„Rampen
plan
Is dat strand
wel zo vrij...?
tegen de
huizenspeculanten
HM3
de weekbladen
VAN WELKE
SCHRIJVER
IS DIT
VERHAAL?
HP
deTijd
Bouwfonds:
99
L/n
EISEVIERS
DONDERDAG 15 JUNI 197:
Bouwfonds-directeur H .Bas:
"De speculant is uit op snel
doorverkopen
Meningen op deae
pagina üjn voor BDoor Martin de Bruin
rekening van de
auteurs.
HOEVELAKEN - „Publikaties, vra
gen in de gemeenteraad en Tweede
Kamer, spandoeken, protestvergade
ringen dat kan allemaal heel behoor
lijk helpen tegen huizenspeculan
ten". Dat is althans de visie van direc
teur H. Bas van het Bouwfonds Ne
derlandse Gemeenten.
Het Bouwfonds lanceert hiermee een „ram
penplan" voor huurders, die in handen vallen
van beroepsspeculanten. Steeds meer worden
woningcomplexen - vaak flatgebouwen - on
der de neus van de huurder verkocht. De nieu
we eigenaar biedt de woningen dan apart aan
de huurder te koop aan. Tegen een winst van
vele tienduizenden guldens. „Ontoelaatbare
praktijken, die vooral de mensen uit de lagere
inkomenssfeer treffen", vindt het BNG, dat er
tot tweemaal toe in geslaagd is na keiharde on
derhandelingen dergelijke transacties in En
schede en Apeldoorn ongedaan te maken.
Overal duiken de speculanten echter op. In
Gouda willen bewoners aan de Vrijheidslaan
zelf het complex kopen. Ze boden echter te
weinig. In Vlaardingen verkocht de eigenaar de
flats aan de Holysingel aan een ander. Deze
biedt de flats nu apart ter verkoop aan. Nog een
aardig voorbeeldje van speculatie: in Ede
stootte een belegger de flats voor gemiddeld
22.000,- af. Een aantal werd aan een stroman
verkocht voor 65.000,-. Particuliere kopers
moesten meer dan een ton neerleggen.
Risico
Wp zien geen kans om telkens bij te springen",
zegt de heer Bas. „Dan zou het financiële risico
te groot worden. Wij zijn tot de conclusie ge
komen, dat voor dit soort projecten een woon-
stichting moet worden gekozen. Wij zijn bereid
om leningen te verstrekken".
Volgens het Bouwfonds moet de huurder het
huis tegen aankoopprijs kunnen verwerven.
Maar ook moet de huurder, die wil blijven hu
ren, daartoe in de gelegenheid worden gesteld.
Deze verliespost wordt goedgemaakt, indien
de woning na het vertrek van de huurder kan
worden verkocht tegen marktwaarde.
De heer Bas over het "rampenplan"- „De spe
culant is uit op snel doorverkopen. Als hij
daarin wordt gedwarsboomd, kan dat positief
werken. Mensen in moeilijkheden vinden el
kaar. Makers van speculatiewinst zijn harde
jongens, maar van herrie en vervelende publi
citeit houden ze echt niet. Ook de oorspronke
lijke eigenaar houdt niet van anti-reclame". Hij
zou het verstandig vinden, als de mensen via
een op te richten huurdersvereniging zich aan
een zouden sluiten.
„Als de belegger ziet dat hij met een gesloten
front te doen heeft, zal hij eerder geneigd zijn
eens na te denken of hij toch maar niet eerst aan
de huurders zal denken als er verkocht moet
worden", zo gelooft de directeur. Niettemin
vindt het Bouwfonds dat slechts een oplossing
de juiste is: een wettelijke regeling, die specu
latie onmogelijk zal maken.
Wij leven in een zeer dicht bevolkt
land, vooral in de randstad zit
ten de Nederlanders min of meer
op elkaar gestapeld. We wonen
in flats, hebben lang niet alle
maal een tuin en zijn voor onze
recreatie voor een groot deel
aangewezen op natuurgebieden,
waarvan het strand, zeker in de
zomer, het belangrijkste deel
uitmaakt.
Het strand is eigendom van het
Rijk en is in het algemeen open
gesteld voor publiek gebruik.
Recreatie is immers in ons jach
tige leven iets heel belangrijks.
Het niet voor een ieder openstel
len van gebieden die zich voor
recreatie lenen zal en mag alleen
voorkomen wanneer zich
zwaarwegende belangen tegen
deze opstelling verzetten. Bij
zwaarwegende belangen denk
ik bijvoorbeeld aan gedeelten
van het duingebied die be
schermd moeten worden in ver
band met de drinkwatervoor
ziening of aan gedeelten van ons
land waar militaire bases of oe
fenterreinen zijn gelegen. Het is
van groot belang dat er in Ne
derland voldoende ruimte is
waar de mensen zich vrij kun
nen ontspannen.
Hoe is de situatie aan het strand?
Van echt vrij recreëren is geen
sprake meer. De stranden bij de
grote badplaatsen zijn in het al
gemeen verpacht aan particu
liere exploitanten die meestal
goed geld verdienen.
Het Rijk is eigenaar van het
strand. De gemeente pacht het
strand van het Rijk, splitst het
in kleine kavels en verpacht die
kavels dan weer aan particulie
ren die op deze stukken hun be
drijf vestigen. Zo'n exploitant
heeft dan een zogenaamd exclu
sief recht op dat stuk grond en
kan binnen de door de gemeente
gestelde grenzen daar handelen
zoals het hem goeddunkt.
Zo heeft de exploitant het recht
om op zijn terrein stoelen en
windschermen te verhuren,
maar ook om mensen die met
hun eigen stoel of windscherm
op het strand zitten voor het ge
bruik van het strand te laten be
talen (of te verwijderen!).
Door
Mr. C. A. Schwarz
maken van de faciliteiten die
zo'n exploitatiebedrijf biedt, en
het is natuurlijk ook raar dat je
een toch flink bedrag moet beta
len om je in eigen stoel op het
strand te mogen zitten. De vrije
recreatie is dan ver te zoeken.
Desgevraagd vertelde een ambte
naar van de "afdeling strandza-
ken" van de gemeente Katwijk
mij dat er rekening wordt ge
houden met de badgasten die
niet willen betalen aan het
strand. Voor deze mensen zijn er
de zogeheten vrije stranden, dus
stranden die niet aan exploitan
ten verpacht of verhuurd wor
den.
In Katwijk is de zaak goed gere
geld, dit in tegenstelling tot een
aantal andere badplaatsen. De
gemeente verpacht de stukken
strand zelf aan particuliere ex
ploitanten en houdt zodoende
een stevige vinger in de pap. Ook
de verkoop van een exploitatie
bedrijf gaat via de gemeente.
Het beleid van de gemeente
Katwijk is niet primair com
mercieel gericht. De pachtprij
zen zijn relatief laag, in ruil
daarvoor moet de pachter in het
bezit zijn van een eerste-hulp
diploma en onder meer ook toe
zicht houden op de zwemmers.
Desgevraagd vertelde de ambte
naar van de gemeente Katwijk,
dat er voor wordt gezorgd dat er
voldoende vrij strand blijft.
Echter, als de gemeente dat zou
willen zou zij morgen het besluit
kunnen nemen het gehele Kat-
wijkse strand te verhuren aan
mensen die daar munt uit willen
slaan. Toch wel een eng idee.
In de gemeente Noordwi jk is de si
tuatie ongeveer gelijk. Daar
echter is niet de gemeente de
enige verpachter. De gemeente
verpacht het strand namelijk
aan vier exploitatiemaatschap
pijen, waarvan er één, de maat
schappij Zeebad, weer onder-
verpacht aan ongeveer negen
andere exploitanten. De ge
meente Noordwijk houdt ook
hier toezicht op de gang van za
ken, zo moet jaarlijks de pacht
prijs aan B W van Noordwijk
gemeld worden.
Grote stukken van het strand
worden verpacht, maar tussen
deze stukken verpachtstrand
liggen steeds reepjes vrij strand.
Ook in Noordwijk is het niet de
bedoeling dat de badgast op de
verpachte strandgedeelten zijn
stoel of windscherm neerzet,
echter wanneer de badgast niet
ingaat op het verzoek van de ex
ploitant om met zijn strandstoel
op te krassen, kan hij niet ver
wijderd worden, ook niet met
behulp van de politie, zoals dit
in Katwijk wel mogelijk is.
In Katwijk en Noordwijk is de
strand exploitatie nog niet
zover gekomen als in sommige
andere badplaatsen, waar bij
het verpachten meer de wet van
vraag en aanbod geldt. Daar
mag de exploitant die het meest
kan en wil betalen, het stukje
strand pachten. Hierdoor wor
den de pachtprijzen opgedreven
en de exploitant ziet zich.ge-
noodzaakt zoveel mogelijk geld
uit zijn gepachte stukje strand
te trekken.
Het is te hopen dat de gemeenten
de belangen van de gemiddelde
badgast goed in het oog houden,
zodat het verpachten van stuk
ken strand op de wijze die nu ge
bruikelijk is, beperkt blijft.
Een paar goede vrienden kwa
men me enige tijd geleden op
zoeken. Eén van hen vroeg of
ik in een hiernamaals geloof
de. Ik antwoordde dat ik daar
vanuit mijn geloof vast op
hoopte. Hij zei: Ben je daar
dan niet een beetje bang
voor?" "Nee", zei ik en toen
vertelde ik een verhaal, een
soort parafrase van een pa
rabel uit het evangelie van
Mattheus, een fantasie zou je
kunnen zeggen, maar vanuit
een m.i, zuiver evangelische
gedachtengang
Toen ik klaar was zei ik, dat ik
niet meer wist waar ik dit ooit
gelézen had, maar dat ik ver
moedde dat het van Dosto-
jewski was. Ik dacht aan "De
gebroeders Karamazov"Dat
werd ontkend. Toen zijn we
gaan zoeken en vragen. Nie
mand van de onzes inziens
vakkundigen die wij onder
vroegen wist het. Een van
mijn vrienden zei dat ik het
verhaal zelf verzonnen had.
Dat lijkt me werkelijk uitge
sloten. Kan iemand van U mij
helpen? Geen vaag vermoe
den maar: "liet verhaal staat
- zij het in veel fraaiere taai-
in dat boek van dié schrijver
"U doet er mij een groot ple
zier mee. Hier is het verhaal.
Het laatste oordeel.
Jezus van Nazareth staat voor
de gesloten deuren van een
groot, imposant gebouw, een
gebouw als een fraaie Goti
sche kathedraal, maar dan
van nog veel grotere afmetin
gen.
Aan zijn rechterhand staan de
uitverkorenen. Duidelijk
vrome mensen Klooster
vrouwen, hun handen dee
moedig gevouwen. Belijder6
martelaren kerkvaders en
kerkleraren; alle heiligen
door de officiële kerk heilig
verklaard. Talloze mensen
van wie de gelukzaligheid en
de vroomheid duidelijk op
hun gezichten te lezen staan
Allen die in geur van heilig
heid of tenminste rustig en
vredig, voorzien van de laat
ste sacramenten in de Heer
waren overleden
Aan de linkerhand daartegen
bevindt zich het meest gruwe
lijke uitvaagsel van wat de
maatschappij in zoveel eeu
wen te voorschijn gebracht
heeft. Smerige dieven, rovers
moordenaars die voor geen
geweld teruggeschrokken wa
ren, afzetters en gierige woe
keraars, gewetenloze pooiers
en publieke vrouwen. Vooral
ook de tallozen die door eigen
schuld en ijdelheid hopeloos
mislukt waren. In één woord:
het rapalje dat door hen die
aan de rechterhand van de
Heer staan geen blik waardig
wordt gekeurd.
Ze groepen bijeen angstig, ze
voelen zich diep schuldig en
Door
Piet Wesseling
staan daar handenwringend
in hun volstrekte, door henzelf
veroorzaakte machteloosheid.
Ook voor hen is nu dit allesbe-
slissende uur aangebroken.
Tijdens hun leven hadden ze
de gedachte aan dit moment
met minachting van zich af
gezet.
Ook voor hen is het uur aange
broken, dat ze tijdens hun
goede leventje maar altijd
weggeschoven hadden. De
dood had hen overvallen en ze
waren er niet op voorbereid
geweest. En daar staat nu die
Jezus van Nazareth die ze tij
dens hun leven verworpen
hadden of wiens naam zij
hadden misbruikt om zichzelf
alsmaar te verrijken of ande
re mensen in gevangenissen
een gruwelijke dood te laten
sterven.
Jezus van Nazareth doet een
paar stappen naar voren. Hij
wendt ziek tot de grote massa
uitverkorenen aan zijn rech
terhand en nodigt hen uit
binnen te treden in het grote
Rijk dat voor hen bestemd is.
De grote, brede deuren gaan
open en een golf van licht
straalt naar buiten. Trom
petgeschal komt hen tegemoet
als die tallozen feestel ijk dan
send en toch vol zelfbewuste
waardigheid de drempels van
het eeuwige geluk overschrij
den.
Als allen binnen zijn worden de
deuren weer gesloten. Jezus
blijft buiten staan met de gro
te groep zondaren. Hij zegt:
"Denkt iemand van jullie
soms ook dat hij of zij hier
binnen mag gaan?
'Nee, nee, natuurlijk niet"
wordt er geroepen of gefluis
terd. En zij bedekken met bei
de handen hun gezicht. Een
van hennog op aarde een zeer
bekend politicus en staats
man zegt: "Wij zijn maar ver
derfelijk zondaars, wij deu
gen niet, onder onze handen
mislukt alles door onze eigen
schuld. Wij hebben onze me
demensen verraden, geplun
derd, bestolen, vermoord. Het
ging ons alleen om geld, rijk
dom, kapitaal. Maar nu zien
we te laat in hoe misdadig wij
ons gedragen hebben. Straf
ons. Heer, wij verdienen niet
anders.
Jezus doet een paar stappen
naar hen toe. Ze wijken ang
stig terug. Dan zegt hij: "Dus
niemand van jullie heeft ooit
gedacht de hemel verdiend te
hebben?" "O nee, Heer", bar
sten ze los. Dan begeeft Jezus
zich tussen hen, zodat zij zijn
kleren kunnen aanraken en
hij zegt onder doodse stilte:
"Luistert, omdat niemand
van jullie zichzelf waardig
keurt, nodig ik jullie uit voor
de beste plaatsen in mijn Rijk.
Vallend, strompelend, hui
lend en totaal verbouwereerd
over deze onverwachte wen
ding komen ze naar voren.
Ook voor hen zwaaien de deu
ren open en klinken feestelijke
trompetten
Dit is het verhaal. Een fantasie
over het eindoordeel van Je
zus van Nazareth, wiens
schuilnaam Barmhartigheid
is. Voor wie Hem ooit hebben
leren kennen is wanhoop een
onbestaanbaar woord.
PJS.
Op mijn vorig artikel over "ver
huizen" waarin ik een ont
boezeming van een bezoeker
met eigen woorden samenvat
te, heb ik twee reacties gekre
gen. Voor mij weegt hier met
de kwantiteit maar de kwali
teit van de reacties.
Enkele mensen hebben zich zeer
gegriefd gevoeld en beledigd.
Dat was allerminst mijn be
doeling. Een lelijke vergissing
mijnerzijds, waarvoor ik
hierbij mijn verontschuldi
gingen aanbied. Overigens
was de bedoeling van het ar
tikel alléén om hen die enthou
siast een nieuw huis betrek
ken eraan te herinneren dat er
al mensen wonen, hun buren.
Nieuwe bewoners bezorgen
hen, onbedoeld, soms veel
overlast.
VRU NEDER LAND
Het meest
belangwekkende in VN van deze
week staat in de kleurbijlage: het
is de reconstructie van het proces
tegen de Rosenbergs, waaraan
men thans in retrospectief gerust
de kwalificatie van "politieke
moord" kan geven. Het was de
koudste periode in de koude
oorlog, de Sovjet-Unie had nog
maar kort tevoren - in 1949 - even
eens een atoombom beproefd, de
hegemonie van de Verenigde
Staten op dat gebied was verke
ken. De sombere parade van
mannen uit een nachtmerrie
diende zich aan: de krankzinnige
heksenjager McCarthy, de ijzer
houdende Foster Dulles met het
politiek concept van simpel
mans: er zijn goodies en baddies
in de wereld en wij zijn de good-
Er waren slachtoffers nodig: in het
oosten de afgrijselijke zelfbeken
tenissen van gevallen partijlei
ders,, in Amerika de vertoningen
als met de Rosenbergs, verdacht
van spionage en vervolgens de ri
tuele moord op de electrische
stoel, juist voor de sabbath be
gon, welk een fijn gevoel toch: de
Rosenbergs waren joden.
VN beschrijft ook het gave CDA-
milieu, waarin boerenleen-ban-
kiers plegen rond te gaan en waar
nu Duisenberg voor goede raad,
maar - naar mag worden veron
dersteld - voor goed geld, is bin
nengehaald. VN meldt voor een
kwart miljoen per jaar. Het is al
lemaal een bietsje Limburgs en
een bietsje zachte 'g'. Let maar
op. straks doet Friese Willem ook
zijn zeilboot nog weg.
HP doet veel aan eigen hobbies en
het hangt van de kwaliteit van de
beoefening van die hobbies af, of
de lezer er rooie oortjes van be
wondering van krijgt. Het grote
verhaal deze week gaat over "Het
Ziekenhuis", de betutteling, de
de-humanisering, de rechteloos
heid van de patient. Maartje van
Putten lag zelf verleden jaar drie
maanden in het gasthuis, waar
dokter potjes-Latijn babbelt, als
hij bang is om de patiënt met de
werkelijkheid te confronteren en
waar de professor ongeveer
wordt behandeld als de paus in
cognito. Ziekenhuis en vernede
ring, het is onderling inwissel
baar.
Diezelfde HP via het weekboek van
Ischa Meijer nog weer eens over
die heibel bij de radio-amateurs
van de VARA. Het is langzamer
hand om er een rooie haan van te
krijgen. Ene Eikerbout schijnt er
veel in de melk te brokkelen te
hebben. Dat afgebeelde hoofd
van de man belooft weinig goeds.
Let eens op dat mondje, zouden
Koot en Bie zeggen. Kom HP-he-
ren, graag iets anders. Tussen lo
ket 12 en loket 15 op het postkan
toor is ook wel eens gelazer.
MAGAZINE
Majoor Bosshardt. een beetje laat
wel. Maar we weten nu dat zij bij
de Zeeuwse watersnood een
scheurtje in haar slem banden
opliep. Vandaar die nog hesere
stem dan ze toch al hadDat was -
volgens Elsevier - in 1957. En wij
maar denken dat het daar in 1953
blank stond, maar het zou intus
sen allemaal best kunnen: het
Leger des Heils is er immers al
tijd al met pannen hete soep. nog
voor het onheil zich voltrokken
heeft.
Verder nogal wat koopwerk. Een
"Elsevier-verslag uit Amerika'
over Carters vuist naar het
Kremlin. Niet ondertekend, maar
het oorspronkelijke Engels is nog
te proeven uit erbarmelijk ver
taalwerk als "tijdens een overleg
bijeenkomst merkte een deelne
mer op, dat Carters voorgestelde
kritiek beledigend voor de Rus
sen zou kunnen zijn." Kom Ferry,
Newsweek kopen is uit de kunst,
maar gooi er ook nog eens een
paar knaken tegenaan voor een
woordenboekje.
Elsevier vervolgt een serie over de
meest uitgemolken misdaad van
dit zonnestelsel: de grote trein-
roof uit 1963, toen 16 mannen de
postexpress Glasgow-Londen
lieten stoppen en er met 22 mil
joen gulden aan toen nog redelijk
harde ponden vandoor gingen. Er
schijnt veel liefhebberij voor dat
soort verhalen te wezen, een ver
langen naar het boze dat de kassa
rinkelen doet.
Verder een matig interview met
Simenon, politicus zonder partij
kennelijk. Over ontwikkelings
hulp: "waarom denkt u dat er zo
ijverig wapens geleverd worden
om de strijd in Afrika levend te
houden? Om die landen te hel
pen? Dat gelooft u toch niet? Het
zou wel eens voor dat dure ura
nium kunnen zijn." Hé, daar ho
ren we van op.
Frans Boelen komt in De Tijd weer
met een aflevering in de serie de
"self kicking" t.v.-makers. Dit
maal is Koos Postema de geluk
kige; de bekende woordenbrij,
waarin de lepel stijf omhoog blijft
staan Boelen met de bijna inces
tueuze vraag van de program
mamakers onder mekaar "waar
gaan we met het medium naar
toe?" Het antwoord zou kort
kunnen zijn; naar de TROS, zie
hei kijkcijfersreglement van het
eerste kwartaal. Maar Koos ziet
het anders: "er moeten onher
roepelijk nieuwe mensen ko
men". Een goed idee. Misschien
zou Koos eens een flintertje van
zijn "Uur U" VARA), zijn "Haag-
sche Kringen" (VARA), zijn
"Langs de Lijn" (NOS), zijn "Met
het oog op morgen" (NOS) kun
nen laten vallen? Er zijn vast wel
een paar jongeren die ook met
twee woorden kunnen praten.
Dan kan hijzelf verder met zijn
toneelstuk ("ik ben wel tevreden
over het resultaat").
Voorts een interessant portret van
staatssecretaris Haars (in CDA-
kringen wordt ze "Haars van bo
ven" genoemd, hoorden we on
langs van een geestverwante oud-
minister). Uit de collage door Rob
Vermaas komt mevrouw Haars
("Bert") niet te voorschijn als een
toonbeeld van warmte en schur
kende behagelijkheid, maar de
kille vreemdelingenhaatster,
voor wie de oppositie haar houdt,
is ze ook weer niet.
Teveel literatoren schrijven over
sport. Nu Martin Ros weer over
de Tour de France. Wacht maar
eens, als René van de Kerkhof
zijn jeugdsonnetten gaat publice-
