Anastasio Somoza houdt het in
Nicaragua ondanks alles vol
PUBLIEK
Strandseizoen begint erg
onvoordelig voor Zeebad
Bereklauw is niets voor overgevoeligen
Onderscheidingen voor
filmduo Bollenstreek
LEIDS TEAM MIKT OP LANDSTITEL
VRIJDAG 2 JUNI 1978
door
Tips voor deze rubriek kunt U elke
Herman van
morgen tot 10.00 uur aan mij kwijt, tel.
071-144941, toestel 215. U mag ook
*51
JL M
Amsterdam
schrijven.
Wim Choufour rechts) krijgt de Prijs 1
(Foto: A. de Swart).
i Gorkum uitgereikt.
Het strandseizoen is nog maar nauwelijks uit de
startblokken of in Noordwijk kampt de Maatschappij
Zeebad, beheerder van een 3 kilometer lang strand-
gedeelte, alweer met een ernsige vorm van vandalis
me.
Zo namen onbekenden deze week
het toiletgebouw van het Zuider-
bad onder handen. Er werden
leidingen van de muren gerukt,
toiletpotten in elkaar getrapt en
stortbakken vernield. Ook veel
ander materiaal van Zeebad heeft
het inmiddels moeten ontgelden.
Van strandtenten is het dak stuk
gesneden en badhuisjes omver
gegooid.
"JHet seizoen begint erg slecht voor
ons", zegt Zeebad-directeur Dirk
Kuyt, "dat voorspelt niet veel
goeds. Maar doe er maar eens wat
De amateur-speelfilm die de 24-jarige Hillegomse Loes v.d. Zande
maakte samen met Sassenheimer Wim Choufour is goed in de
prijzen gevallen tijdens het in Gorkum gehouden nationaal ama
teur-filmfestival. Niet alleen werd de eerste prijs gewonnen in de
categorie speelfilms, maar ook werd de publieksprijs in de wacht
gesleept alsmede de Prijs van de stad Gorkum, een onderschei
ding voor de beste film van het totale festival.
De jury moest in totaal 44 amateur-produkties beoordelen. De win
nende geluidsfilm is vervaardigd met behulp van een 8 mm-ca-
mera en kreeg de titel "Waanbeeld". De 15 minuten durende
rolprent speelt zich voornamelijk af in de Hillegomse biblio
theek. Het verhaal concentreert zich rond een steeds agressiever
wordende bibliothecaris en een bezoekster, waarbij er aan het
slot zelfs een mes aan te pas komt.
In de film zijn zes opnamedagen gaan zitten. Er is steeds gewerkt op
de zaterdag omdat dan de bibliotheek was gesloten. Een deel van
de opnames is gemaakt in Sassenheim, in de Hoofdstraat. Daar
staat een oud klooster en één van kamers daar werd uitgekozen
als lokatie.
Choufour heeft al meer in de roos geschoten met een film. De zeer
verdiendelijke amateur is lange tijd lid geweest van de Bollen
streek-filmclub Amfi '66 maar begon, na onenigheid met het
bestuur, een paar jaar geleden voor zichzelf. Daarbij kreeg hij
steun van Loes v.d. Zande, secretaresse bij een bloembollenbe-
drijf.
De Sassenheimer heeft zelf het script geschreven voor "Waan
beeld". Deze bekroonde film zal de weg gaan zoals zovele ama
teur-films, namelijk nog een paar keer draaien voor vrienden en
bekenden en dan de kast in. Voor Nederlandse amateur-filmers
die werken met 8 mm materiaal zijn er op dit moment nog geen
mogelijkheden om voor een veel groter publiek naar buiten te
treden.
Wim Choufour en Loes v.d. Zande zijn inmiddels al weer druk
doende met een nieuwe film.
De goedgemutste selectie van de Karei Doormanschool.
Hetschoolvoetbalelftal van de
Leidse Karei Doorman-
school, samengesteld uit
leerlingen van de vierde,
vijfde en zesde klas, doet het
opmerkelijk goed. Na eerst
Leids en vervolgens dis
trictskampioen te zijn ge-
worden is de ploeg nu door-
gedrongen tot de finalepoule
van de strijd om het school-
voetbal-landskampioen-
schap. En dat dankzij het
winnen van de voorronde op
de voetbalvelden van het
KNVB-centrum in Zeist.
Woensdag 7 juni is de Dag van
de Waarheid voor het Leidse
schoolteam. Dan is, weder
om in Zeist, de landstitel de
inzet. Daar doen vier school
teams aan mee. Wint het Ka-
rel Doorman-team, dan is
de eerste keer dat een Leids
Schoolelftal de landstitel
pakt.
a
aan. Ons personeel oefent regel
matig controle uit en ook de
Noordwijkse strandpolitie houdt
een oogje in het zeil. Maar op zo'n
strandstuk van 3 kilometer is een
afdoende controle geen haalbare
kaart. Natuurlijk zouden we met
name bij het Oranjebad en Zui-
derbad meer maatregelen kun
nen treffen, maar wat kopen we
er voor als het daar op Colditz
gaat lijken. Prikkeldraadtoe
standen hoeven van ons niet"
Dirk Kuyt is er wel wat aan gelegen
dat de Maatschappij Zeebad op
rolletjes draait. Als Katwijker is
hij een vreemde eend in de
Noordwijkse bijt en bovendien is
hij nog maar kort de nieuwe di
recteur van Zeebad. Hij is in de
plaats gekomen voor Noordwij-
ker Joh. v.d. Haak sr., die nu
commissaris is. Kuyt (51) was,
voor zijn benoeming tot direc
teur, elektrotechnisch-installa-
teur.
Nadat er vorigjaar300.000 gulden is
geïnvesteerd probeert Zeebad
daarvan dit seizoen (zomer '77
viel gedeeltelijk in het water) al
vast wat vruchten te plukken.
Voor het eerst dit jaar gaat men te
werk met negen bescheiden ge
houden strandtenten, waar de
badgast allerlei benodigdheden
kan huren en waar ook frisdran
ken worden verkocht.
Voor zover het de frisdrankenver
koop betreft heeft Zeebad de ne
gen strandtenten verpacht. De
negen gezamelijke pachters heb
ben een door Zeebad onder
steund verzoek ingediend bij de
Noordwijkse gemeentebestuur
om op de prijs van blikjes fris dit
jaar een kwartje te mogen gooien,
tot een maximumprijs van twee
gulden. Dat verzoek is echter af
gewezen. Net zo goed als de ge
meente Noordwijk er nog steeds
niet in heeft toegestemd dat in
het rondom afgeschermd Oran
jebad en Zuiderbad naakt gezond
Oud-directeur v.d. Haak
mag worden. Ook de mono-kini is
niet toegestaan.
"We moeten ons sterk zien te ma
ken met een goede service", zegt
Kuyt. Om enigszins de grote
broers Zandvoort en Schevenin-
gen te kunnen bijpoten trekt
Maatschappij Zeebad de komen
de maanden ten strijde met
nieuwe windschermen en zijn
aan het Noordwijkse strand nu
ook voor het eerst luchtbedden
(met hoofdsteun) voorhanden. Er
zijn er 450 (op proef) aangeschaft.
Van de bekende Noordwijkse rie
ten strandstoel resteren er nu nog
ongeveer 1200. Er zijn er een aan
tal van de hand gedaan, met name
de exemplaren waarvan het niet
lonend was ze nog op te knappen.
Op de zee voor het 3 kilometer lan
ge Noordwijkse strandgedeelte
zal in de komende zomermaan
den een patrouilleboot de
zwemmers in de gaten houden.
NICARAGUA (SP) -
Sinds Pedro Joaquin
Chamorro, de hoofdre
dacteur van een oppo
sitie-krant en een fel te
genstander van presi
dent Anastasio Somo
za, op 10 januari van dit
jaar vermoord werd,
heeft de Midden-Ame
rikaanse republiek Ni
caragua eigenlijk geen
rust meer gehad.
Slechts met groot geweld slaagde
de Nationale Garde van Somoza
erin om voorlopig een eind aan de-
burgeroorlog te maken.
Maar Somoza's succes bleek het
verzet toch niet helemaal te hebben
uitgeroeid. Vorige week maakten
zijn manschappen een eind aan een
opstand van de bevolking in de stad
Esteli in het noorden van het land.
Daar hadden soldaten met zeer veel
geweld een middelbare school
„ontruimd" die door de leerlingen
bezet was. Daarop kwamen op
nieuw duizenden de straat op en
staken winkels, fabrieken en auto's
in brand.
President Anastazio Somoza,
wiens familie nu al 41 jaar aan de
macht is, zegt zelf dat hij het slacht
offer is van een internationale sa-
Door
Jan van Wieringen
menzwering. Vorige week woens
dag noemde hij de campagne van
president Carter voor de mensen
rechten „inmenging in de binnen
landse aangelegenheden van ande
re landen". Hij wees zijn Ameri
kaanse collega op het strategische
belang van Nicaragua, vooral na de
vestiging van „het communistische
rijk" in Cuba. Tevoren had hij ge
zegd dat „bepaalde buitenlandse
politici" - hij noemde met name
president Carlos Andres Perez van
Venezuela, die de olieleveranties
aan Nicaragua heeft stopgezet -
hem ten val wilden brengen.
Over de binnenlandse onlusten in
zijn land zei Somoza dat men hem
had aangeraden om hard tegen het
volk op te treden. „Maar dat doe ik
niet. Dat is precies de valkuil
waarin mijn tegenstanders mij
graag zouden zien vallen".
De voorspellingen na de onlusten
van januari dat het bewind van
Somoza niet lang meer zou duren,
zijn niet Uitgekomen. Het geweld,
het protest van de kerk en de Ame
rikaanse dreigementen zijn kenne
lijk nog niet genoeg geweest. Se
rieuze waarnemers in de hoofdstad
Managua geloven dat de huidige si
tuatie alleen kan veranderen als er
iets ernstigers gebeurt een inter
ventie uit de VS, een opstand van
de Nationale Garde of een nieuwe,
fatale hartaanval van de president.
Somoza is zich natuurlijk ook be
wust van deze drie mogelijkheden.
Hij doet dus alles wat hij kan om
ervoor te zorgen dat ze geen werke
lijkheid worden. Hij heeft zich in de
VS al enkele malen voor zijn hart
kwaal laten behandelen en hij heeft
verder een groep Amerikaanse
public relations-deskundigen ge
huurd, die Nicaragua's naam in het
buitenland moeten verbeteren.
Die experts, onder leiding van een
zekere Norman Wolfson, hebben
Somoza aanbevolen onder meer
om een commissie van de Organi
satie van Amerikaanse Staten
(OAE) toe te laten om in Nicaragua
een onderzoek in te stellen naar de
rechten van de mens. Begin maart
gaf Somoza hiervoor zijn toestem
ming.
De voortdurende onrust en de vaak
zeer gewelddadige rellen geven de
tegenstanders van Somoza toch de
overtuiging dat 1978 „het jaar van
de bevrijding" zal zijn. De leiders
van de vrijwel landelijke stakingen
in februari gaven onlangs een poli
tiek manifest uit, waarin zij ver
klaarden dat zij hun strijd zullen
voortzetten tot Somoza aftreedt en
het land eindelijk een rechtvaardig
bewind krijgt.
De tegenstanders van Somoza
worden indirect erg geholpen door
de economische problemen van
Nicaragua. Het land beleeft al en
kelejaren een ernstige recessie. Tal
van ondernemingen zijn gesloten.
Sommige hebben haast geen geld
meer en de banken geven geen le
ningen. De president van de Cen
trale Bank moest onlangs toegeven,
dat meer dan drie miljoen cordovas
(ruim 9 miljoen gulden) naar het
buitenland zijn gestuurd. De bank
probeert nu verdere kapi-
taalsvlucht tegen te gaan.
Termijn
Somoza herhaalt steeds dat zijn
ambtstermijn in 1981 afloopt. De
grondwet van Nicaragua verbiedt
dat een lid van de presidentiële fa
milie het presidentschap over
neemt. Somoza mag ook geen lei
dervan de Nationale Garde blijven,
zoals hij in 1972 wel deed, toen hij
zijn funktie tijdelijk overdroeg aan
zijn vriend René Schick.
Weinig Nicaraguanen geloven, dat
Somoza zich aan zijn beloften zal
houden: de familie heerst over het
land alsof het haar eigendom is. De
strijd tegen de Somoza's gaat dan
ook voort: leden van het Sandinis-
tisch Front voor de Nationale Be
vrijding overvallen politie- en le
gerposten, plegen aanslagen op
belangrijke leiders en beroven
banken, om die acties te financie-
Ondertussen verzetten ook hele
woonwijken en dorpen zich tegen
de gevreesde Nationale Garde van
de Somoza's. De Indiaanse ge
meenschap „Monimbo" in de stad
Masaya, op 26 kilometer van de
hoofdstad Managua, hield het in
maart bijvoorbeeld negen dagen uit
tegen de Nationale Garde: 12.000
mensen met primitieve wapens te
gen de kanonnen, mitrailleurs en
helicopters van het leger. Het In
diaanse dorp Nomimbo was 15 da
gen „Vrij Nicaragua" en gaf zich
pas over toen de Garde vliegtuigen
en de infanterie inzette. In Masaya,
Diriamba en Jinotepe kwam het tot
heftige straatgevechten.
Egelskop. geitebaard, hazepootje,
kikkerbeet, zwaluwtong, muizeoor,
krabbescheer, wolfspoot, ooie-
vaarsbek, vogellijm, padderus,
leeuwetand.
En er zijn nog veel meer planten
naar dieren en hun onderdelen ge
noemd. Aapjesorchis, varkensker-
vel, late spinnenophrys, kraailook,
ganzevoet, biggekruid, kraanvo
gelbek, hanekam, beredruif, vos-
sestaart en hazehegge bijvoor
beeld. Om van gewone namen als
paardekastanje, eendekroos, lij
sterbes, kievitsbloem, hondsdraf
en vlooienkruid maar te zwijgen.
Maar het gaat nu verder over een
plant die even geducht is als zijn
naam: bereklauw.
Nederland kent twee soorten be
reklauw De Heracleum sphondy-
lium is de gewone, die overal leeft
waar weilanden, wegbermen, dij
ken en niet al te dichte loofbossen
zijn. De andere is de Perzische be
reklauw. Heracleum mantegazria-
num, een reus onder de niet-hout-
achtige planten. Hij is oorspronke
lijk afkomstig uit de Kaukasus.
Daar werd hij in de vorige eeuw ook
als sierplant gekweekt. Waar
schijnlijk hebben zijn zaden zich
met het water van de rivieren waar
aan zijn tuinen grensden over heel
Rusland en Oost-Europa verspreid
en zijn zij vandaar ook in ons land
terechtgekomen. Vier tot vijf meter
hoog kan hij worden, een lengte die
slechts door een enkele in zeer goe
de vorm stekende zonnebloem
wordt gehaald.
Paraplu
De bereklauw behoort tot de
schermbloemigen. Elke bloem
stengel vertakt zich in een groot
aantal stralen, kleinere stengels, die
elk van een bloem zijn voorzien.
Samen vormen zij bloemschermen
die bijeengevoegd een grotere pa
raplu van bloemen maken. De
meeste schermbloemigen bloeien
in wit en geelwit maar kunnen in
rozerode tinten aanlopen. Enkele
soorten hebben gele bloemen. De
bereklauwen houden het op over
heersend wit. Hun bloemen zijn als
die van alle schermbloemigen ge
liefd bij de insekten. Vooral be
paalde zweefvliegen en bladwes
pen voelen zich er door aangetrok
ken. Nu, zij kunnen van juni tot en
met september bij de bloeiende
schermbloemigen te gast gaan.
Al haalt onze eigen bereklauw, die
overigens in heel Europa behalve
IJsland, West- en Noord-Azie en
Noord west-Afrika te vinden is, niet
het formaat van de bodem-vreemde
doch goed-aardende gigant uit de
Kaukasus, met zijn driekwart tot
anderhalve meter mag hij er best
zijn. Hij heeft een holle, ruwbe-
haarde, gegroefde en kantige sten
gel, waaraan tot dertig centimeter
lange grillig geveerde en gepunte
bladeren zitten. De bloemscher
men (in hun geheel genomen) me
ten zeven tot twintig centimeter in
doorsnee. Elk bloempje bezit, ge
lijk dat bij schermbloemigen be
hoort, een vijftandige kelk en vijf
kroonblaadjes. Ook het tal der
meeldraden is vijf. Het vrouwelijk
beginsel bestaat uit een stamper-
met twee stijlen.
De jonge van de Heracleum sphon-
dylium schijnen goed te eten te zijn.
Weinigen echter zullen gesteld zijn
op de wee-Jge geur die fijngewre
ven delen van de plant afscheiden.
De bereklauw heeft ellipsvormige
splitvruchten, twee platte die elk
een zaadje bevatten en graag mee
waaien met de wind.
Als op de plaats waar dat zaadje ter
ontkieming daalt glanshaver
(Frans raaigras) groeit, zal er een
blakende plant ontstaan. Elke
vorm van gras heeft zijn voorkeur
voor grondgesteldheid en omge
ving. Dat hebben andere planten
ook, wat hen bijna onafscheidelijk
maakt. Groeit ergens een be
reklauw (we hebben het nog steeds
over de H. sphondylium) dan is de
glanshaver niet ver, of andersom,
en is de bodem waarschijnlijk
vochtige, voedselrijke klei of leem.
Twee jaar is onze bereklauw gege
ven. Hij blijft ondergronds, in zijn
vertakte wortelstokken, over.
Blaren en
vlekken
Mensen met een gevoelige huid
dienen de bereklauw te mijden. Het
aanraken van de plant heeft rode
vlekken op de huid ten gevolge. Be-
reklau wesap laat onder invloed van
het zonlicht blaren ontstaan.
De Perzische bereklauw, wiens le
vensspanne niet aan twee jaar is
gebonden, is in alles meer dan twee
keer de gewone bereklauw. Hij
schiet bij voorkeur op in tuinen en
op ongebruikte gronden, rijk aan
vocht. Ook hij overwintert onder
gronds. De knollen van zijn wortel
stok bewaren zulke grote reserves
aan mineralen en vocht dat zij, be
ginnend in april, de planten met
centimeters per dag een start geven
die hen metershoog de buitenwe
reld in drijft.
Roodgevlekte stelen van een deci
meter dik, bladeren van een meter,
bloemschermen van een halve me
ter, gedragen door vijftien centime
ter lange stralen. Een sieraad voor
de tuin, dat in weelderigheid de
tropische bladplanten met welke
we de natuur in huis trachten te
halen vérre overtreft. Al zal menige
longarts de gevoeligen op de
luchtwegen het houden van deze
zwaarbehaarde plant ontraden Uit
gebloeid in oktober en vervolgens
gedroogd kan zo'n bereklauwsten-
gel, gekroond met een overdaad
aan zaadschüven die glanzen als
parelmoer, een pracht zijn in de
kamer. Mits het vertrek groot ge
noeg is. Want de Heracleum man-
tegazzianum blijft hoe dan ook een
beer van een plant.
De bereklauw uit de Kauksus, een geweldige aanwinst.
