„Leidse Sleuteltjes"
zijn nog springlevend
Hoed af voor meneer Philips
Lezers schrijven
Campagne voor
inenten tegen
polio in Leiden
np de HEiUNGEnergieverbruiK
en witgoed
Radio/tv
koor
bestaat
dertig jaar
Meer
controle
politie in
Zuid-West
ïiïttïPS ZH WtW
Namens de rest
van Nederland
hartelijk bedankt.
ZATERDAG 17 JUNI 1978
LEIDEN - De Leidse Sleuteltjes. Een begrip in de tijd dat de
radio nog heer en meester was in de Nederlandse huiska
mers. Gekluisterd aan het toen nog forse apparaat werd er
op woensdagmiddagen naar het opgewekte gezang van
het Leidse kinderkoor geluisterd. Later konden de Sleutel
tjes ook visueel aan bod komen toen de tv de dienst in
omroepland ging uitmaken.
Een begrip, ook anno 1978, dertig
jaar na de oprichting van het
Leidse kinderkoor. Want wie (zo
als het koor overkwam) een brief
per post ontvangt met alleen
"merk" naam en woonplaats erop
kan zo worden genoemd. De brief
kwam toendertijd terecht bij
Henk Franke (63), oprichter,
componist, administrateur, reis
leider en arrangeur van het koor
dat na dertig jaar een éénmans-
zaakje is geworden.
Dikkertje Dap
De succesformule bestond uit het
zingen van een geheel nieuw kin
derrepertoire. Het koor nam af
stand van het jaar na jaar her
haalde "In Berg en Dal" recept.
Henk Franke, hij was destijds
onderwijzer aan de Drie Okto-
berschool, richtte in 1948 zijn
koor op dat hij samenstelde uit
kinderen van de 5e en 6e klas. Ze
waren te beluisteren in radiopro
gramma's als "Jeugdland" en
"De Wigwam" en traden op voor
de Wereldomroep.
Maar de lans voor het frisse reper
toire werd voorgoed gebroken
met het op de plaat zetten van
"Dikkertje Dap". Het jongetje-
met-de-pet dat de giraffe een
klontje wil geven en hem onder
tussen van alles vraagt. Een liedje
van de toen nog niet zo bekende
Annie M.G. Schmidt. Franke trok
zich van schampere opmerkin
gen van muzikanten, dat als er na
zes jaar tien exemplaren van de
plaat zouden zijn verkocht, dat
veel was niets aan. Dat de voor
spellers dik ongelijk kregen be
wees de gouden plaat die Franke
enige jaren later kreeg uitgereikt
voor 100.000 verkochte Dikkertje
Dap-singles.
Vele platen van Annie M.G.
Schmidt volgden, en in 1958 werd
de Zilveren Schijf aan Franke
uitgereikt door de stichting "On
ze Lichte Muziek" voor een
plaatje van "Stekelvarkentje
Wiegelied" Langzamerhand
brak er een drukke tijd aan voor
de Leidse Sleuteltjes. Zowel ra
dio als tv stonden aan het koor te
trekken. Vele malen togen de
Leidse kinderen naar de radio- en
televisiestudio's. In de afgelopen
dertig jaar, zo kan snel worden
uitgerekend, was Franke met zijn
koor meer dan twintig keer te
gast bij de radio en zelfs 27 keer
bij de tv. Oliver Twist
Een willekeurige greep uit de vele
optredens: het koor was bij de
Mies Bouwman-marathon voor
"het dorp", kwamen voor de
Duitse tv met Vico Torriani,
voerden de musical "Oliver
Twist" op bij de VPRO-tv met
Godfried Bomans in de rol van
verteller.
Ook in Leiden zelf waren ze actief:
meerdere malen traden ze op in
de Stadsgehoorzaal, deden ze
mee aan drie-oktober optochten
en waren ze present op het Stad
huisplein op Koninginnedag
voor de traditionele aubade aan
het gemeentebestuur.
Terugblikkend kan worden gecon
stateerd dat vele koren na het
succes van de Sleuteltjes een
graantje van de roem probeerden
mee te pikken. Of het bleef bij een
imitatie, of zo'n koor was geen
lang leven beschoren. Toch ziet
Franke voor het koorwezen wel
een toekomst. Bij hem staan de
kinderen in ieder geval te trap
pelen om zelf een deuntje te zin
gen. Het ledental schommelt dan
ook nog steeds rond de veertig.
Alleen aan de samenstelling werd
in de loop der jaren geknutseld.
Waren het in de beginjaren van de
Leidse Sleuteltjes grotendeels
De Leidse Sleuteltjes
1949: per bus op weg nai
I radio-opnamestudio's.
leerlingen van de Drie Oktober-
school die het koor vormden, nu,
dertig jaar later, komen de koor
leden uit heel Leiden plus omge
ving. Elke week repeteren ze in
de Vred^skerk. Er was een tijd
dat het fabeltje dat alleen kinde
ren van zijn school voor een
plaats in Franke's koor in aan
merking kwamen een rijk leven
leidde. Toen eenmaal bekend
was dat die regel op louter fanta
sie berustte stroomden binnen de
^kortste keren de aanmeldingen
binnen. Op een gegeven moment
waren er zoveel liefhebbers dat er
een ledenstop ingevoerd moest
worden. T
Luchtig
Het ging, en gaat er Franke nog
steeds om, de kinderen een
jeugdactiviteit te bieden. Elk
kind dat zich bij de Leidse Sleu
teltjes aanmeldt, kan meedoen.
Het hoeft niet vóór te zingen. Het
enige vereiste is dat het kind wijs
kan houden. Acht, negen jaar
vindt Franke de ideale leeftijd.
Een perfect werkende machine
heeft Franke nimmer van zijn
koor willen maken. Repetities
noemt hij dan ook "een brokje
ontspanning". "Luchtig, luchtig,
't moet allemaal luchtig zijn" zegt
hij, een wijds gebaar makend.
"Niet zeventien keer dezelfde
maat laten overdoen. Wel moeten
ze" zegt hij, snel overschakelend,
"een doel voor ogen hebben. Dat
kan een optreden in het bejaar
dentehuis zijn, of de voorberei
dingen voor een plaat
Wat de platen betreft: nog onlangs
kwam er een langspeelplaat met
het geluid van de Sleuteltjes uit
waarop liedjes-uit-het-speel-
kwartier worden gezongen. Elk
kind kent ze, de liedjes die in
geen enkel boek staan, maar drif
tig worden gezongen op lagere
scholen. "M'n tante uit Marokko"
en "Een Nederlandse Ameri
kaan" zijn van die liedjes. Franke
tekende ze op en gebruikte ze
voor zijn nieuwe plaat, waarvoor
ook een drummer werd opge
trommeld. Of de plaat net zo'n
succes wordt als "Dikkertje Dap"
valt te betwijfelen: platenmaat
schappijen richten hun aandacht
doorgaans slechts op één project
tegelijk en dan wordt een koor
aan de toevallige omstandigheid
overgelaten.
Onbekommerd
Franke wacht niet op aanbiedin
gen. Gaat onbekommerd zijn
gang rnet zijn koor. Ging zelfs de
confrontatie met machtige orkes
ten niet uit de weg. Optredens
met het Noordhollands Philhar-
monisch Orkest en met een klas
siek zanger, de tenor Chris van
Woerkom, getuigen daarvan.
Volgens een eigen fonologische
methode leert hij de kinderen
Italiaans. Franke schrijft de
woorden voor de Sleuteltjes ge
woon op zoals ze uitgesproken
moeten worden.
De Leidse Sleuteltjes. Nog
immer springlevend en, de
titel van één van hun pla
ten geeft het ook aan: "op
de hippe toer". Dit najaar
zal het dertigjarig bestaan
een groots opgezet feest
worden beklonken.
MIEP DE GRAAFF
De Leidse Sleuteltjes anno
1978: repeteren in de Vredes-
kerk
ZAKENNIE UWS
LEIDEN - Aan de Haarlemmer
straat 93 is in een eerder leegge
komen winkelpand de dames
modezaak "Lady Saint" geves
tigd.
Aan de Hogewoerd 88a is de
tandtechnische inrichting EN-
KRI opgeheven.
Voor niet-ingeënten tot en met 26 jaar
LEIDEN - Iedere Leide-
naar van 1 tot en met 26
jaar die niet tegen polio
is ingeënt, kan dat de
komende weken alsnog
gratis laten doen.
Niet ingeente kinderen van 1 tot
6 jaar kunnen terecht bij de
consultatiebureau s en bij de
huisarts. De rest kan zich ver
voegen bij de GG en GD aan
de Roodenburgerstraat en
wel op de woensdagen 21 en
28 juni van twee tot vijf uur.
De eerste woensdag is be
stemd voor mensen wier
naam begint met de letter A
tot en met L. De tweede
woensdag is voor de rest.
Of men vroeger tegen polio is
ingeënt, is na te gaan aan de
hand van een zg. inëntings-
kaart of inëntingsboekje. Als
het goed is blijkt daaruit dat
men al of niet een zg. DKTP-
prik heeft gekregen. DKTP is
een zg. cocktailprik tegen Dif
terie, Kinkhoest, Tetanus en
Polio.
De inënting waar het de ko
mende weken om gaat, is een
zg. primaire serie. Voor kin
deren onder ëén jaar bestaat
die serie uit vier prikken. Ou
dere kinderen en volwasse
nen krijgen, omdat ze meer
weerstand hebben, in totaal
drie prikken. Dat geldt dus
ook voor de niet ingeënte
Leidenaars die zich de ko
mende weken alsnog laten
inënten.
Belangrijk daarbij is dat ze na
de eerste prik een maand later
de tweede prik gaan halen en
na een halfjaar de derde. Doet
men dat niet dan heeft de
inënting geen enkel effect.
De inëntingscampagne tegen
polio wordt georganiseerd
door de Leidse entgemeen
schaap, een samenwerkings
verband van huisartsen, spe
cialisten, GG en GD en kruis
verenigingen. Volgens de
voorzitter van deze ëntge-
meenschap, dr. A. T. Schwei-
zer, is tot de campagne beslo
ten met het oog op de inciden
tele polio-gevallen die nog.
dagelijks, ook in de Randstad,
gemeld worden.
In Leiden is ruim 80 procent
(uitgegaan wordt van 85 pro
cent) tegen polio ingeënt. Dat
is volgens Schweizer een
goede inëntingssituatie,
waarbij de kans op een epi
demie te verwaarlozen is.
"Het zijn vooral de mensen
die de inëntingsserie niet ge
had hebben en die bijvoor
beeld op vakantie gaan op de
Veluwe of op een andere ma
nier besmet kunnen worden,
die wij in de gelegenheid
stellen zich alsnog te laten
inënten", aldus de arts.
Paniek
Volgens mevrouw Zwart, direc
trice van de GG en GD, heb
ben de berichten over polio
besmettingen (polio ontstaat
door een virus) wel enige pa
niek doen ontstaan. "Mensen
bellen naar ons op, zijn ang
stig en vragen wat ze moeten
doen. Op het ogenblik komen
er ook steeds meer mensen
van buiten Leiden die ons
bellen", zegt zy.
Wat dat laatste betreft heeft
Schweizer wel enige kritiek
op het ontbreken van een
landelijke of provinciale
coördinatie voor wat betreft
inënten tegen polio. Hij vreest
dat als er in Leiden met het
inënten begonnen wordt, er
ook van buiten Leiden men
sen in toenemende mate een
beroep zullen doen op de
Leidse GG en GD. En dat is
niet de bedoeling.
Volgens de provinciaal kinder
arts dr. H. W. A. Voorhoeve
van de provinciale ëntadmi-
nistratie is daar echter in
voorzien. Alle gemeenten in
Zuid-Holland hebben van de
provinciale ëntadministratie
een briefje gekregen waarin
wordt gevraagd de bevolking
in de gelegenheid te stellen
zich alsnog te laten inënten.
"Ik zou liever niet willen
spreken van campagne, maar
van het in gelegenheid stellen
tot inënting. Er is namelijk
geen enkele reden voor pa
niek", aldus dr. Voorhoeve.
Overigens is er volgens de pro
vinciaal kinderarts voldoen
de vaccin tegen kinderver
lamming voorradig, wat nog
eens wordt bevestigd door
een woordvoerder van het
ministerie van Volksgezond
heid en Milieuhygiëne. Deze
zei verder dat de „vaccinatie
graad" in Nederland wat po-
lio-inëntingen betreft 95 pro
cent bedraagt. Voor de overi
ge 5 procent niet-ingeënten
gaf hij de raad de door polio
getroffen plaatsen op de Ve
luwe in elk geval te mijden.
Huisvuil wordt
op 29 juni
vroeger
opgehaald
LEIDEN - Door de start van de
Tour dc France is Leiden op don
derdag 29 juni is de vuilverbran
ding een deel van de dag niet be
reikbaar. Daarom zal die al om
zes uur 's ochtends een begin
worden gemaakt met het ophalen
van huisvuil. Omdat niet ver
vracht wordt, dat men voor zes
uur zal opstaan om de zakken
buiten te zetten, wordt voor een
dag ontheffing verleend van het
verbod om vuilniszakken tussen
7 uur 's avonds en 6 uur 's och
tends buiten te laten staan.
LEIDEN - De controle door de po-
litie-surveillancedienst in Leiden
Zuid-West is geïntensiveerd in
verband met overvallen die heb
ben plaatsgevonden op bejaar
den. Dat blijkt uit de antwoorden,
die loco-burgemeester Van Aken
heeft gegeven op een aantal
schriftelijke vragen van het CPN-
raadslid D. Hoeven.
In de antowoorden op de vragen
wordt bevestigd dat zich dit jaar
in Zuid-West enkele gevallen van
zogenaamde "tasjesroof' hebben
voorgedaan. Voor zover bekend
gaat het om vier overvallen op
dames in leeftijd variërend van 47
tot 78 jaar. Op 2 mei jl. werd de
laatste aangifte gedaan.
In twee van de vier gevallen kon de
dader worden opgespoord en
voorgeleid worden aan de officier
van Justitie in Den Haag. Vol
gens de loco-burgemeester
maakt de frequentie van dit soort
diefstallen en berovingen het
moeilijk om door extra surveille
ren preventief te werken. Toch
werden de delicaten speciaal on
der de aandacht van de surveil
lancedienst gebracht.
Brievenbussen
buiten gebruik
LEIDEN - Op donderdag 29 juni zal
een groot deel van de binnenstad
als gevolg van dc proloog van de
Tour de France tijdelijk voor alle
verkeer zijn afgesloten. De in dit
gebied aanwezige PTT-brieven-
bussen zullen die dag tijdelijk
buiten gebruik worden gesteld.
Het bestellen van de post in dit
stadsgedeelte zal aangepast wor
den.
Koopavond (1)
In reactie op het bericht in het
Leidsch Dagblad, aangaande het
verzoek om een extra koopavond
gedaan door het LCC i.v.m. de
Tour de France het volgende.
De NW-Bond Mercurius regio
Rijnstreek is tegen deze extra
koopavond omdat:
ADVERTENTIE
HANDELAAR SOMMEERT PHILIPS
HANDELAAR SOMMEERT PHILIPS
Open brief aanmeneerPhilips 5 WasautOITiatC geleden reageerde het
Geachte heer Phiüps, Philipsconcern enigszins
O'iil ifl)0GIG11 zuiniger ho°ghart|g en met een schou
Philips Nederland stelt zich vrij sceptisch op tegeno
heer De Lange. „Hij is voor ons een belangrijke ham
maar hij is niet het geweten van mlb'eubexwst en w
Nederland. Dat we hem niet meteen antwoorden
briefjes, betekent niet, dat we niet zoeken naar goedt
singen voor energie-zuinige systemen. We kennen
a mijn>- -• T*nge wel. Volg
door Concernbu.
eou
der ophalen op het openlijke
philips koerier - "j verzoek van Gerard de Lange,
^PR'!: wa - pagina 11 tprHam,, om nu eindelijk energie-
l2 besparende, milieuvriendelijke
bespaard 'aon! Za2eZene'^e w°^enl wasautomaten op de markt te
'n plaats van op 9o oradinl? 60 9raderJ brengen met niet mis te
[en toe afwisselen met een wasnJlfn (a'| verstane gebruiksaanwijzing
Itden^ en door de voo r^raUW'n® v0°rk°P| 60 Pr°grammerin9-
liaten. Kleine wasteen'ach,erwe9e tel Men vond dit verzoek van
Izijn duur In energie. beterVhen»'0"13,?'! Nederlands grootste WaS-
-en 101 de 'rommel goed oevnin i* "I automatenverkoper een
verkoopstunt. Maar het kan
verkeren.
Groot was de vreugde van
Gerard de Lange over
artikelen in de Philips Koerier
van 20 en 27 april 1978.
Hierin roept Philips op tot
energiebesparing.
En doet precjes de
wastips aan de hand waar
Gerard de Lange al zo lang
op hamerde.
Philips geeft eindelijk een
lichtend voorbeeld. Weliswaar
nog uitsluitend voor eigen
medewerkers en relaties.
Maar het begin is er.
Hulde. Nu nog de rest van
Nederland.
Gerard de Lange
a. wij niet de minste vorm van
overleg gehad hebben met het
LCC.
b. wij geen enkele onderbouwing
of argumentatie gehoord of gele
zen hebben, die deze extra koop
avond zou rechtvaardigen.
c. het tijdstip dusdanig gekozen is,
dat wij nauwelijks nog overleg
kunnen plegen met onze leden.
d. wij niet het argument van uw
wethouder E.Z. delen dat een ex
tra koopavond de sfeer in de
binnenstad zou verhogen. Onzes
inziens roept het Tour de France-
gebeuren een heel aparte sfeer
op, waar één ieder recht op heeft
die te proeven, zeker ook het
winkelpersoneel.
e. wij vanmeningzijn.dat, indien u
nu dit verzoek honoreert dit een
precedent schept voor het LCC,
om bij elk feestelijk gebeuren (in
hun ogen en zaken) een extra
koopavond aan te vragen en te
verkrijgen.
Wij vertrouwen dat deze argumen
tatie zal bijdragen tot het niet toe
kennen van deze extra koopavond.
Namens de NW-Bond Mercu-
Regio Rijnstreek
C. J. M. Pepermans, voorzitter
Spaarnestraat 45
Leiden.
Koopavond (2)
Diep ontroerd heb ik in het LD van
woensdag j.l. het artikel gelezen
over de bij de Gemeente gedepo
neerde wens van het Leids City
Centrum om in de Tour de Fran
ce-week een extra koopavond (op
woensdag) te mogen houden.
Ontroerd, omdat - zoals het LCC
aangeeft - deze extra koopavond
aan "het cachet van het Toerge-
beuren een bijdrage kan leve
ren". Zo ziet u maar weer, dat het
Leids City Centrum niets te veel
is om ook daadwerkelijk op ori
ginele wijze alles te doen om de
Toer de France-week nóg gezelli
ger te maken voor de Leidenaars
Gelukkig staan, getuige het verslag
in de krant, de meeste raadsleden
ten opzichte van dit verzoek, met
beide benen op de grond o.a. Van
Duijn (WD) en PvdA'er Ranner
De laatste liet weten niemand een
boterham te misgunnen, maar
vroeg zich tegelijkertijd wél af,
wat het LCC nu zelf gaat doen om
een wezenlijke bijdrage te leve
ren aan het Toergebeuren in de
komende week.
Toen ik het artikel las, moest ik on
willekeurig terugdenken aan een
gesprek dat ik kort geleden had
met een winkelier in de binnen
stad. We hadden het over WK-
voetbal, over de binnenstad, over
de Toer de France-week, over
hetLCC.
De winkelier "Het LCC, laat me
niet lachen, die doen in die week
helemaal geen donder, een aantal
winkeliers in de Haarlemmer
straat gaan nu zelf maar wat
doen!"
Mijn oordeel over het LCC is als
volgt (en dat niet vandaag of gis
teren): Deze club zal de Leide
naars wel even zeggen hoe het
allemaal moet in ONZE binnen
stad, het gemeentebestuur weet
niet van wanten, maar heeft u ooit
iets in de binnenstad meege
maakt, georganiseerd door het
LCC, waarvan u zei "Sjonge, jon
ge, dat LCC kan er wat van". Een
fantasieloos stel heren, vind ik!
Hopenlijk gaat de gemeenteraad
a.s. maandagavond niet door de
knieën voor een ineens opko
mende grol van het bestuur van
het Leids City Centrum!
H.C. KWIK
Van 's Gravensandestraat 19
Leiden.
