Kabinet bevriest
betrekkingen
Sowjet-Unie
met
Voortzetting M.-Oosten
overleg nog niet zeker
Ruzies tijdens
Afrikaanse top
MBFR-onderhandelingen
gaan moeizaam vooruit
Nujoma wijst
akkoord van
Loeanda toch
van de hand
Protest tegen processen
Doden bij onlusten
in geheel Nicaragua
VRIJDAG 21 JULI 1978
Gezamenlijk
optreden
EG tegen
Sowjet-Unie
is niet
haalbaar
BRUSSEL (GPD) - Een geza
menlijk optreden van de Eu
ropese Negen tegen de Sow
jet-Unie op het gebied van de
handelspolitiek uit protest
tegen de behandeling van de
Russische dissidenten lijkt
niet haalbaar, aldus waarne
mers in Brussel.
De handelsbelangen van de
Negen met betrekking tot
Moskou lopen daarvoor te ver
uiteen, terwijl de EG-landen
onderling ook verschillende
opvattingen huldigen over de
wenselijkheid van concrete
protestacties als gesugge
reerd door minister Wie
gel.
Daar komen nog twee factoren
bij, die complicerend werken
bij het overleg tussen de Ne
gen. De handelspolitiek is
formeel uitsluitend de be
voegdheid van de Europese
Gemeenschap. In de praktijk
dus de Europese Commissie
die als „dagelijks bestuur"
van de EG optreedt, uiteraard
in nauwe samenwerking en
overleg met de Negen.
In de praktijk is evenwel geble
ken dat sommige EG-lidsta-
ten op het gebied van de han
del met het Oostblok toch lie
ver op eigen houtje opereren.
Ze hebben zgn. samenwer
kingsakkoorden met o.a.
Moskou afgesloten. Dit zijn in
feite gewone handelsakkoor
den die voorzien zijn van en
kele afspraken over culturele
samenwerking. Juridisch
vallen deze akkoorden niet
onder de gemeenschappelij
ke handelspolitiek van de
Gemeenschap.
Bovendien heeft de Sowjet-
Unie de Europese Gemeen
schap nog steeds niet als for
meel erkend. Moskou heeft
daar een aantal politieke re
denen voor, o.a. omdat de Eu
ropese Negen op hun beurt de
Comecon niet willen erken
nen als gelijkwaardig aan de
EG. De Comecon, de Oosteu-
ropese tegenhanger van de
EG die volkomen door Mos
kou wordt gedomineerd, is
volgens de Negen een losse
vorm van samenwerking die
niet te vergelijken is met de
Gemeenschap.
In het licht van deze omstan
digheden lijkt een gezamen
lijk optreden van de Negen
dat verdergaat dan het publi
ceren van een protestverkla
ring een illusie, zo wordt in
Brussel gezegd.
DEN HAAG (GPD) - Als reactie op de veroordeling van
dissidenten in de Sowjet-Unie heeft het kabinet besloten
de contacten met de Sowjet-Unie te bevriezen. Ook zullen
van Nederlandse zijde geen nieuwe initiatieven tot con
tact worden genomen.
nen halen. Bij probleemgevallen
probeert de Nederlandse consul
te bemiddelen tussen de emi
granten en de Russische autori
teiten. Bij politieke waarnemers
in de Russische hoofdstad en bij
diverse politici in Nederland be
stond echter de indruk dat de
Nederlandse regering zich bij
commentaar op Russische-aan-
gelegenheden soms wat te snel en
gemakkelijk verschool achter de
Nederlandse vertegenwoordi
ging van de Israëlische belangen.
Dit deelde vice-premier Wiegel gis
teren mee na afloop van de weke
lijkse ministerraad. Wiegel kon
niet zeggen welke contacten het
kabinet precies op het oog heeft.
Of ook handelscontacten onder
de bevriezing vallen, liet hij in het
midden. „Ik geef op dit moment
geen uitwerking, maar ik neem
aan dat bijvoorbeeld culturele
contacten ertoe zullen behoren"
Het was een principiële stelling-
name van het kabinet tegen de
zware vonnissen, die onlangs te
gen de dissidenten Sjtsjaranski
en Ginzboerg zijn uitgesproken.
Hoelang Nederland dit stand
punt zal volhouden kon Wiegel
evenmin zeggen.
Naar verluidt zullen de bezoeken
die enige Nederlandse ministers
in de naaste toekomst aan de
Sowjet-Unie zouden brengen, nu
niet doorgaan. Ook het overleg
met een culturele commissie van
de Sowjet-Unie zal waarschijn
lijk worden afgelast.
EG
Nederland zal nog contact opne
men met de andere EG landen
over soortgelijke stappen tegen
de recente veroordelingen.
Woensdag werd namens de EG
een officiële verklaring uitgege
ven, waarin de veroordeling van
mensen die strijden voor de men
senrechten in Rusland en in an
dere landen scherp werd veroor
deeld.
Eerder had premier Van Agt elk
commentaar op de dissidenten
processen geweigerd in verband
met het feit dat Nederland de Is
raëlische belangen in de Sowjet-
Unie behartigt. Dit laatste bete
kent dat joodse emigranten die
de Sowjet-Unie willen verlaten
met als reisdoel Israël, bij de Ne
derlandse ambassade in Moskou
hun inreisvisum voor Israël kun-
Wijziging
Het wekte vorige week in Moskou
des te meer verwondering, dat de
Nederlandse ambassadeur waar
nemers had gestuurd naar de
processen tegen de dissidenten
Ginzboerg en Sjtsjaransky. Aan
gezien de Nederlandse diploma
tieke vertegenwoordigers tot nu
toe angstvallig vrijwel elk contact
met Russische oppositionelen
hadden vermeden, werd het stu
ren van Nederlandse waarne
mers naar de twee genoemde
processen beschouwd als een
wijziging in de Nederlandse poli
tiek. De opmerking van premier
Van Agt werd dientengevolge
beschouwd als een merkwaardi
ge communicatiestoornis tussen
het ministerie van buitenlandse
zaken en het kabinet van de pre-
Nu die communicatiestoornis blij
kens de mededelingen van vice-
premier Wiegel is rechtgezet,
verwachten politieke waarne
mers in de Russische hoofdstad
overigens geen dramatische
ontwikkelingen. Het is bekend
dat de politieke betrekkingen
tussen Den Haag en Moskou de
laatste jaren niet als „optimaal"
beschouwd kunnen worden. Het
recente bezoek van enige leden
van de Russische volksverte
genwoordiging vormde daarvan
opnieuw een demonstratie.
Moskou heeft overigens wel snel en
ook fel gereageerd op het export
verbod van de Amerikaanse
computer ten behoeve van het
Russische staatsbureau Tass.
Sowjet-commentatoren menen
dat er kennelijk politieke kringen
in de Verenigde Staten zijn „die
willen terugkeren naar een pe
riode van confrontatie met de
communistische staten". Het
partijbald Prawda meende bo
vendien dat Carters beslissing
schadelijk zou zijn voor de Ame
rikaanse economie, die volgens
de Prawda-correspondent in
Washington toch al in een weinig
benijdenswaardige positie ver
keert.
Volgens politieke waarnemers is
Carters besluit om ook alle ver
kopen van instrumentarium voor
exploratie en exploitatie van
olievoorraden te onderwerpen
aan zijn presidentiële goedkeu
ring, nog veel harder aangeko
men bij de Russische machtheb
bers. Moskou dreigt namelijk in
tijdnood te komen, wanneer het
niet kan beschikken over beter
(Westers) materiaal. Het is dan
ook niet voor niets, dat de direc
teur van de Amerikaanse afde
ling van het Russische ministerie
voor buitenlandse handel, Naba-
rov, verklaarde te hopen dat „de
negatieve gevolgen van Carters
beslissing slechts van tijdelijke
aard" zullen zijn.
De Angolese president Aghostinho Neto aan het woord tijdens de Ajr
kaanse topconferentie in Khartoem. Boven hem luistert de nieuwe voorzit
ter van de OAE. president Noemeiri van Soedan. Neto verklaarde dat de
Cubanen zolang in Angola zullen blijven als nodig mocht zijn.
Om buitenlandse inmenging
KHARTOEM (AFP/Reuter/AP) -
De topconferentie van de landen
van de Organisatie voor Afri-
OVER WEDERZIJDSE TROEPENVERMINDERING
WENEN (GPD) - Voor de eerste
keer sinds in 1973 de MBFR-ge-
sprekken tussen de NAVO en de
Warschau-Pactlanden over troe
pen- en wapenvermindering in
Midden-Europa begonnen zijn,
begint het erop te lijken dat beide
partijen bij de onderhandelingen
enige werkelijke vooruitgang
boeken. Oost en West hebben tij
dens de 15de ronde van de ge
sprekken, waarvan de 189ste zit
ting deze week in Wenen eindig
de, voorstellen op tafel gelegd,
die de basis zouden kunnen vor
men voor de lang verwachte
overeenkomst over fase 1.
De MBFR (Mutual and Balanced
Force Reductions) haalt zelden
de krant, laat staan de voorpagi
na, omdat deze onderhandelin
gen in de schaduw staan van de
Geneefse SALT-besprekingen en
andere vredesonderhandelingen.
Sinds 1973 proberen oostelijke en
westelijke diplomaten een over
eenkomst te bereiken over de
manier waarop het aantal troepen
in Midden-Europa en hun bewa
pening kunnen worden vermin
derd. Afgesproken werd dat on
derhandeld zou worden over
twee fasen. In de eerste fase moe
ten de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie beide een aantal van
hun strijdkrachten in Midden-
Europa terugtrekken. In de
tweede moeten de landen die in
Midden-Europa troepen gesta
tioneerd hebben (dus ook de Eu
ropese landen zelf) vrijwillig een
deel van hun defensiesysteem
opgeven.
Jarenlang hebben beide partijen
gekibbeld over hoeveel troepen
nu precies zijn gelegerd in het
gebied dat Midden-Europa om
vat. Pas in 1976 legde de oostelij
ke delegatie cijfers van de strijd
macht van de Warschau-Pactlan
den op tafel. Volgens de oostelij
ke delegaties zijn in Midden-Eu
ropa 805.000 man landstrijd
krachten en 160.000 man lucht
strijdkrachten gelegerd. Het
Westen schat de werkelijke
strijdmacht van de Oostbloklan
den op 925.000 man grond troe
pen en 200.000 man luchtstrijd
krachten. In het licht van deze
verschillen hebben de Russen nu
aangeboden 30.000 man terug te
trekken, waartegenover volgens
de Russen de Amerikanen hun
strijdmacht met 14.000 man zou-
MANAGUA (UPI) - Bij massale be
togingen gisteren in geheel Nica
ragua tegen president Anastasio
Somoza zijn twee tegen de rege
ring agerende personen doodge
schoten en drie gewond, zo heeft
de nationale garde (het leger) be
kend gemaakt
In de loop van de dag ontploften in
Managua enkele bommen, echter
zonder slachtoffers te maken.
Nicaragua is het toneel van bijna
dagelijks voorkomende betogin
gen en guerrilla-aanslagen sinds
de moord in januari op krante
nuitgever Pedro Joaquin Cha-
morro, die een fel tegenstander
van Somoza was.
Volgens de nationale garde zijn de
doden van gisteren de 19-jarige
Roberto Lopez en de 21-jarige
Vladimir Hidalgo. Lopez werd
doodgeschoten bij een bomaan
slag op een patrouille van de na
tionale garde in Masaja, 30 km ten
zuidoosten van Managua. Hildal-
go overleed in een vuurgevecht in
Esteli bij Masaja.
Na deze incidenten stalen onbe
kenden 16 geweren en uiteenlo
pende munitie uit een wapen
winkel in Esteli.
In Chinandega, 150 km ten noord
westen van Managua, is een man,
een zekere Edelberto Baez Reyes,
gewond in een vuurgevecht dat
was ontstaan nadat hij uit zijn au
to een schot had gelost op een lid
van de nationale garde dat miste.
In Matagalpa, 140 km ten noorden
van de hoofdstad, is een andere
burger gewond in een kort vuur
gevecht. Ook een gardelid liep
verwondingen op.
den moeten verminderen. Van de
kant van het Warschau-Pact lijkt
dit een waardevol gebaar maar
het lost de basisproblemen niet
op.
Opzet is te komen tot een gemeen
schappelijk plafond van 700.000
man grondtroepen en 200.000
man luchtstrijdkrachten aan bei
de zijden. De Russen willen ech
ter in een eventuele overeen
komst over fase 1 een clausule
inbouwen die het hen mogelijk
moet maken de zaken terug te
draaien als er geen overeen
stemming wordt bereikt over fa
se 2. Deze gedachte van de Rus
sen wordt door de westelijke ver
tegenwoordigers niet aan
vaard.
De Russen hebben zelf aangeboden
in de eerste fase 1000 tanks en 250
militaire personenvoertuigen uit
Midden-Europa weg te halen. De
Verenigde Staten hebben daar
tegenover aangeboden 1000 van
de geschatte 7000 NAVO-atoom-
koppen weg te halen en 54 Phan-
tom-straaljagers alsmede 36
Pershing raketten.
Deze en andere moeilijkheden
moeten nog altijd worden opge
lost maar voor de eerste maal
sinds de gesprekken vijf jaar ge
leden begonnen zijn is nu in het
openbaar de wil getoond de be
sprekingen tot een succes te ma
ken. De onderhandelingen die
inmiddels een semi-permanent
karakter hebben gekregen heb
ben plaats achter zeer zorgvuldig
gesloten deuren. Informatie over
de voortgang van de besprekin
gen komt alleen naar buiten als
westelijke en oostelijke diploma
ten zich geroepen voelen iets te
laten uitlekken en zelfs dan zijn
de inlichtingen nog zo beperkt
dat het moeilijk is een precies
beeld te vormen van wat er gaan
de is. Het gevolg is dat de buiten
wereld gedwongen is te gaan gis
sen om te kunnen vaststellen
hoeveel voortgang er is ge
maakt.
Aan het slot van hun 189ste zitting
verklaarden beide partijen dat er
vooruitgang is geboekt en dat de
resultaten binnen bereik liggen,
als de wederpartij maar bereid is
de noodzakelijke concessies te
doen.
Deze schaakpartij op wereldniveau
is nog niet afgelopen; zij wordt
eind september voortgezet.
ROME - De moeder van de Amerikaanse president. Lillian Carte
gisteren na aankomst op het vliegveld van Rome geïnterviewd. Mevron
Carter zal drie dagen in Rome blijven om vervolgens door te vliegen na
de opnieuw door droogte getroffen Sahellanden.
kaanse Eenheid (O.A.E.) is giste
ren gekenmerkt door felle aan
vallen van Tsjaad op Libië en van
Somalië op Ethiopië
President Felix Malloum van
Tsjaad viel heftig uit tegen de Li
bische leiders. Hij beschuldigde
hen van „duivelse ambities" en
deed een beroep op de conferen
tie de terugtrekking van de Libi
sche troepen te eisen uit Tsjaad,
dat „in zijn bestaan zelf werd be
dreigd". De O.A.E. moet volgens
hem een commissie vormen die
onmiddelijk naar Tsjaad moet
gaan om vast te kunnen stellen
dat Libische troepen Tsjaad zijn
binnengevallen.
President Siad Barre van Somalië
deelde mee dat er sterke Cubaan
se en Ethiopische eenheden
langs de grens met Somalië zijn
samengetrokken en dat die op
het punt staan zijn land binnen te
vallen. Hij noemde de Cubanen
„huurlingen van Moskou in de
hoorn van Afrika" en sprak de
hoop uit dat Cuba uit de bewe
ging van niet-gebonden landen
gestoten zal worden.
Somalië, aldus Barre, zal de bewe
gingen die strijden voor zelfbe
schikking van de bevolking in de
Ogaden en in Etntrea moreel en
materieel blijven steunen omdat
deze gebieden door Ethiopië ge
koloniseerd zijn.
Namens Kenia werd gezegd dat
men het niet eens was met de be
wering van Somalië dat de inter
ventie van Moskou en Havanna
verantwoordelijk was voor Afri
ka's problemen.
KHARTOEM (GPD) - Sam Nqjo-
ma, de leider van de bevrijdings
beweging in Namibië SWAPO,
heeft het op 12 juli in Loeanda
gesloten akkoord over een rege
ling naar de onafhankelijkheid
van Namibië, alsnog van de hand
gewezen. Het akkoord kwam tot
stand door bemiddeling van de
frontstaten en de westelijke le
den van de Veiligheidsraad.
„Wij zullen de macht grijpen met de
middelen die ons ter beschikking
staan. Dat betekent ofwel een
overeenkomst naar onze opvat
tingen of de gewapende strijd";
aldus Nujoma, die dit verklaarde
in. de marge van de conferentie
van de Organisatie voor Afri
kaanse staten die in de Soedane-
se hoofdstad Khartoem wordt
gehouden.
Nujoma verklaarde verder dat
SWAPO in Loeanda feitelijk
niets had beloofd en dat hij er nog
steeds van overtuigd was dat de
Zuidafrikanen Namibië niet
vrijwillig zullen verlaten. De
SWAPO-leider zei verder dat hij
in Loeanda niet door de frontlijn-
staten onder druk was gezet,
maar dat de overeenkomst aldaar
het resultaat was van lange en
taaie onderhandelingen.
In de ochtenduren had Sam Nujo
ma een verslag van de gesprek
ken in Loeanda aan de staats
hoofden van de organisatie van
Khartoem voorgelegd. Daarin
verklaarde hij uitdrukkelijk dat
er nog geen sprake was van een
wapenstilstand in Namibië, maar
dat nu weliswaar het proces van
de dekolonisatie in gang was ge
zet. De beslissing moet volgens
hem thans door de Veiligheids
raad in New York worden geno
men, die volgende week bijeen
komt.
De SWAPO-leider formuleerde
echter uitdrukkelijk een resolu
tie van drie punten, waarin staat
dat Walvisbaai een integraal be
standdeel van Namibië moet
vormen, dat de vijandelijke - dus
Zuidafrikaanse - troepen gecon
centreerd moeten worden in een
basis, waar zij niet meer de be
volking kunnen intimideren en
onderdrukken en dat de verte
genwoordiger van de Verenigde
Naties alle macht moet hebben
om ook het bestuur van Zuid-
Afrika en vooral van de admini
strateur, generaal rechter M.
Steyn, te kunnen controle-
Westduitse
in Amerika
aangehouden
Washington (Reuter) - De Ameri
kaanse federale recherche (FBI)
heeft gisteren bekendgemaakt dat
zij een vrouw heeft aangehouden
die door West-Duitsland wordt ge
zocht omdat zij ervan verdacht
wordt tot een stadsguerrillabewe-
ging te horen.
De in Duitsland geboren 27-jarige
Kristina Katherina Berster, werd
gisteren voorgeleid aan een rech-
ter-commissaris in Burlington in
Vermont. Hij gelastte haar detentie,
maar zij kan tegen borgstorting van
een half miljoen dollar haar voor
waardelijke vrijheid kopen. De FBI
wilde de Westduitse guerrillabe
weging niet noemen en niet beves
tigen dat het om de Baader-Mein-
hoforganisatie ging.
CAÏRO JERUZALEM LONDEN
(UPI Reuter) - De standpunten
van Egypte en Israël op de confe
rentie van Leeds Castle bij Lon
den "stonden lijnrecht tegenover
elkaar". Hervatting van de vre
desonderhandelingen hangt af
van een versoepeling van de Is
raëlische houding.
"Er is geen akkoord bereikt om de
besprekingen voort te zetten".
Dit zei de Egyptische minister
van buitenlandse zaken Kamel,
gisteren in een interview met het
persbureau voor het Midden-
Oosten. In Israëlische regerings
kringen is "met grote teleurstel
ling" op dit bericht uit Cairo ge
reageerd. "We hadden algemeen
de indruk dat er op Leeds Castle
weliswaar geen akkoord was be
reikt maar dat er ruimte was ge
schapen voor hervatting van de
onderhandelingen", zo zei een
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken in Jeru
zalem.
Kamel ontkende in het interview
dat Egypte had ingestemd met
deelname aan een nieuwe ge
spreksronde en zei dat Isracl
vasthield aan handhaving van de
bezetting van Arabisch grondge
bied "Onder het voorwendsel van
veiligheid". "Het standpunt van
Egypte in dit verband is duide
lijk", aldus Kamel. "Als Israël
met nieuwe elementen op tafel
komt en zich bereid verklaart
zich terug te trekken uit bezet ge
bied en de legitieme rechten van
het Palestijnse volk te herstellen,
is Egypte bereid tot verdere be
sprekingen. Zo niet, dan is Egyp
te r
et bereid..
"We hebben ons tijdens de confe
rentie van Leeds Castle niet vast
gelegd op een datum of een plaats
(voor nieuwe besprekingen). On
ze principiële voorwaarde daar
toe is een wijziging in het Israëli
sche standpunt", aldus de Egyp
tische bewindsman. Kamel wees
als "beuzelarij" de berichten van
de hand waarin gesproken wërd
over punten van overeenstem
ming in de plannen van Egypte
en van Israël, zoals een overgang
speriode van vijfjaar.
Tegenspraak
De jongste opmerkingen van Ka
mel zijn in tegenspraak met een
eerdere verklaring die aan hem
werd toegeschreven, en die in de
eerste edities van het gezagheb
bende blad El Achram stond af
gedrukt. In die verklaring zou
Kamel hebben gezegd dat Egypte
instemde met deelname aan ver
dere besprekingen nadat Israël
had beloofd de jongste Egypti
sche vredesvoorstellen te bestu
deren. die eerder door Tel Aviv
waren verworpen. Maar El Ach
ram trok het verhaal in de laatste
edities in en verving het door een
artikel waarin Kamel werd geci
teerd met de uitspraak dat verder
onderhandelen afhing van de in
stemming van Israël de westelij
ke Jordaanoever en de Gaza-
strook te ontruimen.
De jongste opmerkingen van Ka
mel lijken overigens ook in te
genspraak met de aankondiging
van zijn Amerikaanse collega Cy
rus Vance dat hij binnen twee
weken naar het Midden-Oosten
gaat en dat hij een nieuwe Egyp-
tisch-Israelischc ontmoeting
voorziet. Vance keerde gisteren
vanuit Londen naar Washington
terug op een tijdstip dat zich niet
meer de gelegenheid voordeed
hem commentaar te vragen op
Kamels uitlatingen. Kamel had in
Londen nog een ontmoeting met
zijn Britse ambtgenoot David
Owen.
De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken Mosje Dajan, de
derde deelnemer aan het gesprek
op Leeds Castle, blijft voortzet
ting van de besprekingen met
Egypte voorstaan, maar uitslui
tend als Cairo geen voorwaarden
vooraf stelt. "Ik ben voor voort
zetting van de besprekingen,
maar ik weet niet of ze zullen
worden hervat", zei Dajan tijdens
een persconferentie op het Lon-
dense vliegveld Heathrow, kort
voor zijn terugkeer naar Israël.
"Maar als de Egyptcnaren derge
lijke besprekingen afwijzen, dan
komt er natuurlijk geen tweede
ontmoeting".
Op de vraag wat hij dacht van de
jongste opmerkingen van zijn
Egyptische ambtgenoot in de
Egyptische pers zei de Israëli
sche bewindsman deze opmer
kingen niet te kennen. "Ik kan
alleen zeggen dat ik werkelijk
niet verwacht dat de Israëlische
regering enigerlei voorwaarden
zal aanvaarden", aldus Dajan.
