Kerk niet eenparig
over weg tot vrede
Ton Harmsen nieuwe
'leider' bij Ajax
Vastenactie
protesteert
bij Marcos
Dominee Toornvliet
blijft in de lucht
Geen enkele ervaring
Tennissers verstoord
over lawaai
van vliegtuigen
River Plate gaat niet
in op Feyenoord-eis
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1978
Röling: Massa militaristischer dan kerkleiders
(Van onze redactie geestelijk leven)
Niemand die de feiten kent kan zeggen dat de explosieve groei van de bewapening over
de hele wereld de kerken tot nu toekoud heeft gelaten. De kerkelijke wereld toont een
toenemende zorg over deze onheilspellende ontwikkeling. Tal van officiële uitspra
ken van afzonderlijke kerken en gemeenschappen van kerken en bewegingen als Pax
Christi en het Interkerkelijke Vredesberaad duiden daarop. Maar wat komt er in de
praktijk van terecht? Slaat het aan?
De bisschoppelijke Vastenactie
Nederland heeft bij president
Marcos van de Filippijnen en
diens regering geprotesteerd te
gen de arrestatie en behandeling
van vakbondsleiders en arbei
ders. Zij sluit zich hiermee aan bij
talrijke protesten uit de hele we
reld, die er al toe hebben geleid
dat althans een aantal van de
gearresteerde arbeiders is vrij
gelaten.
De Nederlandse Vastenactie han
delde op verzoek van de Filip
pijnse bisschop Fortich van Ba-
locod in wiens ambtsgebied de
vakbondsleiders en ook arbei
ders in hechtenis werden geno
men, en van het secretariaat voor
sociale actie, gerechtigheid en
vrede van de Filippijnse bis
schoppenconferentie. De bis
schop en het secretariaat hebben
een beroep op de wereldopinie
gedaan om te bevorderen dat de
Filippijnse regering effectieve
maatregelen neemt voor be
scherming van de mensenrech
ten.
Op zondag 30 juli deden honderd
militairen tijdens onderhande
lingen over arbeidsomstandig
heden op een suikerplantage een
inval in het gemeenschapshuis
waar de onderhandelingen, in
aanwezigheid van bisschop For-
tisch, een aantal pastores en de
burgemeester, werden gevoerd.
Ongeveer 125 vakbondsleiders
en arbeiders, sommigen met
vrouw en kinderen, werden met
bussen, onder bedreiging van
politiewapens, afgevoerd.
Professor mr. B.V.A. Röling,
hoogleraar in het volkenrecht en
directeur van het Polemologisch
Instituut (voor vredesonderzoek)
te Groningen, is op dat punt niet
optimistisch. In een gesprek voor
het augustusnummer van het
maandblad "Bijeen" - in het ka
dervan de komende Vredesweek
- verbaast hij zich over het gemak
waarmee juist ook veel christe
nen de bewapeningswedloop
goedpraten.
Meer havik
Prof. Röling vindt het met de ker
ken wat dit betreft maar een ei
genaardige zaak.
"Vroeger schaarde de kerk zich in
ieder land achter de staatspoli-
tiek. De wapens werden geze
gend; men gaf volstrekte steun
aan het staatsbedrijf Nu zie je
als kardinaal Alfrink en
bisschop Ernst, die duidelijk an
dere standpunten innemen,
standpunten die door het CDA
niet worden gevolgd. De vorige
regering wilde de nucleaire taak
niet uitbreiden. Dat blijkt nu in
eens weer anders. Het is vreemd
dat in het algemeen christelijke
regeringen op wapengebied meer
havik dan duif zijn"
Voor prof. Röling is dat een raadsel.
"De moderne wapens zijn toch een
gevaar voor de hele mensheid?
Met de totale bewapening in de
wereld kunnen een paar honderd
miljard mensen worden gedood,
terwijl er maar vier miljard men
sen leven. Het steeds meer wa
pens willen hebben gaat altijd
onder het mom van veiligheid en
evenwicht"
Toen wij een paar weken gele
den dominee Toornvliet, pre
dikant van het Pastoraal Cen
trum Radiogemeente te
Bloemendaal om commen
taar vroegen op berichten dat
de illegale radiozender "Mi
Amigo" - waarvan hij voor
zijn godsdienstige program
ma's vrijwel dagelijks ge
bruik maakt - definitief met
de uitzendingen zou stoppen,
wilde h(j dat niet geven. Hij
had van directeur Tack zelf
nog niets gehoord en wenste
niet op perspublikaties af te
gaan. "Daar heb ik al zoveel
leergeld mee betaald." Bo
vendien dacht de ex-gere
formeerde, nu onder "zelf
standige gemeenten" gerang
schikte predikant bij het le
zen van de berichten dat het
zo'n vaart niet zou lopen.
"En inderdaad", zegt hij nu
hoopvol, "de berichten die
voldoende grond voor de ge
dachte dat het gewoon door
gaat. Als wij denken wat de
uitzendingen van de radio
gemeente voor zoveel luiste
raars zijn gaan betekenen,
dan zou het een ramp zijn als
wij ermee moesten ophou
den."
Vrije radio
Ds. Toornvliet
..zo bijzonder gesterkt..
Ds. Toornvliet heeft forse kri
tiek op het etherbeleid in ons
land. Wie hem zijn connecties
met een verboden zender eu
vel duidt, kan rekenen op een
krachtig wederwoord.
"Nederland doet de democratie
geweld aan door de minder
heden alle kansen in de ether
te ontnemen. Vroeger was het
vereiste aantal mensen 15.000
om als adspirantgroep zend
vergunning te krijgen. Daar
kon de Evangelische Omroep
van profiteren. Het aantal is
drastisch verhoogd en wéér
loopt een minister met plan
nen rond om dat aantal te
verhogen. Alles ter bescher
ming van degenen die al in
het zadel zitten. Terwijl aan
groepen die zich erin willen
vechten alle kansen ontno
men worden. Geen wonder
dat heel veel mensen in Ne
derland dit alles beu zijn en
gaan voelen voor een vrije ra
dio".
Niet bang
Ds. Toornvliet voelt zich in geen
enkel opzicht schuldig dat
"Mi Amigo" zijn evangelie
verkondiging uitzendt.
"Het schip vaart onder Spaanse
vlag, ligt buiten de territoriale
wateren, ligt niemand in de
weg en stoort ook niemand.
Door de boodschap van Jezus
Christus worden honderd
duizenden getroost, bemoe
digd, geholpen. Een mede
werker van de GGD zei mij: U
vervult een belangrijke taak
in de psychiatrisch-sociale
dienst."
Daarom is ds. Toornvliet met de
zijnen ook niet bang voor
dreigementen. "Als God voor
ons is, wie zal tegen ons zijn?
De kracht van elk werk in het
koninkrijk van God ligt in het
gebed."
Overigens heeft ds. Toornvliet
tal van reacties op de berich
ten over het einde van "Mi
Amigo" gekregen. Vooral van
trouwe luisteraars uit binnen-
en buitenland.
"Wij zijn zo bijzonder gesterkt
en bemoedigd."
S.J. DE GROOT
verbaasd over het ge-
e juist ook veel chris-
bewapeningswedloop
Minderheid
Prof. Röling heeft het gevoel dat de
vrees voor een atheïstisch com
munisme eraan ten grondslag
ligt. "Maar men vergeet daardoor
wel, hoe bang men zou moeten
zijn voor zo'n sterke bewapening
en haar steeds verder gaande
wedloop"
De Groninger polemoloog, die de
NATO een grote taak toekent om
de ontspanning te verwerkelij
ken, constateert dat de massa van
de kiezers nationalistischer en
militaristischer is dan de kerklei
ders. Protestantse synodes zeg
gen dingen die het kerkvolk
nauwelijks accepteert.
Deze ontwikkeling is overal waar te
nemen. Leiders, vooral niet-ge-
kozen leiders, stellen zich beter
op dan de massa. Gekozen leiders
moeten de magsa naar de ogen
zien. Actiegroepen zijn nog maar
klein gebleven. De actie tegen de
neutronenbom heeft even aange
slagen, maar het blijft een min
derheidsbeweging. En heel te
leurstellend is dat vrouwenorga
nisaties nauwelijks enige aan
dacht aan het oorlogsprobleem
schenken".
Prof. Röling meent symptomen te
zien van een terugkeer van de
koude-oorlogssfeer.
"Het is veel gemakkelijker borrel
praat te hebben over macht- zo in
de trant van: "we zullen ze wel
mores leren" - dan het vredes-
denken te versterken. Men heeft
ook nauwelijks tijd en lust om
zich met "de wereld" bezig te
houden"
Vergissing
Hoofdredacteur dominee J. Gou-
mare van het maandblad "Ak
sent" (protestantse geestelijke
verzorging bij de land- en lucht
macht) legt in het laatste nummer
van dit'blad ook de vinger bij het
verschijnsel dat officiële kerke
lijke uitspraken lang niet altijd
weergeven wat alle christenen
denken. Hij definieert in een ver
haal over "christenen en vrede"
de kerk als een instituut waartoe
mensen behoren die proberen
christen te zijn maar die onder
ling soms hemelsbreed verschil
len in leer en leven.
Zo heeft de kerk over het vraagstuk
van oorlog en vrede, bewapening
en ontwapening de laatste jaren
in officiële uitspraken meerma
len het nodige gezegd, "maar", zo
schrijft ds. Goumare, "wie mocht
denken dat men in die formule
ringen de mening van alle kerk
mensen vertolkt vindt, vergist
zich schromelijk.
Sommige uitspraken verlieten de
vergadertafels van de kerk nadat
ze slechts een krappe meerder
heid achter zich hadden gekre
gen. De al of niet grote minder
heid betreurt dan de gedane uit
spraken. Sommigen voelen zich
zelfs in gewetensnood geplaatst.
Daarnaast zijn er christenen die
zich bij de gegeven situatie neer
leggen. Deze gruwelen zijn in de
bijbel al voorspeld en geen mens
is in staat de plannen voor de toe
komst, zoals God die in zijn ge
dachten heeft, om te buigen. An
deren aanvaarden het kwaad van
de huidige ontwikkeling als een
mogelijkheid om anti-goddelijke
machten, zoals het communisme,
zolang mogelijk van het vrije lijf
te houden.
Camouflage
Ds. Goumare zou niet graag zien
dat de discussie over 'het vraag
stuk van oorlog en vrede ophield,
maar hij wordt soms wel moe
"van alle mooie woorden". Hij
vermoedt dat er enorm veel in
drukwekkende dingen worden
gezegd om te camoufleren dat
men er geen enkele behoefte aan
heeft, woorden in daden om te
zetten.
"Ik word soms bang van het ver
scheurende wantrouwen, waar
mee mensen en partijen elkaar
tegemoet treden. Ik ben al meer
dan eens in een bepaald vakje ge
stopt, voordat ik de kans had om
meer dan drie woorden te zeggen.
En ik ben geen uitzondering."
Aldus dominee Goumare.
De kerk kan al een goede bijdrage
tot de vrede leveren door ruimte
te maken voor een voortdurend
gesprek met elkaar van allen die
vrede willen, maar die over de
weg daarheen van mening ver
schillen.
Mormomen Vier zendelingen van de "Kerk van Jezus Christus
Heiligen der Laatste Dagen", beter bekend als Mormoonse Kerk, zullen de
komende maanden in Leiden en omgeving een enquête houden over drie
voor hen belangrijke onderwerpen: het gezin, het christelijke geloof en
andere geloofsrichtingen. De vier jongelui zijn allen 20 jaar en wonen op
het adres Roodenburgerstraat 8 in Leiden. Het zijn William Seavey, Andy
Keller, David Allred en David Roberts.
In de Mormoonse geloofsgemeenschap is het gebruikelijk dat jongeman
nen (tussen 19 en 25 jaar) twee jaar afstaan om ver van huis zendeling van
hun kerk te zijn. Zij onderbreken daarvoor hun werk of studie en doen dat
op eigen kosten. Er zijn op het ogenblik ongeveer 27.000 van deze zende
lingen over de gehele wereld werkzaam.
Voor de geïnteresseerden: de Mormonen komen elke zondagmorgen om
kwart over 10 in het gebouw Steenschuur 6 te Leiden voor een avond-
maaldienst bijeen. Aansluitend (om kwart voor 12) is er een zondags
school.
Verzekering. Het besluit van de centrale kerkeraad van de Groningse
hervormde gemeente deze maand om een ruimte in de historische Marti
nikerk beschikbaar te stellen voor een kleine groep plaatselijke honger
stakers (uit solidariteit met de "kerk-Marokkanen" in Amsterdam) kan om
verzekeringstechnische redenen niet worden uitgevoerd. "Het gaat hier
namelijk om een onaanvaardbare verzwaring van risico's in een be
schermd monument", zo hebben de kerkeraad en de kerkvoogdij, niet
zonder spijt, laten weten. De groep heeft nu onderdak gekregen in een
ruimte van het Open-Hof-centrum van het binnenstadspastoraat.
Hervormde KerK: aangenomen naar MoiKwerum (Fr.) kandidaat M. van
Diggelen Hoogeveen. Geref. Kerken: beroepen te PapendrechtT. W. Pen
ning Hoogezand. Geref. Kerken Vrijgemaakt: bedankt voor Ureterp T. L.
Stam Burlington (Canada).
AMSTERDAM (GPD) - De gisteravond laat door de 27
leden tellende ledenraad als nieuwe voorzitter van Ajax
gekozen Ton Harmsen is zich er terdege van bewust dat
hij geen tweede Jaap van Praag zal kunnen worden.
De in Avenhorn (bij Hoorn) wo
nende 53-jarige Harmsen zegt
over de periode van vier jaar die
hij als eerste man bij de Amster
damse voetbalclub voor de boeg
heeft: „Als ik net zo zou handelen
als Van Praag zou het voorzitter
schap voor mij een mislukking
worden. Ik zal het anders gaan
doen, of liever gezegd ik moet het
anders doen omdat de jaren van
de grote aankopen voorbij zijn.
Onze kas is dan wel niet leeg, ik
durf zelfs te stellen dat die van
ons het best gevuld is van alle
Nederlandse clubs, maar we
kunnen ons eenvoudig niet meer
permitteren om zomaar grote
jongens uit het buitenland te ha
len. Zulke voetballers zouden
trouwens de grootste aanpas
singsproblemen hebben. Dat
geldt zelfs voor jongens uit het
noorden of het zuiden van het
land".
„Daarom ben ik blij dat Ajax twee
jaar geleden is begonnen met een
betere begeleiding voor de jeugd.
Van die opleiding kunnen we nu
de revenuen krijgen. Dankzij die
versterking bestaat de kans dat
we weer op het oude niveau kun
nen'terugkeren. Ik geloof name
lijk niet datje een elftal bij elkaar
kunt kopen. Als je spelers uit de
jeugd haalt, die over een echt
Ajax-hart beschikken, bereik je
volgens mij meer".
Met het overnemen van de voorzit
tershamer maakt Harmsem, die
in november 1976 door de leden
raad werd gepolst en na een be
denktijd van vijf maanden zijn
medewerking toezegde, zijn "de
buut als bestuurder bij Ajax.
Harmsen meldde zich weliswaar
al in 1944 als voetballer bij Ajax
aan („ik kwam in die tijd dat Van
der Hart daar nog speelde niet
verder dan het derde of vierde elf
tal"), maar hield het vier jaar later
al weer voor gezien: „Ik ging een
eigen zaak runnen en kreeg het
daardoor te druk. Ik ben nog wel
een poosje blijven basketballen.
Nog twee jaar in het Nederlandse
team, maar ook dat werd me op
een gegeven moment te
veel".
De in Amsterdam geboren Harm
sen bleef wel lid van Ajax en hield
ook via zijn bedrijf in de hoofd
stad contact met de club. „Dooi
de jaren heen kreeg ik steeds
spelers van Ajax in mijn bedrijf.
Jongens als Van der Kuil,
Bleyenbergen Schaaphok. In die
tijd, en dan praat ik over de jaren
zestig, was het natuurlijk nog
semi-professionalisme. Als zich
iemand bij Ajax aanmeldde,
moest hij nog een baantje naast
het voetbal hebben. Vaak werd
zo'n jongen dan naar mij verwe
zen. Verder dan dat contact is 'er
tot voor twee jaar niet gekomen.
Tevoren ben ik nooit voor een
functie gevraagd. Vandaar dat ik
nogal verrast was toen een paar
vertegenwoordigers van de le
denraad twee jaar geleden plot
seling bij me aanklopten. Erva
ring met het besturen van een
profclub had ik niet, heb ik in fei
te nog niet".
„Tot vanavond had ik nog geen en
kele vergadering bijgewoond. Bij
Ajax is het namelijk de gewoonte
dat iemand die niet deel uitmaakt
van de ledenraad, ook al gaat het
om iemand die moet worden in
gewerkt als voorzitter, geen ver
gadering van die ledenraad mag
bijwonen. Dat neemt overigens
niet weg dat ik natuurlijk met
mijn ervaring in het bedrijfsleven
wel weet hoe je de zaken moet
leiden"
Hoewel Harmsen de lijn van zijn
voorganger Van Praag niet klak
keloos wil doortrekken („Ik zal er
bijvoorbeeld ook naar streven dat
de service voor alle bezoekers be
ter zal worden, omdat iemand net
zoals in een bioscoop uitstekend
moet worden bediend") is hij niet
van plan om het gezicht van Ajax
drastisch te veranderen: „Ajax
moet Ajax blijven. De club, zoals
die nu is is voor een belangrijk
deel gemaakt door Van Praag.
Aan hem heeft Ajax erg veel te
danken. Ajax was Van Praag,
Van Praag was Ajax". Dat Van
Praag al dan niet in het belang
van hetzelfde Ajax nog wel eens
een „leugen om bestwil" de we
reld in slingerde, verandert vol
gens Harmsen aan die stelling
niets. „Over het feit of Van Praag
inderdaad wel eens een loopje
met de waarheid heeft genomen
wil ik niets zeggen. Zelf stel ik mij
in ieder geval op het standpunt
datje ook in het voetbal recht te
genover elkaar moet kunnen
staan en altijd moet zeggen watje
denkt". Een van die openhartig
heden betreft dan Ajax zelf,
waarover hij zegt: „Ik ben nu 34
jaar lid van Ajax, maar als Ajax
verliest kan ik daar niet om hui
len. Ik ben koel in die din
gen".
Jaap van Praag draagt de hamer over aa n zijn opvolger Ton Harmsen
Van Praag was veertien jaar voorzitter van Ajax.
NEW YORK (ANP) - Tom Okker is
er niet in geslaagd om bij de open
Amerikaanse tenniskampioen
schappen die op Flushing Mea
dows worden gespeeld door te
dringen tot de tweede ronde. Ok
ker die kan terugzien op een zeer
geslaagd Wimbledontoernooi,
waarin hy pas in de halve finale
struikelde over Björn Borg, werd
door de Rhodesier Andrew Patti-
son in drie sets verslagen: 7-6,4-6
en 6-4.
De houder van de titel, de Argentijn
Vilas kwam wel zijn eerste ronde
door. De Zuidafrikaan Cliff
Drysdale kon Vilas, die enige tijd
ziek is geweest, alleen in de eerste
set volgen: 7-5. Toen Vilas in de
tweede set het tempo verhoogde
was Drysdale geklopt, 6-2.
Niet alle spelers zijn trouwens te
vreden over deze nieuwe tennis-
accommodatie in New York.
Vooral de Europeanen hadden
moeite met het kunstgras. Bo
vendien werd de concentratie
van de spelers wel heel erg ver
stoord door het lawaai van opstij
gende of dalende vliegtuigen op
het vliegveld La Guardia, dat
slechts op enkele kilometers van
Flushing Meadows verwijderd
ligt. Daarom zei veteraan Bob
Hewitt na zijn verloren partij te
gen Björn Borg: "Geef mij maar
Forrest Hills. Hier wordt iedere
tennisspeler gek. Ze moeten aan
de verkeersleiding vragen of ze
tijdens het toernooi niet willen
overvliegen."
ROTTERDAM (GPD) - Feyenoord-directeur Peter Stephan is er niet in
geslaagd in Londen een schikking te treffen met de leiders van het
Argentijnse River Plate.
»n gulden schadevergoeding eiste, nadat de
;e maand ondanks waterdichte afspraken niet
m aan het internationale voetbaltoernooi van
dat hij weinig hoop had met het River
Stephan, die een half miljot
Zuidamerikanen begin dei
in Rotterdam verschenen c
Feyenoord mee te doen,
Plate-bestuur tot overeenstemming t
Wel waren de Zuidamerikanen bereid om een groot deel van de 44.000
dollar, die Feyenoord als voorschot op de reiskosten naar Europa uitbe
taalde, terug te geven. Stephan kreeg eveneens een invitatie om in Zuid-
Amerika met Feyenoord een aantal wedstrijden tegen River Plate te
komen spelen. Hij ging daar echter niet op in.
OEUSTGEEST - Bas Ploos v. Am-
stel heeft er gisteren op het OLTC
30+ toernooi alles aan gedaan om
nog een ronde langer tot de deel
nemers te blijven behoren. Zijn
tegenstander Van Dyk uit Ter-
neuzen had echter eenvoudig
meer klasse in huis. Dat kwam
meteen in de eerste set al tot ui
ting. Ploos v. Amstel werd vlot
naar een 6-1 nederlaag gespeeld.
In de tweede set liep hij op de
onmogelijkste ballen en dat le
verde hem uiteindelijk nog set
winst op, mede doordat zijn op
ponent het wat al te makkelijk
opnam. Toen Van Dijk in de be
slissende set de puntjes weer op
de "i" zette, was er voor Ploos v
Amstel geen houden meer aan:
1-6.
Jan de Groot draait voorlopig goed
mee. Met 6-4, 6-0 troefde de Kat-
wijkse veteraan zyn ongeveer 20
jaar jongere tegenstander Erik de
Boer opvallend gemakkelijk af.
Nog twee spelers in het herenen
kel B hadden een gemakkelijke
dag. Har Meyer versloeg Weber
met ruime cijfers (6-1, 6-4) en Jan
v.d. Lippe verspeelde nog een
game minder aan Van Zuuren.
Piet Vroegop van de OLTC moest
harder werken om een ronde
verder te komen. Haslinghuis
legde hem het vuur na aan de
schenen, maar kwam net te kort
6-2, 4-6, 4-6.
In het gemengddubbelspel zorg
den de echtparen Koole en
Blommendaal voor een aan-
tgrekkelijke partij tennis. De
laatsten lijken na hun zege in het
toernooi van de Leidse Hout nu
ook een gooi naar de titel op de
OLTC te willen doen. Via 6-4, 6-4
werd het echtpaar Koole in ieder
geval het eerste slachtoffer.
Truus Tönjann. die al een paar maal
eerder haar plaatsing als tweede
niet leek te kunnen gaan waar
maken, heeft gisteren moeten
capituleren. Met 7-5, 6-4 trok
mevr. Klecstadt, die meer op de
aanval durfde te spelen, aan het
langste eind. Joan Zonnevylle
liet zich niet verrassen. Met twee
maal 6-4 rekende de als eerste ge
plaatste Leiderdorpse af met Mia
Smit.
