Beperk
aantal
werklozen
MINISTER GAF TOE AAN DRUK
Eind aan culturele
band met Zuid-Afrika
OOGST ROT:
KWEKERS IN
PROBLEMEN
M0R1T,^-w
CPN komt met eigen
plan voor bezuiniging
Opbreken
straten
een rage
Zeer grote kans op
uitlevering Bruins
Heroine
ontdekt
Menten's advocaten hadden veel invloed
(Van onze correspondent)
DEN HAAG (GPD) - De rege
ring heeft de Tweede Kamer
voorgesteld het culturele
verdrag met Zuid-Afrika op te
zeggen. Het vorige kabinet
had in september 1977 het
verdrag al opgeschort. De op
zegging wordt pas definitief
een half jaar nadat deze door
het parlement is aangeno-
De opzegging van het akkoord
was al door het kabinet-Den
Uyl aangekondigd. De kabi
netsformatie maakte verwe
zenlijking ervan niet moge
lijk. Minister-president Van
Agt had in januari al laten we
ten dat ook deze regering in
stemt met de opzegging van
het akkoord. Een meerder
heid in het parlement had al
eerder laten weten met de op
zegging van het akkoord in te
stemmen.
Het kabinet-Den Uyl had niet
direct besloten tot opzegging,
omdat men hoopte via de cul
turele contacten (bijvoor
beeld via universiteiten) de
kritische dialoog met Zuid-
Afrika levend te houden. Ook
de Zuidafrikanen hadden te
kennen gegeven prijs te stel
len op die dialoog. Maar de
gebeurtenissen in het najaar
van 1977 gaven voor het kabi
net-Den Uyl de doorslag.
De kritiek richtte zich vooral op
tal van oferdrukkende maat
regelen die de Zuidafrikaanse
regering nam tegen tegen
standers van het bewind. „De
zeer ernstige gebeurtenissen
welke in de tweede helft van
1977 in Zuid-Afrika hebben
plaats gehad, wettigen geen
andere conclusie dan dat aan
de zijde van de Zuidafrikaan
se regering de juiste instelling
ontbreekt om de beoogde
dialoog wezenlijk effect te la
ten hebben", schrijft de rege
ring nu.
Toch zullen culturele contacten
tussen Nederland en Zuid-
Afrika mogelijk blijven. De
regering zal nagaan hoe der
gelijke activiteiten, waaron
der ook nadrukkelijk de kriti
sche dialoog wordt genoemd,
kunnen worden ondernomen
dan wel initiatieven van der
den kunnen worden onder
steund. De regering denkt
daarbij bijvoorbeeld aan con
tacten met individuele Zuid
afrikanen, vooral om hen op
de hoogte te houden van de
opvattingen die in Nederland
liggen „met betrekking tot
het in gelijkwaardigheid en
vrijheid samenleven van bur
gers in èèn staatsverband,
ongeacht hun ras of reli
gie".
(Van onze correspondent)
DEN HAAG - De bewoners
van Haagse volkswijken zijn
het drukke autoverkeer kenne
lijk beu. Met een grote regel
maat breken zij sinds enige tijd
de straten open en brengen daar
met vereende krachten drem
pels in aan. In èèn geval had
men zelfs een aannemer met
een betonmolen laten aanruk
ken om een drempel te storten.
Toen de politie ter plaatse
kwam was het beton al
hard.
Het aantal gevallen, waarin
mensen het wegdek van de
straat waar ze wonen opbreken
is inmiddels gestegen tot vijf
tien. Het openbreken van de
straten is volgens een woord
voerder van de politie een de
monstratie van de bewoners te
gen de steeds groter wordende
onveiligheid in de straten. Het
protest richt zich met name te
gen joy-riding.
(Van onze parlementaire redactie)
1 AMSTERDAM - Volgens het
wetenschappelijk bureau van
de CPN kan de werkloosheid
worden teruggedrongen tot
circa 120.000 door de over
heidsuitgaven met elf miljard
extra te verhogen. Dit zegt het
Instituut voor Politiek en So
ciaal Onderzoek (IPSO) in een
gisteren gepresenteerd alter
natief bezuinigingsplan. Het
voorstel voorziet in handha
ving van de koopkracht voor
inkomens totbngeveer 50.000
gulden.
Het IPSO wil extra arbeids
plaatsen scheppen door de
overheidsuitgaven te verho
gen op het gebied van de wo
ningbouw, stadsvernieuwing
en woningisolatie (totaal één
miljard gulden). Ook moet 3,5
miljard gulden gebruikt wor
den voor uitbreiding van het
aantal arbeidsplaatsen bij de
overheid.
In de ogen van het CPN-insti-
tuut behoeven de voorgeno
men bezuinigingen op de so
ciale uitkeringen en de amb
tenarensalarissen niet door te
gaan. Hiermee is nog eens 6,5
miljard gemoeid. De voorge
nomen uitbreiding van de ar
beidsplaatsen bij de overheid
moeten vooral komen in de
onderwijs- en volksgezond
heidssectoren.
De noodzakelijke bezuinigin
gen moeten volgens het IPSO
gevonden worden door de
uitgaven aan de EG, bewape
ning en subsidies aan grote
concerns met in totaal vijf
miljard te verminderen. Een
inkomenspost van 3,5 miljard
wil het instituut bereiken
door belastingverhoging voor
de hoogste inkomens, het „af
romen" van overwinsten en
een belasting op de export
van kapitaal.
De resterende 2,5 miljard moet
dan gedekt worden doordat
de overheid leningen af
dwingt tegen een lagere rente
en een eventuele verhoging
van het financieringstekort.
Een „zekere" stijging van het
financieringstekort is volgens
het IPSO aanvaardbaar „in
dien dit ten doel heeft de eco
nomische activiteit te bevor
deren en de werkloosheid te
rug te dringen.
In tegenstelling tot de plannen
van zowel het kabinet-Van
Agt als het alternatieve voor
stel van oppositieleider Den
Uyl wil het IPSO een herstel
van de volledige prijscom
pensatie. Daarnaast voorziet
het voorstel in een vijfploe
gendienst en een verkorting
van de werkweek tot 38 uur,
als tussenfase op weg naar
een 36-urige werkweek.
SER pleit voor meer
dienstverlenend werk
DEN HAAG (GPD) - Om de groei van het aantal arbeidson
geschikten en bijstandsgenietenden te beperken moeten
er maatregelen komen ter verbetering van de werkom
standigheden, een regeling voor moeilijk plaatsbaren,
verscherping van het toezicht op de toepassing van de
maatstaven voor arbeidsongeschiktheid en maatregelen
tegen bedrijven die een oneigenlijk gebruik maken van
regelingen voor opvang van mensen die niet makkelijk
een baan krijgen en geleidelijke pensionering.
Wiesenthalonvermoeibaa
Dit is een van de conclusies van de
Commissie van Economisch
Deskundigen van de So
ciaal-Economische Raad. Een
van de opmerkelijke uitlatingen
van de commissie in het rapport
is, dat ze eigenlijk zelf ook niet
zeker weet welke maatregelen
genomen dienen te worden om
aan de huidige economische
problematiek een eind te maken.
De commissie constateert, dat de
huidige economische ontwikke
ling somberder is dan eerder
werd gedacht. Dit geeft ook een
somber vooruitzicht voor de
werkgelegenheid. Als redenen
voeren de commissieleden aan,
de internationale ontwikkelin
gen die onder meer uitmonden in
een tegenvallende groei van de
wereldhandel en te veel produk-
tie van op uitvoer gerichte be
drijfstakken. Vooreen ander deel
zijn de problemen volgens de
commissie ook terug te voeren op
een aantal zwakke punten in de
Nederlandse produktiestructuur
en de daarmee samenhangende
ongunstige vooruitzichten voor
de afzet, alsmede aan de gebrek
kige manier waarop de arbeids
markt in ons land werkt en de
schommelende wisselkoersen.
Werkgelegenheid
De deskundigen wijzen erop, dat
steeds meer mensen zonder werk
komen en gebruik gaan maken
van uitkeringen. Als een van de
voorwaarden om werkgelegen
heid te scheppen noemt de com
missie als wezenlijke voorwaarde
de verlaging van de "arbeidsin
komensquote". Dat is het percen
tage van het nationaal inkomen
dat aam lonen en salarissen wordt
uitgegeven.
De commissie meent, dat ook de af
zet en de uitvoer moeten worden
bevorderd. Door een verbetering
van de winsten ziet de commissie
een herstel van de investeringen.
Terwijl dat gebeurt vindt de
commissie dat een financierings
tekort op de rijksbegroting boven
het huidige niveau van 5 procent
van het nationaal inkomen, aan
vaardbaar is.
Twee nieuwe
poliogevallen
UTRECHT (ANP) - Er zijn weer
twee gevallen van polio geconsta
teerd. Dit keer gaat het om een
jongen van negen jaar uit Hars
kamp (gemeente Ede) en een
meisje van drie uit Opheusden.
Het jongetje vertoont geen ver
lammingsverschijnselen. Het
meisje heeft ernstige verlam
mingsverschijnselen
Om de huidige knelpunten in de
industrie te doorbreken wijst de
commissie op:
de wenselijkheid van internatio
nale maatregelen voor afzet
bevordering;
internationale marktordening
die bescherming van de nationale GRONINGEN (GPD) - Volgens Nazi-
markten ("protectionisme") -uit- speurder Simon Wiesenthal
sluit;
meer mogelijkheden voor con
currerende exportcredieten;
meer aandacht voor gebonden
ontwikkelingshulp (in Neder
land te besteden hulp) en
gefaseerde herstructuerings-
plannen voor het bedrijfsleven
Daarnaast kan volgens de com
missie de werkgelegenheid in de
bouwnijverheid en een aantal
dienstensectoren worden
bevorderd. Hierbij wordt ge
dacht aan energiebesparing, mi
lieuverbetering, stadsvernieu
wing, bejaardenzorg en maat
schappelijke dienstverlening.
de
kans 80 procent dat de oorlogs
misdadiger Sierd Bruins door de
Westduitse autoriteiten aan Ne
derland wordt uitgeleverd. De
Duitsers moeten in ieder geval
binnen 60 dagen een beslissing
nemen over het Nederlandse
uitleveringsverzoek dat gisteren
is gedaan. Wiesenthal zei dit gis
termiddag in Wenen.
Wiesenthal vertelde dat hij het ge
val Bruins hoog opneemt. „Met
name door dat geval met de
broers Sleutel berg in Delfzijl; die
mensen zijn één minuut voor
twaalf door Bruins omgebracht.
De broers waren vier jaar onder
gedoken geweest en ze waren nog
maar één minuut van de vrijheid
ADVERTENTIE
ook in de vakantié!
af. Bruins had de mogelijkheid
om ze te sparen. Hij had kunnen
zeggen: wegwezen, het is toch af
gelopen. Want het gebied rond
Delfzijl was al helemaal bezet
door de geallieerden. Maar hij
deed dat niet en schoot de broers
Sleutelberg neer", aldus Wiesen
thal in Wenen.
In zijn kantoor in Wenen vertelde
Wiesenthal hoe de zaak-Bruins
tot klaarheid kwam. In december
vorig jaar werd hij door de jour
nalist Klaas van Wier verzocht
zich met het geval te bemoeien
omdat naspeuringen van de
journalist vastliepen. „Zijn in
formaties leidden in eerste in
stantie naar het Eifelgebergte
Daar hebben we erg intensief ge
zocht. Ik stuurde er steeds weer
mensen heen, maar dat leverde
niets op. Ik begon ten slotte zelf
mee te zoeken en richtte me uit
eindelijk op de verblijfplaats van
de broer van Bruins, Dirk Bruins.
Die broer heeft in het Duitse leger
gevochten en kreeg daarvoor het
Ritterkreuz"
Dirk Bruins kwamen we vrij snel
op het spoor. We gebruikte een
militaire stafkaart om de hele
omgeving daar uit te kammen op
zoek naar Sierd. We wisten dat hij
protestants was en schakelden de
protestantse gemeente in bij onze
naspeuringen. Uiteindelijk
kwamen we er achter dat hij de
naam Siegfried Bruns gebruikte
en woonde in Breckerfeld op het
adres Altenbreckerfeld 12".
Wiesenthal is nog bezig met andere
soortgelijke gevallen als dat van
Bruins, maar daarover wilde hij
niets zeggen. „Er staat nog heel
wat open, er zijn erg veel mensen
die nog niet zijn opgedoken. En
zolang dat nog niet het geval is
geef ik het niet op"
(Van één onzer verslaggevers)
ALKEMADE/TER AAR - De con-
servenfabrieken en inleggerijen
zien de toekomst somber tege
moet. De hevige regenval van de
laatste weken beletten de kwe
kers hun produkten te oogsten.
De fabrikanten dreigen hierdoor
in moeilijkheden te komen.
Voor conservenfabriek Van Ruiten
in Roelofarendsveen is het dag in,
dag uit improviseren geblazen.
Als het maar even kan gaan de
kwekers de tuin op om "er uit te
halen wat er in zit". "Maar het
blijft knijpen," vertelt de heer
Plugge van dit bedrijf.
Hoewel de situatie nog niet zorg
wekkend is, verwacht hij toch
wel de nodige problemen. "Wan
neer het maar blijft regenen rot
de hele oogst weg zonder dat we
er iets aan kunnen doen." Het be
drijf draait "gewoon" door. Maar
verse groenten inblikken is er
niet bij. De voorraad diepvries
van vorig jaar en wat andere arti
kelen zijn tevoorschijn gehaald
om te worden ingepakt. Het per
soneel hoeft daarom (nog) niet
met de duimen te gaan zitten
draaien.
Aardbeien
Ronduit slecht is het gesteld met de
aardbeien. Plugge: "Ik denk dat
de hele oogst verloreh gaat. Een
aardbei kan nu eenmaal niks
hebben. Ze bestaat zelf voor het
grootste deel uit water en rotten
in een mum van tijd. Het zal me
niets verwonderen als voor deze
vrucht over een paar maanden
diep in de portemonnee moet
worden getast," voorspelt hij.
De liefhebbers van doperwten hoe
ven zich vooralsnog geen zorgen
te maken. Er is voldoende voor
raad. Alleen, ze komen niet van
eigen bodem. De Fransen over
stromen de markt, zoals Plugge
beweert, met blikgoed. "En zij is
bovendien erg goedkoop ook,"
laat hij cynisch volgen.
Uien
Sombere geluiden ook vanuit Ter
Aar. Inleggerij Uijttewaal, die de
ze maand de uienoogst moet zien
binnen te halen, ziet zich gesteld
voor bergenhoge problemen.
L.P. Uijttewaal jr.: "We kunnen de
uien niet uit de grond halen. Het
land is kletsnat. En wat erger is.
we kunnen ook de ziektes niet
bestrijden. Dat komt allemaal
door de regenval van de laatste
weken."
Hij voorziet dan ook een schaarste
in uien straks. "De opbrengst zal
slecht zijn," zegt hij. "Nee, be
paald geen rooskleurig beeld
Gelukkig is het bedrijf niet hele
maal afhankelijk van het inleg
gen van uien. Mijn produktie
komt niet in gevaar, wel m'n uien
op het veld."
Zijn hele oogst zal, zo verwacht
Uijttewaal, niet verloren gaan.
"Er is nog wel wat te redden. Nee,
we zijn zeker niet hopeloos ge
stemd." Hoeveel van de oogst hij
dan wel zou kunnen binnenhalen
wilde Uijttewaal niet kwijt. Uit
concurrentie-overwegingen.
Het Ter Aarse bedrijf richt zich
voorlopig op het inleggen van
augurken en komkommers. Vol
gens Uijttewaal zal dit niet bete
kenen dat er een overproduktie
van deze consumptie-artikelen
wordt gemaakt.
ROTTERDAM (ANP) - De Rotter
damse politie heeft gisteravond
drie Chinezen uit Singapore
gearresteerd, die drie kilogram
heroine ter waarde van 450.000
gulden het land hadden binnen
gebracht. De Chinezen verbleven
in een hotel in de Maasstad.
ADVERTENTIE
PEPERZAK beheerst
Ontmoet onze kollekties
waardeer onze
REPAREREN - MODERNISEREN
tvakt\
a prijzen I
(Van onze correspondent)
DEN HAAG (GPD) - „Het is zeer twijfel
achtig dat de toenmalige minister van
justitie mr. Donker in 1952 heeft beslo
ten af te zien van vervolging van Pieter
Menten wegens in Polen gepleegde
oorlogsmisdrijven. Er is voor dit ver
weer van Menten geen enkel bewijs in de
archieven gevonden. Verder blijkt de
minister gezwicht te zijn voor de druk
van Mentens advocaten om hem niet uit
te leveren aan Polen.
Tot deze conclusie is de commissie-Schöf-
fer gekomen in een gisteren aan de
Tweede Kamer aangeboden derde tus
senrapport. Menten voerde de ministe
riële toezegging aan tijdens het proces
dat vorig jaar tegen hem is gevoerd voor
de bijzondere strafkamer van.de Am
sterdamse rechtbank.
Mentens verdediger mr. L. van Heijningen
noemde de publikatie van het tussen
rapport van de commissie-Schöffer on
toelaatbaar. „De commissie trekt zelf
conclusies en stelt zelf feiten vast die de
Hoge Raad ^an de beslissing van de
Haagse rechtbank heeft opgedragen.
Zolang de zaak onder de rechter is, moet
bovendien de nodige terughoudendheid
worden betracht. Dit geldt ook voor mi
nister De Ruiter van justitie die het rap
port naar de Tweede Kamer heeft ge
stuurd. Dit is een ernstige ministeriële
misslag, die politieke gevolgen dient te
hebben", aldus mr. Van Heijningen.
De tweede conclusie van de commissie-
Schöffer uit de bestudeerde archief
stukken is dat de toenmalige minister
van justitie mr. A. Struycken in 1952 te
gemakkelijk heeft toegegeven aan de
druk van Menten en zijn verdedigers.
Het ging hierbij om de afwijzing van het
verzoek dat Polen had gedaan om uitle
vering van Menten wegens in Urycz ge
pleegde oorlogsmisdrijven. Commissie
lid dr. Blom zei hierover dat het uit
gangspunt bij het departement van justi
tie was dat het uitleveringsverzoek
moest worden afgewezen. „Het enige ar
gument daarvoor was dat er een eigen
Nederlands onderzoek naar de beschul
digingen zou komen. Dat argument is in
de afwijzing van het uitleveringsverzoek
echter niet gebruikt. In plaats daarvan is
gezegd dat Menten niet kon worden uit
geleverd omdat hij in Nederland al eens
voor hetzelfde feit terecht gestaan had",
aldus dr. Blom. Dat laatste argument is
er ingekomen onder invloed van Men
tens verdedigers, mr. dr. J. C. Coebergh
en mr. L. G. Kortenhorst, die vele jaren
voorzitter van de Tweede Kamer is ge
weest.
De invloed van de verdediging ging zelfs
zo ver dat mr. Coebergh betrokken werd
bij de redactie van het besluit tot afwij
zing van het Poolse uitleveringsverzoek.
Dat de argumentatie over het "Ne bis in
idem"-beginsel (dat betekent dat een
verdachte niet twee keer voor hetzelfde
feit terecht mag staan) in het afwijzings
besluit kwam heeft volgens de commis
sie het latere onderzoek naar Mentens
gedragingen bemoeilijkt.
Toen begin 1952 nieuwe feiten aan het licht
kwamen - met name door verklaringen
vanuit Israël - stelde het openbaar mi
nisterie in Amsterdam voor een nieuw
onderzoek tegen Menten te starten. Van
een dergelijk onderzoek is het echter
niet meer gekomen. Juist het argument
dat Menten in Nederland al eens terecht
had gestaan wegens indiensttreding bij
de vijand en dat op grond daarvan de
Blancumse miljonair niet was uitgele
verd speelde hierbij een belangrijke
rol.
Door het ontbreken van gegevens in de
archieven is het niet exact duidelijk ge
worden wat precies de redenen waren
van het achterwege laten van een onder
zoek naar de Israëlische getuigenverkla
ringen. Misschien is het gewoon wel
vergeten, zo wordt in het rapport van de
commissie geconcludeerd. Langdurige
ziekte van voorstanders van vervolging
van Menten kan ook een rol hebben
meegespeeld. „Vaststaat in elk geval wel
dat men op het departement van justitie
niet veel meer voelde voor een verder
onderzoek. Dit gebeurde wellicht mede
onder invloed van eerdere ervaringen
inzake Menten", aldus de commissie-
Schöffer.
In het derde interimrapport gaat de com
missie uitgebreid in op de gang van za
ken rond het proces tegen Menten aan
het eind van de jaren veertig. Het Am
sterdamse Bijzondere Gerechtshof ver
oordeelde Menten toen wegens hulp
verlening aan de vijand. Na behandeling
in hoger beroep voor de Bijzondere Raad
van Cassatie kreeg hij acht maanden ge-
voorarrest
vangenisstraf met aftrek
opgelegd.
De commissie vindt het belangrijk dat
Menten in deze strafzaak niet is vervolgd
wegens deelname aan massa-executies
„Van de mogelijkheid dat hij ook daarbij
betrokken zou zijn was toen nog vrijwel
niets bekend. Wel verklaarde in 1945 een
oude zakenrelatie van Menten - J P de
Bruyn - dat Menten hem had verteld als
leider van een groep SD ers te hebben
deelgenomen aan een zoekactie naar jo
den die zich in de Poolse stad Lemberg
en omgeving hadden verborgen".
In juni 1948 volgden er meer beschuldi
gingen tegen Menten. De zaak kwam pas
echt in een stroomversnelling toen in de
Israëlische krant Haaretz een artikel
verscheen waarin gedetailleerd be
schreven werd hoe massamoorden on
der Mentens leiding zouden zijn verlo
pen. Erg actief werd er overigens in Ne
derland op deze beschuldigingdn niet
gereageerd. Volgens de commissie heeft
dat mogelijk te maken met het ver
schijnsel dat men in Nederland in het
algemeen rond 1950 niet zo gevoelig rea
geerde op oorlogsmisdaden als na 1960
het geval zou zijn.
