avond
voor de televisie, dat het kabinet
pas zou beslissen over een even
tuele uitwijzing na de volgende
uitspraak van de Raad van State
over illegaal in Nederland wo
nende Marokkanen. Hij noemde
daarbij een termijn van 15 sep
tember, maar de advocaten van
de 182 geloven dat pas in de
tweede helft van oktober een uit
spraak van de Raad verwacht kan
worden.
Marteling
„Het 'is een psychologische marte
ling om de beslissing over uitwij
zing steeds op te schorten. De
mensen die zoiets besluiten,
hebben hier nog nooit gezeten
Zij weten niet hoe het is, om week
na week in zo'n kerk te slapen,
zonder dat je naar buiten durft te
gaan". Dat zegt Emmie van
Noord, één van de Nederlandse
hongerstakers.
„Wij worden hier gegijzeld dooreen
regeringsbesluit", zegt een jonge
Marokkaan in De Duif, „is dat
minder erg dan een gijzeling
waarbij geweld wordt ge
bruikt?"
De spanning heeft de actievoer
ders, die de katholieke kerk De
Duif aan de Prinsengracht in
Amsterdam sedert 16 juli in
bruikleen hebben, uitgemergeld.
Bijna alle Marokkanen vertonen
ziekteverschijnselen, zoals sla
peloosheid, constante hoofdpijn,
maagkramp. Ze zijn zienderogen
mager geworden. In de kille
kèrkruimte zijn ze extra gevoelig
voor verkoudheden. Het kost de
meesten meer moeite om Neder
lands te spreken of ziph op een
gesprek te concentreren dan een
maand geleden. Ook de twintig
Nederlanders* die tot de vaste
kern van het steuncomité-182
behoren, reageren nu met de
vriendelijke, maar vage kalmte
van mensen die bijna aan het eind
van hun Latijn zijn.
In een brief aan de koningin heb
ben de 182 op 3 september ge
schreven dat ze tot nu toe geleefd
hebben tussen hoop en vrees.
„Mevrouw, dit leven is niet vol te
houden. Het wachten valt ons te
zwaar". Drie dagen later liet de
koningin de actievoerders weten
dat zij hen weliswaar niet kon
ontvangen, maar dat zij het kabi
net en staatssecretaris Haars
„bijzondere aandacht" voor hen
zou vragen, een term die, volgens
de Rijksvoorlichtingsdienst een
standaard antwoord is, dat elke
Nederlander krijgt die een brief
schrijft aan de koningin.
Hongerstaker Piet Kersten zegt
„Niemand begrijpt hoe je hier zit.
Niemand beseft hoe hard het uit
stel van Van Agt fs aangekomen.
We hoorden 's morgens dat
staatssecretaris Haars positiever
stond tegenover legalisering van
de 182. 's Avonds stonden we op
gewonden onder de preekstoel
met een transistorradio om het
nieuws op te vangen. Toen pro
beerden we het televisienieuws
van acht uur. Een paar minuten
voor acht kregen we een telefoon
tje van een journalist, die zei dat
het kabinet er niet op in zou gaan.
We hebben de televisie afgezet,
om het de mensen zelf uit te leg
gen. Het was een ontzettende
klap. Ze waren niet boos of agres
sief, maar verslagen. Iedereen
droop af, huilend".
Voor de actievoerders in de kerk is
de hele wereld teruggebracht tot
de 'wereld-van-De-Duif. Kersten
zegt: „Alleen als je naar buiten
gaat, merk je dat er veel onbegrip
over deze zaak is in het land. Toen
we in Utrecht met het plaatselijk
steuncomité de grote manifesta
tie op 16 september bespraken,
zei iemand oprecht verheugd:
„Wat fijn hé, alweer veertien da
gen uitstel voor de Marokka-
Schaak
In de kerk komt het leven 's mor
gens langzaam op gang. De twaalf
hongerstakers die op matrasjes
tegen de 'rechtermuür van de
kerk slapen, drinken kleumend
koffie. Deze week bestaat de
groep uit scholieren en studen
ten, een paar oudere dames en
onder anderen de missiesecreta
ris van het bisdom Den Bosch. De
hongerstakers variëren in leèftijd
van 18 tot ruim 60 jaar. Huishou
delijke karweitjes, een spelletje
schaak en urenlange gesprekken
vullen de dag.
De Marokkanen slapen boven op
de „armengalerij" en in een paar
zijvertrekken van de kerk. Voor
de in totaal 40 mensen is er één
badkamer beschikbaar ip het pa
rochiehuis. Elke zondagochtend
om vijf uur wordt de hele kerk
ontruimd en schoon geschrobd
voor de parochianen, die om elf
uur de mis komen bijwonen. Bui
ten kalkt een meisje het cijfer 38
op het bord, dat de duur van de
hongerstaking aangeeft.
Mevrouw Van Noord is ook na haar
hongerstaking, die op 27 augus
tus eindigde, nog dagelijks in de
kerk te vinden. Ze zegt „Je be-
v gint er aan, omdat het een
rechtvaardige actie is, die niet
mag doodbloeden. Als je er een
maal zit, laat het je niet meer los
Ik vraag me af wat er zal gebeuren
als de mensen hier nog eens zes of
acht weken moeten zitten. Zal
hun weerstand breken? In zo'n
spanningstoestand kan van alles
gebeuren, hoe goed iedereen ook
zijn best doet om botsingen te
voorkomen. Als er nu een hevige
ruzie zou losbarsten, zou dat mis
schien de uitspraak beïnvloeden
den".
.,Het wordt de komende weken ook
kouder. De verwarming draait
wel, maar je moet je afvragen of
de .parochie dat kan volhouden
We dragen truien en vesten, maar
het blijft kil en de nachten op de
kale vloer, met alleen een dun
dekentje, worden steeds moeilij
ker. Je wordt zo moede
loos..
De vrouw
Niemand praat in De Duif over de
kleine strubbelingen die er al zijn
geweest. Over de wanhopige Ma
rokkaan die de radioberichten
niet langer kon verdragen en mét
het toestel naar buiten rende om
het in de Prinsengracht te smij
ten. Niemand zal een kwaad
woord tegenover buitenstaan
Eén van de vele protestacties tegen het uitblijven van een verblijfsvergunning voor de 182 kerk-Marokkanen
vond plaats op het Haagse Binnenhof waar demonstranten zich onlangs in een gefingeerde gevangenis lieten
opsluiten
ders laten vallen over de bizarre
figuren die een dergelijke actie
ook aantrekt. De behulpzame
jongen, die zijn eigen problemen
heeft omdat hij aan het afkicken
is, wordt door elke groep honger
stakers vriendelijk opgevangen
De priesters die boven de kerk
wonen en tijdens de Ramadan, de
'vastenmaand van de Marokka
nen, geen oog dicht konden doen
t omdat er 's nachts soep en vijgen
en ander voedsel werd gegeten,
hebben hun boosheid ingeslikt.
De Marokkanen hadden het al
moeilijk genoeg om zich aan de
régels van de Ramadan te hou
den, terwijl ze in De Duif verble-
In de kerk gaat om twaalf uur 's
nachts het licht uit: de honger
stakers willen slapen. De Marok
kanen trekken zich fluisterend
terug. In het kantoortje van het
actiecomité worden uitnodigin
gen voor de landelijke manifesta
tie op 16 september in Utrecht
verstuurd. In de vergaderruimte
tekenen Marokkanen en Neder
landers affiches in twee talen
Andere Marokkanen kijken in de
pastoorskamer naar een engels-
talige film over het leven van de
vrouw in Marokko. Mohammed
Baddaoui lacht schamper en
zegt: „Marokkaanse vrouwen
hebben geen leven. Ze zyn altijd
bang voor de man. Ze mogen
niets, ze kunnen niets"
In het donker van de kerk stoot ie
mand tegen een kerkbank. Het
geluid wordt als een harde knal
tienvoudig weerkaatst in de holle
ruimte en de hongerstakers'pro
testeren met dunne stem-
Eenzaam
Tweeduizend gulden aan steek
penningen heeft de 26-jarige Mo
hammed in Tanger betaald om
een paspoort te krijgen. Het geld
was hem geleend door een vriend
in Holland. Hij zegt: „Mijn vrien
den kwamen met vakantie als rij
ke heren terug uit Europa. Ze
droegen elke dag een ander over
hemd en andere schoenen. Ze
gaven je niet één sigaret, maar
een heel pakje. Ik was ziek van
verlangen om ook weg te gaan
naar dat paradijs in Europa"
In 197*1 was hij voor het eerst in Ne-
derlan'd, maar hij werd opgepakt
en na veertien dagen cel als ille
gaal over de grens gezet. In 1974
kwam hij opnieuw naar Neder
land om werk te zoeken. Hij
werkte voor koppelbazen, nam in
1975 deel aan de hongerstaking
van de 182 en kreeg daarna in af
wachting van een definitieve be
slissing over zijn verblijfsver
gunning door bemiddeling van
de advocaten van de 182 een vaste
baan bij Werkspoor in Amster
dam. Bijna alle hongerstakers
hebben na hun actie in 1975 een
vaste aanstelling gehad. Dertig
van de vijftig actievoerende Ma
rokkanen in De Duif zijn ontsla
gen toen ze met hun hongersta
king begonnen. Mohammed
raakte zijn baan al eerder kwijt,
toen Werkspoor moest slui
ten.
Ondanks de ingehouden premies
wilde het arbeidsbureau hem niet
als werkzoekende inschrijven en
de sociale dienst wilde hem
evenmin een uitkering, geven,
omdat hy officieel nog steeds il
legaal was. „Niemand helpt je aan
werk, aan een bed of aan wat geld
om te kunnen eten, terwijl je an
der werk zoekt. Je bent helemaal
alleen en je kunt niemand ver
trouwen"
Stom
„Mijn vader is nu oud en werkt niet
meer in de sigarenfabriek. Pen
sioen bestaat niet in Marokko. Ik
hoop dat mijn vader heeft ge
spaard, want ik kan hem nu niets
sturen. Toen ik bij Werkspoor zat,
kon ik elke zes weken f800 naar
huis overmaken. Ik maak me
zorgen. Mijn jongere broertje
verdient niet genoeg om een fa
milie van zes personen te onder
houden. De man van mijn zusje
bemoeit zich alleen met zijn eigen
familie. Als oudste zoon is het
mijn plicht om voor mijn'ouders
te zorgen"
Mohammed heeft heimwee. Niet
naar Marokko, maar naar de fa
milie. Hij zegt: j,Ik weet dat mijn
moeder nooit meer lacht. Als er
een familiefeest is, met alle
kleinkinderen, zegt ze: „Hoe kan
ik blij zijn als Mohammed ver
weg is". Ze is mijn tweede moe
der, maar wij kennen daar geen
ander woord voor, zoals jullie
stiefmoeder. Een moeder is éen
moeder. Ze draagt een kind ne
gen maanden in haar buik en
achttien maanden op haar rug en
ze kan er nooit meer afstand van
doen. Mijn moeder zit altijd met
de linkerhand voor haar ogen om
haar tranen te verbergen".
Mohammed,' die op de Spaanse
meelfabriek in Tanger 200
drachmen (f50 per week) ver
diende, zegt „Niemand van jullie
Hollanders weet hoe gastarbei
ders leven. We komen hier stom
en onmondig naar toe. We heb
ben nog nooit gehoord van
vakantie, snipperdag, ziektewet
of pensioen. We werken zes da
gen lang van vijf uur 's morgens
tot zes uur 's avonds voor een
zwart loon van f 200 per week. We
klagen niet en houden onze
mond, zoals we in Marokko ge
wend zijn. Maar langzamerhand
beginnen we te denken. Waarom
is hier werk en bij ons niet?
Waarom zijn in dit land sociale
wetten en waarom kunnen Ne
derlanders zeggen wat ze willen,
terwijl bij ons de rijken het alleen
voor het zeggen hebben?"
Dreiging
„Ik loop nooit gewoon over straat",
zegt Mohammed. „Ik kijk steeds
om of ik gevolgd word. Ik slaap
onrustig met vier anderen op één
kamer. De politie komt altijd 's
nachts. Je krijgt er een instinct
voor. Je blijft nooit langer dan
een paar maanden op een adres
en dan verhuis je weer naar een
ander pension. Je durft niemand
te vertrouwen. Marokkanen pra
ten graag, snel en vrolijk, net als
Surinamers: papapapa. Maar als
je een woord zegt over het leven
in Marokko, wordt de ander
bang. Hi j wuift je woorden weg:
praat niet, praat niet".
Illegale Marokkanen zijn niet al
leen bevreesd voor de Neder
landse vreemdelingenpolitie.
Hun angst geldt in sterke mate de
lange arm van het Marokkaanse
regime. Zij voelen zich systema
tisch gecontroleerd door de Ami-
cales, de „Vrienden van Marok
kaanse arbeiders en midden
standers in Europa". Deze
„vriendenverenigingen" zijn in
1973 opgericht en zijn actief in
Frankrijk. Nederland, Duitsland.
België en Zweden, waar ze min of
meer openlijk andersdenkende
Marokkanen intimideren.
Eind augustus zyn twee Marok
kaanse arbeiders, van wie er een
illegaal was, om het leven geko
men. De een hing zich op in een
politiecel, de ander pleegde zelf
moord door zich op straat een ko
gel door het hoofd te schieten.
Onder de Marokkanen in De Duif
is de onrust en de angst door deze
sterfgevallen toegenomen. Men
is ervan overtuigd dat Ravi, die
lid is geweest van het progressie
ve Komitee Marokkaanse Arbei
ders in Nederland, KMAN, door
Amicales is doodgeschoten.
Vooral het feit dat hij de dag voor
zijn dood was ontboden op het
Marokkaanse consulaat wordt als
verdacht ervaren. Maar volgens
de politie in Amsterdam is de
dood van Ravi wel degelijk Het
gevolg van zelfmoord. Hij woon
de al lang in Nederland, onder
meer in Groningen en had met
Marokko gebroken. Zijn familie
had hem in 1977 symbolisch be
graven. Hy was de laatste tijd niet
meer actief voor het KMANmaar
hield zich volgens advocaat Wil
lem van Bennekom veel indivi
dueler bezig. Noch van Benne
kom noch de afdeling vluchtelin
gen van Amnesty International,
waar de Marokkaan cliënt was,
twijfelen aan de conclusie van het
politieonderzoek dat hij zelf
moord heeft gepleegd.
Sahara
Baddaoui en zyn vriend Mo
hammed vrezen de toekomst.
„Als we worden teruggestuurd,
zullen ze ons oppakken en onze
ouders, broers en zusters ook.
Het minste wat ons te wachten
staat is. dat we geen werk krijgen
en worden opgeroepen voor mili
taire dienst. Marokko voert oor
log op twee fronten en wie onder
de dertig is, wordt ingezet tegen
de bevrijdingsorganisatie Polisa-
rio in het zuiden of hij verdwijnt
naar de Sahara".
Wat voor soort leven wacht de 182
wanneer hen wel een verblijfs
vergunning voor Nederland
wordt verstrekt? Er wordt door.
Nederland, dat in 1976 een wer
vingsovereenkomst sloot met
Marokko, geen moeite meer ge
daan om arbeidskrachten aan te
trekken. Toch groeit het aantal
Marokkanen in Nederland, dat-in
1977 volgens het CBS 47.000 be
droeg, jaarlijks met 5000 mensen.
Het betreft hier vooral vrouwen
en kinderen, die met de in Ne
derland werkende vader worden
herenigd.
De regularisatiemaatregel, die
bedoeld was om het aantal ille
gale vreemdelingen een halt toe
te roepen nu de hoogconjunctuur
afneemt, is in feite mislukt. Er
zijn op het ogenblik meer illega
len dan vroeger in ons land. De
schatting loopt uiteen van 15.000
tot 30.000 man.
Als de 182 Marokkanen een ver
blijfsvergunning wordt gegund,
zijn ze daarmee niet in het para
dijs van hun dromen. Zij krijgen
ook dan waarschijnlijk de sme
rigste en meest gevaarlijke baan
tjes voor weinig meer dan het mi
nimumloon toegeschoven. Hun
gevoel voor familieverplichtin
gen zal hen financieel kortwie
ken. En het is niet uitgesloten dat
zij hun land nooit meer terugzien.
Een hele generatie van Marok
kaanse gastarbeiders zal het ge
voel hebben de boot te hebben
gemist.
In het kerkgebouw De Duif zegt
hongerstaakster Emmie van
Noord: „Moeten we niet meteen
verder praten over een betere
huisvesting en beloning van deze-
Marokkanen als ze mogen bly-
VRIJ NEDERLAND
MACAZ1NE
Elsevier richt de blik op de grootste
linkse partij in Nederland en
vraagt zich af: "Wie redt de
PvdA?" Ien van den Heuvel
treedt af als voorzitter en dus
moet er een opvolger worden ge
vonden. Daarbij laait de oude
strijd binnen de partij weer op:
"radicalen" en "gematigden", al
dus Elsevier, staan weer recht te
genover elkaar.
Vice-voorzitter Jaap van der Doef
vindt dat je daar niet teveel over
moet discussiëren. "Dat leidt te
veel af van waar het om gaat: het
alternatieve beleid van de PvdA".
Onder de actuele zaken in Elseviers
Magazine onder andere de Am
sterdamse scheepswerven (een
gesprek met de directies), de vrije
vrijdagmiddag van Arie Groene-
veld en de sjah.
Verder een reportage over de mili
taire oefenterreinen op de Velu-
w° en -wethouders die na de in
stallatie van de niéüwe college's
van B en W zonder werk komen:
"Afgedankte wethouders staan
op straat. Wie heeft eigenlijk nog
zin in zo'n baantje?"
Bovendien een verhaal over een
nieuwe golf oorlogsfilms met
Vietnam als plaats van hande
ling. Die wordt ook door de Tijd
gesignaleerd: "Hoe Hollywood
Vietnam omzeilt"
De gulle gaven van het Nederland
se volk ten spijt: het Dorp bij
Arnhem, woonplaats voor 400
gehandicapten en met meer dan
500 medewerkers, is als "ideale
leefgemeenschap" gedoemd te
mislukken. De oorzaken zijn
moeilijk te vinden, maar de Tijd
doet een poging.
Wim Kok, voorzitter van het FNV,
trekt een lang gezicht in de Tyd
en zegt: "De bal ligt nu op de
speelhelft van het CDA". FNV en
CNV geven keiharde kritiek op
de bezuinigingsnota "Bestek
'81". Maar waarom?
Waarom geen uitgewerkt alterna
tief? Het gaat om de macht van de
vakbond op de (aarzelende) CDA-
fractie, aldus de Tijd. De Tijd
vraagt zich dan ook terecht af
welk alternatief de vakbond heeft
wanneer de christen-democraten
geen krimp geven.
Ria Beckers (voorzitter PPR-fractie
in de Tweede Kamer) zegt: "De
Molukkers hebben op hun eigen
wijze gelijk". Een heel voorzich
tig positief antwoord op de vraag
of de Molukkers geen eigen visie
mogen hebben". Want een eigen
identiteit kan best voor de PPR,
de RMS mag niet aan de Neder
landse regering worden "opge
drongen".
'In de dooie haan" heet het om
slagartikel. Het gaat over de VA
RA, want als men stof wil hebben
voor een verhaal over ruzies en
complotten, dan moet je die in
omroepland zoeken. Het i§ alle
maal één stuk ellende, een nieu
we kijk op het verzorgen van ra
dio- en tv-programma's komt er
niet uit. Dat is niet alleen zo in
HP, ook Vrij Nederland signa
leert: sabotage, ontslag, clan
vorming en vijandschap.
Interessanter is het artikel over de
"Ballast-Nedam-affaire", een
zaak in Amsterdam waarbij vijf
buurtgroepen het gemeentebe
stuur op zijn- falie gaven. Hoe
neem je zo'n strijd op en hoe houd
je het vol? Een terugblik, een
praktijkvoorbeeld.
Wat bezielt de vakbeweging, vraagt
de Haagse Post zich af. Waarom
weigert het FNV cijfers te noe
men in haar commentaar op Be-
stek'81? Dat komt volgens HP
omdat er een heel nieuw soort in
zet komt van de zijde van de vak
beweging. De apo's, arbeids
plaatsen overeenkomsten, waren
een eerste stap. Dat moet nog uit
groeien en onder die omstandig
heden is de FNV niet in staat een
strak gecoördineerd arbeids
voorwaardenbeleid te voeren, al
dus de slotconclusie.
In "De boer en de Rabo" schrijft
Brugsma over de bio-industrie
naar aanleiding van de proble
men bij de Drents-Overijsselse
zuivelfabriek.
Zoals gezegd in Vrij Nederland een
kleurrijke reportage over de VA
RA. Ook over de NOS trouwens.
Maar ook: Nicaragua door de
ogen van de beroemde Latijnsa-
merikaanse schrijver Gabriel
Garcia Marquez ("Honderd jaar
eenzaamheid"). En twee biogra
fieën: één van Cornélie Huygens,
een vrouw die in haar boeken de
rol van de vrouw in het huwelijk
onder de loupe nam, en Boecha-
rin, lieveling van Lenin, gevaar
lijkste vijand van Stalin.
Anti-semitisme vanuit Rome, ofwel
"Het Vaticaan is als de wind, te-
rugblazen heeft geen zin". Een
verhaal over 2000 jaar joden in
Rome.
hervormd
nederland
Het grote dilemma van de vredelie
vende opvoeder op de omslag
van Hervormd Nederland: de
wapenwedloop in de kinderka
mer. Plastic copieën van het
meest moordlustige oorlogstuig
is alom te koop. HN kijkt waar het
probleem ligt.
22 september begint de Vredes-
week. In Hervormd Nederland
wordt hierover gediscussieerd.
En verder, komt er nu wel of geen
werkgelegenheid voort uit om-
buigingsplannen zoals dit kabi
net ze in "Bestek'81" vorm geeft?
De discussie gaat door, ditmaal
met de stelling: "Remedie van
werkgevers vergroot de proble-
"Het zou naïef zijn om te veronder
stellen dat de oorzaak van de be
togingen tegen de sjah van Iran
ligt in het feit dat behoudende
moslims de hervormingsplannen
van hun machthebber niet wen
sen te slikken". Hervormd Ne
derland gaat in op de "verborgen
krachten achter de Iraanse op
stand". Rode lijn in het verhaal is
een scheiding binnen de Islam,
zoiets als tussen protestanten en
katholieken in het christendom.
Tenslotte een reportage over Otrag,
de Westduitse rakettenfirma die
een complete provincie opkocht
in het land van Moboetoe: Zaïre.
Die raketten stammen recht
streeks uit de stal van Hitler, zo
leest men in de kop.
