Moestuintje
nieuwe rage
Wandelend of per fiets
door je vakantieland
Koksmuts
voor
vrouwen
nog
steeds
taboe
Ook alleenstaande wil best twee
Dick Arendhorst man achter de nieuwe iglo
SPOKEN
MAANDAG 5 JUNI 1978
Christiane Massia
Hoewel het nog steeds zo is, dat
het vooral vrouwen zijn die de
dagelijkse maaltijd verzor
gen, is er toch bijna geen
vrouwelijke chef-kok te vin
den. Er bestaan vreemde
vooroordelen tegen het wer
ken van vrouwen in de keu
ken. Bij de hogere hotelschools
in Nederland bijvoorbeeld
zijn wel wat vrouwelijke
leerlingen, maar die worden
toch meer opgeleid om een ho
tel of restaurant te leiden, dan
om de scepter in de keuken te
Zo lijkt het alsof de keuken - de
fijne keuken dan - waar
wordt gewerkt, met de hoge
witte koksmuts op, een van de
laatste bolwerken van de man
wordt. In Nederland zijn
nauwelijks vrouwelijke koks
bekend. En zelfs in Frankrijk,
het land van de grote keu
kenmeesters, is hun aantal ge
ring.
Degenen die er zijn hebben zich
overigens verenigd in een ver
eniging van vrouwelijke chef
koks. En ondanks aanvallen
van mannelijke collega's die
hen beschuldigen van het ille
gaal dragen van de koksmuts
gaan de vrouwen voort met
hun werk.
Paul Bocuse, een van de groten
van de Nouvelle Cuisine heeft
over vrouwelijke chef-koks
gezegd: ,Jk wil best aanne
men dat vrouwen in staat zijn
tot het voeren van een goede
klassieke keuken, maar zij
hebben op culinair terrein
nog nooit iets uitgevonden en
derhalve mogen ze geen aan
spraak maken op de titel chef
kok".
Christiane Massia, chef van de
keuken van een bekend Parijs
restaurant zegt hierover: „Wij
hebben ons georganiseerd
omdatde grote koks zo
krampachtig vasthouden aan
hun hoge muts, hun voorrech
ten, hun keuken Voor ons is
het onmogelijk om binnen te
komen in een mannelijke keu
kenbrigade. Men wil niets van
ons weten, men beweert dat
onze aanwezigheid onrust-
zou zaaien".
Op de Franse opleidingsscholen
is maar heel weinig plaats ge
reserveerd voor meisjes: twee
vrouwen op vijfhonderd leer
lingen bijvoorbeeld aan een
opleiding in Bordeaux.
„Wij zijn even inventief als
mannen, ook al worden we
niet genoemd tussen de vedet
tes van de Michelin-gids en in
de kolommen van de culinaire
schrijvers. Die gids wordt
door mannen geschreven en
de meeste gastronomische ru
brieken worden ook al door
mannen gemaakt.
Het idee voor de oprichting van
een vereniging van vrouwe
lijke chef-koks is overigens
gelanceerd door een man,
namelijk door een vriend van
Christiane Massia die een be
kend schrijver van rubrieken
voor fijnproevers is.
AMSTERDAM - Bordjes op som
mige toiletten vermelden nog het
autoritaire „Alleen voor Zusters".
Er waart nog een ziekenhuisluchtje
door de oude, degelijke ruimten
van het gebouw. Vroeger was hier
de ziekenvleugel van een rooms-
katholiek bejaardentehuis. Nu
herbergt het inmense gebouw on
der meer de Landelijke Organisatie
Belangengroepen Huisvesting
(LOBH). In een van de voormalige
ziekenkamertjes met een schitte
rend uitzicht op de groene tuin zit
de eenmansredactie van Iglo, de
woonkrant voor mensen, die in
de kou staan.
Dick Arendshorst (ex-Tijd en
VPRO) zit op zijn gemak in het zie
kenvertrek. De aansluiting van het
infuus is nu verborgen achter een
prikbord met daarop de voorpagi
na's van Iglo, enkele tekeningen
van Stefan Verweij en foto's. In de
onmiddellijke nabijheid de op
maak taf el met de front van de
nieuwe Iglo, vierde jaargang, mei
1978, losse nummers 2,75.
Arendshorst is eindredacteur van
het blad, maar redigeert meestal
zijn eigen werk. Hij is de enige be
taalde journalistieke kracht van de
LOBH. Iglo heette vroeger dood
gewoon LOBH-bulletin en werd
volgeschreven door consulenten,
coordinators en meer van dergelij
ke mensen met wazige functie-om-
schrijvingen
Wazig was dan ook het bulletin. De
roep om een nieuwe aanpak werd
beloond, toen de staf van vier op
twaalf mocht worden gebracht.
Arendshorst kwam in september
vorig jaar in dienst als part-timer,
drie dagen in de week. De nieuwe
outfit resulteerde via een proef
nummer in oktober tot de eerste
echte Iglo met kerstmis 1977 „ter
gelegenheid van het feit, dat bijna
2000 jaar geleden ene Maria en Jo
zef wanhopig naar geschikte woon
ruimte liepen te zoeken en uitein
delijk bij de beesten werden onder
gebracht", zo vertelde de redactie
toen, ietwat de bijbelse geschiede
nis geweld aandoend.
Voor wie is Iglo bestemd? Dat staat
op pagina twee. Voor ruim 700.000
alleenstaanden, de nog grotere
groep tweepersoonshuishoudens
en alle anderen, die niet tot het
standaardgezin behoren, van ho
mofiel tot gehandicapt.
„Je staat er verbaasd van, hoeveel
mensen eigenlijk tot ons lezer
spubliek behoren", zegt de eindre-
De Landelijke Organisatie Be
langhebbenden Huisvesting
(LOBH) is voortgesproten uit twee
verenigingen, die beide ten doel
hadden zich in te zetten voor ver
geten groepen. Vaak zijn dat de
zogenaamde eenen tweepersoons
huishoudens, maar ook buiten
landse werknemers en gehandi
capten behoren tot deze categorie,
die binnen niet al te lange tijd 65
procent van de Nederlandse be
volking beslaat. De LOBH advi
seert en ondersteunt plaatselijke
en landelijke organisaties en pro
beert het beleid van overheden en
woningcorporaties kritisch te
volgen. Men organiseert ook ex
cursies naar projecten. Het
LOBH-blad Iglo verschijnt tien
maal per jaar en wordt gemaakt
aan.de Henri Polaklaan 10 in Am
sterdam, waar het secretariaat
van de vereniging (ongeveer 150
leden) is gevestigd. Het telefoon-
020-223505.
dacteur. „Binnen niet al te lange
tijd vormt deze groep 65 procent
van de Nederlandse samenleving.
En er wordt nog steeds gebouwd
voor gezinnen, zogenaamde nor
male mensen. Of er komen Van
Dam-eenheden, eenkamerhokjes.
Als of een alleenstaande ook niet
eens#twee kamers wil hebben...."
'Arendshorst (34) dook onbevoor
oordeeld de problematiek binnen.
„Een nieuwe wereld voor mij. Je
komt natuurlijk wel eens in aanra
king met problemen. Zelf woon ik
in een Amsterdamse volksbuurt"
Schreeuwend
De eerste Iglo had nog een rustige
aanblik met een oogstrelende
steunkleur, maar de volgende bla
den kernmerkten zich door
schreeuwende koppen in keiharde
kleuren. Waarom zo schreeuwerig
en ongenuanceerd, zoals een wo
ningbouwvereniging eens schreef
„Ongenuanceerd, ach. We hadden
toen net een primeurtje afgesnoept
over de verkoop van woningwet
woningen. Maar we hebben ge
woon geen zin in abstracte woor
den en zinnen, zonder emoties. Je
schrijft voor bepaalde groeperin
gen, die het woord flexibiliteit, zo
als dat in menig bestemmingsplan
staat, niet snappen. Zeg liever slo
pen of nieuw bouwen. We laten
vaak slachtoffers van de woning
nood aan het woord", zegt Arends
horst.
Geen academisch geleuter meer, de
kopij moet begrijpelijk zijn voor de
man zonder Delftse studie. „Een
soort tegenhanger van Schoner
Wohen en Woonsignatuur", wordt
geroepen in het blad. Zelf grijpt de
eindredacteur nog iets hoger „De
opmaak is wat Bildzeitung-achtig.
De inhoud is gelukkig anders
Soms wat zonderlinge reportages,
zoals de huisvesting van buiten
landse werknemers in het Groene
Hart van Holland. Slechts wat fo
to's en onderschriften. Maar ook
goed onderbouwde interviews met
bijvoorbeeld Jan Schaefer (de ex-
staatssecretaris).
„Ik weet het. Het is niet altijd even
gemakkelijk om een reportage in
elkaar te draaien. Gastarbeiders,
die opgesloten zitten in kwekers-
schuren. De bazen weigeren uiter
aard ieder commentaar en de gast
arbeiders zelf zijn te bang. Wat
moet je dan? Signaleren"
Tips
Hij krijgt veelal tips van de achter
ban (vooral actiegroepen). Ook wel
uit kringen van gemeenten, minis
teries. „De actiegroepen zijn op het
ogenblik afschuwelijk actief', al
dus Arendshorst: die overigens
somber kijkt naar de toekomst. „De
jonge generatie gaat gepakt wor
den", gelooft hij. „Let op. Bezuini
gingen. waaarom voor een groot
deel op volkshuisvesting?"
Iglo heeft een oplage van 3000.
wordt gedrukt op de goedkope pers
van de PSP en wordt gesubsidieerd
door het ministerie van volkshuis
vesting en ruimtelijke ordening
(via de LOBH). Arendshorst weet
niet of de subsidie ^blijvend is. Ge
dacht wordt aan reclame in het
blad, mocht er geen geld meer be
schikbaar zijn. „We hebben zoveel
activiteiten, dat het personeelsbe
stand morgen kan worden verdub
beld, maar ja, bezuinigen
De enige reclame geldt nu nog Iglo
zelf, want niet alle mensen die in de
kou staan, weten van het bestaan
van LOBH en Iglo af.
Een moestuin goed bijhouden kost veel tijd
hebt de voldoening dat je plukverse sla. andijvie en rabarber eet.
Wandelend of fietsend land of
streek te leren kennen, dat wordt
mode. Omdat in het wilde weg
wandelen niet zelden tot teleur
stellingen zal leiden, is het soms
beter een georganiseerde trek
tocht te maken. Die zijn er nogal
wat, tegenwoordig. De Neder
landse Jeugdherberg Centrale
heeft samen met haar Oostenrijk
se zusterorganisatie negen wan
deltrektochten van een week
door Oostenrijk opgenomen.
De dagtrajecten duren vier tot acht
uur. Het zijn tochten voor rugzak
toeristen. Overnacht wordt in
jeugdherbergen en berghutten.
De tochten worden gemaakt tussen
2 juli en 22 augustus. De kosten
Volgens een overzicht van de
dienst voor toerisme van de Ver
enigde Staten zijn er in Amerika
29 huizen met officieel min of
meer erkende spoken. Zo is er
een huis „Les Myrtes" op een ou
de plantage in Louisiana, waar
nog altijd de geest van een Franse
gouvernante rondwaart. Het
spook dat huist in de residentie
van de gouverneur van Delaware
is een drinkeboer, want het ledigt
herhaaldelijk wijnkaraffen en
flessen drank. In Baltimore
spookt nog ergens een man die,
omdat men hem voor lafaard
uitmaakte, zijn moed wilde be
wijzen door zeeman te worden,
en die in 1799 dood bleef op een
akelig schommelend schip.
Johan Strauss
museum in wenen
In de Weense Praterstrasse 54
wordt op 5 juni het Johan
Strauss-museum geopend. Wel
iswaar een bescheiden museum,
want het was oorspronkelijk een
vierkamerwoning waarin de wal-
senkoning het "tweede volks
lied" van Oostenrijk "An der
schonen blauen Donau" compo
neerde.
Vloerbedekking en meubilair in de
salon en de muziekkamer zijn rranKriJK
oorspronkelijk. Als voorbeeld
voor de reconstructie van het in
terieur werd gebruik gemaakt
van een schilderij van Franz von
Bayros. Dat stelt een concert in
huize Strauss voor. Bayros schil
derde niet alleen de prominente
bezoekers, maar ook elk detail
van de salon.
Turkije
Dezelfde NJHC heeft een 22-daagse
kampeertrektocht door Turkije.
Die tocht gaat niet lopend of fiet
send, maar per bus. Er wordt in
tentjes overnacht. De deelnemers
moeten zelf koken. De reis kost
994 gulden. Heen en terug-
wordt gevlogen.
Inlichtingen over deze reis en over
de Oostenrijkse trektochten bij
de NJHC, Prof. Tulpstraat 2-6 in
Amsterdam. Telefoon:
020-226045.
Zwitserland
Voelt u meer voor Zwitserland en
met name het Berner Oberland?
Al tien jaar lang organiseert
berggids Hermann Ogi uit het
daar gelegen Kandersteg botani
sche wandelweken. Dit jaar tus
sen 21 mei en 2 september.
De kosten voor zo'n weekje wan
delen liggen tussen de 295 en 367
Zwitserse franken (in het hoog
seizoen 50 ZF meer). Daarbij zijn
inbegrepen 6 dagen volpension
en de diensten van de gids. Ver
dere inlichtingen verstrekt hotel
Alpina, 3718 Kandersteg, Zwit
serland. Telefoon: 09-41
33751246.
De door het gemeentebestuur van
Wenen uit nalatenschappen op
gekochte meubels zijn jarenlang
goed bewaard.
Meer informatie bij het Oostenrijks
verkeersbureau. Singel 464 in
Amsterdam, telefoon 020-255933.
De wandelmogelijkheden in
Frankrijk zijn legio. Je hebt er
uitgezette tochten van twee da
gen tot enkele weken, langs rou
tes bekend als „sentiers de gran
de randonnee" die zijn aangege
ven met rode en witte verfstre-
pen. Voorts zijn er de veel kortere
„sentiers de petite randonnee",
aangeduid met geel en die vergen
slechts tussen de een en zes uur
tippelen.
De wandelgidsjes die erbij horen
(topogidsen heten ze) zijn in ons
land te koop bij: Pied-a-terre,
Singel 393 in Amsterdam. Tele
foon: 020-274455. De prijs van de
I Overal in Oostenrijk is het prettig wandelen
wandelgidsen bedraagt 6 tot 25
gulden. Je kan daar ook eerst een
catalogus raadplegen waarin de
topogidsen van de Sentiers de
Grande Randonnee uitvoerig zijn
beschreven. Toezenden kan ook
maar dat kost 2,50.
terecht bij: Comité National de:
Sentiers de Grande Randonne 92
rue de Clignancourt - 75883 Pari:
Cedex 18.
Niet alleen de bezitter van een grote
tuin maar ook mensen met een
tuintje van gemiddelde en zelfs
kleine afmetingen, gaan er de laat:
ste tijd toe over om een hoekje te
reserveren als moestuin. Alleen
maar siertuin hoeft niet zo nodig
meer. Waarom? Wie zal het zeggen.
Om de hoge prijzen van groenten
zal men het niet doen, want daar
voor is dan in de meeste gevallen de
opbrengst te gering om van werke
lijk merkbaar voor deel te kunnen
spreken. Bovendien vraagt ook een
moestuin om meststoffen en die-
kosten ook geld.
Waarschijnlijk is het toch meer het
plezier in het 'tuinieren met zicht
baar (en eetbaar) resultaat' en het
feit dat groente zo uit de tuin heel
anders smaakt dan groente van de
kar of uit de winkel. Proef maar
eens rabarber, om vier uur geplukt
en om vijf uur op tafel.
Wat bij een eigen moestuin voot
sommigen ook meespeelt is dat
men volkomen 'milieuvriendelijk'
te werk kan gaan. Geen bespoten
groente of fruit dus. Hooguit bespo
ten met plantaardige bestrijdings
middelen op basis van Pyrethrum.
Groente uit eigen tuin. Doen of niet
doen? Wij zeggen: „waarom niet?"
Alleen moet men zich geen over
dreven voorstelling maken van de
opbrengst. Van een vierkante me
ter grond kan bij een goede bemes
ting bijvoorbeeld 1200 gram bonen,
3 kilo uien, en 2400 gram tuinbonen
worden geoogst.
Die bemesting kan in het najaar be
staan uit stalmest. Als gedroogde
mest wordt gebruikt de ge
bruiksaanwijzing volgen. Wie goe
de verteerde stalmest kan krijgen
gebruikt dan een kruiwagen mest
per tien vierkante meter. In het
voorjaar kan dan kunstmest wor
den gebruikt en tussendoor nog af
en toe wat bijmesten met meng-
mestkorrels.
Op de vraag hoe en wat er in de
moestuin moet komen is moeilijk
een antwoord te geven. Veel hangt
af van wat men zelf lekker vmdt.
Wie een wat groter stukje grond
heeft zal ook grotere bedden kun
nen maken van de diverse groenten
en zodoende zich ook toeleggen op
'bewaar'-groenten, zoals uien,
boontjes (vriezen of inmaken), win
terpeen, late kool die bewaard kan
worden en zo meer. Meteen kleiner
stukje grond zal alleen voor de di
recte consumptie geteeld kunnen
worden.
Problemen
Probleem is wel dat men bij be
paalde groenten op een gegeven
monent zoveel ineens kan oogsten
dat het moeilijk te verwerken is.
Kropsla bijvoorbeeld en andijvie.
Doorschieten is dan het geval.
Daarom is het op de kleine moes
tuin uitkijken met wat er wordt uit
gezet e
Perskluit
In zo'n geval is het beter de plan
tjes in perskluit te kopen bij de
handel, dan zelf te zaaien. Wanneer
men bijvoorbeeld van sla-plantjes
om de twee weken een paar uitzet,
kan een hele zomer genoten wor
den van een verse krop sla op tafel.
Datzelfde geldt voor talrijke andere
groenteplanten. Niet zelf zaaien
maar plantjes kopen. Dan krijgen
we een veel grotere spreiding in
oogsttijd.
Om niet voor het feit te komen dat
er delen van de moestuin leeg staan
is het goed tevoren een teeltplan te
maken. Hou er rekening meer dat
er diverse groenten zijn die nog laat
gezaaid of gepoot kunnen worden.
Dan is het wel zaak een bed op tijd
leeg te hebben. Dat kan worden be
reikt door groenten als sla, spinazie
en andijvie vroeg in het voorjaar
onder plat glas of een plastic tun
nel te telen.
Toch is het ook mogelijk bonen zo
vroeg te oogsten dat er nog een win
tergewas op dat plekje kan. Begin
mei moeten dan turfpotjes, per
spotjes of in plastic bakjes waarin
men zes plantjes zomergoed koopt,
zo'n drie bonen worden gestopt per
vakje of per potje. Die blijven dan
in een niet te warm vertrek tot na
half mei de bonen ontkiemd zijn en
er al plantjes zijn. De grond vochtig
houden en in het begin met plastic-
afdekken. Op deze wijze ontstaan
goed gewortelde plantjes en wan
neer ze in turfpotjes (jiffypotjes)
zijn gekweekt kunnen zc zo de
grond in. In de andere gevallen is de
wortelontwikkeling wel zo ver dat
er stevige kluiten zijn ontstaan, die,
mits goed nat gemaakt, compact
blijven als ze overgezet worden in
de volle grond. Op deze wijze kun
nen bonen twee weken eerder-
worden geoogst
Vrije bedden
Wat dan op de vrije bedden te zet
ten? In juli4 kunnen bijvoorbeeld
nog zomerwortelen worden ge
zaaid. Sla en andijvie kunnen ge
rust in augustus nog worden uitge
zeten in juni en juli kan boerenkool
nog op de bestemde plaats worden
geplant. Daarnaast zijn er gewassen
die vroeg worden geplant en pas
laat de laatste oogst geven Bij het
maken van een teeltplan moet men
daar wel rekeng mee houden. Niet
alles vol zetten met die gewassen,
anders ontbreekt in oktober de ver
se sla en andijvie.
Vergeet bij dat alles ook niet een
klein hoekje vrij te houden voor
kruiden. Daaronder zijn eenjarigen
en vaste planten. Het is dan het ge
makkelijkste de vaste planten bij
elkaar te houden en ook de gezaai
de kruiden bij elkaar zetten. Dan
kan namelijk op zo'n plekje waar
gezaaide planten hebben gestaan
een volgend jaar weer eens wat an
ders worden gezet, want ook dat is
van belang om goede oogsten bin
nen te halen. Liefst niet elk jaar de
zelfde groente op dezelfde plaats.
