Weg naar WK-succes geplaveid met goud
Andrade
ging aan
drank
ten onder
Peie: de
koning
van de
wk1958
Walter:
ook nu
nog
populair
ZATERDAG 27 MEI 1978
LONDEN - De weg naar het suc
ces in de eindronde van het
toernooi om het wereldkam
pioenschap voetbal, die 1 juni
in Buenos Aires begint, zal
zijn geplaveid met goud.
Winstpremies, commerciële
contracten en het uitbrengen
van worldcuppopplaatjes
leggen de voetbalhelden nu al
geen windeieren
De Westduitse spelers zullen per
persoon een bedrag van
65.000 mark toucheren als zij
er in slagen de trofee te be
houden, die zij vier jaar gele
den op eigen bodem verover
den. De spelers, die de laatste
selectie van 22 haalden, vin
gen direct al 10.000 mark.
Voor het bereiken van de
tweede ronde ligt een even
groot bedrag klaar. Daarna
komt er per ronde 15.000
mark bij.
In 1974 kregen de winnende
Westduitsers nog iets meer in
het handje, namelijk 75.000
mark. "Toen hadden we in ei
gen land minder uitgaven te
bekostigen dan nu in Argen
tinië". gaf een bondsoffïcial
als verklaring. Daarnaast
komt er per speler nog een
aardig bedrag binnen aan
commerciële activiteiten. Zo
laat Berti Vogts zich rijkelijk
belonen om een bepaald merk
chocolade en een verzeke
ringsmaatschappij aan te
prijzen.
De Schotse selectie heeft de toe
zegging gekregen een totaal
bedrag van een half miljoen
pond (ongeveer 2.4 miljoen
gulden) te mogen delen als de
eerste plaats voor de eerste
maal in de historie wordt be
reikt. Dat houdt in dat elke
speler dan 22.720 pond (onge
veer 92.000 gulden) krijgt.
Vier jaar geleden werden de
spelers afgescheept met een
"fooitje"' er was slechts een
pot van 35.000 pond (ongeveer
140.000 gulden).
De Schotten hebben het voor
beeld van hun collega's uit
West Duitsland een grammo
foonplaat te maken nage
volgd. Zij vonden Rod Ste
wart, een fanatiek voetbal
supporter, bereid de selectie
vocaal te ondersteunen. De
verwachte opbrengst voor de
spelers bedraagt ongeveer
40.000 pond. oftewel circa
160.000 keiharde Nederlandse
guldens. Nogmaals 120.000
pond van een firma in sport-
kleding valt er te verdelen in
dien de Schotten de zo felbe
geerde Jules Rimet-trophee
De Oostenrijkse voetbalbond be
taalt zijn selectie in de eerste
ronde per wedstrijdpunt.
10.000 schillings per spelers
(ongeveer 1250 gulden). Voor
het bereiken van de tweede
ronde wordt een bonus van
40.000 schilling (circa 5500
gulden) uitgekeerd. Mochten
de Oostenrijkers de wereldti
tel veroveren, dan wacht hen
de aantrekkelijke som van
100.000 schillings (13.000 gul
den) per speler. Voor de twee
de. derde en vierde plaats
daalt het prijzenbedrag
steeds met een kwart.
De voetbalspelers en de bond be
reikten geen overeenstem
ming over een samenbunde
ling van de commerciële acti
viteiten. De bond sloot een
contract af met een reklame-
bureau, dat de bond een mi
nimum van 32 miljoen schil
lings (ongeveer 430.000 gul-
den) garandeertDe spelers
zochten het vooral in indivi
duele acties via een advocaa t
die erin slaagde voor drie le
den lucratieve bijbaantjes op
te duiken. Hans Krankl.
Friedl Koncilia en coach Hel
mut Senekowitsch verdienen
aan de nevenactiviteiten
minstens zoveel als de natio
nale voetbalbond.
In Frankrijk en Spanje zijn
over de financiële voorwaar
den tussen de bonden en de
spelers nog geen akkoorden
tut stand gekomen. Kennelijk
tilt men er in beide landen
niet zo zwaar aan. In Spanje
qaf Pablo Porta.de voorzitter
van de nationale voetbal
bond. te kennendat de spelers
voldoende vertroawen in hem
stelde om tot een bevredigende
afsluiting van het financiële
vraagstuk te komen. In het al
gemeen zullen de spelers van
de Spaanse selectie in de eer
ste ronde per gewonnen wed
strijd een bedrag van rond de
4000 gulden ontvangen. Per
ronde wordt deze uitkering
verdubbeld
In Frankrijk hanteert men in
principe het normale bonus-
stelsel dat voor iedere inter
landwedstrijd geldt. Dat be
tekent voor de spelers bij
winst een premie van 3000
francs oftewel een kleine 1500
gulden. Daarnaast zal de
bond volgens voorzitter Pier
re Logout te wel moeten over
gaan tot een extra uitkering.
Ook op commercieel terrein is
het in Franse spelerskringen
vrij rustig. Alleen sterspeler
Michel Platini betrad het
reklamegebied.Hij brengt een
frisdrank via de televisie en
herenkleding via de dagbla
den aan de consument.
In Zweden is overeenstemming
bereikt tussen de bond en spe
lers over een uit te keren be
drag, maar de hoogte van de
som en de voorwaarden om tot
uitbetaling te komen zijn niet
medegedeeld. Wal nevenacti
viteiten betreft zijn de Zwe
den vrij actief. T-shirts,
scheerzeep, radio en andere
produkten worden vrijelijk
aangeprezen. Bovendien nam
de selectie een grammofoon
plaat op onder de titel: "Wij
doen ons uiterste best". Pia
nist in de begeleidingsgroep is
coach Ericson.
Voetbalsterren. Er zijn er velen geweest,
maar slechts enkelen blijven voortleven
in de herinnering. Namen van Pele, Gar-
rincha, Beckenbauer, Kopa, Cruijff om
enkelen te noemen staan nog hoog aan
het voetbalfirmament geschreven. Maar
ook in het prille begin van de voetbal
sport waren er mannen die tot de ver
beelding spraken. En dan niet om de
miljoenen die nu door de vedetten wor
den verdiend. Dat was toen nog niet het
geval. Maar ook deze balkunstenaars
stegen soms onmogelijk hoog om daar
na dikwijls nog dieper te vallen.
Eén van hen: het wonderkind uit de sloppen van
Montevideo. Jose Leandro Andrade. Wat hij met
de bal kon doen grensde aan een vorm van acroba
tiek die voordien nooit was gedemonstreerd.
Reeds in 1924 werd een film van deze speler uitge
bracht die in bijna alle bioscopen van enige
importantie heeft gedraaid.
Met zijn lengte van 1.84 meter en slechts 75 kilo
speelde deze gekleurde Uruguees bijna nog gra
cieuzer, nog artistieker dan de mogelijk meer dy
namische Pele. Zoals vele begenadigde talenten
had Andrade aan trainen een broertje dood. Om
dat hij weigerde zich aan een straffe training -
althans voor die tijd - te onderwerpen werd hij in
1924 voor de Olympische Spelen van Parijs niet
geselecteerd en reisde Uruguay zonder zijn feno
meen naar de Franse hoofdstad.
Andrade, die de kost verdiende als muzikant en
danser, trok zich er niets van aan, vloog ook naar
Parijs, werd daar de begenadigde, de begaafde en
onberekenbare middenspeler - hij stond wat men
in die tijd noemde rechtshalf - won met zijn team
de gouden Olympische medaille. Het gevolg was
dat Andrade wekenlang als een held werd gevierd
in Parijs. De Franse kunstkolonie liet de balgoo
chelaar niet met rust. Hy werd stamgast in het café
van Josefine Baker en de karikaturisten vereeu
wigden hem in allerlei standen. Kortom, een feest
in Parijs zonder Andrade, de bejubelde ster. was
geen festijn meer
Ook Amsterdam zag de weergaloze tovenaar bin
nen zijn muren in 1928 bij de Olympische Spelen
Opnieuw won Uruguay, wederom dankzij de in
breng van de grillige Andrade. Ongrijpbaar was
hij, bejubeld en toegejuicht werd hij zoals nog
niemand in de Nederlandse hoofdstad was over
komen. Vele uren lang hadden de voetbalmin
naars gepost om een kaartje te bemachtigen voor
de Olympische finale. De voetbalkoorts had voor
de eerste maal in Nederland toegeslagen. Door
Jose Leandro Andrade. Zuidamenkaanse tonelen
speelden zich af toen Andrade met zijn ploeg een
ereronde maakte. Amsterdam was in de ban van
Koning Voetbal.
Slechts 29 jaar oud moest Andrade nog eenmaal
opdraven om Uruguay aan de eerste wereldtitel te
helpen. Het ging erg moeizaam, maar het lukte. De
door de regering van Uruguay toegezegde premie
- een huis met een stukje grond - verspeelde hij
snel.
Andrade raakte aan de drank. Als hij in nuchtere
toestand was verdiende hij de kost - of liever de
drank - met het repareren van muziekinstrumen
ten. maar de meeste tijd bracht hij door in louche
cafétjes van Montevideo. Daar werd hij een be
rucht en gevreesd figuur door zijn vechtpartijen.
Niemand kende meer Andrade de grote, gevierde
voetballer, wel de vechtende dronkaard.
Op 56-jarige leeftijd stierf hij in de achterbuurten
van Montevideo, in een duistere kelder door
iedereen vergeten.
Met zijn amper 17 jaar werd Pelé de
koning van het wereldkampioen
schap in 1958 in Zweden. Maar
bijna zou het internationale de
buut en alles, wat zich daarna af
speelde in het Ullevistadion van
Gothenburg en het Rasundasta-
dion van Stockholm, niet hebben
plaatsgevonden. Pele was aan
vankelijk niet opgenomen in de
basisploeg van de briljant acte
rende équipe van de dikke trainer
Feola.
In de eerste wedstrijd in de eerste
ronde werd Oostenrijk met ver
bijsterend gemak van het veld
gespeeld (3-0), maar de tweede
ontmoeting - tegen Engeland -
leverde een ontnuchterend gelijk
spel (0-0) op. Het derde duel, te
gen de Sovjet Unie, moest ge
wonnen worden, wilden de Bra
zilianen nog meetellen.
De nervositeit in het Braziliaanse
kamp steeg naarmate het duel
naderbij kwam, temeer daar de
Zuidamerikanen zo goed als niets
afwisten van de kracht van de
Russische ploeg. Twee Brazi
liaanse psychologen trachtten
Feola van hun standpunt te over
tuigen: naast de grote Garrincha
moest hij Pele opstellen. Maar
Feola weigerde in eerste instan
tie.
Pele was de jongste, had heimwee
en bezat een onverklaarbare
angst. Angst om voor de eerste
maal in het licht der schijnwer
pers van de internationale voet
ballerij te treden, maar bovenal
angst om zijn knie. Met een
geblesseerde knie was hij afge
reisd naar Zweden en in zijn ach
terhoofd spookte het beeld van
wat zijn vader was overkomen.
Deze had een bescheiden voetbal
loopbaan moeten opgeven door
een knieblessure. Pele wildenaar
huis, wilde zelfs alles opgeven
inclusief zijn carrière als voet
baller, als hij maar niet onher
stelbaar werd getroffen. Angst,
een geweldige angst om zijn ver
dere leven als een halve invalide
te moeten verder gaan, beheerste
zijn gedachtenwereld.
Maar de Braziliaanse psycholoog
professor Carvalhais slaagde erin
eerst Pele en daarna Feola om te
praten. Feola was overtuigd van
de capaciteiten van zijn jongste
speler, maar hield zijn opstelling
tegen door diens angstsyndroom.
Carvalhais hielp Edson Arrantes
do Nascimento er van af.
Tegen de Russen trad Brazilié der
halve voor de eerste maal met,
wat later de "droomaanval" zou
heten, aan: Garrincha, Didi, Va-
va, Pele en Zagallo. Een vijfmans-
aanval, hoewel de Brazilianen
ook al op dat moment waren
overgegaan op een 4-2-4 systeem.
Het was fabelachtig wat het vijftal
presteerde. Met Pele als de on
weerstaanbare, de grote uitblin
ker. Met zijn ongeëvenaarde
techniek, zijn uitgebalanceerd
positiegevoel, zijn Zuidameri
kaans temperament en zijn mag
nifiek schot was hij de maestro,
die voortreffelijk gesecondeerd
door de overige Braziliaanse bal-
virtuozen naar een ongekend
hoog peil steeg. Hij verleende het
voetbal - zoals Nederland dat in
1974 in West Duitsland deed - een
extra dimensie. Zijn spel straalde
een schoonheid af die men tot
dan toe nimmer ervaren had.
Raymond Kopa, de Franse ko-
ningsschutter, zei het op zijn ma
nier "Di Stefano deed iets wat
men verstandelijk kon volgen,
Pele deed het onverklaarbare"
Tweemaal scoorde de debutant,
het privilege van een genie. Ook
in de eindstrijd steeg Pele's ster
weer ademloos hoog. Opnieuw
demonstreerde de Braziliaan een
onbeperkte klasse. De Zweden,
hun tegenstanders, waren wil
loos tegen zoveel samengebalde
techniek, teamgeest, en indivi
duele virtuositeit. Het werd 5-2
na een pure demonstratie met
schitterend, tot dan toe ongekend
voetbal. En weer scoorde Pele
twee maal.
Na de triomfale terugkeer in Rio de
Janeiro speelden zich zelfs voor
Zuidamerika ongewone tonelen
af. De nieuwe ster, die jaren lang
de ongekroonde koning van het
voetbal zou worden, ontving
liefst 500 huwelijksaanbiedin
gen. Hij sloeg ze allemaal af
LONDEN - Het Wembleystadion
op 30 juli 1966: het stamland van
de voetbalsport is wereldkam
pioen geworden dooreen veelbe
sproken triomf (4-2) op West-
Duitsland. Manager Alf Ramsey
wordt in de adelstand verheven,
aanvoerder Bobby Moore wordt
uitgeroepen tot beste speler van
het toernooi en Geoff Hurst
wordt bejubeld als de beste
schutter. Maar de maestro, het
brein achter de Engelse aanval,
Bobby Charlton, zwijgt, beschei
den als hij is.
Hoewel hij de spelbepalende figuur
is, die in de ploeg bekend staat als
de "denker", krijgt Bobby Charl
ton pas bekendheid door om
standigheden die niet op het
voetbalveld waren geboren. Om
standigheden met een bijzonder
tragische achtergrond. In 1959
verongelukte in de omgeving van
Munchen het vliegtuig waarin
alle spelers van Manchester Uni
ted zaten. Slechts drie man over
leefden de ramp: manager Matt
Busby, stopper Bill Foulkes en
Bobby Charlton.
Na de ramp bouwde Matt Busby
een geheel nieuw elftal rond zijn
lievelingspupil, Bobby Charlton.
Als 15-jarige was Bobby naar
Manchester verhuisd. Zijn ge
boorteplaats was Ashington in
het graafschap Northcumber-
land, alwaar hij op 11 oktober
1937 het levenslicht zag. Met de
"Busby Babies" zou Bobby
Charlton veel roem vergaren,
maar wereldfaam veroverde hij
en zijn broer Jackie met het be
halen van de wereldtitel door het
Engelse elftal in 1966.
Bobby werd de gentleman-voet-
baller genoemd. Ondanks diver
se aanslagen op zijn benen mid
dels harde charges verloor hij
nimmer zijn zelfbeheersing. Hij
was eén van de beste, misschien
wel de allerbeste, spelers van En
geland. In 106 interlands scoorde
hij 49 doelpunten, een record.
In 1970 nam hij in Mexico tijdens de
strijd om de wereldtitel met het
Een foto uit 1974: Bobby Charlton en zijn dochte
schoenen aantrok en met de be
faamde Nobby Stiles, de "gifkik
ker" genoemd om zijn vinnige
spel, heeft hij tevergeefs getracht
de teruggang ongedaan te ma
ken.
[\vaalf jaar na zijn uitverkiezing tot
Europa's voetballer van het jaar
(1966) voorziet de steeds kaler
wordende Bobby Charlton in zijn
levensbehoeften door als mana
ger op te treden van een reisbu
reau, dat zich gespecialiseerd
heeft in sportreizen. Tevens heeft
h»j zich belast met de organisatie
van wedstrijden voor oud-inter
nat ïonals en met zogenaamde
nostalgietrips door de gemene-
bestlanden.
Door zijn twee dochters, Suzanne
van elf en Andrea van dertien,
heeft de vroegere gentleman-
voetballer zich nu geworpen op
de ruitersport. Bij een ruitershow
keerde hij terug als verzorger op
Wemblev, dezelfde grasmat
waarop hy eens als voetballer zyn
grootste triomfen vierde.
Wat voor anderen wel gold - sport
roem is erg betrekkelijk - is niet
van toepassing op Fritz Walter, de
aanvoerder van het Westduitse
elftal dat in 1954 in Bern zo ver
rassend de wereldtitel wegkaapte
voor het Hongaarse wonderteam.
De thans 57-jarige Walter ligt -
opvallend genoeg - vooral bij de
huidige voetbalgeneratie goed in
de markt.
Fritz Walter vierde zijn grote triom
fen van 1940 tot 1958. In die pe
riode kwam hij 61 maal uit in het
nationale tricot. Als jongste spe
lers debuteerde hij op 20-jarige
leeftijd, als oudste aller tijden zet
te hij een punt er achter op de
leeftijd van 37 jaar. Een formida
bele speler die ondanks, of mis
schien wel dankzij zijn kenmer
kend sober optreden uitgroeide
tot één van de grootste voetbal
lers van de wereld.
Een bescheiden man, "Der
Fritsch", die thans samen met
zijn echtgenote (de Walters ble
ven tot hun grote verdriet kin
derloos) in Alsenbom in de Pfalz
een vrijwel onopgemerkt bestaan
leidt. Ook in zijn vroegere aan
voerdersschap speelde hij een
bescheiden rol. Hij sprak weinig,
trad met zijn spelers in contact op
een manier, die stimulerend
werkte en overdreef niet.
Relatie
Tussen Fritz Walter en Sepp Her-
berger, de toenmalige bonds
coach, bestond een bijzondere
relatie. Niet alleen was Walter een
soort verlengstuk van Herberger
op het veld, maar tevens be
schouwde "Der Alte" hem als een
zoon. Immers ook het echtpaar
Herberger was kinderloos geble
ven. waardoor er ook in dat op
zicht van enige verwantschap
sprake was.
Beiden vierden hun grootste suc
ces toen West Duitsland in 1954
voor de eerste maal de wereldtitel
op zo verrassende wyze naar zich
toetrok. Vooral door de tactiek,
die Herberger in overleg met Wal
ter had uitgestippeld. Een strijd
wijze die de Hongaren zand in de
ogen had gestrooid, wat hen in de
finale opbrak. Herberger als de
man die de tactische tips gaf, Wal
ter de figuur die via zijn schitte
rende techniek en zijn geniale re
gie het spel dienovereenkomstig
bepaalde. Een spel van een feil
loos samenwerkend duo, waarop
het Hongaarse wonderteam met
al zijn sterren geen antwoord
wist.
Vorig jaar onderging Walter een
heupoperatie. Sindsdien leeft hy,
die nimmer een auto bezat en fer
vent aanhanger was van het
openbaar (trein)vervoer, terugge
trokken in de Pfalz. Als verte
genwoordiger van enkele firma's
kon hij het zich veroorloven een
stap terug te doen. Zijn wasserij
en bioscoop had hy al eerder van
de hand gedaan. Voor "Der
Fritsch" kwam de tijd om nog
wat meer gas terug te nemen.
Snel
De tijd glijdt snel voorbij. Voor zijn
bewonderaars is het nog maar
kort geleden dat Herberger in
1962 besliste dat de toen 41-jarige
Walter niet tot de selectie voor
Chili behoorde. Herberger durf
de het risico niet aan, hij had er
wijs aan gedaan het wel te doen.
Vier jaar eerder was Walter (toen 37
jaar) in Zweden nog de grote
man Nadat hy reeds tweemaal
afscheid had genomen. Opnieuw
voedde en leidde hy als regisseur
zijn ploeg naar een peil, dat in het
vaderland niet voor mogelijk
werd gehouden. Een bewonde
renswaardige come-back voor de
Pfalzer. die geen eremetaal ople
verde. omdat in de strijd om de
bronzen medaille Frankryk de
beschikking had over Raymond
Kopa, die persoonlijk West
Duitsland aan een nederlaag (3-6)
hielp.
