Bediening van
apparatuur 'n
simpele zaak
Autoradio: steeds beter
Pistool bevecht
vu Hen stof...
radio- en tv-programma's vanaf de FIRATO
Techniek vanuit de luie stoel
NIEUWE
HIFI-
WIJZER
Telefoneren
uit auto
gemakkelijk
PAGINA 21
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1978
FIRATO-BIJLAGE 2
de keuken van de radio en televisie, en
I zijn er dagelijks radio- en televisiepro-
gramma's met bekende medewerkers en
artiesten die vanaf de Firato worden uit
gezonden. Voor de technische fijnproe
vers zijn er demonstraties van de laatste
snufjes op omroepgebied, en er is een
„workshop" (zoals dat zo aardig heet) om
zelf tv-programma's te maken. Natuur
lijk demonstreert men in de omroep-
stand met Teletekst.
Het hele omroepgebeuren gaat zich af
spelen in de Westhal van het Rai-com-
plex, op het niet geringe vloeroppervlak
van 4000 vierkante meter. Evengls twee
jaar geleden worden daar een complete
tv-studio en een even volledige radio
studio ingericht. Om het mogelijk te
maken dat ze allebei de hele dag op volle
toeren draaien, worden ze zorgvuldig
van elkaar geisoleerd. om wederzijdse
geluidsoverlast uit te bannen.
In de radiostudio concentreert het gebeu
ren zich rond de discjockey, die op een
podium zit tegenover een tribune, waar
ongeveer 300 mensen hem de kunst
kunnen afkijken. Beurtelings zullen de
verschillende omroepen hier hun radio
programma's verzorgen, en voor een
groot gedeelte gaan die uitzendingen
rechtstreeks de lucht in.
In een ander deel van de Westhal is een
televisiestudio ingericht met tussen de
600 en 700 tribuneplaatsen. Zowel door
direct zicht op de studiovloer als via de
monitoren die kwistig zijn rondgehan
gen, kan men met eigen ogen zien hoe
zo'n tv-programma precies ontstaat. Het
technisch gedeelte wordt verzorgd van
uit een complete .reportagetrein. Er
wordt zorgvuldig op gelet dat alle tech
nische handelingen met betrekking tot
licht, geluid en cameraopstelling goed
kunnen worden gevolgd.
Wat verderop kan men een vijftal opnieuw
opgebouwde decors gaan bekijken uit
de tv-serie „Hollands glorie", die de
AVRO vorig seizoen heeft uitgezonden.
De belangrijkste achtergronden uit de
serie staan er in het gelid, en een Film
projectie toont hoe het proces van dede-
corfabricage verloopt. Voor mensen met
een goed ontwikkelde technischte knob
bel zijn in de nabijheid van de radiostu
dio enkele ruimten ingericht waar voor
lichting wordt gegeven over nieuwe
ontwikkelingen, waaronder de meer-
sporentechniek.
Naast kijken en luisteren kan men in het
omroepkwartier van de Firato het nodi
ge zelf doen. Deelnemen aan een talen
tenjacht bijvoorbeeld. Wie problemen
heeft met omroepzaken, kan zijn hoofd
brekens kwijt aan deskundigen. En dan
is er nog - zij het alleen voor een aantal
van tevoren uitgekozen bofferds - gele
genheid tot het zelf maken van televisie
in de „workshop". Voor de selectie van
die gelukkigen heeft de NOS medewer
king gevraagd aan het Nederlands Cen
trum voor Amateurtoneel en de stich
ting Teleac.
Ten slotte zal op uitgebreide wijze worden
gedemonstreerd met Teletekst, het
tekst-informatiesysteem via het tv-toe-
stel, waarbij het publiek in de demon
stratiestand zelf een selectie kan maken
uit de geboden informatie. Wilt u onder
titels bij een film, of liever het weerbe
richt? Zelfs het programma van de om-
roepdag kan worden opgevraagd.
Radio, televisie, platenspeler, cassette- of bandrecorder: ze
zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Sterker nog, ze
beïnvloeden dat leven en nog wel op een ingrijpende ma
nier. Dat blijkt uit de cijfers. In elke honderd Nederlandse
gezinnen staan gemiddeld 450 zogenaamde audio-appara-
ten. In 65 gevallen gaat het om hifi-stereoapparatuur en
135 apparaten hebben in een bepaalde vorm een cassette
functie. Bijvoorbeeld een draagbare cassette-recorder,
een radio-cassetterecorder of een cassettespeler, die
wordt gebruikt in de auto
In elke honderd gezinnen in Nederland staan 450 zogenaamde audio-apparaten.
Eenzelfde stormachtige ontwikke
ling laat de televisie zien. Onder-
zoekingen hebben geleerd dat de
Wereldkampioenschappen voet-
bal tot een sterk stijgende ver
koop van kleurentv's heeft ge
leid. Dat heeft er mede toe bijge-
I dragen dat het bezit van kleu
rentv's op het ogenblik 35 pro-
i cent hoger ligt dan tijdens de WK
in 1974. Om een indruk te geven
van het totale televisiebezit in ons
land: per honderd gezinnen staan
116 televisietoestellen. Daarvan is
57 procent een kleurenbuis en 61
i procent een zwartwittoestel. Ge-
deeltelijk al in gebruik als een
tweede toestel.
Het sterk gestegen bezit van audio-
i en videoapparatuur heeft zijn
stempel gedrukt op de handel in
deze apparaten. In 1950 waren er
in deze sector 40 merken op de
Nederlandse markt. In 1978 is dat
aantal tot 500 a 600 gèstegen,
sterk uiteenlopend in grootte.
Een belangrijk deel daarvan zal
gedurende de eerste tien dagen
van september vertegenwoor
digd zijn op de twintigste Firato-
tentoonstelling, die in de Am-
1 sterdamse RAI wordt gehouden.
{En als we de cijfers van de laatste
jaren nog even volgen: in die pe-
riode zullen meer dan 200.000
geïnteresseerden een bezoek
brengen aan de RAI. Wat kunnen
de bezoekers daar verwachten?
Als het gaat om de gebruikelijke
apparatuur geen hemelbestorm-
de veranderingen. Technisch zijn
er weliswaar verschillende nieu
wigheden te zien, maar voor de
gemiddelde radioluisteraar of
televisiekijker zal dat niet bij
zonder opvallen. Of het moet
Viewdata en Teletext zijn, waar
over u op de andere pagina meer
kunt lezen.
Nee, het accent van de Firato '78 ligt
veel eerder op de verdere perfec
tionering van de bestaande appa
ratuur. Zowel technisch als op
het punt van het bedieningsge
mak. En dat dan in combinatie
met een veranderende vormge
ving. Overigens, dat laatste heeft
een duidelijker verwantschap
met identieke ontwikkelingen in
de modewereld, dan dat het echt
noodzakelijk zou zijn.
Sprekend over dat bedieningsge
mak valt het op dat de afstands
bediening die tot dusver werd
toegepast bij de televisie, lang
zaam maar zeker ook begint door
te dringen in andere apparatuur.
Tandberg en Technics brengen
bijvoorbeeld spoelenrecorders in
de handel, die volledig op afstand
bediend kunnen worden. Ook di
verse videorecorders kunnen
vanuit de luie stoel tot actie wor
den gebracht. Een hemelsbreed
verschil met opa die geruime tijd
voor zijn ontvangtoestel zat met
een doos spoelen en als beloning
dan nog vaak getracteerd werd
op de Mexicaanse hond. De ver
betering in de bediening van de
hifi-apparatuur is met name
merkbaar door de sterk uitge
breide mogelijkheden om precies
op de FM-zenders te kunnen af
stemmen. Behalve de meter die
de signaalsterkte aangeeft zijn nu
vele apparaten uitgerust met een
zogenaamde kanaalmiddenme
ter, waardoor het allemaal nog
een tikkeltje preciezer kan en
minder storing geeft.
Philips heeft op dit punt ook een
aantal nieuwe snufjes: zo is er een
tuner, die - wanneer men op een
bepaalde zender afstemt - precies
in een oplichtend vakje aangeeft
welke zender men ontvangt, en
via welke golflengte wordt uitge
zonden. Samen met nog een aan
tal andere merken is er ook appa
ratuur waarop fijnafstemming
kan gebeuren met oplichtende
cijfers die precies de golflengte
aangeven.
Ook in de sfeer van de programme
ring wordt veel gedaan. Er is ap
paratuur waar de mechanisch
bewegende onderdelen en de be-
dieningstoetsen volledig ontbre
ken en vervangen zijn door een
micro-processor. In het geheu
gen kan men bijvoorbeeld laten
opnemen, dat de apparatuur elk
heel uur wordt ingeschakeld,
wanneer de nieuwsberichten
worden uitgezonden. Voor de
toekomst wordt rekening gehou
den met een huiscomputer,
waarin ook kan worden opgesla
gen wat zich in de vrieskist boven
op zolder bevindt en die er aan
herinnert dat Tante Clara nog
even gebeld moet worden omdat
ze jarig is.
De verdere perfectionering richt
zich ook op een verbetering van
de geluidskwaliteit van televisie
toestellen. En om het mogelijk te
maken dat de televisie in de huis
kamer straks niet meer zo'n
overheersende rol speelt zijn er al
draadloze hoofdtelefoons in de
handel, waarmee het televisie
geluid kan worden beluisterd
zonder dan anderen daarvan hin
der ondervinden.
Ook de voortschrijdende automati
sering drukt zijn stempel op de
apparatuur. Functies waarvoor
enkele jaren geleden nog aparte
knoppen op het apparaat zaten
worden steeds vaker gecombi
neerd. Bij de spoelenrecorders
was het tot dusver gebruikelijk
dat verschillende handelingen
verricht moesten worden om te
kunnen opnemen of afspelen. Nu
is er apparatuur waarbij één druk
op de knop voldoende is.
Zoals op elke Firato zijn er ook dit
maal weer technische grapjes te
zien, waarvan het altijd maar de
vraag blijft of de consument erop
zal reageren. In de meeste geval
len blijken het achteraf slechts
publiekstrekkers te zijn geweest,
zonder dat de producent er ooit
een redelijke omzet in kan halen.
Al heeft men zich op dit punt wel
eens schromelijk vergist. Wat
bijvoorbeeld te denken van een
scherm waarop de televisiebeel
den op een beeldscherm van
ruim 1.80 meter worden geprojec
teerd? Of de mogelijklheid om
een cassetterecorder te laten star
ten precies op het ogenblik dat de
naald van de platenspeler in de
groef neerdaalt? Opmerkelijk is
ook dat bepaalde trends in de ap
paratuur merkbaar door alle
merken heen lopen. Dat geldt
bijvoorbeeld voor de "zwarte uit
voering". Eerst door een paar
merken als probeerseltje ge
bracht in het "zilveren tijdperk",
nu een vrijwel algemene zaak.
Een ander voorbeeld is de casset
te-recorder. De voorlader kwam
in zwang en die heeft er voor het
gezorgd dat het aantal bovenla
ders de laatste tijd sterk vermin
derd is.
Mocht u van plan zijn om op de Fi
rato al die zaken eens wat nauw
keurig te bekijken, laat u dan niet
overweldigen door alle techni
sche rim-ram, als wows en flut
ters. Ga af op uw eigen ogen,
oren, gezonde verstand en.... wat
soms nog belangrijker kan zijn...
op de inhoud van uw portemon-
BRAM VAN LEEUWEN
AMSTERDAM - Voor de HiFi-lief-
hebber die echte perfectie wil,
heeft de Firato een interessante
aanbieding. Een nieuw testal
bum van Inelco met daarin twee
lp's, en de nieuwe HiFi-wijzer,
een boekwerkje vol informatie
over allerlei apparatuur, is er voor
f25 samen te koop. Na de Firato
gaat die prijs omhoog.
Bij de dubbel-lp is de eerste plaat
vooral gericht op het uittesten
van pickups en platenspelers met
technische middelen en muziek.
Uitgangspunt is dat zowel sub
jectieve beoordeling als techni
sche resultaten tot uiting moeten
komen.
De tweede plaat is meer bedoeld
voor onderzoek van luidsprekers.
Deze plaat kan een belangrijke
steun betekenen, bijvoorbeeld
bij de aanschaf van luidsprekers.
Daarnaast op de dubbel-lp de ge
bruikelijke tests voor het bepalen
van juiste 'aansluitingen voor
links en rechts en de juiste fa-
Klein bijzonderheidje nog: de eer
ste kant van plaat 1, waarop ver-
gaandetests voorkomen, is direct
gesneden met zeer nauwkeurige
controles om zo zuiver mogelijke
golfvormen te krijgen.
De Hifi-wijzer geeft een uitgebreide
opsomming van platenspelers,
versterkers. tuners, geluids
boxen, cassette- en spoelenre
corders en hoofdtelefoons. Bo
vendien bevat de gids informatie
over video en suggesties voor het
samenstellen van een klassieke
basisdiscotheek.
In het boekwerk zijn,tests opgeno
men waarin de plus- en minpun
ten van apparaten uit de ver
schillende sectoren staan opge-
HiFi-wijzer, een gezamenlijke uit
gave van de maandbladen Disk,
Luister en Radiobulletin, bevat
bovendien een lijstje met „moei
lijke woorden". Geen overbodige
luxe op een tentoonstelling, waar
de impedantie, de wows en de
flutters je om^de oren vliegen.
De PTT gebruikt de Firato om
de voor ons land nieuwe au
totelefoon te introduceren.
Daarmee wordt het mogelijk
net zo makkelijk als thuis te
telefoneren.
Het is al enige tijd mogelijk om
vanuit een auto te telefone
ren, per mobilofoon bijvoor
beeld, maar dat gaat een stuk
moeilijker dan gewoon even
een belletje maken.
De autotelefoon heeft druk-
toetsen. Wie het gewenste
nummer drukt, ziet dan eerst
op een beeldschermpje welk
nummer hij heeft ingedrukt.
Dit om - niet goedkope - ver
gissingen te voorkomen. Een
aparte toets indrukken en de
telefoonverbinding wordt
tot stand gebracht, in dit ge
val via de autotelefooncen
trale, waarin voorlopig voor
6000 gelukkigen een plaatsje
is ingeruimd.
Ook naar de auto opbellen
wordt een stuk eenvoudiger.
Nederland is daartoe in drie
zones verdeeld (Noord, Zuid,
Randstad) met elk een eigen
netnummer.
De PTT is ervan uitgegaan dat
degene die opbelt in de mees
te gevallen wel zal weten
waar de auto zich ongeveer
bevindt. Weet men dat niet,
dan moet men het ten hoog
ste drie keer proberen.
Bijzondere aandacht is be
steed aan het bedieningsge
mak van de autotelefoon.
Dat moet ook wel, daar te ge
compliceerde handelingen
de aandacht van de automo-
bilist zouden afleiden en hij
zichzelf zo in gevaar zou
kunnen brengen.
Bij het ontwerp is zelfs reke
ning gehouden met een ver
dergaande vereenvoudiging,
het zogenaamde verkorte
kiezen. Veelgebruikte tele
foonnummers worden daar
toe in een geheugen opgesla
gen. Een simpele handeling
is voldoende om de gewenste
abonnee te bereiken.
Twee types autotelefoon-
brengt de PTT op de markt:
het type Castor, waarbij
druktoetsset en telefoon
hoorn van elkaar zijn ge
scheiden, en het type Pollux,
waarbij druktoetsenbord en
telefoonhoorn een geheel
Bij elke autotele
foon hoort verder een zen
der-ontvanger, die in een
aparte behuizing is onderge
bracht.
De bezitter van e$n autotele
foon kan kiezen voor een na
tionaal of een internationaal
abonnement. Met dit laatste
abonnement kan men vanuit
de auto in Nederland, West-
Duitsland, Oostenrijk en
Luxemburg een ieder op deze
aardbol opbellen en door ie
dereen, waar dan ook, wor
den opgebeld.
De autotelefoon komt begin
1979 ter beschikking van het
publick.
AMSTERDAM - Statische elektriciteit is een van de grootste vijanden van
de bezitter van een collectie grammofoonplaten. Immers: deze elektrici
teit trekt vuil en stof aan. Er zijn veel middeltjes om of dat stof weg te
halen, dan wel de statische elektriciteit op te heffen.
SuperSound heefter daar een aan toegevoegd. Bij deze platenbeschermer
hoeft er niet mèer te worden gedaan dan op een knop te drukken.
Daarmee wordt druk uitgeoefend op een piëzo-elektrisch kristal, waar
door een zeer hoge, doch ongevaarlijke spanning wordt opgewekt.
Door het Super Sound-pistool op de plaat te richten, wordt de elektrische
lading daarvan geneutraliseerd door een tegengestelde lading. Bij re
gelmatig gebruik - na verloop van tijd keert de statische elektriciteit
terug - betekent dat een langere levensduur voor uw pla
ten.
Het Super Sound-pistool werkt zonder batterij of snoer
afhankelijk van het lichtnet. Het apparaatje kost f 19,9
Driekwart van alle Nederlandse au
to's is voorzien van een autoradio,
zo heeft een recent onderzoek
uitgewezen. In 1973 was dat nog
niet de helft.
In vergelijking met onze buurlan
den wordt er in ons land veel naar
de autoradio geluisterd. In België
heeft 47 procent van de auto's een
radio, in Frankrijk 50 procent en
alleen in West-Duitsland ligt het
percentage met 83 procent hoger
dan bij ons.
Uit een onderzoek van de NOS
blijkt dat het bezit van een auto
radio ten nauwste samenhangt
met het aantal kilometers dat
wordt afgelegd. Bij automobilis
ten die meer dan 17.500 kilometer
per jaar rijden, is het autoradio-
bezit 50 procent hoger dan bij de
genen die niet zoveel kilometers
op hun naam brengen. Een aantal
andere gegevens uit dit onder
zoek:
- Hilversum III is de zender die in
de autoradio vérreweg het meest
aanstaat;
- 59 procent van de automobilisten
luistert minder dan een uur per
dag;
- 64 procent van de automobilisten
gebruikt de radio om verkeersin
formatie te krijgen;
- de luisterdichtheid is het grootst
's middags rond 5 uur.
Op de Firato introduceren de fabri
kanten hun nieuwe modellen au
toradio. Duidelijk is, dat de op
mars van stereo in de huiskamer
een regelrechte invloed heeft op
de ontwikkeling van de autora
dio. De automobilist, thuis danig
verwend door sublieme weerga
ve, wil dat in zijn auto ook heb
ben.
Het is voor de industrie niet zo
makkelijk een kwalitatief goede,
storingsvrije ontvangst in de auto
te realiseren. Dit komt onder
meer doordat er een- bescheiden
voedingsbron in een auto zit, de
12 volts auto-accu. Bovendien is
de auto zelf een elektrische sto
ringsbron.
Desondanks is de kwaliteit van het
geluid uit autoradio's de laatste
jaren sterk verbeterd. Een van de
belangrijkste ontwikkelingen
daarbij was ongetwijfeld de sto
ringsonderdrukking bij FM-ont-
vangst.
Een probleem dat overwonnen
moet worden, is dat de auto zelf
veel lawaai maakt en bovendien
het interieur van een auto akoes
tisch weinig goede eigenschap
pen bezit.
Vier luidsprekers geven duidelijk
betere resultaten dan twee. Daar
van zijn er genoeg op de Firato te
zien. In de Verenigde Staten,
waar de laatste twee jaar zeer veel
belangstelling bestaat voor kwa
liteitsontvangst in de auto, zijn in
veel auto's zelfs acht luidsprekers
aanwezig!
