"De oude
rotten
moesten
eruit
PvdA kiest toch voor de VVD
VERTREK:
(VETHOUDER
VAN AKEN
BIJ ZIJN
„Bibliotheek voor nóg meer
mensen toegankelijk maken
Ledenvergadering beslist met grote meerderheid
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1978
LEIDEN
Van Aken beent intussen onge
durig rond in zijn werkkamer,
onderbreekt zijn breedvoeri
ge betogen af en toe om een
nieuwe vraag mogelijk te ma
ken, maar houdt vooral zelf
liet woord. Dat gaat groten
deels overtuigend en zelfbe
wust, een enkele keer klinkt
er iets.vragends door in zijn
stem.
"Het kan toch niet dat ik als
wethouder voor economische
zaken niet geschikt zou zijn,
terwijl het bij gemeentebe
drijven en personeelszaken
wel in orde is. Dacht je dan
niet dat ik dan niet een gevoel
voor beleidsvorming had."
Als wethouder riep Van Aken
de afgelopen jaren een toe-/
nemende kritiek op. In zijn
fractie kwam hij'steeds meer
geïsoleerd te staan en in de
raad brak men voprtdurend
zijn economische beleid.
"Het waren" - zegt de wethou
der zelf - "veelal oppervlak
kige opmerkingen. Die kri
tiek miste diepgang Ze heb
ben het nooit goed geargu
menteerd, dat kunnen ze ook
niet. Ik ben ook helemaal niet
onder de indruk geweest van
de moties die tegen mij zijn
ingediend. Die moties had
den dezelfde vluchtige op
pervlakkigheid als waarmee
men over dé problemen
heenliep."
Geen poot
De fundamentele kritiek op zijn
economische beleid verde
digt Van Aken met een ver
weer naar de geringe moge
lijkheden die een gemeente
heeft: "Je hebt wettelijk geen
poot om op te staan. Je hebt
meer voorschriften om een
bedrijf weg te krijgen dan om
het binnen te halen. Mijn lijf
spreuk is dan ook geweest
"Mogelijk maken wat moge
lijk is". En als ik dat zeg be
doel ik dat je je moet inleven
in de ontwikkeling'van het
bedrijfsleven en een goede
relatie opbouwen."
De scheidende wethouder be
roemt zich op een uitstekend
contact met en kennis van za
ken van het bedrijfsleven:
"Als op 't ogenblik iemand
opbelt over een bedrijf dat
gaat sluiten, dan zeg ik dat de
kans één op honderd is dat ik
het al niet wist. Ik weet van de
bedrijven wat ze willen en wat
de mogelijkheden zijn."
Van Aken verdedigt zijn eco
nomisch beleid verder met de
beperkte ambtelijke onder
bouw. "Toen ik kwam was er
niets, ik moest het nog op
bouwen. Wie na mij komt,
heeft het voordeel dat eco
nomische zaken goed in de
picture staat, er een beman-
berg aan gege-
Goed beet
Die opvolger kan niet zeggen:
Er was niks, ik kwam hier en
toen was er niets aan econo
misch beleid. Het bed is er, er
is een goed bed het overige
textiel is ook aanwezig, het
hangt er alleen van af of ze het
ook op willen maken."
Over zijn mogelijke opvolger
wil Van Aken wel kwijt dat hij
in de CD A-er Jan van Zijp een
goede kandidaat ziet: "Die is
steeds evenwichtig geweest,
heeft ook niet zo gefulmi
neerd." De scheidende PvdA-
wethouder betreurt het dat de
VVD-er Van Duijn zich geen
wethouderskandidaat heeft
gesteld: "Ik vind dat het ont
wijken van zijn verantwoor-^
delijkheid." Overigens ziet hij
Van Duijn niet graag op eco
nomische zaken: "In 1970
wist ik meer van economi
sche zaken dan Van Duijn in
1978."
Van Aken kondigt al aan dat hij
na zijn vertrek als wethouder
zeker actief zal blijven op zijn
werkterrein van economische
zaken. Hoe hij dat concreet
gestalte wil geven, kan hij niet
zeggen. Reageert ongemeen
fel op twijfel of zijn adviezen
dan nog wel mee zullen tellen:
"Het is een misvatting om te
denken dat mijn woord an
ders zou tellen als ik na 5 sep
tember geen wethouder meer
ben, maar nog over dezelfde
kennis en ervaring beschik."
Minder zelfverzekerd is de wet
houder over zijn positie na
zijn vertrek als wethouder.
Hij ontwijkt vragen wat hij
gaat doen, voorlopig heeft hij
nog geen nieuwe baan, maar
in politieke kring is het al ge
ruime tijd een publiek ge
heim dat Van Aken interesse
heeft in een burgemeesters
baantje.
Ledigheid
Zelf zegt hy alleen: "Ik weet
niet hoe het zal voelen als je
geen raadslid meer bent.
Ambtenaren hebben me de
laatste tijd al gevraagd: Valt
er geen gat? Dat zal waar
schijnlijk wel, maar meer in
de zin datje er over heen moet
om nieuwe dingen aan te
pakken.
Mijn vrouw is erg beducht voor
ledigheid, die kan ontstaan.
Ze doet ijverige pogingen om
met me naar Amerika te laten
reizen. Dat zou me geen en
kele moeite kosten, we heb
ben daar erg veel vrienden. Ik
vind het ook erg lief van haar,
maar ik ben er nog niet aan
toe om me daar zorgen over te
maken."
LEIDEN - De ledenvergadering
van de PvdA in Leiden heeft de
vorige week geblokkeerde weg
naar de WD weer vrij gemaakt.
Met grote meerderheid (135 tegen
66 stemmen) nam de afdeling een
motie aan om de stopgezette on
derhandelingen met WD en
D'66 weer te heropenen.
De meerderheid van de afdeling
oordeelde via de motie "dat de
bestuurbaarheid van de stad Lei
den en de verwezenlijking van
het PvdA-verkiezingsprogram-
ma ernstig in gevaar komen als de
PvdA zichzelf tot oppositie zou
veroordelen".
De consequentie van oppositie was
vorige week via de krap aange
nomen anti WD-motie vastge
legd als een links meerderheids
college niet mogelijk zou blijken.
De haalbaarheid van een derge
lijk links college werd eerder de
ze week door de meerderheid van
de PvdA-fractie na een onder
zoek als onmogelijk beoordeeld.
Tegenover de motie om de onder
handelingen met WD en D'66 te
heropenen stond een voorstel
van de fractie-minderheid. Deze
stelde voor een links minder
heidscollege te vormen met steun
van PPR, PSP en CPN. Van dit
college zouden tenminste twee
zittende PvdA-wethouders deel
uit moeten maken en werd daar
naast een voorkeur uitgesproken
voor de eigen onderhandelings
leider Duivesteijn en PPR-
raadslid Beijen als wethouder.
Vemaggelen
Dit minderheidsvoorstel kwam
door de beslissing over de motie
om het overleg met D'66 te hero
penen niet meer in stemming. De
afdeling stemde eerder wel een
voorstel af om D'66 bij de vor
ming van een college tenminste
één wethouderszetel te geven.
Dit voorstel werd vanuit een
minderheid in de afdeling inge
diend en werd door onderhande
lingsleider Duivesteijn als "het
vemaggelen van de zaak" beti
teld.
De discussie in de afdeling speelde
zich af rondom het standpunt van
de meerderheid en de minder
heid in de fractie. Als woord
voerder van de meerderheid be
pleitte Duivesteijn een coalitie
met de WD en D'66 omdat dit
college op een meerderheid
steunt. Een links minderheids
college wees hij als te onzeker en
afhankelijk van andere partijen -
vooral D'66 - af.
"Ik noem het de kiezers belazeren
als je in een college kunt komen
met vier wethouders en een pro
gramma waar je je vooreen groot
deel in kunt herkennen en je doet
dat niet", zei hij in de discussie.
Gezichtsverlies
Als woordvoerster van de minder
heid noemde Joce Hes een coali
tie met WD evenzeer onzeker.
Zij voorzag dat de PvdA dan
sterk afhankelijk is van de WD.
Volgens haar heeft een links col
lege meer kwaliteit en is dat door
steun van D'66 beslist niet onze
ker. Verder voorzag zij "gezichts
verlies" als de afdeling op zijn
eerdere afwijzing van de WD
zou terugkomen.
Bij de discussie in de afdeling
kwam van de tegenstanders de:
vrees naar voren dat de PvdA on
vermijdelijk naar het midden
schuift. Sterke kritiek kwam er
op de zittende wethouders, die
geen zitting zouden willen nemen
in een links college. Deze opstel
ling werd overigens door fractie
voorzitter Duivesteijn ontkend.
De voorstanders van een coalitie
met de WD erkenden dat de li
beralen geen eerste keuze zijn,
maar de PvdA zich in een mach
teloze positie manoeuvreert in
een links minderheidscollege,
vanwege de wankele basis die er
dan is. "We maken onszelf dan
afhankelijk van D'66, waarvan we
altijd steun nodig hebben", werd
onder meer gezegd.
Bij de stemming over de motie
stemde de minderheid in de
PvdA-fractie - Hes, Van Dongen,
Groos en Mentzij - tegen. De
verwachting is echter dat zij de
beslissing van de afdeling loyaal
zullen uitvoeren en de vorming
van een links/liberaal college
mogelijk zullen maken.
De PvdA-fractie vergadert vandaag
over de voortzetting van de on
derhandelingen met WD en
D'66. De feitelijke onderhande
lingen zullen echter niet eerder
dan maandag beginnen. De PvdA
wil zich in het weekeinde nader
beraden over de verdere aanpak.
Bij het verdere overleg zal vooral
de wethoudersverdeling nog een
knelpunt zyn.
Nieuwe bibliotheek-directeur De Caluwé:
LEIDEN - "Wat ik wil, dat is de
bibliotheek voor méér groe
pen mensen toegankelijk
maken. Voor degenen die nog
drempelvrees hebben. De
mensen die nu lid zijn van een
bibliotheek, die komen toch
wel aan hun trekken. Maar die
andere groep moetje binnen
halen. Er is voor de biblio
theek een grote taak wegge
legd. De bibliotheek moet in
formatie aandragen, inspelen
op specifiek Leidse proble
men. De verhouding tussen
de studenten en de Leidse
bevolking bijvoorbeeld, of
renovatie - als anderen daar al
niet voor zorgen".
De kersverse directeur van de
Leidse stichting openbare
bibliotheek Leiden, A.O.J.M.
de Caluwé (35) heeft uitge
sproken ideeën over wat een
bibliotheek voor de gebrui
kers moet betekenen. En dat
terwijl hij uit een andere tak
van het welzijnswerk afkom
stig is: het vormingswerk. Tot
1 september was hy werk
zaam als coördinator van het
Vormingsinstituut West Bra
bant. Pionierswerk dat al zijn
tijd opslokte. "Alles moest
worden opgezet. Cursussen
die
de
de
dorpjes toegebracht moesten
worden. In al die dorpen was
de bibliotheek vaak het enige
ontmoetingspunt. Via de
bibliotheek probeerden we
de mensen te bereiken. Het
bibliotheekwerk is voor mij
dan ook een liefde die in zes
jaar vormingswerk is ge
groeid.
Vormings- en bibliotheekwerk
kunnen elkaar dan ook goed
aanvullen. De één geeft in
formatie, de ander verwerkt
die. De bieb moet een plek
zijn waar je aan je eigen ont
wikkeling kunt werken", zo
filosofeert hij van de hak op
de tak springend.
De huisvesting van het hoofd
gebouw aan de Breestraat en
de filialen' van de bibliotheek
is één van de taken die De
Caluwé onder zijn hoede zal
nemen. "Belabberd" zo
noemt hij de huisvesting aan
de Breestraat. "Daar is niet te
werken. Het komt voor, zo
heb ik me laten vertellen, dat
mensen er hun benen bre
ken Gelukkig gaat er iets
veranderen".
De Caluwé doelt daarmee op de
nieuwbouw in het Heerenlo
gement, de zogenaamde
Burchthof waar de vestigin
gen aan de Steenschuur, de
Breestraat en de Plantage in
ondergebracht kunnen wor
den. Er staat op bibliotheek
gebied in Leiden nog meer te
gebeuren. Het filiaal in de Me-
renwijk dat nog dit jaar opent
moet van personeel worden
voorzien, maar waar dat per
soneel vandaan komt weet
ook De Caluwé nog niet pre
cies. Gewacht wordt nog op
een definitieve uitspraak van
CRM over de aanvraag van
vier personeelsleden. Komt
de zaak niet voor elkaar dan
zal uit de bestaande bezetting
personeel worden gevormd
voor de Merenwijk. Dat zal
dan weer consequenties heb
ben voor de openingstijden
van de bibliotheken in de
stad. "Alle zeilen zullen moe
ten worden bijgezet om het
huidige takenpakket te con
tinueren" zegt De Caluwé
over de krappe personeelssi-
tuatie. "Door de bibliothee
kwet van '75 is nu eenmaal
veel meer werk ontstaan, niet
alleen in de uitleen maar ook
in opvang van jeugd. Er was
veel personeel nodig om de
jeugd, die bijna gratis van een
bibliotheek gebruik kan ma
ken, bezig te houden. In de
profielschets voor een nieuwe
directeur werd niet voor niets
iemand uit het welzijnswerk
gevraagd".
Al met al is De Caluwé bijna op
gelucht dat de huidige direc
teur, de heer Hariot, nog twee
jaar als adviserend directeur
aanblijft, tot deze met pen
sioen gaat. "Een luxe situa
tie" geeft hij toe. "Maar tege
lijkertijd goed dat iemand die
er nog fris tegenover staat de
hele verbouwing kan bege
leiden". En dan wat peinzend:
"Hariot is moe
MIEP DE GRAAFF
De nieuwe bibliotheekdirecteur De Caluwé: alle zeilen bijzette»
LEIDEN - "Je moet eens horen
wat ik aan telefoontjes kreeg,
wat ik aan alle mogelijke at
tenties ontving. Er stonden
wel mensen voor mij gereed
om een actie te beginnen. Dat
heb ik in alle standen tegen
gehouden, heb gezegd dat ik
dat niet wilde omdat ik het
onzin vond om actie te voe
ren, zo van "Stem van Aken
want hij heeft dit en dat ge
daan..." Waarom ik dat niet
wilde? Kom nou, het gaat
toch niet om my."
Het laatste klinkt minder over
tuigend dan zou moeten.
PvdA-wethouder en loco
burgemeester Tinus van
Aken probeert voortdurend
en manmoedig onverschil
ligheid voor te wenden over
zijn politieke afscheid. Maan
dag valt voor hem het doek en
Door
Kees van der Malen
komt een voorlopig en on
verwachts einde aan een poli
tieke loopbaan van 23 jaar in
de Leidse gemeenteraad.
"Ja gisteren was het precies
drieëntwintig jaar. Op 29 au
gustus ben ik er tussentijds
ingekomen als opvolger van
Van der Hoeven. Ik stond op
het punt om met vakantie te
gaan toen ze me waarschuw
den. „Een onverwachts als
zijn entree in de Leidse raad
verloopt voor Van Aken zo
veel jaren later zijn vertrek uit
de plaatselijke politieke are-
Vernederend
die in de vijftiger jaren
als een enfant terrible in de
bezadigde Leidse raad kwam,
in zijn fractie opklom tot frac
tievoorzitter en vier jaar gele-
den zitting nam in het eerste
linkse college van burge
meester en wethouders in
Leiden, is op vernederende
en pijnlijke wijze tot een poli
tiek afscheid gedwongen.
Een lage klassering op de
PvdA-kandidatenlijst hield
hem buiten de raad. Een bla
merende afwijzing als kandi
daat was hem eerder nog net
bespaard gebleven.
Van Aken is slechts moeizaam
tot spreken bereid. Direct na
de beslissende verkiezings
uitslag weigerde hy ieder in
terview, enkele weken voor
zijn afscheid heten drukke
werkzaamheden een beletsel.
Verklaart laten "Ik barst nog
van het werk" en reageert
geïrriteerd op onbegrip of het
nog wel nodig is die laatste
dagen. Heftig en fel: "Dat
vind ik niet te vreten zo'n op
vatting. Ik ben ingehuurd
voor een taak, die eindigt op 5
september en daar houd ik
De persoonlijke consequenties
van zijn gedwongen politieke
afscheid probeert Van Aken
door algemene uitspraken te
verhullen, emoties en gevoe
ligheden worden gemaskeerd
.door grote woorden: "Ja de
politiek is een hard bedryf. Je
weet dat je telkens voor een
periode wordt gekozen met
alle kans datje tussentijds je
congé krijgt," zegt hij met een
vreemde vanzelfsprekend
heid.
Oude rotten
Anderhalf uur later, na veel
doorvragen, worden die al
gemeenheden doorbroken en
is een begin van persoonlijke
geëmotioneerdheid zicht
baar. Slaat enkele malen met
de zijkant van zijn hand op ta
fel, zijn ogen krijgen iets drei
gends en zegt fel: "Natüurlijk
is het voor mij duidelijk. Ik
ben er met anderen buiten ge
zet door mensen die maar één
doelstelling hadden en dat
was om een aantal oude rot
ten van de lijst te krijgen."
Van Aken bedoelt de eigen
ledenvergadering die met
hem ook de senioren Van der
Horst en Van Baaren weg
poetste.
De scheidende PvdA-wethou
der ziet zijn gedwongen af
scheid allerminst als een af
keuring van zijn - herhaalde
lijke omstreden - persoon - en
een - vaak fel omstreden -
beleid: "Het is zonder enig ar
gument gebeurd. Er werd aan
de afdeling gevraagd of nog
iemand het woord wilde en er
was niemand."
Of hij zich er niet tegen had
willen verzetten, zelf lag hy
toen in het ziekenhuis: "Het is
zinloos om te proberen argu
menten op tafel te leggen te
gen een groep die volstrekt
niets wil horen. Je bent alleen
onderworpen aan de opkomst
binnen de ledenvergadering
in een tijd waarin de opkomst
slechts is, waardoor mensen
die iets willen dat er ook door
kunnen drukken."
