Negatief Israël
wel naar Londen
Nieuwe president Italië: 82 jaar
Filbinger
blijft aan
BEROERING IN HET WESTEN
OVER RUSSISCHE JODEN
m
Eén dode bij
onlusten
Pamplona
in
Egyptisch planonaanvaardbaar
Crisis in
Portugees
kabinet
Sjaransky en Ginzburg vandaag voor rechter
MAANDAG 10 JULI 197:
ROME - Het komt niet vaak voor
dat een staatshoofd bij zijn
ambtsaanvaarding zijn "vroegere
celgenoten" herdenkt. Sandro
Pertini deed het gistermorgen, en
met trots: zijn jarenlange gevan
genschap onder het fascistische
regime deelde hij met onder meer
Antonio Gramsci, één van de op
richters van de Italiaanse com
munistische partij, die zijn straf
niet overleefde. Zijn eerste ver
oordeling liep de jonge advocaat
Pertini op in 1925 voor het schrij
ven en verspreiden van een
pamflet tegen "de barbaarse
overheersing van het fascisme".
Er zouden er nog vijf volgen: de
laatste in 1943. toen de Duitse be
zetters hem in Rome ter dood
veroordeelden en hij samen met
zijn voorganger als president,
Giuseppe Saragat, wist te ont
snappen.
Al eerder was hij aan de fascisten
ontsnapt: in 1926. na een veroor
deling tot vijfjaar verblijf op een
verbanningseiland, vluchtte hij
met de bejaarde leider van de so
cialistische partij, Filippo Turati,
naar Frankrijk, waar beiden poli
tiek asiel kregen.
In 1929 ging hij terug naar Italië met
valse papieren om het verzet te
gen het fascisme te organiseren.
Al een maand later werd hij in
Pisa door een stadgenoot uit Sa-
vona herkend en bij de politie
aangegeven. Van toen af bracht
Pertini de jaren die het fascisme
nog restten (tot 1943) door in ver
schillende gevangenissen en
strafkampen.
Na de val van Mussolini werd Per
tini bevrijd en hij organiseerde in
Rome het eerste gewapende ver
zet tegen de Duitse bezetters.
Gearresteerd, ter dood veroor
deeld en ontsnapt uit de Duitse
vleugel van de Romeinse gevan
genis, werd hij door de partij naar
Noord-Italië gestuurd, waar hij
leiding gaf aan het Partizanen-
verzet. Zijn vrouw, Carla Voltoli-
na, was toen een 20-jarige koe
rierster. Na de Duitse capitulatie
was Pertini lid van het nationale
bevrijdingscomité, dat de macht
overnam van de Duitse autoritei
ten tot de aankomst van de geal
lieerde troepen. Hij werd geko
zen voor de Grondwetgevende
Vergadering en bleef sindsdien
onafgebroken lid van het parle
ment.
ROME (GPD) - De 82-jarige so
cialist Sandro Pertini is de
zevende president van de
Italiaanse Republiek. Hij
werd zaterdag door het par
lement gekozen, met een
nooit eerder vertoonde
meerderheid van 832 stem
men uit een totaal van 995.
Het was de volslagen verras
sende ontknoping van we
kenlange ruzies en vijftien
vergeefse stemmingen, die
de politieke partijen steeds
sterker hadden verdeeld. Op
het ogenblik dat de eenheid
voorgoed verbroken scheen,
besloot de christen-demo
cratische partij plotseling
haar tegenstand tegen Perti-
ni's kandidatuur op te geven.
Als socialist was Pertini altijd een
ongemakkelijk partijgenoot. Bij
al zijn trouw aan de socialistische
idee bleef zijn oordeel onafhan
kelijk en hij stak het nooit onder
stoelen of banken, ook niet wan
neer het van de officiële partijlijn
afweek. Vrijheid gaat hem boven
alles en niet toevallig was het ook
het sleutelwoord van zijn eerste
presidentiële toespraak. Eén van
de laatste gelegenheden waarbij
hij zijn onafhankelijkheid de
monstreerde was tijdens de Mo-
ro-affaire. Toen de socialisten
onderhandelingen met de Rode
Brigades bepleitten, tekende
Pertini in het openbaar protest
De gang van zijn huurwoning te
genover de Trevi-fontein naarhet
parlement maakte hij 32 jaar lang
te voet. Na zijn ambtsaanvaar
ding werd hij waarschijnlijk voor
het eerst per auto afgehaald. De
Romeinen, die he
met zijn onafscheidelijke pijp in
de Corso tegenkwamen, zullen
hem
LISSABON (GPD) - De chris
ten-democratische partij en
Portugal (CDS) heeft gisteren
na een lange vergadering van
haar partijraad een aantal ei
sen gesteld aan haar socialis
tische regeringspartner. De
CDS eist onder meer een an
dere minister van landbouw
en visserij.
De huidige minister van land
bouw en visserij, Luis Saias,
was de laatste weken in toe
nemende mate het mikpunt
van kritiek ter rechterzijde.
Hij zou het met de communis
tische oppositie op een ak
koordje hebben gegooid om
de uitvoering van de omstre
den landhervorming zo lang
mogelijk uit te stellen. Vol
gens het ministerie is er
slechts sprake van een uit
voering van de wet in onder
ling overleg om politie-ingrij-
pen voorkomen.
De overige eisen die het CDS
stelde, zijn volgens sommige
commentatoren bedoeld om
het aftreden van Saias minder
dramatisch te doen zijn. De
christen-democraten vroegen
onder meer om een betere
verhouding tussen president
Eanes en de regering. Sinds
de nogal kritische toespraak
van Eanes op 25 april zouden
de betrekkingen tussen de
christen-democraten en de
president in het vage zijn ge
raakt. Met deze uitspraak
komt de CDS ook tegemoet
aan degenen die van Eanes
een meer leidinggevende rol
verwachten.
De zijdelingse kritiek van de
socialist Barreto op Soares in
verband met de landbouw
politiek van deze week, leidde
tot een storm van veront
waardiging aan de basis van
deze partij. Barreto werd zelfs
van verraad beschuldigd.
Ook de christen-democraten
hebben nu kritiek op Mario
Soares zelf. Van hem wordt
geëist dat hij als eerste minis
ter zijn prioriteiten voor de
nabije toekomst kenbaar
maakt.
Na de sterke stijging van de po
litieke temperatuur in de af
gelopen week, was de mani
festatie van grootgrondbezit
ters en kleine boeren tegen
minister Saias een anti-cli
max. De Confederatie van
Agrariërs van Portugal (CAP)
bracht niet meer dan een zes
duizend personen op de been.
Dat is in Portugal op zichzelf
niet voldoende om een minis
ter naar huis te sturen. Na af
loop van de manifestatie werd
de belangrijke verkeersweg
Lissabon-Opporto voor enige
tijd versperd door een stoet
van tractoren, autobussen en
personenauto's met manifes
tanten.
De Confederatie zegt voorstan
der te zijn van een aanpassing
van de Portugese landbouw
aan de normen van de EG.
Dat zou dan tegelijk beteke
nen een begunstiging van het
zelfstandige middelgrote
boerenbedrijf ten koste van
de grote collectieve boerde
rijen en coöperaties, die nu
het beeld van de landbouw in
Zuid-Portugal bepalen.
WENEN - JERUZALEM (GPD) - De Israëlische regering
heeft het vredesvoorstel van Egypte radicaal van de hand
gewezen, maar minister van buitenlandse zaken Dajan
gaat wel op 18 en 19 juli naar Londen om met de Egypti
sche en Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken
verder te onderhandelen. Premier Begin noemde na de
kabinetszitting van gisteren het Egyptische voorstel een
onaanvaardbaar plan dat niet tot vrede in het Mid
den-Oosten kan leiden.
Egypte heeft voorgesteld de weste
lijke Jordaanoever tijdelijk aan
Jordanië terug te geven en de Ga-
zastrook aan Egypte. Voor een
overgangsperiode. In die tussen
tijd moet er onderhandeld wor
den over Israëls veiligheids
problemen en de Palestijnse
kwestie.
Volgens premier Begin moeten de
onderhandelingen in Londen tot
doel hebben de onderhandelin
gen van de politieke Egypti-
sche-Israëlische commissie te
hervatten, die in januari in Jeru
zalem begonnen, maar door
Egypte abrupt werden afgebro
ken na twee dagen. Onderwerp
van onderhandelingen moet vol
gens de Israëlische regering het
Israëlische vredesplan zijn.
Amerika
Alles wijst erop dat na de conferen
tie in Londen Amerika met een
eigen compromis-vredesplan
moet komen om te proberen de
Egyptisch-Israëlische vredebe-
sprekingen te redden.
De Egyptische president, Anwar
Sadat, is optimistisch over het
gesprek dat de Egyptische en de
Israëlische ministers van bui
tenlandse zaken op 17 juli in
Londen met elkaar zullen heb
ben. Hij verklaarde dit gisteren
tijdens een persconferentie in
Wenen na afloop van zijn onder
houd met de Israëlische opposi
tieleider Simon Peres, de voorzit
ter van de Socialistische Interna
tionale, Willy Brandt, als voorzit
ter van de Noord-Zuidconferen
tie en de Oostenrijkse bondskan
selier Bruno Kreisky. De Egypti
sche president waarschuwde dat
als de komende ministerconfe
rentie in Londen zou mislukken,
er een gevaarlijke situatie zou
kunnen ontstaan. Hij was toen
nog niet op de hoogte van de Is
raëlische afwijzing van de Egyp
tische plannen.
Sadat is vrijdag in Oostenrijk aan
gekomen voor een officieel be
zoek van een week. Zaterdag
voerde hij gesprekken met
bondskanselier Kreisky, die op
zijn beurt afzonderlijke gesprek
ken voerde met Peres en Brandt.
De vier hadden gistermorgen een
gezamelijk onderhoud over de si
tuatie in het Midden-Oosten. In
de loop van de middag hadden
president Sadat en Simon Peres
een privé-gesprek in Hotel Impe
rial in Wenen, waar de 95 man
sterke Egyptische delegatie, als
mede liet gezin van de Egypti
sche president verblijft.
gesprek gisteren
Aftreden
President Elias Sarkis van Libanon
speelt nog steeds met de gedach
te aan aftreden, verklaarde giste
ren premier Selim Al Hoss.
Hij zei dit na afloop van beraad in
het presidentiële paleis waaraan
naast Sarkis en Hoss werd deel
genomen door de minister van
buitenlandse zaken van Koeweit,
sjeik Sabah Al Achmed, en de Li
banese minister van buitenland
se zaken, Foead Boetros.
In Beiroet heerste gisteren na de
dagenlange beschietingen tussen
christelijke soldaten en Syrische
militairen van de Arabische vre
desmacht, een gespannen rust.
Alleen kon soms in het door chris
tenen bewoonde oostelijke
stadsdeel en in voorsteden ge
worden gehoord.
MADRID (GPD) - Eèn dode en 135
gewonden is het trieste resultaat
van de explosie van geweld, die
zaterdagavond in de stierenvech
tersarena van Pamplona uitbrak
en de stad tot diep in de nacht in
z'n macht had. In verband met de
gewelddadigheden zijn de tradi
tionele patronaatsfeesten „San
Fermin" in Pamplona tot nader
order afgelast. Premier Suarez
heeft Gistermiddag te Madrid be
sprekingen gevoerd met de mi
nisters van defensie en van bin
nenlandse zaken over de onlus
ten in de hoofdstad van de half-
Baskische provincie Navar-
Aanleiding tot de gewelddadige
confrontatie was een spandoek
met de woorden „totale amnestie,
gevangenen vrij", dat door twin
tig jongens na de dood van de
laatste stier in de arena werd
rondgedragen. Sommige toe
schouwers betoogden hun in
stemming met deze mini-demon
stratie. anderen beantwoordden
deze mini-betoging met het gooi
en van kussentjes naar de de
monstranten.
BONN (GPD) - De minister-presi
dent van de Westduitse deelstaat
Baden-Württemberg, dr. Hans
Karl Filbinger (64), denkt er niet
aan af te treden. Op een dramati
sche persconferentie in Stuttgart
zei de ex-oorlogsmarine-rechter
dat zijn tegenstanders zich "met
handen en voeten" aan hem vast
klampen.
DEN HAAG (ANP/AP/UPI) - "De
aankondiging in de Sovjet-Unie
van nieuwe processen tegen dis
sidenten is voor de Nederlandse
regering aanleiding tot groeiende
verontrusting". Dit heeft zater
dag de woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
in Den Haag verklaard. Vandaag
staan in Moskou de dissidenten
Sjaransky en Ginzburg terecht.
Hij herinnerde er aan dat de rege
ring zich nog onlangs zag ge
noodzaakt uitdrukking te geven
aan haar ernstige bezorgdheid
naar aanleiding van de veroorde
ling tot een zeer zware straf van
een Russisch onderdaan, die zich
had beijverd voor "volledige toe
passing in zijn land van de fun
damentele rechten en vrijheden
van de mens, zoals deze interna
tionaal zijn vastgelegd en nog
maals bevestigd in de slotakte
van Helsinki".
In een krachtig protest tegen de
Russische behandeling van dis
sidenten heeft de Amerikaanse
regering zaterdag het voorgeno
men bezoek van Carters hoofd
adviseur voor de wetenschap aan
de Sovjet-Unie afgelast. Dit werd
bekendgemaakt door de minister
van buitenlandse zaken Cyrus
Vance.
Vance zei nog steeds van plan te
zijn om volgende week naar Ge-
nève te gaan voor besprekingen
over een tweede SALT-akkoord
met de Russische minister van
buitenlandse zaken Andrei Gro-
miko.
Volgens Vance was de beslissing
van Carter om het voorgenomen
bezoek niet te laten doorgaan het
rechtstreekse gevolg van de Rus
sische bekendmaking dat de
twee vooraanstaande dissiden
ten, Sjaransky en Ginzburg van
daag terecht moeten staan.
Het Russische persbureau Tass
heeft gisteren laten doorscheme
ren dat Westerse corresponden
ten in de Sovjet-Unie de kans lo
pen gerechtelijk vervolgd te
worden als zij via hun verslagge
ving over de komende processen
tegen Russische dissidenten
druk proberen uit te oefenen op
de rechtbanken.
De 70-jarige moeder van Anatoly
Sjaransky heeft zaterdag in een
telegram aan de Russische presi
dent Brezjnev geprotesteerd te
gen de gang van zaken rond het
proces tegen haar zoon en de
vrees uitgesproken dat hij wel
licht is overleden.
Sjaransky, een computer pro
grammeur en hoofd v^n de jood
se emigratie beweging in Rus
land, werd op 15 maart 1977 gear
resteerd en word sindsdien in to
tale afzondering vastgehouden in
de Leforfovogevangenis in Mos
kou. Sjaransky is er in de Russi
sche pers van beschuldigd deel
uitgemaakt te hebben van een
spionagecomplot, georganiseerd
door de Amerikaanse inlichtin
gendienst CIA en met behulp van
Amerikaanse diplomaten en cor
respondenten.
De vrouw van Sjaransky is gisteren
vanuit Tel Aviv in de Franse
hoofdstad aangekomen voor de
eerste fase van haar campagne
om de wereldopinie te mobilise
ren ten gunste van haar man.
Een honderdtal mensen heeft gis
teren voor de Notre Dame in Pa
rijs betoogd voor Sjaransky en
Ginzburg.
Onder de betogers waren de ver
bannen Roemeense schrijver
Paul Goma, de Franse commu
nistische historicus Jean Ellein-
stein, de Russische dissident
Viktor Fainberg en de vrouw van
de letterkundig criticus Andrei
Sinjavski.
Israël heeft gisteren een beroep ge
daan op andere landen om ten
gunste van Sjaransky en Ginz
burg tussenbeide te komen. "Sja-
ransky's leven verkeert wezenlijk
in gevaar", verklaarde premier
Menachem Begin van Israël na
bespreking van de zaak in het Is
raëlische kabinet.
Barbara Blum, onderdirectrice van
de Amerikaanse dienst voor de
milieubescherming, heeft vrijdag
een bezoek van een week aan de
Sovjet-Unie afgelast. Ze noemde
als reden voor de afzegging van
het officiële bezoek 'diepe teleur
stelling' over de berechting van
twee Russische joodse aktivis-
ten.
Van joodse zijde in Moskou is ver
nomen, dat de behandeling in be
roep van de zaak tegen de joodse
militant Vladimir Slepak, die
vandaag zou beginnen, niet
doorgaat.
De vrouw van Slepak, die zelf in
staat van beschuldiging is gesteld
wegens 'straatschenderij met
voorbedachten rade', heeft be
richt ontvangen, dat het proces in
beroep tot nader order is uitge
steld.
Filbinger eiste bovendien een half
uur televisie-zendtijd om de "be
tekenis van marine-rechtbanken
na de capitulatie te verklaren"
Hij is lid van de christendemocra
tische partij CDU.
Begin mei werd bekend dat Hans
Filbinger kort voor het einde van
de oorlog, als openbare aanklager
de doodstraf had geëist tegen 22-
jarige matroos Walter Groger.
Deze had geprobeerd te deserte
ren. Groger werd ter dood ver
oordeeld en dit vonnis werd op 10
maart 1945 door Filbinger zelf, als
leidend officier, voltrokken.
Aanvankelijk kon Filbinger zich
deze zaak helemaal niet meer
herinneren. Maar toen zijn ge
heugen was opgefrist, verklaarde
hij op 5 mei van dit jaar dat hij
niet betrokken was geweest bij
andere doodvonnissen. Vorige
week werd echter bekend dat
Filbinger als rechter twee andere
matrozen bij verstek ter dood had
veroordeeld.
De socialistische oppositieleider in
Baden-Württemberg, Erhard
Eppler (SPD), vindt het daaren
tegen een schandaal dat Filbin
ger blijft. "Nu zit dit land dus op
gescheept met een minister-pre
sident wiens woord men niet
meer kan geloven", aldus Eppler.
Hierop raakte voor- en tegenstan
ders van amnestie voor sociale
delinquenten met elkaar slaags.
De vechtpartij, die een grote
vorm had aangenomen, was
nauwelijks vijf minuten aan de
gang toen de politie de arena bin
nenstormde en in het wilde weg
begon te schieten en rookbom
men gooide naar het publiek.
Onder de 17.000 toeschouwers
deden zich volslagen hysterische
panieksituaties voor, waarbij
kinderen en ouden van dagen
onder de voet werden gelo
pen.
De reactie op de komst van de poli
tie liet niet op zich wachten.
Honderden personen bekogel
den de politie met flesjes, stenen
en andere voorwerpen, terwijl
andere toeschouwers als èèn man
luid het ontslag van de civiele
gouverneur eisten. Buiten de
arena zette de razernij zich voort.
Een aantal demonstranten sta
ken 's avonds auto's in brand en
richtten barricaden op voor het
huis van de civiele gouverneur.
Het provinciehuis van Pamplona
werd bestormd, waarbij alle rui
ten sneuvelden. Een beginnende
brand werd door de brandweer
geblust. Het gebouw van de con
servatieve lokale krant werd met
stenen bekogeld. Tot diep in de
nacht hadden er botsingen plaats
tussen burgers en politie.
Twee gewapende mannen hebben
zaterdagmiddag de vrederechter
van Lemona in de Baskische
provincie Viscaye doodgescho
ten. De vrederechter, die een
aanhanger was van het dictato
riale regime, had de laatste tijd
herhaaldelijk bedreigingen ont
vangen van de Baskische af
scheidingsbeweging ETA. Hoe
wel nog geen enkele organisatie
de verantwoordelijkheid voor
deze aanslag heeft opgeëist, leidt
men uit de gebruikte munitie af
dat deze moord het werk is ge
weest van de ETA.
Wagner
opgenomen
in inrichting
BRASILIA (AP) - De voormalige
SS-officier Gustav Franz Wagner,
die wordt beschuldigd van
wreedheden tijdens de Tweede
Wereldoorlog, is twee weken ge
leden in een psychiatrisch zie
kenhuis opgenomen.
Wagner wordt in Brazilië gevan
gengehouden hangende een be
slissing over een verzoek om uit
levering van West-Duitsland. Hij
wordt beschuldigdt van massa
moord op joden in het vernieti
gingskamp Sobibor in 1942 en
1943.
Wagner heeft sinds zijn arrestatie
tweemaal getracht zelfmoord te
plegen.
ADVERTENTIE
Gebruik 'm goed.
