Bijna negentig
doden bij
aanslag Beiroet
Peking keert terug op
internationaal toneel
Over 30 jaar
elektriciteit
via kernfusie
Begrafenis paus Paulus van een strenge soberheid
Op gebouw radicale Palestijnen
Gewapende
bisschop
VERDRA GEN EN REIZEN
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1978
De houten kist met het stoffelijk overschot van de paus op de grond i
Duizenden mensen woonden de begrafenisplechtigheid bij.
ROME
(GPD) - Ondanks de kleurige
uniformen, de sjerpen en ere
tekenen van de diplomaten,
generaals, ministers en
staatshoofden, die zaterdag
de begrafenis van paus Pau
lus VI bijwoonden, was de
overheersende indruk die de
plechtigheid naliet er een van
strenge soberheid. De houten
kist, op de grond in plaats van
op een hoge katafalk, niet be
dekt door een rouwkleed en
niet bekroond met de tiaar, de
drievoudige pauskroon, maar
met een evangelieboek, het
waren evenveel tekenen van
de eenvoud die paus Paulus
tijdens zijn leven betrachtte
en uitdrukkelijk voor zijn be
grafenis had gewenst.
Ook typerend voor zijn stijl was
het feit dat de ceremonie bui
ten op het plein plaatsvond,
zoals hij alle plechtigheden
van zijn pontificaat buiten
had verricht, omdat de basi
liek niet groot genoeg meer
was voor de steeds talrijker
menigten die toestroomden
om hem te zien en te horen en
die hij ondanks zijn zwakker
wordende gezondheid nooit
heeft willen teleurstellen.
Het was het indrukwekkend
einde van een man, die in zijn
leven grote macht heeft uit
geoefend, maar die in de eer
ste plaats een geestelijk leider
heeft willen zijn en dat tot na
zijn dood heeft willen uit
drukken. In dat opzicht al
thans kwam het pausschap
van Paulus VI overeen met de
sociologische of taakom
schrijving, die de Amerikaan
se priester-socioloog Andrew
Greeley gistermorgen op een
druk bezochte persconferen
tie in Rome toelichtte. Maar
verder leek Greeley's be
schrijving van de ideale paus
eerder op èen negatief portret
BEIROET (Reuter) - Palestijnse onderzoekers zetten zich
vandaag aan het reconstrueren van de zware ontploffing
die zaterdagnacht het gebouw vernielde waarin het mili
taire opperbevel van een radicale Palestijnse beweging
was gehuisvest en waarbij op zijn minst 87 personen om
het leven zijn gekomen en ongeveer hetzelfde aantal is
gewond.
Het gebouw van acht verdiepingen
stortte in, een uur nadat het pro-
Iraakse Palestijnse bevrijdings
front (PLF) een driedaagse ver
gadering van zijn centraal comité
had beëindigd over de vraag hoe
te handelen in de gewelddadige
vete met El Fatach van Asser Ara
fats PLO.
PLF en El Fatach van de PLO heb
ben enkele bloedige vechtpartij
en tegen elkaar geleverd, waar
onder een van drie dagen in het
Palestijnse vluchtelingenkamp
Baddawi bij de noord-Libanese
havenstad Tripolis waarbij min
stens twintig mensen werden ge
dood.
Commando's op de plaats van de
aanslag van zaterdagnacht -
spectaculair zelfs in een stad die
aan geweld zo het een en ander
Carter bereid
tot compromis
voorstellen
WASHINGTON (AFP/Reuter) -
President Carter heeft gisteren in
een interview met "U. S. News
and World Report" gezegd dat de
Verenigde Staten bereid zijn op
de topconferentie over het Mid
den-Oosten begin september in
Camp David in Maryland com
promisvoorstellen te doen als
mislukking dreigt.
De president zei dat hij de politieke
gevaren onderkende die zouden
voortvloeien uit een mislukking
van de top tussen hem, president
Sadat van Egypte en premier Be
gin van Israël op 5 september.
"De inzet is zo hoog dat ik volmaakt
bereid ben nadelige politieke ge
volgen te riskeren in de hoop dat
we vooruitgang boeken in de
richting van vrede", zei Carter.
Hij omschreef voor het eerst zijn rol
op de topconferentie: die van een
"actieve bemiddelaar".
Hoewel de Verenigde Staten niet
zullen proberen een regeling op
te dringen, zei hij, zullen zij zeker
als zij menen een aanvaardbaar
compromis te hebben gevonden,
dit aan Sadat en Begin voorleg
gen en vragen: "Hier is een com
promis. Gaat u ermee akkoord?"
Carter zei de conferentie van Camp
David - een presidentieel ont
spanningsoord dat door presi
dent Eisenhower werd genoemd
naar zijn kleinzoon David - 'zeer
omzichtig" te hebben voorge
steld.
"Als de top zou mislukken zou ik
als president van ons land per
soonlijk met de mislukking wor
den vereenzelvigd. De politieke
gevolgen daarvan zijn duidelijk",
zei hij.
gewend is - schatten dat voor de
ontploffing ongeveer 250 kilo
hoogwaardige springstof was ge
bruikt. In elk geval was het ge
noeg om het gebouw in een hoop
puin te doen veranderen.
De ontpoffïng gaf aanleiding tot de
veronderstelling, dat de vete tus
sen El Fatach, de grootste groe
pering binnen de PLO, en pro-
Iraakse radicalen zoals het PLF,
in een beslissend stadium was
gekomen.
PLF gaf eerst de schuld voor de ex
plosie aan niet nader aangeduide,
vijandelijke elementen', maar
verklaarde later dat het geen en
kele Palestijnse vleugel een der
gelijk misdadig optreden in de
schoenen wilde schuiven.
De PLO, die bekendmaakte dat zij
een commissie had benoemd om
het incident te onderzoeken,
waagde zich niet aan speculaties
over de dader(s). Palestijnse leit
ders lieten achter de schermen
doorschemeren dat zij Israël ver
dachten van de aanslag op het
PLF.
Maar dan blijft de vraag hoe niet-
Palijstijnen een zo grote
springlading konden plaatsen in
een gebouw dat werd bewaakten
dat stond in een wijk van Beiroet
waar gewapende Palestijnse
commando's elk vreemd gezicht
argwanend bezien.
El Fatach deelde gisteravond mee
dat de ontploffing aan acht leden
het leven had gekost en daarnaast
aan de vrouw en twee kinderen
van een Fatach-technicus.
De vete tussen volgelingen van
Arafat en radicalen die zich door
Irak gesteund weten, heeft geleid
tot vuurgevechten in Palestijnse
kampen, moorden op Fatach-
leiders en aanslagen op Iraakse
vestigingen in steden die zover
van elkaar af liggen als Parijs en
Karatsji.
Als inderdaad Palestijnen de ont
ploffing op hun geweten hebben,
is er sprake van het ergste, op
zichzelf staande incident dat zich
in het inter-palestijnse bloedver
gieten in de geschiedenis van de
commandobeweging heeft voor
gedaan.
De explosie viel samen met de
tweede verjaardag van de val van
Tel El-Zaatar, het overbevolkte
Palestijnse vluchtelingenkamp
dat in de Libanese burgeroorlog
na een beleg van 52 dagen door
rechtse militie werd ingenomen.
Een herdenkingsbijeenkomst
waarop Arafat het woord zou
hebben gevoerd, werd om veilig
heidsredenen afgelast. Arafat zat
in plaats daarvan een vergade
ring voor van het bestuur van de
PLO.
Het Engelstalige weekblad 'Mon
day Morning' in Beiroet drukte
een interview af dat enkele dagen
voor de ontploffing was afgeno
men van Hani El-Hassan, Arafats
politieke raadgever.
"Als Irak met Fatach tot een manier
van samenleven wil komen en
daarbij afziet van het oprichten
van organisaties die Fatach sabo
teren, zal niets ons liever zijn.
Maar als Irak ons een conflict op
dringt, zal ons geen andere keus
overblijven dan die uitdaging te
aanvaarden", zei hij.
SALISBURY/RHODESIE
(REUTER) - De Rhodesische
gematigde zwarte leider bis
schop Abel Moezorewa heeft
zich zaterdag op een politie
ke bijeenkomst op het plat
teland vertoond met een es
corte van gewapende man
nen en vrouwen van wij hij
zei dat zij nationalistische
guerrillastrijders waren.
De bisschop had al eerder ge
zegd dat Rhodesische rege
ringstroepen en zwarte
guerrillastrijders hier en
daar in het land samenwer
ken.
Moezorewa noemde de bijeen
komst belangrijk omdat het
de eerste was waarop bur
gers samen waren met, onze
heldhaftige kinderen (natio
nalistische guerrillastrij
ders), die officieel hier zijn
als onderdeel van het leger
en belast met handhaving
van rust en orde'.
Ooggetuigen hebben meege
deeld dat op de bijeenkomst
in het stamgebied Moesana
op 65 kilometer ten noorden
van Salisbury, geen gewone
politiemannen of soldaten te
zien waren. Van de ongeveer
200 gewapende mannen en
vrouwen vormden een stuk
of dertig Moezorewa's ere-
escorte.
Terwijl Moezorewa in Moesa
na was, vergaderden in Sa
lisbury leden van vleugels
van zijn Verenigde Afri
kaanse Nationale Raad over
de onenigheid die is ontstaan
naar aanleiding van een uit
lating van vier vooraan
staande leden. Zij hebben de
bisschop verweten dat hij in
zijn politieke leiding tekort
schiet. Zij hebben gevraagd
om een bijzonder partijcon
gres omdat volgens hen de
partij van haar koers is afge
bracht.
DEN HAAG (ANP) - De
Chinese partij- en rege
ringsleider Hoea Koeo-
feng treft de laatste voor
bereidingen om de ko
mende weken officiële be
zoeken te brengen aan
Roemenië en Joegoslavië.
Het wordt Hoea's eerste
Europese reis en vormt als
zodanig een zeer belang
rijke fase in de terugkeer
van de Chinese Volksre
publiek op het internatio
nale toneel. Als de in Pe
king circulerende specula
ties juist zijn, krijgt deze
fase wellicht nog dit jaar
een vervolg met een be
zoek van Hoea Koeo-feng
aan West-Europa.
De keuze van Roemenië en Joego
slavië als eerste reisdoel, vormen
echter bovenal het hoogtepunt in
de grote manoeuvres die de Chi
nese diplomatie de laatste maan
den heeft uitgevoerd om de
Sowjet-Unie een hak te zetten.
Sinds Hoea's voorganger Mao
Tse-toeng in 1957 voor het laatste
Moskou aandeed, waarna spoe
dig de Chinees-Russische breuk
een feit was, maakte China's
hoogste leider niet meer een der
gelijke grote officiële reis buiten
de invloedssfeer van Peking in
Azië. Bovendien is Oost-Europa
in de ogen van Peking een gebied
dat met voorrang past in zijn stra
tegische denkbeelden en zijn ge
schil met het Kremlin. De Chine
se diplomatie zorgde daarnaast
de laatste dagen voor het. verras
send, aanknopen van diploma
tieke betrekkingen met Libië en
de ondertekening van een vre-
des- en vriendschapsverdrag met
Japan, evenzovele punten die op
de Sowjet-Unie worden ge
scoord.
In Peking wordt Hoea's Europese
reis graag gekenschetst als de
bekroning van het "buitenlands
meesterwerk" van i
Chinese leiding. De climax i
de reis moet, volgens de Chinese
lezing, in Belgrado liggen, op het
moment dat maarschalk Tito de
gast uit Peking in zijn armen
sluit. Met een triomfantelijke zij
delingse blik naar Moskou zal
Hoea de veteraan van het (van het
Kremlin) onafhankelijke com
munisme zijn eerbied en bewon
dering tonen: Tito en het titoïs-
me.
Weliswaar heeft China, voor de
vriendschap met Tirana's aarts
vijand Joegoslavië, moeten be
talen met het verlies van Albanië,
maar het communisme naar Al-
baanse snit was toch al te nietig
om voor de wereldpolitiek enig
gewicht te hebben, terwijl Tito's
politiek mondiale geldingskracht
heeft. Peking ziet in Belgrado
van paus Paulus, al ontkende
hij dat dit zijn bedoeling
was.
Ook een ongelovige socioloog,
zo meende hij, zou bij de
taakomschrijving van een
godsdienstig leider slechts
kijken naar de efficiëntie
waarmee hij de godsdienstige
dimensie tot uitdrukking
weet te brengen. Daarom doet
het er niet toe of de nieuwe
paus een curiekardinaal is of
niet, of hij wel of geen Italiaan
is, wel of geen intellectueel,
wel of geen goed bestuurder.
Het komt er niet op aan of hij
een diplomaat is of een her
der, of hij uit de eerste, twee
de of derde wereld komt, of
hij progressief is of gematigd
en wat voor positie hij in
neemt ten aanzien van de po
litieke problemen waarmee
de wereld worstelt.
Kortom, Greeley veegde alle
discussies die dezer dagen in
Rome worden gevoerd van ta
fel.
Serieuzer is de open brief van
een groep theologen rondom
het internationale tijdschrift
Concilium, onder wie Ed
ward Schillebeeckx, Hans
Kueng, Yves Congar en ande
ren. Zij vragen de kardinalen
allereerst te zoeken naar een
man die openstaat voor de
wereld, die geestelijke leiding
kan geven met gezag, maar
zonder autoritair te zijn, een
echte zieleherder, die zijn
macht weet te delen met zijn
broeders in het bisschop
sambt, bereid om van rooms-
katholieke zijde alle hinder
palen uit de weg te ruimen die
de eenheid van alle christelij
ke kerken in de weg staan, en
tenslotte een authentiek
christen: „Hij hoeft geen hei
lige te zijn en geen genie,
maar wel een christen in de
ware zin des woords, een die
zich in zijn denken, spreken
en handelen laat leiden door
het Evangelie als doorslagge
vende norm"
„Als katholieken", zo schrijven
de theologen, „doen wij een
beroep op de kardinalen om
de best mogelijke kandidaat
te kiezen, ongeacht zijn na
tionaliteit. Zij beslissen over
de toekomst van de katholie
ke kerk". Van dit laatste zijn
de kardinalen zich ongetwij
feld bewust. De bijna twee
weken die zij zich gunnen
voordat zij zich terugtrekken
in het conclaaf om de opvol
ger van paus Paulus aan te
wijzen, besteden zij aan
Rosalynn Carter, de vrouw
van de Amerikaanse president,
woonde ook de begrafenisplech
tigheid bij.
drukke onderlinge bespre
kingen die intussen, ver van
alle indiscrete ogen en oren, al
begonnen zijn.
De speculaties waar de Ro
meinse kranten zich in deze
dagen aan overgeven, zijn
daarvan zeker niet de neer
slag. Hierin komt de Argen
tijns-Italiaanse kardinaal
Eduardo Pironio steeds ster
ker naar voren, terwijl de
aanvankelijk vaak genoemde
Sebastiano Baggio al sinds
dagen opvallend afwezig
blijft. Maar misschien is dat
een voordeel, als althans de
Romeinen gelijk hebben, die
uit hun eeuwenlange ervaring
de overtuiging putten dat de
kardinaal die al als paus
wordt gedoodverfd voor hij
het conclaaf ingaat, weinig
kans heeft ook inderdaad ge
kozen te worden.
WASHINGTON (UPI) - Deskundigen van de universiteit
van Princeton, New Jersey, hebben een doorbraak op het
gebied van kernfusie tot stand gebracht die zou kunnen
leiden tot het verkrijgen van een overvloedige en veilige
bron van energie in de komende eeuw. Dit heeft een hoge
functionaris van het Amerikaanse departement van ener
gie meegedeeld.
Bi) het experiment wordt gebruik gemaakt van dezelfde kracht als die zich
in de zon en de waterstofbom bevindt en bij perfectionering zou deze
kunnen worden gebruikt om energie uit zeewater te
niet alleen een belangrijke pijler
van een Oosteuropese onafhan
kelijkheid tegenover Moskou.
Het beschouwt het ook als een
wereldcentrum van de beweging
van niet-gebonden landen, een
beweging die de Chinese leiders
niet graag uiteen zien vallen en
waarbinnen zij vooral de aanwe
zigheid van Cuba veroordeeld
willen hebben als een ondermij
nende pion namens de Sowjet-
Unie. Na de publiciteit rond de
recente breuk tussen Tirana en
Peking zei een Europese diplo
maat in de Chinese hoofdstad
onomwonden: "China heeft een
houten been tegen een standbeen
ingeruild en staat nu op twee be
nen in Europa". Met dat andere
been bedoelde hij Roemenie,
waar Hoea Koeo-feng zijn Euro
pese reis begint.
Roemenië is een beproefde vriend
v 1 China, al is het in het totale
-•ldbeeld van lichter gewicht
.i de staat van Tito.
(Kernfusie is het samensmelten van lichte kernen tot een zwaardere kern.
Fusieprocessen zijn verantwoordelijk voor de grote hoeveelheden ener
gie die vrijkomen in de zon en de sterren. De temperatuur in het inwen
dige van de sterren is zo hoog dat de atoomkernen voldoende snelheid
bezitten om na de botsing te kunnen samensmelten.)
De geleerden in Princeton gebruikten een kleine proefreactor waarin deu
terium (of zware waterstof) voor eentiende seconde op temperaturen
van 60 miljoen graden Celsius werd gebracht. In de herfst van het vorig
jaar werden temperaturen van 25 mihoen graden bereikt.
De brandstof voor de fusie deuterium is in de
te mate aanwezig terwijl de kosten van wini
zfjn.
De huidige kernreactoren zijn gebaseerd op kernsplijting waarbij veel
radioactief afval vrijkomt dat gebruikt kan worden voor de vervaardi
ging van atoombommen. Een fusiereactor produceert slechts "eenmil
joenste" van het radioactief afval van een splijtingsreactor.
"Voor het eerst in de geschiedenis zijn de werkelijke condities voor fusie
in een fusiereactor op schaal geschapen", aldus Stephen Dean. hoofd
van de afdeling magnetisatiesystemen van het departement van energie.
Basis
De proeven op de universiteit van Princeton die drie weken geleden be
gonnen, en die voortgaan, zijn de belangrijkste ontwikkeling van de 27
jaren van het fusieprogramma. "De vraag of fusie uit wetenschappelijk
oogpunt bereikbaar is, hoeft niet meer gesteld te worden. Er is nu een
wetenschappelijke basis om te beginnen met de technische ontwikke
ling" van fusiereactoren, aldus Dean.
"Wij hebben grote voortgang geboekt", aldus dr. Harold Furth, een van de
belangrijkste onderzoekers van Princeton.
Bij de proef werd een kleine reactor gebruikt. Een magnetisch veld zorgde
ervootf dat het door de fusiereactie geproduceerde gas niet de metalen
wand zou raken die daardoor zou smelten.
Wij kunnen nu berekenen hoe de reactor in omvang en schaal moet zijn.,'
aldus Dean. In tien tot 15 jaar zouden werkreactoren kunnen worden
gemaakt. "Het zou vermoedelijk 30 jaar duren" voordat fusiereactoren
worden gebruikt voor het produceren van elektriciteit.
De volgende doorbraak, die volgend jaar verwacht wordt, zal zijn handha
ving van de hoge temperaturen voor langere perioden.
