Nood gemeenten,
gewapend maar
ook gezellig
puntjes...
^S8S33BQ9
Mondige mensen
Een solide noodwoning is beter
dan een tochtig huis
Eenzijdig
onderwijs
verminkt
cultuur
ZATERDAG 27 MEI 1978
"De regering brengt door haar
onderwijs schade toe aan de
cultuur van Polen". Dat zeg
gen de rooms-katholieke bis
schoppen van dit land in een
"herderlijke brief'. Zij menen
dat in de tegenwoordige
schoolprogramma's in Polen
niet de volledige inhoud van
de nationale cultuur wordt
doorgegeven.
In het geschiedenisonderwijs
bijvoorbeeld worden alle his
torische feiten verklaart van
uit het "dialektisch materia
lisme", de levens- en wereld
beschouwing achter het
communisme. Over het werk
van de kerk wordt met geen
woord gerept. En als de
boekjes iets over godsdienst
opmerken, gebeurt dat alleen
in negatieve zin.
Op die manier krijgen de kinde
ren geen waarheidsgetrouw
beeld van de geschiedenis
van onze natie, aldus de bis
schoppen. "Onze cultuur is
het werk van een volk dat in
meerderheid uit gelovige
mensen bestaat. Tussen de
Poolse cultuur en het chris
tendom bestaan nauwe bin
dingen"
De bisschoppen roepen in hun
brief alle ouders op zich tegen
elke onvoldoende afschilde
ring van de eigen cultuur te
verzetten en hun kinderen te
vertellen wat de school ver
zwijgt. Een andere mogelijk
heid is, de kinderen naar het
catechetisch onderricht te
sturen. "Daar leren zij niet
alleen het evangelie kennen,
maar worden zij ook ingeleid
in onze nationale en religieu
ze cultuur"
UTRECHT - Het getal van
gereformeerde 'noodge-
meenten' wordt in sep
tember weer met één uit
gebreid. Dan krijgen ook
de 'verontrusten' van
Groot-Utrecht hun eigen
kerkdiensten. Ze zijn for
meel nog wel niet uit het
officiële kerkverband ge
stapt, maar de gangbare
prediking ter plaatste en
het beleid van de kerk in
het algemeen hebben on
der hen zoveel hartgron
dige bezwaren opgeroe
pen dat ze zondags naar
alle kanten uitzwermen
om elders geestelijke lafe
nis te vinden.
De oorzaak dat de Utrechtse nood-
gemeente niet al veel eerder van
stapel liep ligt, naar haar voor
trekker J.J. Rippen vertelt, voor
al in de verzorging van de kerk
diensten. Daarvoor heb je nu
eenmaal bekwame voorgangers
nodig. Op het ogenblik kunnen
de noodgemeenten - ook in Lei
den bestaat zo'n groep - putten
uit een reservoir van veertig pre
dikheren. Er zijn er dus genoeg,
Doodlopend
maar zij hebben ook hun eigen
verplichtingen en moeten daar
om al een half jaar van tevoren
afspraken maken. Utrecht vond
het ook beter, niet in de zomer te
beginnen, omdat dit met al die
vakanties extra problemen zou
geven.
De 'dolerenden' - zo noemen de
verontrusten zich graag, gedach
tig aan hun voorvaderen in de vo
rige eeuw - hebben een mooie
ruimte gevonden in de aloude,
romaanse en nog maar kortgele
den gerestaureerde Pieterskerk.
Een van de zeven historische
kerkgebouwen in de Utrechtse
binnenstad, in de schaduw van
de Dom, waar onder andere de
Waalse gemeente haar domicilie
heeft. De heer Rippen is erg ge
lukkig met'die plek, want de in
gang ligt aan een doodlopende
straat. Anti-dolerenden zullen
daaraan onmiddellijk een zekere
symboliek verbinden voor de po
sitie van de noodgemeenten,
maar Rippen ziet in die stille
straat slechts een waarborg voor
de nodige rust tijdens de kerk
diensten envoor een goede
parkeergelegenheid. Ook aan dat
laatste bestaat bij de dolerenden
behoefte, omdat de nieuwe
noodgemeente, die tot dusver
genoegen moest nemen met on
regelmatige "bijzondere dien-
De oude Pieterskerk in de Utrechtse binnenstad, waar de noodgemeentevan de ver
ontrust-gereformeerde heer Rippen een dak boven het hoofd heeft gevonden.
Offervaardig
De financiën hebben bij het ont
staan van de jongste vrucht aan
de weerbarstige tak van de gere
formeerde boom geen enkele rol
gespeeld, en ze zullen dat, naar
Rippen stellig vertrouwt, ook bij
de rijping niet doen. 'Dit volk is
offervaardig', verklaart hij be
slist. Utrecht kreeg ter aanmoe
diging van iemand een stevige
startgift en genoot ook de hulp
van andere noodgemeenten die
op grond van hun ervaring nutti
ge adviezen konden geven.
sten" in de Geertekerk, rekent op
belangstellenden uit stad én
ommelanden.
Verontrusten zitten namelijk over
al, maar ze zijn te onaanzienlijk in
aantal om her en der plaatselijke
gemeenten te stichten. Boven
dien durven lang niet alle be
zwaarden de zware stap naar
apartheid te zetten. Velen werken
liever van binnenuit aan veran
dering of leggen zich eerder
loyaal bij het onvermijdelijke
neer dan dat ze de kerk ter plaatse
de bons geven.
En er zijn er ook die zich regelrecht
bij een andere kerk aansluiten.
De aanwas van de christelijke ge
reformeerden kwam vorig jaar
niet voor niets grotendeels uit de
Gereformeerde kerken.
Gezelligheid
Een strijdbaar man als Rippen
wordt door gevoelens van loyali
teit niet gehinderd. In triomfan
telijke termen prijst hij in het
blad 'Waarheid en Eenheid' de
nieuwe noodgemeente aan. Heb
nog geduld tot september. 'Dan
zal ieder die nu nog elke zondag
voor het probleem staat waar hy
nu weer eens ter kerke zal gaan,
in eigen kring verademing kun
nen vinden. Daar wordt het
Woord Gods recht bediend. Daar
vinden we onze broeders en zus
ters die belijden dat de gehele
Schrift door de Heilige Geest is
ingegeven. Daar wordt vastge
houden aan de leer der apostelen,
zoals de Schrift ook degenen
prijst die dat doen. Daar wordt
men gewapend met het zwaard
van het Woord om de aanvallen
van de dwaalleer af te slaan. Daar
vindt men onderlinge liefde en
gezelligheid'.
Om elk misverstand omtrent de
ware bedoeling van dat laatste,
ietwat oubollige woord uit te slui
ten, laat de heer Rippen er tussen
haakjes, maar voorzien van uit
roepteken, direct op volgen dat
'gezelligheid' een schriftuurlijk
begrip is. Helaas verzuimt hoj,
voor dit interessante gezichts
punt ook maar één bewijsplaats
te
Dat het bestuur de gezelligheid se
rieus opvat, blijkt wel uit het
voornemen om na elke dienst
met de deelnemers een kopje kof
fie te drinken. Echter niet alleen
om de leut. Men zal dan samen
spreken over het behandelde bij
belgedeelte en zaken van de ge
meente en van de kerk in het al
gemeen doornemen, zoals dat
ook in andere noodgemeenten
geregeld gebeurt, hetgeen de
soms zeer verspreid wonende le
den erg op prijs stellen.
Mensen hebben een heel bijzondere
manier van over „wij" spreken,
bijvoorbeeld in het zinnetje „wij
hebben gewonnen" .Het gaat dan
om een overwinning waar je zelf
part noch deel aan hebt, maar je
hebt het gevoel dat „onze jongens"
het ook voor jou gedaan hebben
Je trekt je op aan dat gevoel. Ieder
mens heeft zijn helden, bij wie je
graag in de schaduw wilt staan
De apostel PauliLS legt sterk de na
druk op het bevrijdende karakter
van het geloof in Jezus van Naza
reth. Het gaat om de nieuwe tot
vrijheid geroepen mens, de mens
die ten volle zichzelf is en durft te
zijn voor de ander. Paulus vecht
tegen dat „wij-gevoel" waarin de
mens schuilt bij een groep of bij
een held. Zolang je dat doet ben je
Vleselijk", dat wil zeggen: leef je
nog vanuit het gewoontepatroon
van de mens die zichzelf is kwijt
geraakt, dan ben je nog „onmon
dig", dat wil zeggen: sta je nog
aan het begin van de bevrijdende
weg van het geloof
Vrijspraak
groepsgeest van het „wij" gaan
werken. Er waren partijen ont
staan, die zich elk op een geloofs
held beriepen. Er waren er die
zich op Paulus beriepen, anderen
op Cephas Petrus, weer anderen
op Apollos.
Zolang je dat doet zegt Paulus ben
je nog (onveranderde)
want onveranderde
nen hun bestaanszin en
rechtvaardiging te moeten zoe
ken in het horen bij een groep, als
je maar weet dat ook voor jou
„onze jongens" daar de overwin
ning behalen.
Maar daar waar we onder het be
slag van de vreemde vrijspraak
van Godswege komen, worden de
gewone dingen op hun kop gezet
Het gaat niet meer om de helden
bij wie je een stuk van je verant
woordelijkheid kunt deponeren
of aan wie je je kunt optrekken
Het gaat om de enkele mens voor
Gods aangezicht, de enkele mens
als broeder van zijn medemens;
het gaat om zijn hermodellering
naar het beeld van Jezus Messias
Helden kunnen alleen helden zijn
als ze dienstbaar willen zijn aan
dat proces.
Paulus werkt deze gedachte uit aan
de hand van twee beelden: dat
van een planter en dat van een
bouwer. De planter is alleen be
langrijk, omdat hij dienstbaar is
aan de groei van de plant, maar
het is Godzelf die de groei geeft.
De bouwer is alleen belangrijk,
omdat hij de stenen aandraagt
voor de opbouw van het bouw
werk, maar waar het hele gebouw
op rust is het fundament nl. Chris
tus zelf. De plant moet vruchtdra-
gen, het bouwwerk moet voltooid
worden, de gelovige moet volwas
sen, mondig worden.
Omkering
Deze omkering van Paulus heeft
grote betekenis bijv. in het ge
sprek tussen de kerken. Een kerk
kan alleen wat betekenen als ze er
wil zijn voor de gewone gelovige
Zolang ze denkt dat de gemeen
teleden er terwille van haar
voortbestaan zijn is ze „vleselijk"
en kweekt ze onmondige gelovi
gen. Zo kan ze ook alleen wat be
tekenen als ze zich niet op geloofs
helden in Rome, Genève of Wit
tenberg. die het wel het beste zul
len weten, beroept maar als haar
vertegenwoordigers in het ge
sprek tussen de kerken vanuit het
eigen geloofsbeleven de confron
tatie met de ander aandurven,
vanuit het weten dat het instituut
de enkeling steunt in zijn geloofs
spreken.
Het gaat om de plant, het bouw
werk, het geloof van de mens op
het alledaagse grondvlak van de
samenleving
Het „wij-gevoel" mogen we dan
overlaten aan de olifant en de
muis die samen over de brug lo
pen, waarop de muis zegt: „wat
stampen we lekker, hè?".
WIM KUIPERS
In nog meer plaatsen (Haarlem,
Groningen en 't Gooi bijvoor
beeld) wordt aangestuurd op ge
scheiden kerkelijk leven, maar
het is daar door verschillende
oorzaken nog steeds niet gelukt.
Rippen begrijpt dat niet zo goed.
Volgens hem zijn allerlei bezwa
ren die aan de stichting van een
noodgemeente vastzitten veel
gemakkelijker op te lossen nu
men op de ervaring van anderen
kan terug vallen.
Verbeten
Met de naam 'noodgemeente' wil
men uitdrukken dat men bereid
blijft zichzelf op te heffen, mits de
kerk haar beleid alsnog drastisch
ombuigt in de richting van
Schrift en belijdenis. De ruimte
echter die de Gereformeerde
Kerken zichzelf theologisch en
confessioneel vandaag de dag
gunnen, en de leerstelligheid
waaraan de Waarheid en Een
heid-groep verbeten blijft vast
houden, maken de hoop dat er
nog eens een weg terug zal zijn
wel uiterst zwak. Een solide
noodwoning is beter dan een
tochtig huis.
De vrije geloofsgroep beter dan een
'vrijzinnigheid' toelatende kerk.
En verontrusten hebben, naar zij
beweren, te veel dubieuze lerin
gen vanuit het moderne theolo
gisch denken de kerk zien bin
nenwaaien. In plaats van op de
bres te staan krijgen deze vrij
spel.
Opheffing van noodgemeenten
lijkt alleen nog mogelijk als men
zichzelf niet meer kan bedruipen.
Noodgedwongen dus. Maar dat
zal, tenzij men uitsterft, voorlopig
niet gebeuren, want 'dit volk is
offervaardig'. Of vrijwillig, als
men nog eens een ander kerkelijk
dak zou vinden. Maar dan zal de
leuze 'Waarheid en eenheid' ook
eens omgedraaid moeten wor
den. Zolang de waarheid wordt
beleden ten koste van de eenheid,
blijf je 'gezellig' zitten waar je zit.
S.J. DE GROOT
Dominee mr. J. van Leeuwen te
Lochem (69) zou willen dat de
vrijzinnige protestanten zelf een
procedure op gang brachten om
het - wat hij noemt - compro
mitterende gebruik van de let
ters VP in de naam VPRO (Vrij
zinnig Protestantse Radio-Om
roep) uit de wereld te helpen. Hij
verwacht van die kant veel in
stemmende briefkaartjes, om
dat één stem de "benauwende
stilte" niet vermag te verbre
ken. Alleen een massale actie
kan het getij keren.
Mr. Van Leeuwen, die predikant is
geweest in Witmarsum en
Moordrecht en nog onlangs een
dienst leidde in de Leidse Vre-
deskerk, laat zich niet overtui
gen als men zegt dat de naam
VPRO allang geen afkorting
meer is in de door hem bedoelde
zin. Als je, zo zegt men wel, de
afkortende puntjes weghaalt,
ontstaat er iets heel anders, dat
zeer goed kan dienen om het
nieuwe karakter van deze om
roep tot uitdrukking te brengen.
VPRO is een begrip.
Pilatus
Dat bestrijdt ds. Van Leeuwen.
Het vasthouden aan de oude ini
tialen doet hem denken aan de
romeinse stadhouder Pilatus
ten tijde van Jezus, die de over-
priesters, toen zij hem vroegen
het kruisopschrift boven Jezus
naar hun zin te veranderen, toe
snauwde: "Wat ik geschreven
heb, heb ik geschreven". Als je
doelstellingen totaal anders
worden, kun je je naam niet on
gemoeid laten.
Onlangs heeft de VPRO zich "na
wederzijds overleg" terugge
trokken uit de Centrale com
missie voor het vrijzinnig Pro
testantisme. Het was ds. Van
Leeuwen liever geweest als deze
commissie zélfde VPRO z'n con
gé had gegeven. Hij vindt het
onbegrijpelijk dat vrijzinnige
protestanten zich nog enige re
latie met de "verloederde"
VPRO laten aanleunen.
Het kan zijn dat de VPRO de con
sequentie trekt uit het bedanken
voor het lidmaatschap van de
centrale commissie en zoekt
naar een passender naam, maar
ds. Van Leeuwen acht dat nau
welijks denkbaar.
Vandaar die briefkaartjes.
LEIDEN - Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Pannekoek, 11.45 oee. stud, dienst, Ma-
rekerk 10 ds. De Jong, 5 dhr. Christ, Mar.
kerk 10 prof. dr. v.d. Berg, Merenwijk
9.30 en 11. pastor v. Well, Beth), kerk 10
ds. v. Leeuwen, Bevr. kerk 9 ds. Boogert,
Vredeskerk 10 ds. Eekhof, Waalse k.
10.30 ds. Ribs, Acad. Z. 10 mevr. Koop-
mans, Diac. huis 10.30 mevr. ds. v. Ever-
dingen, Oude Vest 13 10.30 jeugdkapel,
Endegeest 9.30 gez. dienst met eucharis
tieviering, Geref. Kerk Zuiderkerk 10
kand. Scheltens, 5 ds. Dijkstra Boskoop,
Petrakerk 10 ds. Koers te Alphen, 5 dr.
Aalders 't Harde, Oude Vest 10 dr. Aal-
ders, 5 ds. Hartkamp, Mar. kerk 10 prof.
dr. v.d. Berg, 5 ds. Sijtsma, Bevr. kerk
10.30 ds. Bovenberg, afscheid, 5 ds.
Boogert, Groenh. 10 ds. Sijtsma, De Mirt
10 dhr. Spijker, Mierennest 10 dhr. Van
Garderen, Merenwijk, 9.30 en 11 pastor
v. Well, Dolerende Noodgem. Groot Lei
den (Pieterskerkstr. 1) 8.30 dr. Zeegers, 7
ds. v. Benthem, av.-maal, Geref. Kerk
Vrijg. (Herengracht 70) 10 ds. Gootjes, 5
ds. Simpelaar, Chr. Geref. Kerk (Steen-
schuur 9) 10 dienst, 4.30 ds. v. Dyk Gou
da, Geref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4 30, Ge
ref. Gem. in Ned. (Bethl. kerk Dnftstr.)
11.30 en 5.30, Evang. Luth. Gem. (Hoogl.
Kerkgr.) 10.15 ds Happee, Remonstr
Doopsgez. Gem (Pieterskerkstr. 1) 10
ds. Kuipers, Baptistengem. (O. Rijn 3) 10
ds. v. Mameren, Evang. Chr. gemeen
schap (Middelstegracht 3) 10 dhr. Dik-
kes, Zendingswerk Middernachtsroep
(Zoeterw. singel 21) 5 nam. dhr. v. Duu-
ren, Evang. centrum Zijlsingel 2, zo. 10
en di. 8 dhr. Zylstra, Pmkstergem. (O.
Rijn 3) 3 evang. Scheffers, Leger des
Heils (Hooigracht) 10 en 7.30, Nw. Apost.
Kerk (H. Rijndijk 24) 9.30 en 4, woe. 8,
Chr. Science (Steenschuur 6) 10.30, Kerk
van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Steenschuur 6) 10.15, Zevendedagad
ventisten (Lokhorstk.) elke zat. 9.45, ge
sprek 11, prediking, Soefie-beweging 11
(in zaal Pieterskerk) mevr. Jelten-de
Groot over "Hoogten en diepten", Oud
Kath. Kerk (Zoeterw. singel) 10, Vry
Kath. Kerk (Vreewykstr.) 10.30, RK
Kerken Merenwyk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
Haagweg zat. 7. zo 9, 10.45, 12 en 6.30,
Steenschuur zat. 10 en 7, zo. 8.30, 10,
IL30,6 en 7, Lammenschansweg zat 7,
7, zo. 9.3Ö en 11.30, Boshuizerlaan
zo. 9.30, 11 en 12.15, Herensingel zat. 7,
zo. 8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem. 9.30 ds. Den
AARLANDERVEEN - Herv. Gem. 10
ds. Wolthaus, 7 ds. Vree, Geref. Kerk 10
ds. v.d. Werff te Voorhout, 7 zie herv.,
Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 3 ds. Kok
Eemdijk, RK Kerk zat. 7, zo. 7.30 en
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Gem.
Adv. kerk 9.30 ds. Vos Katwijk, 6.30 ds.
Bogers, Kruisk. 9.30 ds. v.d. Heiden,
av.-maal, OpSt. kerk 9.30 ds. Bogers,
av.-maal, 6.30 ds. v.d. Heiden, av.-maal,
Salv. kerk 6.15 zang, 6.30 ds. Sybrandy
Montfoort, Nabij 9.30 jeugdkapel, G. H.
Kerk 10.30 ds. Hoogendijk, av.-maal, 6.30
ds. v.d. Ree, zang, De Bron 9 ds. Hoo
gendijk, av.-maal, 6.30 ds. v. Santen,
Drieh. 7 nam., Ashramcollege 9.30 dr. v.
Santen, av.-maal, Oudsh. weg 10 ds.
Stenfert Kroest, jongerend., Sionskerk
9.30 ds. Verploeg, 6.30 kand. De Graaf,
Geref. Kerk, Mar. kerk 9.30 ds. Sybran
dy, 6.30 dhr. Tenyenhuis, Salv. kerk 9.30
dhr. Tenyenhuis, 6.30 ds. Sybrandy,
jeugdd., G.H. Kerk 9 ds. Fernhout, De
Bron 10 ds. v.d. Ree, av.-maal, 10.30 ds.
Hartkamp, av.-maal, zie verder herv.,
Geref. K. Vrijg. 8.45 en 6.30 ds. Borg-
dorff, Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 3.30
ds. Baars, Urk, Oud Geref. Gem. 9.30 en
4, di. 30 mei 7.15 ds. Slager, Baptisten
gem. 10 ds. Koekoek, 6.30 ds. v.d. Wete
ring, Volle Evang. Gem. (school Prelu-
deweg) 10 dhr. v. Putten, Leger des Heils
10 en 6.30 uur, Corn, de Vlamingstr.,
Remonstr. Kring 10 ds. Adriaanse,
streekdienst, RK Kerken Bon. kerk zat.
7, gezinsmis, zo. 8.30, 10 en 11.30, Pius-
kerk zat. 7, zo. 9,10.30 en 11.45, De Bron
zat. 7. zo. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem. 9.30 kand.
Nap, 6 ds. Verploeg. Geref. Gem 9.30 en
6 leesd., di. 30 mei 7.30 ds. Harinck Den
Haag.
BODEGRAVEN - Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 prof. dr. Jonker Hilversum,
6.30 ds. Droogers, Salv. kerk 9.30 ds.
Klussener Breukelen, evang. dienst, 6.30
ds. Richter, jeugdd., Bethl. kerk 9.30 ds.
v. Hensbergen Ermelo, 6.30 ds. De
Vreugd, Geref. Kerk 9.30, prof. mr
Diepenhorst, 7 ds. Lenters Maassluis.
BOSKOOP - Herv. Gem. 9.30 ds. Hey-
mans, 6.30 ds. Stelwagen, De Stek 9.30
ds. Stelwagen, Geref. Kerk 9.30 ds. Dijk
stra, 5 prof. dr. Verkuyl, Chr. Geref. Kerk
9.30 en 5 ds. van Langevelde, av.-maal,
Geref. Gem. 9.30 en 6, Opwekkingsge
meente (Concordia) 9.30, Verg. v. Gelo
vigen (Nieuwstraat) 9.30 en 5, RK Ker
ken kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11Dc Stek zat.
5.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem. 9.30 ds.
Bouman te Katwijk, 6.30 dhr. Goedhart,
Geref. Kerk 9.30 en 5 ds. Versluys, RK
Kerk Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15, Ber-
nardus zo. 10, dorp zat. 7, zo. 8, 10 en
11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem. 10 ds. v.
Bruggen, 7 ds. Wijngaarden Nieuw-
Vennep, Geref. Kerk 10 ds. Splinter,
Haarlem, jeugdd., zie ook herv., Chr. Ge
ref. Kerk 10 en 5 ds. Drayer Hilversum,
RK Kerk Mart. kerk zat. 7, zo. 8.30, 10,
11.30 en 12.45, Jozefkerk zat. 7, zo. 8.30,
10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem. 10 ds. v. Niel
Rijnsburg, RK Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG - Herv. Gem. 10 ds. Carstens,
RK Kerk zat. 7, zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. Dorpskerk 10 ds. Batelaan, 6 ds.
Gebraad, Ontm. kerk 10 ds. Gebraad,
6.30 ds. Nicolai, Zevenhoven, Geref.
Kerk 10 ds. Vrolyk, 5 ds. v.d. Horst, RK
Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem. N
Kerk 10 ds. Vroegindewey, 6 ds. De Vos,
O. Kerk 10 ds. Schuurman, 6 ds Arke-
raats, Ichtusk. 10 ds. Boer, 5 kand. Guyt,
Pnièlk. 9.30 ds. Arkeraats, 6 ds. v. Roon,
Gr. v. Pr. school 10 ds. v. Roon, Hoekst
10 dovendienst, Overduin 2 ds. Baas, Ge
ref. Kerk, Vr. kerk 9.30 ds. v. Halsema, 5
ds. Vrolijk, Tr. kerk 9.30 ds. v.d. Horst,
6.30 ds. v. Halsema, Geref. Kerk Vrijg.
10.15 dienst, 3.30 ds. Hoff, Chr. Geref.
Kerk 10 en 5 ds. v.d. Ent, Geref. Gem. 10
en 5 leesd., woe. 31 mei 7.30 stud. De
Pater, Geref. Gem. in Ned. (Louwestr.):
do. 1 juni 7.30 ds. Van Straalen, Volle
Evang. Gem. (Voorstraat 100) 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. 10 ds. De Vries, 5 ds. v.d. Ree Al
phen, open-deur-dienst, Geref. Kerk 9.30
ds. Hassefras Putten, 5 zie herv.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpskerk 10 ds. Geursen, Hoofd-
str. 10 en 6.30 ds. v. Loenen, Sch. kerk 9
en 10.30 ds. Doesburg, 5 mr. Reugebrink,
Baptistengem. zat. 7, bidstond, zo. 10,
RK Kerk zat. 7, zo. 9.10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem. 9.30 ds. De
Vree, camping 10.30 ds. Hemmes, Geref.
Kerk 9.30 mevr. Leitner N.-Vennep, 7 ds.
Fernhout, camping 10.30 ds. Hemmes,
RK Kerk zat. 7, zo. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. t
Hooft, Pauluskerk 10 ds. De Gelder,
av.-maal, 7 ds. Carstens De Kaag,
jeugdd., Geref. Kerk 10 ds. De Wit, 7 zie
herv., Geref. Kerk Vrijg. 8.45 ds. Simpe
laar, 2.30 ds. Folkersma, Chr. Geref.
Kerk 10 en 4.30 ds. v. Dijken, av.-maal,
Geref. Gem. 10 en 4 ds. Hakkenberg,
Oud Geref. Gem. 9.30 en 3, RK Kerken
Agatha zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30, Poel-
huys zat. 7, zo. 9 en 11.30, Mariak. zat. 7,
zo 8.30,10 en 11.30, Engelbew. zat. 7, zo.
8, 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Bronsgeest, Geref. Kerk 9.30 en 6.30
dhr. v. Loo Amstelveen, Chr. Geref.
Kerk 9.30 en 6.30 ds. Baars Urk, RK Kerk
zat. 7, zo. 7.30,9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem. 9.30 ds.
Schipaanboord Uitwijk, 6.30 ds. Hol-
werda Apeldoorn, Geref. Kerk 9.30 me
vrouw Sysling L.dorp, 7 kand. v.d.
Meulen, RK Kerk zat. 7, zo. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gem. 9.30 ds.
Sybrandy Den Haag, 7 ds. 't Hooft Lisse,
Geref. Kerk 9.30 ds. Wijngaarden, 6.30
ds. Rang, Chr Geref. Kerk 9.30 en 3 ds.
Visser, RK Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NOORDEN - Geref. Kerk (Woerdense
Verlaat) 10 en 7 ds. Treurniet Woerden,
RK Kerk zat. 7.30, zo. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem. Voorstr. 10
ds. Keuning, 7 ds. v. Dok R.dam, Hoofd-
str. 10 dhr. Bakker Katwyk, 7 ds. El-
gersma, De Rank 10 dhr. Visser, Gouda,
5 ds. v. Eyk Gouda, Geref. Kerk Hoofd-
str. (Herv.) 10.30 ds. Bouma, 7 ds. El-
gersma, Vinkenl. 9.30 ds. Elgersma, 7 ds
Bosman, open-deur-dienst, st. kerk 11
ds. Kuiper, Ned. Prot. Bond 10.30 mevr.
ds. Kuipers, Leiden, RK Kerken Zee9.30
en 11, Binnen 8, 10 en 11.40.
NOORDWIJKERHOUT- Herv. Gem. 10
dhr. Geursen Haarlem, De Zilk 10 ds.
Kalkman, av.-maal, RK Kerk Jozefk. zat.
7, zo. 10 en 11.30, Viktorkerk zat. 7, zo.
9.30 en 11, S. Maria zat. 7.15, zo. 10.
OEGSTGEEST - Herv. Gem. Gr. .kerk
9.30 m^j. Ink, Pauluskerk 10 ds. Sasse,
gem. centr. 10.30 prof. dr. De Jonge, gem.
centr. 10.30 jeugdkerk, van Wyckers-
looth 4.30 ds. De Haan, Geref. Kerk 10 ds.
Kooij te H.gom, 7 ds. De Haan, Geref.
Kerk Vrijg. 10.30 en 4.30 ds. Simpelaar,
Geref. Kerk Vrijg. Buiten v. 8.45 dhr
Stahlie, 4 ds. v.d. Berg, RK Kerk Wil]
kerk zat. 7, zo. 9, 10.30 en 12, Bon. kapel,
zat. &.y*. zo. en Volle Evang. gem.
(gem. centr.) 4 dhr. v.d. Brugge.
OUD-ADE - RK Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem. 9.30 ds. Hemstede, jeugdd.,
Geref. Kerk 9.30 kand. Eerbeek, 6.30
ROELOFARENDSVEEN - RK Kerken
P. Banden zat. 7, zo. 8, 9.30, 11 en 12.15,
M. Pres. zat. 7, zo. 8, 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gem. 9.30
ds. De Kruijf, 7 ds. Janse, Nigtevecht,
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 2.15 dienst.
RIJNSBURG - Herv. Gem. grote kerk
9.30 ds. v.d. Velden Mijdrecht, 5 ds. Boer
Hoevelaken, Bethelkerk 9 ds. v.d. Bo-
gerd, 5 ds. v.d. Bogerd, jeugdd., Geref.
Kerk, Petrakerk 10 ds. Bosman Noord-
wijk, 5 ds. v. Beek Den Haag, Imm. kerk
9 en 10.30 dr. v. Oeveren, 5 ds. Huisman,
belijdenis. Mar. kerk 9.30 ds. Huisman, 7
ds. Kersten Den Haag, camping 10 ds.
Damsma, Geref. Kerk Vrijg. 10.45 en 7
ds. Zomer in herv. Bethelkerk, Chr. Ge
ref. Kerk 9.30 en 5 ds. De Joode, Evang.
Chr. gem. (aula mavo) 10 dhr. v.d. Brink,
7.30 evang. dienst met dhr. De Raad Den
Haag en koor, RK gemeenschap (aula
tuinb. school) z
10.30.
RIJPWETERING - RK Kerk zat. 7, zo.
7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem. 9 ds. Den
Tonkelaar Warmond, 10.30 dhr. Goed
hart Nieuwkoop, 7 brig. Schurink Leger
des Heils, open-deur-dienst, Geref. Kerk
9.30 ds. v. Santen, 5 ds. Buitenhuis Bo
degraven, Chr. Geref. Kerk 10 en 5 ds.
Rebel, Ned. Prot. Bond 10.30 ds. Cossee,
Dordrecht, RK Kerk zat. 7, zo. 8, 9.30 en
11.
TER AAR - Herv. Gem. 9.30 en 6.30 ds.
Lindenburg, Geref. Kerk 10 ds. Beze-
mer, 6.30 ds. Meinhardt Reeuwijk, RK
Kerk dorp 9 en 12, Langeraar zat. 7, zo.
8.30, 10 en 11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem. 10 ds.
Baas Katwijk, 6.30 ds. Den Tonkelaar
Warmond, jeugdd., Geref. Kerk 9.30 ds.
De Raadt, 6.30 ds. v.d. Horst, Geref. Kerk
Vrijg. Jh30 ds. Hoff, 7.45 ds. Joosse.
VOORHOUT - Herv. Gem. 10 ds. Bro
kerhof, RK Kerk zat. 7, zo. 9, 10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Haas Den Haag, 7 zie
Geref., aula NH 9.30 ds. De Zwart, Hulp
en H. 10 ds. Lentz, kapel Rijndijk 10 ds.
Meijering, av.-maal, De Ark Molenlaan
10 jongerend., Geref. Kerk 9.30 ds. De
Zeeuw, 7 vic. Bijl, jeugdd., Geref. Kerk
Vrijg. 10.15 en 4.30 ds. Boxman, RK Ker
ken Laur. kerk zat. 7, zo. 10 en 11.30, aula
NH 11, M. Godskerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem. Bethel
kerk 9.30 en 5 ds. Verboom, 10.30 en 6.30
ds. Verwelius, Hoekst. 9.30 en 6.30 ds.
Roetman, Imm. kerk 9.30 en 7 ds. Hulst,
Geref. Kerk Kr. kerk 9.30 en 5 ds. Mod
deraar, Ontm. kerk 10 ds. Kraan O.geest,
5 ds. Sybrand Montfoort, Chr. Afgesch.
Gem. 9.30 en 5 ds. Verloop, Volle Evang.
Gem. (Lindengaarde 17a) 9.30, RK Kerk
Viktorkerk 10, Ontm. kerk 8.30 en 11.45.
WARMOND - Herv. Gem. 10 ds. Den
Tonkelaar, av.-maal, RK Kerk zat. 7, zo.
8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gem. Dorpskerk
lOds. Steenstra, 4.30 ds. v.d. Heuvel Ede,
7 dhr. Taal, Kievietkerk 10 prof. dr!
Berkhof, Messiaskerk 10 ds. v. Heerden
Den Haag, Dorpscentrum 9.30 ds. v.d.
Heugel, Geref. Kerk 10 ds. v. Buuren
Delft, 7 ds. Damsma Rijnsburg, Zuid 10
en 7 ds. v.d. Kamp, Ned. Prot. Bond 10.30
ds. Engels Driebergen.
WOUBRUGGE-Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Blenk, Geref. Kerk 9.30 dhr. Brouwer
Katwijk, 6.30 ds. v.d. Heiden, RK Kerk
zat. 7, zo. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem. 9.30 ds.
Nicolai, 7 ds. v. Santen Sassenheim, Ge
ref. Kerk 9.30 ds Buitenhuis Bodegra
ven, 7 zie Herv., RK Kerk zat. 7, zo. 9 en
10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem. 10 ds.
Schoch, RK Kerken Janskerk zat. 7.30,
zo. 9.30, Chr. D. Kerk zat. 7, zo. 8.30,10 en
11.30, Rijndijk Meerburgkerk zat. 7, zo.
10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem. 9.30 ds.
Lefeber te Alphen, 6.30 ds. Mostert, gez.
dienst in geref. kerk, Geref. Kerk 9.30 ds.
v.d. Heiden, 6.30 zie herv.
