Europa op weg naar een monetair fonds „Ezelseiland": strafkolonie voor top Rode Brigades Crisis Libanon niet bezworen OPPOSITIELEIDER PERES PRAAT IN WENEN MET SAD AT AanhangersMoezorewa vermoord Het 2de leven 'van uw bontmantel yan Egmond Breestraat^ Bontmode ZATERDAG 8 JULI 1978 ADVERTENTIE Johnson6 topkwaliteit en lage prijs een wereld van verschil "êJahnsan JACHTHAVEN POELGEEST Majoor Francisco Mendes. Premier van Guinee-Bissau verongelukt LISSABON (Reuter/UP9',I) - De premier van Guinee-Bissau, ma joor Francisco Mendes, is giste ren bij een auto-ongeluk omge komen, zo heeft een woordvoer der van de ambassade in Lissa bon van de sinds 1974 onafhan kelijke republiek bekendge maakt. Volgens hem vond het ongeval plaats te Bafata, in het noordwesten van Guinee-Bissau. Nadere bijzonderheden kon hij niet melden. Mendes was één van de oprichters van de "Afrikaanse partij voor de onafhankelijkheid van Guinee en de Kaapverdische eilanden" (Paige) die sinds het begin van de jaren '60 ijverde voor beëindiging van het Portugese koloniale be wind Afrikaanse diplomaten in de Por tugese hoofdstad waren van oor deel dat de dood van Mendes kan leiden tot verscherping van de tegenstellingen tussen de zwarte inwoners van Guinee-Bissau en de overwegend lichter gekleurde bevolking van de Kaapverdische eilanden. De eilandbewoners hebben het voor het grootste deel te zeggen in de regering. Mendes was de hoogste leider van het vasteland in het huidige bewind en hij werd door zijn landgenoten beschouwd als de beste verdedi ger van hun belangen. De omgekomen eerste-minister trad op als waarnemend staats hoofd, terwijl president Luis Ca- bral een staatsbezoek bracht aan Mozambique, een andere voor malige kolonie van Portugal. Malta dicht voor Britse journalisten LONDEN (AFP) - De regering van Malta heeft de autoriteiten in Londen laten weten, dat voor on bepaalde tijd geen Britse journa listen tot het eiland zullen wor den toegelaten. Mogelijk houdt het besluit verband met de aanhouding van Jana Mintoff, de 26-jarige dochter van de Maltese eerste-minister, in Londen. Zij had samen met nog een betoger donderdag enkele zakjes met paardevijgen in het Lagerhuis gegooid om kracht bij te zetten aan een manifestatie voor de terugtrekking van de Britse militairen uit Noord-Ier- land. Op 29 juli moet zij voor een Londense rechtbank verschij- BREMEN (GPD/ANP) - De instelling van een Europees Monetair Fonds met ongeveer 125 miljard gulden in kas is een van de belangrijkste onderdelen van het Frans-Duitse plan om de monetaire samenwerking tussen de EG-landen op een gemeenschappelijke leest te schoeien. Spil van het stelsel wordt de Europese valuta eenheid EVE, die de gemiddelde waarde heeft van de munten van de EG-landen (nu bijna 2,80 gulden). Maar ondanks de sterke wens van de Duitse bondskanselier Schmidt en de Franse president Giscard d'Estaing zijn nu nog geen definitieve besluiten geno men. De Nederlandse minister president, Van Agt, schetste de situatie na afloop van de confe rentie in Bremen als volgt: Geen van de EG-lidstaten heeft van daag de verplichting aangegaan toe te treden tot een nieuw Euro pees monetair systeem. Maar po litiek gezien hebben de EG-lan den zich ertoe verbonden "een gezette studie te doen geven" aan de door Schmidt en Giscard ge dane voorstellen. Bezwaren Uit verdere mededelingen van Van Agt bleek dat Nederland proce durele en inhoudelijke bezwaren heeft tegen het voorgestelde nieuwe monetaire systeem dat in grote trekken inhoudt dat de lid staten in totaal veertig mprocent van hun reserves in eén pot stop pen en dat het "schommelen van hun munten aan banden wordt gelegd. Een inhoudelijk bezwaar van Ne derland tegen de nieuwe plannen is, zo legde Van Agt uit, dat naast goud- en dollarreserves ook na tionale munt ingebracht dient te worden in de reservepot. Mijn deskundigen hebben gezegd dat ik daar erg tegen dien te zijn. om dat zulks een creatie van liquidi teiten betekent die in deze tijd ongewenst is, zo zei hij. De Franse precident heeft gisteren in Bremen de EG-landen ver deeld in categoriën. Volgengs hem zijn Frankrijk, Duitsland, België, Luxemburg en Dene marken volstrekt vóór de gedane voorstellen. Ierland en Neder land zijn in principe akkoord en het Verenigd Koninkrijk en Italië kunnen er zich nog niet mee ver enigen. De Nederlandse eerste minister meent echter dat de Britse eerste minister, Callaghan, geen inhoudelijke bezwaren heeft tegen de monitaire plannen. Maar in dat land is traditie dat de regering vlak voor de verkiezin gen geen ingrijpende besluiten neemt. Van Agt dacht ook dat Italië geen harde bezwaren heeft tegen de plannen, maar dat dit land slechts een soepele over gangsregeling wenst. Al heeft de monetaire problematiek deze topconferentie volstrekt be heerst, toch is ook over andere onderwerpen nog gesproken. Jeugd werkloosheid Een van de positieve punten van deze topconferentie is ongetwij feld dat men zodanige wrijvingen en misverstanden uit de weg heeft weten te ruimen dat het nu mogelijk lijkt een bestrijding van de Europese jeugdwerkloosheid ter hand te nemen. Een poging tot een Europese aanpak was vorige week in Luxemburg in een Euro pese minsterraad nog mislukt. Nu heeft de topconferentie de ministers van sociale zaken ge vraagd er voor te zorgen dat vanaf 1 januari volgend jaar, het Euro pees sociaal fonds kan gaan bij dragen aan het bestrijden van de j eugd werkloosheid. JERUZALEM (GPD) - Opposi tieleider Sjimon Peres is gis termorgen naar Wenen ver trokken, waar hij zondag morgen president Sadat zal ontmoeten. Het is de tweede keer dat Peres Sadat ontmoet De Egyptische pjesident Sadat is gisteren met echtgenote in Wenen aan gekomen. Hij zal hier informele besprekingen voeren met de Oostenrijkse kanselier Kreisky en met de Westduitse socialist Willy Brandt. Ook zal hij een gesprek voeren met cle Israëlische oppositieleider Sjimon Peres. BEIROET (GPD) - Hoewel er sinds donderdag ochtend nauwelijks meer is gevochten tussen Syri sche eenheden van de Arabische vredesmacht in Libanon en christen- rechtse milities in Oost- Beiroet, blijft de spanning om te snijden en wordt er op politiek terrein weinig vorderingen gemaakt om de crisis te bezweren. Drie factoren bepalen op dit mo ment het politieke beeld: drei gende Israëlische interventie, toenemende internationale be moeienis met het „geval" Liba non, en het nog steeds op het pro gramma staande aftreden van de Libanese president Elias Sar- kis. Alle factoren te zamen hebben de Syrisch-Libanese crisis verheven boven het niveau van een bilate raal geschil alleen; de Libanese onderlinge politieke en religieuze tegenstellingen en de rol van de Syriërs in het land hebben een in ternationale dimensie gekregen. Allereerst maakt Amerika zich ongerust over de terugslag die een hernieuwde Libanese bur geroorlog met wellicht een Syri- schlsraélische confrontatie kan hebben op de door Washington zo gepropageerde Israëlisch- Egyptische vredesbesprekingen. Washington wil zelfs de keuze om dc kwestie-Libanon in de Veilig heidsraad van de VN aan de orde te stellen, open houden. Ook de Europese Negen maken zich zorgen over de situatie in het land dat eens het „Zwitserland van het Midden-Oosten" werd genoemd. Frankrijk werkt - ge zien de traditionele relaties met de Libanese christenen - op een zijspoortje en dringt bij haar vele Arabische vrienden erop aan Sy rië tot matiging te bewegen. Als staatshoofd heeft Elias Sarkis altijd zwaar op de Syriërs ge steund - bij afwezigheid van een krachtig, loyaal Libanees leger - als ordehandhavers maar ook als scheidsrechters bij het eindeloze byzantijns gekonkel van de Li banese politici, religieuze leiders, clanhoofden en "oorlogsheren". .Sarkis wil, net zoals de Syriërs, de overmoedige christen-rechtse milities ontbinden (de moslim linkse en Palestijnse strijdgroe pen trouwens ook), maar het Sy rische geweld van de afgelopen dagen tegen de christelijke mili ties in Oost-Beiroet kon Sarkis, In Rhodesië SALISBURY (Reuter) - De lijken van vier functionarissen van bis^ schop Moezorewa's verenigde Afrikaanse nationale raad (UANC), die twee weken geleden op een vredesmissie in het Rho- desische oorlogsgebied verdwe nen, zijn in ondiepe graven ge vonden. Dit is gisteren meege deeld door een partijwoordvoer der in de Rhodesische hoofdstad Bisschop Salisbury. De woordvoerder gaf geen bijzon derheden maar het blad Zim babwe Times meldt dat het vier tal - drie r zijn gevonden met hun handen op de rug gebonden. Zij waren door het hoofd geschoten. Zij zouden van verraad zijn be schuldigd en werden gedood in aanwezigheid van een menigte van 200 stamleden, aldus het blad. Moezurewa's UANC maakt deel uit van de overgangs regering die 3 maart is ingesteld om de overdracht te regelen van het blanke minderheidsbewind van premier Ian Smith naar een zwarte meerderheidsregering. Het viertal was naar het gebied ge komen om guerrillastrijders te bewegen de wapens neer te leg gen en zich bij de overgangsrege ring aan te sluiten. Zij werden vermoord in het Cha- roembira-gebied, 40 kilometer van Fort Victoria. Een gebied waarvan men meent dat de guer rillastrijders van Moegabe's Zimbabwe Afrikaanse nationale bevrijdingsleger het daar voor het zeggen heeft. zelf een Maronitisch christen, niet verteren. Vandaar zijn drei gement op af te treden. Het is in het presidentiële paleis een komen en gaan van politici, militaire commandanten en di plomaten. Zij kijken allemaal hoopvol naar Sarkis, maar nau welijks naar elkaar. Tot een poli tieke doorbraak in de crisis komt men niet, en de betrokken partij en - christen-rechts, de Libanese regering, Amerika namens Israël, en de Syriërs - blijven bij hun ou de standpunten. Omdat het al ternatief - burgeroorlog - ver- schikkelijk is en de Syriërs zo'n ontwikkeling beslist niet wen sen, is de Libanese president in een positie om concessies van de Syriërs te verwachten: matiging bij het onderwerpen van de chris ten-rechtse milities, en intrek king van de Syrische eis van een Libanees-Syrisch militair pact, waarbij het Syrische leger - maar dan buiten vredesmachtverband - bewegingsvrijheid op Libanees grondgebied krijgt bij een Israë lische aanval. Vooral wat het laatste punt betreft staat Sarkis pal. Hij wil niet dat Libanon een confrontatieland wordt, met de kans op Israëlische interventie, waar men in Libanon dit voorjaar de bloedige gevolgen van ondervonden heeft. Aange zien het toen om „slechts 1200 dode moslims en Palestijnen" ging, kwamen er geen protesten uit Israël; nu beweert men in Je ruzalem dat „de Libanese chris tenen dreigen te worden uitge roeid". Maar het is niet zozeer Sarkis" even tuele aftreden, dat de Syrische kanonnen in Beiroet doet zwij gen. Neen, het zijn de Israëlische dreigementen van militaire in terventie, die de Syriërs een af wachtende houding doen aan nemen. Het begon met twee Is raëlische Phantoms-straaljagers die donderdagochtend op dak hoogte boven Beiroet de geluids barrière doorbraken. Vervolgens werden de waarschuwingen uit Jeruzalem steeds duidelijker, en de nieuwste, tevens meest ge- dat Is- an zijn vaarlijke ontwikkeling i« raël troepen samentrekt grens met Libanon. De Syriërs staan nu voor de keuze: of op meer subtiele wijze de christen-rechtse milities aan pakken, óf het risico lopen van Israëlische luchtaanvallen of landingen vanuit zee. De kaart van militaire pressie - of die van intimidatie - kan door Syrië nu niet meer gespeeld worden. Wel door Israël, een zaak die hier veel verbittering wekt. in het kader van de socialisti sche internationale. Ook op 19 februari organiseerde Bruno Kreisky in Salzburg een gesprek tussen Peres en Sadat. Het gesprek van morgen vindt plaats aan de vooravond van de heropening van vredeson derhandelingen tussen Israël en Egypte over een dag of tien in Londen, besprekingen waar niemand overdreven verwachtingen van heeft. Het meest interessante aan het gesprek Peres-Sadat is dat minister van buitenlandse zaken Dajan er tegen is. „On derhandelingen met Egypte moeten uitsluitend via de re gering lopen", heeft Dgjan te gen een perplexe Peres ge zegd, eens zijn politieke boe zemvriend. Peres was des te verbaasder, omdat hij vooraf de ontmoeting met premier Begin had doorgesproken en Begin had ermee inge stemd. Peres wordt de laatste tijd als de vredeshoop des vaderlands afgeschilderd, buiten Israël eigenlijk meer dan in Israël. Kreisky wist deze week nog met stelligheid te verkondi gen dat Peres akkoord gaat met de vestiging van een Jor- daans-Palestijnse staat, en ook de Egyptische pers heeft grote verwachtingen van Pe- Peres heeft nogal fel op de kri tiek van Dajan gereageerd: „Ik onderhandel niet met Sa dat en heb daarom de toe stemming van de minister van buitenlandse zaken niet nodig", was zijn commentaar. Er speelt nog een conflict tus sen Peres en Dajan mee van heel andere aard. Onder de regeringen van de Arbeiders partij was het gewoonte de partij-activiteiten in het kader van de socialistische interna tionale uit de staatskas te be talen, te weten van het budget van buitenlandse zaken. Daarmee heeft Dajan radicaal gebroken. Partij-activiteiten, ook als zij in het „nationaal belang" zijn, worden als regel niet door de Staat betaald. ADVERTENTIE Heeft u het verlangen om de vormgeving van uw bontmantel aan te passen aan de modelijn van deze tijd? Gaat u dan eens praten met van Egmond Breestraat. •Wij moderniseren uw mantel veel plezier en maken iets heel bijzonders van. Uw bontmantel start het .tweede leven". 173 Leiden Telefoon 071 - 12 33 37 (Maandag gesloten) ROME (GPD) - Uit het Turijnse dagblad La Stampa van 18 fe bruari 1975: „De vermoedelijke leider van de Rode Brigades, Re- nato Curcio, is vanmiddag ont komen uit de gevangenis van Cassale Monferrato, waar hij sinds drie maanden was gedeti neerd. Een gewapende eenheid van de Rode Brigades, bestaande uit vijf mannen en een meisje, vermoedelijk Curcio's vrouw Mara Cagol, vielen de gevangenis aan. Met mitrailleurs in de aan slag drongen zij binnen tot waar de „chef' stond te wachten. „Waar ben je Renato", riep het meisje. „Ik kom eraan", ant woordde Curcio. Hierna verdwe nen ze. De dag tevoren had Cur cio een telegram ontvangen: „Het pak is in aankomst". 334 dagen later werd Renato Curcio in Milaan opnieuw gearresteerd. Intussen waren in alle delen van het land gevangenisopstanden uitgebroken en waren uit allerlei gevangenissen gedetineerden ontsnapt. „De Italiaanse gevan genissen zijn zo lek als een mandje", schreef, niet ten on rechte, het Romeinse dagblad La Republica. Het duurde nog tot januari 1977 voordat het parle ment een motie aannam die aan drong op „detentie van de ge vaarlijkste gevangenen in beter beveiligde en bewaakte gevan genissen". In mei van datzelfde jaar vaardigde de minister van justitie Bonifacio een regerinsbesluit uit dat voor zag in een „uitzonderlijke en tij delijke inzet" van de carabinieri, de Italiaanse marechaussee, die' niet, zoals de politie, onder bin nenlandse zaken, maar onder de fensie ressorteert. Enkele dagen later benoemde de minister van defensie de generaal van de cara binieri, Carlo Alberto dalla Chie- sa, tot opzichter over vijf „spe ciale gevangenissen": Cuneo, Fossombrone, Trani, Favignana en Asinara. In de maand juli werden 700 „bij zonder gevaarlijke gevangenen" daarheen overgebracht. Renato Curcio en nog enkele kopstuk ken van de Rode Brigades kwa men, met enkele mafia-figuren en fascistische terroristen, terecht op Asinara, het „ezelseiland", zo genoemd naar de bijna uitgestor ven witte ezeltjes van Sardinië. Van dat moedereiland is het ge scheiden door een brede golf, waar het vaak "hevig kan spo ken. Een van de veelgehoorde klachten is dan ook dat het niet alleen moeilijk te bereiken is vanaf het vasteland, maar ook dat de be zoek verloven maar voor èèn be paalde dag gelden. Als de zee op die dag niet bevaarbaar was voor het kleine bootje dat de verbin ding tussen Sardinië en Asinara onderhield, verliep het verlof on herroepelijk en konden de be zoekers onverrichterzake de thuisreis ondernemen. Kort na de aankomst van de „gevaarlijken" werd er een grotere boot in dienst gesteld, die tegen alle zeeën be stand heet te zijn. De naam van die boot is „Campiello", naar een van de gevangenbewaarders die bij de gevangenisopstand van Alessandria door de opstande lingen werd gedood. Vragen Al van het begin af rezen er vragen rondom deze speciale gevange nissen. Een inrichting die erop berekend is opstanden en ont snappingen te voorkomen, zo werd er gezegd, heet in elk ander land een normale gevangenis en er dient naar gestreefd te worden dat het hele detentiesysteem in Italië daarop berekend raakt. Maar ligt het „speciale" soms niet in een bepaalde behandeling van speciale, met name poliiieke, ge vangenen? Het antwoord van de Rode Briga des was hard en duidelijk: zij spraken en spreken nog steeds (ook in hun communiqués over de zaak-Moro en in hun verkla ringen bij het proces tegen Cur cio in Turijn) van „concentratie kampen en folterings-lagers van het regime", die „de fysieke en psychische vernietiging van de proletarische voorhoede" ten doel hebben. Maar ook in kringen die het met hun vooropgezette analyse niet eens waren, werden er twijfels geuit. Er gingen ge ruchten over gebrek aan ruimte en beweging, over ongeoorloofde beperking van de contacten met de buitenwereld en over druk kende eenzaamheid. In september 1977 bracht het linkse kamerlid Silverio Corvisieri, van „proletarische demokratie", met zijn communistische collega An- tonello Trombadori en een aantal journalisten een inspectiebezoek aan Asinara. Corvisieri had zich al jaren ingezet voor een humani taire hervorming van het Ita liaanse gevangenissysteem en was daarom door de Rode Briga des voor verrader en domoor uit gemaakt in plaats van de politie ke oorlogstoestand te erkennen, trachtte hij volgens hen de re pressiemethoden van het impe rialistische regime van een de mocratisch vernisje te voor- Over het bezoek stonden verslagen in verschillende Italiaanse kran ten, onder meer in La Republica van 9 september en Paese Sera van 11 september. Na een over tocht met de „Campiello" landde het gezelschap op het eerste ge zicht in een aards paradijs. Op het kleine eiland (59 vierkante kilo meter) vol baaien en inhammen is het voor ieder schip verboden aan te leggen en het wordt be volkt door diersoorten die bijna overal elders in Italië zijn uitge roeid: moeflons, valken, de laat ste witte ezeltjes. Sanatorium Asinara was vanouds een strafko lonie, waar de gevangenen, meestal met levenslange straffen, in de gelegenheid waren op het land te werken. Voor de „specia- len" is dat niet weggelegd: voor hen zijn er twee bunkers: „For- nelli", vroeger een gevange nissanatorium, en de splinter nieuwe „Centrale", waarin Cur cio is ondergebracht. ■l''""iclli een lang wit gflx.inv met rode tegels, en ziet eruit als een typisch Sardijnse boederij. Er zijn bomen, er is zon, blauwe lucht, zeebries. Hoe zal het bin nenkort worden? De rollen prik keldraad liggen al klaar en er is een muur in aanbouw, drie meter hoog, zegt de directeur, maar het wordt zeker zes meter, en boven op de muur een loopgang voor wachten met hun mitrailleurs", aldus La Republica. De „Centrale" wordt beschreven als „een wit fort, op zijn Mexi caans, rondom vol bloemen, bo venop de muur gewapende schildwachten. Een serie hek ken, sloten, sleutels. Daarna een binnenhof met in het midden een blok van acht cellen, drie man in iedere cel, heel weinig ruimte, het raampje voor de lucht aan dezelf de kant als de deur. Achter de deur een ijzeren hek, dubbele tralies voor het raam, in de cel stapelbedden en te veel voorwer pen: boeken, radio's, kranten, fruit en rijen flessen mineraalwa ter. Het werkt verstikkend" (La Republica). „Mijn indruk is dat het een hel moet zijn, hier dag aan dag opgesloten te zitten. De hele bunker is een absurde doos waarin de zon niet binnendringt... Het gevoel van verstikking is overweldigend" (Paese Sera). Twee gevangenen mogen de journalisten te woord staan. Giorgio Pannizzari (Rode Brigades): „In Europa woedt een oorlog tussen staten en volken. Het bewijs ligt in concentratie kampen als deze. als die van En- geland en Duitsland. Onze be trekking tot de staat is een oor logsbetrekking. Op de politiek van gijzeling antwoorden we met gijzeling... De voedselproblemen gaan ons niet aan, dat zijn juljie eigen tegenstrijdigheden en we zullen je heus niet helpen die op te lossen Giovanni Gentile Schiavone (ge wapende proletarische kernen, NAP): „Wij hebben ons nooit er gens over beklaagd. Alles wat hier gebeurt, is logisch... Er zijn dingen die verbeterd kunnen worden, de kleur van de muren bijvoorbeeld, maar ik eet, drink, lees veel, word dik en voel me ge zond". Is het waar dat de omstan digheden tot zelfmoord zouden kunnen drijven? „Volslagen on zin; laten we er niet eens over pra ten, anders komt er chaos van", is het antwoord. In een later debat tussen kamerle den en journalisten waarschuwt Corvisieri tegen dit soort geruch ten: „Ik zou niet graag willen dat het als excuus gebruikt werd als Curcio op een goede dag, ik zal niet zeggen uit het raam zou springen, want dat kan hier niet, maar op een andere manier aan zijn eind zou komen". De bezoe kers zijn duidelijk verbijsterd door wat ze gezien hebben, en zijn het er over eens dat er parle mentaire controle uitgoefend dient te worden om te voorko men dat het speciale gevangenis systeem tot een „verduitsing" of „veramerikanisering" van de ge- vangenissen leidt Volgens de Rode-Brigadisten is dat al lang gebeurd en is er sprake van een internationale imperalis- tische samenzwering tegen het proletariaat. Tijdens het proces in Turijn tegen Curcio en andere kopstukken van de terreurorga nisatie, wezen zij het gevangenis systeem aan als een van de voor naamste doelwitten van hun aan val op „het hart van de staat". Ook de ontvoerders van Aldo Moro waren fel in hun aanklachten te gen de gevangenissen. Voor de socalistische partij was dit aan leiding om, in hun poging de Ro de Brigades een eindweegs te gemoet te komen en zo te probe ren Moro's leven te redden, ook de afschaffing van de speciale gevangenissen voor te stellen. De regering ging hier, zoals bekend, niet op in. Zij was, en is, ervan overtuigd dat iedere tegemoet koming aan Moro's ontvoerders een onverantwoord teken van zwakheid was geweest en dat Moro's dood al sinds zijn ontvoe ring vaststond. De twijfels hierover zullen wel al tijd onopgelost blijven. En onop gelost blijft ook het probleem van de speciale gevangenissen. Op de slotvraag van het communisti sche kamerlid Trombadori - „Moeten we juist Curcio en de Rode Brigades niet iedere kans ontnemen om de democratische staat ervan te beschuldigen zich ondemocratisch jegens hen te gedragen?" - is de speciale afde ling op het „ezelseiland" voor veel Italianen niet het juiste ant woord. In de publieke opinie, tij delijk verstomd na de bloedige afloop van het drama-Moro, zal die vraag ongetwijfeld opnieuw en steeds dringender opdui- ken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 9