Eerste verfilming in
nieuwe Hamsun-hausse
Tarzan contra Tarzoon
DE FRANJE VAN
MOOIE MYSTERIES
Mysteries onder regie van Paul Lussanet
Blijvers
"Midnight Express" - Het re
laas van een Amerikaanse jon
gen die in Turkije met hasj
wordt gepakt, Luxor, Leiden.
"Saturday night fever" - Suc
cesvolle discotheek-film die z'n
twaalfde week ingaat, Camera,
Leiden.
"Convoy" - Vrachtwagens ja
gen door Amerika, Lido 1, Lei
den, Euro 1 en 2, Alphen.
"The grey lady down" -
Atoomonderzeeër in nood,
spectaculaire reddingsactie,
Lido 2, Leiden.
"La vie devant soi" - Met Si-
mone Signoret als de oudere
prostituée die een kleine jongen
onder haar hoede neemt, Lido 3,
Leiden.
Nieuw in Alphen
"Annie Hall" - Met Woody Al
len en Diana Keaton, Euro 3,
Alphen.
Kinder
voorstellingen
"Donald Duck" - Lido 3, Lei
den.
"Pinkeltje" - Studio, Leiden.
"Alice in Wonderland" - Rex.
Leiden.
"Pippi zet de boel op stelten" -
Euro 2, Alphen.
Nacht
voorstellingen
"Torn Curtain" - Camera, Lei
den.
"Some like it sexy" - Rex, Lei
den.
"Convoy" - Euro 1, Alphen.
"Decamarone" - Euro 2, Al
phen.
"De wraak van King Kong" -
Euro 3, Alphen.
"Meisjes die alles slikken" -
Euro 4, Alphen.
Sexfilms
"Het heetste hoertje aller tij
den" - Rex, Leiden.
"De Tiroler sexexpress" - Euro
4, Alphen.
Haagse bioscopen
APOLLO 1: "Midnight Ex
press", dag. 2.30, 7.00 en 9.30
uur; zo. 1.30,7.00 en 9.30 uur, 16
jr-
APOLLO 2: "My name is No
body", dag. 7.30 en 9.45 uur; do
vr. ma. en di. ook 2.00 uur, 12 jr
ASTA: "High Anxiety", dag.
2.30, 7.15 en 9.30 uur; zo. 1.30
4.00, 7.15 en 9.30 uur, a l.
BIJOU: "Pretty Baby", dag.
2.00, 7.30 en 9.45 uur; zo. 2.00,
4.15. 7.30 en 9.45 uur, 16 jr.
CALYPSO: "Ludwig", dag
2.00 en 8.00 uur, 16 jr.
CAMERA: "The Betsy", dag
2.15, 6.45 en 9.30 uur; zo. 1.15
4.00, 6.45 en 9.30 uur, 16 jr.
CINEAC: "Carrie", dag. 1.30,
4.00, 7.00 en 9.30 uur; za. zo. en
wo. 7.00 en 9.30 uur, 16 jr.
CORSO: "The Greek tycoon"
dag. 2.00, 7.00 en 9.15 uur; zo
2.00,4.15,7.00 en 9.15 uur, 12 jr.
DU MIDI: "Annie Hall", dag.
8.15 uur; vr. za. en zo. 7.00 en
9.30 uur, zo. ook om 4.00 uur, 16
jr.
EURO: "Een brug te ver", dag
1.45 en 7.45 uur. za. zo. en wo
3.45 en 7.45 uur, 12 jr.
METROPOLE 1: "The swarm*
dag. 2.00, 6.45 en 9.30 uur; zo.
1.15, 4.00, 6.45 en 9.30 uur, 12 jr
METROPOLE 2: "Mysteries"
dag. 2.00, 6.45 en 9.30 uur; zo
1.15,4.00, 6.45 en 9.30 uur, 16 jr
METROPOLE 3: "Saturday
night fever", dag. 2.00, 6.45 en
9.30 uur; 1.15, 4.00, 6.45 en 9.30
uur, 12 jr.
METROPOLE 4: "Equus", dag.
2.00, 6.45 en 9.30 uur; zo. 1.15,
4.00, 6.45 en 9.30 uur, 16 jr.
METROPOLE 5: "The big
sleep", dag. 2.00, 6.45 en 9.30
uur; zo. 1.15, 4.00, 6.45 en 9.30
uur, 16 jr.
ODEON 1: "Convoy**, dag. 1.45
6.45 en 9.30 uur; zo. 1.30, 4.15.
6.45 en 9.30 uur; 16 jr.
ODEON 2: "Het verloren para
dijs", dag. 2.00,6.45 en 9.30 uur,-
zo. 2.00,4.30.6.45 en 9.30 uur, 16
jr.
ODEON 3: "Meisjes die taboes
inslikken"', dag. 2.00, 6.45 en
9.30 uur; zo. 2.00, 4.30, 6.45 en
9.30 uur, 16 jr.
ODEON 4: "Bilitis", dag. 2.00,
6.45 en 9.30 uur; zo. 2.00, 4.30.
6.45 en 9.30 uur, 16 jr.
PASSAGE: "S O S Atoomon
derzeeër gezonken", dag. 2.00,
7.00 en 9.30 uur; za. en zo. 1.30
4.00, 7.00 en 9.30 uur. 12 jr.
STUDIO 2000: "Midnight Ex
press", dag. 2.00, 7.00 en 9.30
uur, 16 jr.
DE UITKIJK: "Coma", dag.
2.00, 7.00 en 9.15 uur; zo. 1.00.
7.00 en 9.15 uur. 16 jr.
NEW YORK (Reuter) - Twee Euro
pese producers van de porno-te
kenfilmserie 'Tarzoon', zijn aan
geklaagd wegens "het omlaag
halen van de eer van de jungle-
held Tarzan".
De klacht is ingediend door ver
wanten van Edgar Rice Bur
roughs, de Amerikaanse schrijver
die de held Tarzan schiep. Zij ei
sen een bedrag aan smartegeld
van 3 miljoen dollar.
De nabestaanden van Burroughs
zeggen dat Tarzoon wordt afge
schilderd als een zwak, dom, li
chamelijk onaantrekkelijk en laf,
ontuchtig en sexueel onder de
maat'.
Daarentegen schilderde Burroughs
Tarzan als een knappe, sterke en
intelligente man. Zijn verwanten
zeggen dat zij gedurende 65 jaar
zijn goede, geestelijke en licha
melijk gezonde en aantrekkelijke
persoon hebben hooggehouden
De klacht is gericht aan het adres
van 'Societé valisa films' in Brus
sel en 'societé sound' in Saint
Ouen in Frankrijk, die volgens de
eisers een 'groteske, wansmake
lijke en -vulgaire film' hebben ge
maakt Zij willen dat de winst die
op de Tarzoonfilms is gemaakt
wordt verbeurd verklaard en
geen nieuwe afleveringen word
gemaakt.
Volgens Chinese pers
Kijkers naar
sf-films zijn
ontevreden met
levenspeil
HONGKONG (AP) - De populari
teit in de westelijke landen van
Amerikaanse films 'Star wars' en
'Close encounters of the third
kind', duidden erop, aldus het of
ficiële Chinese volksdagblad, dat
de bevolking van deze landen
niet tevreden is over zijn huidige
-levensomstandigheden en de
werkelijkheid wenst te ontsnap
pen.
Het succes van science fiction-
films betekent ook dat het
publiek genoeg gaat krijgen,
maar hoe lang zal moeten worden
afgewacht, van wat Hollywood
aan erotiek en geweld te berde
brengt.
De Amerikaanse filmindustrie ver
keert, aldus het dagblad, 'in een
dilemma'.
Paul de Lussanet wist voor zijn
film Mysteries een uitgelezen groep
acteurs te engageren. Andrea Fer-
reol (foto links boven) hier samen
met Rutger Hauer, Rita Tushing-
ham (foto boven) en Kees B-russe,
Lisbeth List (foto links onder) en om
voorol niet te vergeten Sylvia
Kristel.
De wraak van
de „Zwarte
Piraat"
Een bloedige vete in de achttiende
eeuw met een heel mooi meisje
ertussendoor waarmee de film
toch een romantisch tintje krijgt,
is te zien in de al oudere film 'De
Zwarte Piraat', welke deze week
draait in Trianon.
De aanvoerder van de piraten ben
de wordt gespeeld door Kabbir
Bedi. Hij heeft al eerder naam
gemaakt in spannende films.
Sylvia Kristel én Rutger Hauer als Dagney Kielland en Johan Nagel
Het zou schromélij k overdreven zijn
te zeggen dat Mysteries van Paul
de Lussanet een grootse film is. Je
moet wel van zeer goede huize
komen wil je als filmer je tanden
niet stuk bijten op een literair
zwaargewicht als Knud Hamsun.
En zeker op het boek Mystries dat
tot één van de "moeilijker" wer
ken wordt gerekend.
De Lussanet heeft dat niet gedaan,
zijn tanden stuk gebeten. Hij te
kent haarscherp in trage sombere
beelden Nagel (Rutger Hauer)
zoals Hamsun hem heeft neerge
zet, een man die zichzelf in een
Mysteries; regie: Paul de Lussa
net; voornaamste rollen: Rutger
Hauer, Sylvia Kristel, David
Rappaport; Studio; 16 jaar
psychologisch isolement wringt
en in voortdurende conflict leeft
met de maatschappij. Zo ook Mi
nuut, de kolen sjouwende dwerg
(David Rappaport) die als enige
tot Nagel doordringt. En niet te
vergeten La Kristel, de valse
wondermooie domineesdochter
Dagny Kielland. Trouwens, op
merkelijke acteurprestaties leve
ren ook Rita Tushingham en Kees
B-russe.
Als Mysteries een succes wordt, en
alles wijst in die richting, dan is
dat niet in de laatste plaats te
danken aan Robbie Muller, een
cameraman, die in het ruige land
van het eiland Man (jammer ge
noeg is het niet het eigen Noorwe
gen geworden) prachtige plaatjes
schiet, die je zo tussen de bladzij
den van Hamsuns boek kunt leg
gen. Tot zover is alles zoals het
moet zijn.
In de franje echter dreigt De Lussa
net zich af en toe te verliezen. Na
tuurlijk heeft iedere regisseur het
volste recht zijn handtekening te
zetten onder zijn eigen filmisch
produkt. Maar je kunt je afvra
gen of De Lussanet dat niet al te
nadrukkelijk doet als hij aan
einde van de film Minuut vitriool
laat gooien in het gezicht van
Dagny. Hij doet daarmee Ham
sun geen recht.
Af en toe krijg je het gevoel dat De
Lussanet door een schilderijlijst
filmt. In een van de vele inter
views die de afgelopen dagen zijn
gepubliceerd zegt hij dat ook. Er
loopt een meisje over het strand
die twee dode meeuwen torst en i
één van de dromen van Nagel
laat hij deze rond Dagny ballet
achtige pasjes doen. De eerste
scène lijkt volgens De Lussanet op
een schilderij van Courbet, de
tweede op een kitscherige ver
beelding van Amor en Psyche.
Het zijn scènes die een beetje bui
ten het kader van de film lijken te
vallen.
Mysteries, de eerste grote film van
De Lussanet, kosten IV2 miljoen.
Een film met wat weerhaakjes,
maar wel een film om te gaan
zien, Paul de Lussanet, u zult
meer van hem horen.
WIM SCHEURER
AMSTERDAM (GPD) - Zoals het
eerder gebeurd is met Herman
Hesse, zo is op het ogenblik de
Noorse auteur Knut Hamsun aan
een tweede literair leven toe. Zijn
werk leek reeds vóór de oorlog -
toen hij zich heeft geblameerd als
volgeling van de Noorse verrader
Quisling - definitief bijgezet in
het mausoleum voor niet meer
gelezen Nobelprijs-winaars,
maar overal ter wereld verschij
nen thans weer nieuwe vertalin
gen van vooral zijn nog in de vo
rige eeuw geschreven romans.
„Mysteries" is er daar èèn van en
is tevens het eerste werkstuk dat
in de herwaarderings-hausse een
verfilming waard werd bevon
den. Het is zelfs een geslaagde
film geworden, gemaakt door
Paul de Lussanet en met hoofd
rollen van Rutger Hauer en Syl
via Kristel, naast onder meer de
Engelse actrice Rita Tusingham
en de Franse actrice Andrèa Fer-
rèol.
Verteller
Een makkelijk aanspreekbare film
is „Mysteries" echter geenszins
Zelfs als bewonderaar van Ham
sun (van de jonge Hamsum dan
niet van de stokdove seniele man,
die op 84-jarige leeftijd in 1943
naar Berlijn is gereisd om Hitier
de hand te schudden) moet je
vooral in het begin van De Lus-
sanets eerste, programma vul
lende speelfilm echt wel enige ir
ritaties wegslikken. Want wat is
het geval? Hamsun is een litera
tor geweest die niet zozeer ge
nietbaar is gebleven vanwege
lumineuze denkbeelden, altijdi-
ge wijsheden, of zijn tijd ver
vooruit zijnde boodschappen.
Nee, hij was een begenadigd ver
teller, een fabuleus stilist. Een
vent die kon schrijven! En dat
was tevens het grote probleem
voor De Lussanet, want door
Hamsun beschreven zaken ver
filmen, hoeft daarom niet nood
zakelijk te leiden tot een adequa
te Hamsun-film.
Het gaat over een uithoek in Noor
wegen (in de op het eiland Man
opgenomen film is de plaats van
handeling geneutraliseerd),
waarin een kustdorp waar ieder
een iedereen kent, op zekere dag
een zonderlinge meneer Nagel uit
de postkoets stapt (in het boek
komt hij per boot), om zich voor
onbepaalde tijd in de negorij te
vestigen. Nagel is een man zon
der verleden, opgedoken uit het
niets. Aan het eind van het ver
haal duikt hij zonder toekomst
weer onder in een vermoedelijke
zelfmoord: vanaf een wandelpier,
met kleren aan de zee in, na kort
tevoren te hebben meegedeeld
dat hij uitstekend kan zwem-
Eigen wetten
Het boek loopt ietwat anders af,
maar dat doet er eigenlijk niet zo
veel toe. Hoofdzaak is dat deze
Nagel een raadselachtig persoon
is, een vat vol tegenstrijdigheden.
Enerzijds een Dannunziaans of
Nietzscheaans Uebërmensch-ty-
pe, vol walging voor burgerlijk
heid en gewend zijn eigen wetten
te stellen. Anderzijds geneigd
niet alleen zichzelf maar ook an
deren te kwetsen. Een intrigant,
een poseur, een fantast, iemand
die alleen al door zijn aanwezig
heid reacties uitlokt bij de dorpe
lingen, aan wie hij zich cultureel
en intellectueel superieur
weet.
Onder die dorpelingen zijn er drie
die Nagels speciale aandacht
hebben. Een beeldschone domi
neesdochter voor wie al een
hulppredikant zelfmoord heeft
gepleegd, een doodarm vrouwtje
dat eieren verzamelt en verkoopt,
en een dwerg die zich door de
goegemeente de rol van dorpsgek
laat opdringen. Het is een zon
derlinge vierhoek van liefde en
haat. Nagel kwetst de twee vrou
wen en maakt ze tevens het hof.
De dwerg koestert een heimelijke
liefde voor de ene vrouw en ver
foeit de andere, hij is dienstbaar
aan Nagel, die hem uit een verne
derende situatie gered heeft.
Of Nagel's liefdesverklaringen al
dan niet mèèr zijn dan pogingen
tot manipulatie wot in elk geval
in de film niet duidelijk. Op de
momenten dat ze voor hem val
len, trekt hij terug, om zich later
te beklagen over gebrek aan toe
schietelijkheid. Tussentijds heeft
de innerlijk verscheurde man
dan alle gelegenheid om langs
barre stranden, ruige wouden en
woeste hoogten te rennen, zijn
vertwijfeling uitschreeuwend,
waarvan de oorzaak mogelijker
wijs reeds voor het begin van het
verhaal gelegen is. En wat zijn de
diepe achtergronden in zijn vi
sioenen, waarin telkens dezelfde
motieven terugkeren?
Zelfgesprek
Hamsun is indertijd revolutionair
geweest door zijn gebruik van het
„innerlijke zelfgesprek" waarvan
hij min of meer als de uitvinder
beschouwd wordt. Maar wel weer
iets dat een filmer voor extra
problemen zet. De Lussanet heeft
(vermoedelijk voor de aardig
heid) flarden daaruit overge
bracht naar een borreltafelge
sprek en weet zo weer een paar
pittige meningen over Tolstoi,
Christus en Kant in veiligheid te
brengen. De eigenzinnige me
ningen over De Musset, Victor
Hugo en Ibsen vallen echter tus
sen wal en schip.
De Lussanet als scènarioschrijver
heeft zich èèn vrijheid veroor
loofd die heel eigenaardig terecht
is gekomen. Getrouw aan het
boek laat hij Nagel een zelf
moordpoging ondernemen, niet
wetend dat het blauwzuur, dat hij
voor dit eventuele doel altijd bij
zich draagt in een gifflesje, door
de goedhartige dwerg vervangen
werd door water. Nagel komt dan
bij uit bewusteloosheid, stelt
verbaasd vast dat hij nog leeft en
schreeuwt verontwaardigd uit
over de heide: „Wie heeft er aan
mijn flesje gezeten!". Die tek
stregel mis je bij Hamsun, maar
het is een verrijking en komt
mooi terecht als het enige koddi
ge "tegen-accent in de verder
loodzware film.
ritussen moet onderhand eens
gemeld worden dat Rutger Hauer
zich op fantastische wijze gekwe
ten heeft van de erg lastig te spe
len hoofdrol. Als vreemde eend in
de bijt, charmeur en met alle uit
zinnige karaktertrekken van Na
gel is hij zo aannemelijk als de rol
maar toestaat. En beter dan wie
ook komt hij weg met de overbe
schaafde volzinnen uit de stijve
dialogen. Ook Kees Brusse als
dorpsdokter (de grootvader van
Dr. Pulder?) weet zijn teksten
nog een zekere natuurlijkheid
mee te geven.
Doelwit
Kristel als de domineesdochter
klinkt erg geaffecteerd, maar dat
heeft ze van zichzelf. Of ze nu echt
kan acteren wordt in deze film ei
genlijk nog steeds niet duidelijk,
omdat haar rol te zeer is gebruikt
als doelwit van hartstocht, zon
der als eigen persoonlijkheid te
worden gevormd. Maar ongun
stige dingen zijn er over Kristel's
optreden evenmin te melden, al
was ze dan zo lastig tijdens de op-
De bijrollen zijn verder vrij kleur-
loos, wat gezien het script geen
aanmerking inhoudt. Het gaat
tenslotte allemaal alleen maar om
Nagel. Wel zou je wensen - als je
Adrian Brine, Lex van Delden of
Siem Vroom hoort, maar daar ligt
het dus niet aan - dat Nederland
eens een andere taal aanschafte,
want waar we ons nu mee behel
pen is niet geschikt voor stijlvolle
dialoogfilms. Het beste klinkt
nog wel de stem van Cees Linne-
bank - al is hij in de film nergens
te zien - maar hij praat voor de
Engelsman David Rappaport die
als de dwerg overigens voortref
felijk spel te zien geeft.
Iet camerawerk van Robby Muller
heeft het eindresultaat buiten
gewoon goed gedaan.
