Onenigheid in Cannes over kwaliteit films
Gecastreerde psalmen
nummer één in Top Fop
S.P. üjst8
f/HAll pmgmm
vandaag...
toegelicht
VRIJDAG 19 MEI 1978
RADIO - TV - KUNST
Midnight Expressmag gezien worden
CANNES - Zelden is er meer on
enigheid geweest over de kwali
teit van de ingezonden films in
het festival aan de Riviera als dit
jaar. Dat vloeit voort uit de grote
kentering die maakt dat in van
ouds bekende filmlanden aan
zienlijke ontreddering is uitgebro
ken, failliete producenten, min
der goede films: in Engeland wis
ten ze er al van, FranKrijk en Italië
voelen het de laatste tijd ook da
nig. Hoewel de nieuwe festival
baas Gilles Jacob met grote over
tuiging beweert dat dit een heel
goed jaar gaat worden, moet nog
maar worden afgewacht of dat
geen grootspraak is. Dat verschei
dene televisieprodukties zijn ge-
recruteerd om dat te bewerkstelli
gen verschaft al een veeg teken.
Hoe dan ook 'Midnight Express'
van de Engelsman Alan Parker
mag gezien worden. Niet zo heel
lang geleden kwam hij op het aan
vechtbare idee zich twee uur te
willen bezighouden met piep
jonge tieners als gangsters in
'Bugsy Malone' maar zijn nieuwe
onderwerpenkeus heeft meer voe
ten in de aarde. Naar het gelijkna
mige boek van Billy Hayes van
enkele jaren geleden vertelt de au
teur van zijn eigen ervaringen die
als een wat domme Amerikaanse
toerist uit Istanboel een kilo of
vijf hasj tracht mee te smokkelen.
Op het vliegveld werd hij betrapt
en vervolgens zwaar gestraft voor
zijn vergrijp dat hem in de Ver
enigde Staten op niet meer dan
enkele honderden dollars boete
zou zijn komen te staan. Hij
wordt tot ruim vier jaar gevange
nisstraf veroordeeld, maar kort
vóór het moment dat die straf er
op zit, wordt dat veranderd in le
venslange gevangenisstraf en ont
snappen is dan nog de enige kans.
Billy werd in juni 1970 gegrepen
en vijfjaar later was hij in de gele
genheid te ontsnappen uit een in
westerse ogen middeleeuwse we
reld. Turkije is er dan wel al vele
decennia mee bezig om een mo
derne staat te worden, maar de
hel die een opsluiting in de gevan
genis daar betekent en de sadisti
sche wreedheid van bewakers
laat van verlicht humanisme wei
nig over.
Het is logisch dat aan het slot van de
film niet het regeltje 'met dank
aan het gemeentebestuur van Is
tanboel verscheen', want de Tur
ken zullen deze naar de werkelijk
heid verfilmde geschiedenis ze
ker niet met geluich begroeten.
Alan Parker vertelde hier dat
'Midnight Express' in de eerste
plaats beoogt de schijnheiligheid
te signaleren over de vervolging"
van drugsmokkel in zijn totaal
verschillende strafmaat. Naar zui
vere filmmaatstaven heeft hij een
goed verhaal verteld, dat de mar
telingen alleen functioneel ge
bruikt om er de onmenselijkheid
van aan te tonen. De opnamen
werden gemaakt op Malta. Aan
vechtbaar in 'Midnight Express'
is de toch niet helemaal duide
lijke keuze tussen een volstrekte
navolging van de geschiedenis en
een goed lopend filmverhaal met
onaannemelijke kantjes, zoals bij
voorbeeld het te hoog gestemde
pleidooi van de veroordeelde. Op
het punt van de spanning trekt
deze Britse inzending goed partij
van de onbegrijpelijke wereld die
aan Amerikaanse toerist in zo'n
situatie plotseling om zich heen
ziet opdoemen.
Twee stukjes psalm, aan el
kaar gelijmd, vormen de
tekst van nummer een van
de hitparade, nu al enkele
wéken achtereen te bekij
ken en te beluisteren in
AVRO'S Top Pop zaterdag
avond. Het is de hitsingle
van Boney M: „Rivers of
Babyion".
In Muziekkrant Oor wordt de leider
van het gezelschap Frank Farian
beschuldigd van plagiaat: het
nummér is niet van Farian maar
van zekere E. Downe en zekere F.
McNaughton, schrijft Oor veront
waardigd.
Dat kan best waar wezen wat de mu
ziek betreft, maar de Engelse
tekst is wel een beetje ouder. Die
tekst dateert uit het begin van de
zeventiende eeuw en komt uit de
King James' Version, de Britse
bijbelvertaling die op last van ko
ning Jacobus tot stand kwam.
De oorspronkelijke tekst gaat nog
wat verder terug, naar de zesde
eeuw voor Christus misschien
wel, de tijd dat het joodse volk
„aan de rivieren van Babel" in bal
lingschap vertoefde (of kort
daarna). En een ander deel gaat
terug op een lied dat in de bijbel
wordt toegeschreven aan koning
David, ongeveer duizend voor
Christus.
Kortom: een stukje van psalm 137
en een stukje van psalm 19, behen
dig aan elkaar gelast, ontdaan van
religie (want daar zouden de men
sen maar aanstoot aan nemen), en
tegen een behaagziek ritme en op
een gevoelige melodie ons toege
zongen door de heer Farian en
een drietal semi-zwoel ogende
jongedames.
Psalm 137 is een eigenaardig lied.
Iedereen kent de uitdrukking „de
harp aan de wilgen hangen"
maar in de kerkelijke praktijk
van de protestantse psalmzin
gende gemeenten in ons land
staat de psalm verder buitenspel.
Hij begint weemoedig: „Aan de ri
vierens van Babyion, daar zaten
wij, ook weenden wij als wij ge
dachten aan Sion". De mensen
die de joden gevangen hielden
vroegen om een versje en een
beetje pret: „Zing ons een van de
liederen Sions". Maar hoe kon
den ze? „Indien ik u vergeet, o
Jeruzalem, zo vergete mijn rech
terhand zichzelf'.
En dan slaat het lied om in een be
de, dat God wraak zal nemen op
verraders en bezetters; en dat
loopt uit op dromen over kinder
moord.
Deze plastische uitbarsting van oos
ters religieus-nationaal gevoel
van meer dan tweeduizend jaar
geleden wordt in de kerk al weg
gemasseerd (al is dat gevoel dui
delijk herkenbaar voor hen die de
jaren veertig hebben meege
maakt). Het is begrijpelijk dat
zo'n tekst helemaal onbruikbaar
is voor mensen die geld willen ver
dienen met aangename muziek.
Dus stapt Boney M na een paar re
geltjes van psalm 137 snel over
naar psalm 19. Niet naar het begin
dat velen nog kennen als „het
ruime hemelrond", maar naar het
einde: „Laat de woorden van
mijn mond en de overdenking
(„meditation" zegt de King-Ja-
mesbijbel en dat ligt tegenwoor
dig lekker in het gehoor) van mijn
hart welgevallig - of: aanvaard
baar - zijn".
Hier gaat de bijbeltekst verden
„voor uw aangezicht, o Heer"
Maar dat kan natuurlijk niet. In
plaats van: „in thy sight" zingt
het stelletje bijbelverkrachters
vroom: „to night", vanavond.
Want daar kan niemand zi
ch een buil aan vallen.
Andersom
Al met al blijft het eigenaardig dat
religieuze motieven het opeens
zo goed blijken te doen in de pop
muziek. De geweldige melodie
van '„If I had words" stamt via de
Franse componist Saint Saens af
van de middeleeuwse sequens
„Dies Irae" (dag des oordeels) uit
de dodenmis.
Maar daarmee gebeurde nog niets
nieuws. „If I had words" valt te
vergelijken met „De geuzen zijn
in Bom'lerweerd gevallen" (op de
wijs van de calvinistische psalm
79) of „Moeder, onze kraai is
dood" (naar. Grote God, wij lo
ven U).
Nieuw is „By the rivers of Babylon"
omdat het andersom gaat. Men
neemt niet een melodie, maar een
tekst, haalt er God en verdere aan
stotelijkheden uit en gooit hem
dan, voorzien van een prettig mu
ziekje, op de ontspanningsmarkt.
ziekje, op de ontspanningsmarkt.
Het wachten is op de anti-vloek-
kampioenen.
,Meliant, maakt
oude muziek
springlevend
VOORSCHOTEN - In "Duiven
voorde" was 't weer tjokvol. Nu
voor "Musike Merlant", als anti
quiteiten-ensemble voor mij
nieuw. Het zal een dozijn jaren
geleden zijn, dat als eerste "Syn
tagma Musicum" het kasteel be
zocht met als noviteit krom
hoorns, bomhart, ruispijp, zink
en wel twintig andere instrumen
ten, waar bijv. het Residentie Or
kest geen gebruik van maakt...
Langzamerhand komen we in
ons vaderland ook aan een dozijn
huisorkestjes toe, die tot vijf eeu
wen vóór Bach door avonturie
ren. Het is avontuur, maar ge
schraagd door een (soms ietwat
vrij gehanteerde) doorvorste we
tenschappelijkheid. Compliment
voor deze beoefenaars, die met
pracht-kopieën in de perfectie
werken van toenmalige speeltui
gen, zuiver en van voldoende ge
luidskracht. Alleen moet men
niet even van te voren bijv. de Ou
verture 1812 van Tsjaikowski ge
hoord of gedraaid hebben. Het ge
beurt allemaal binnen de omvang
van twee, drie oktaven. Maar dit
blijkt duidelijk: Musike Merlant
oogst geestdrift en maakt die ou
de miniaturenpnmitiviteit spring
levend.
Musike Merlant zal wel eens gechar
geerd hebben over de tijden
heen. Humor doet mee. Het vier
tal betrad de zaal in cortège, zo
wel zingend als spelend op orgel-
portatiefje, luit, doedel, kleine
harp. Die zangstemmen bleken
mooi en geschoold. Dat het zo en
hoe het moet toegaan, is niet bij
de wet geregeld. Men musiceerde
toen met wat men bij de hand had
en verving rustig een instrument
door een zangstem of omgekeerd
naar bevind van zaken.
Wat gepresenteerd werd was kort
en veel. Wie er meer van weet,
kent het genie der 14de eeuw Guil-
laume de Machaut, misschien
ook de in tonen gebrachte "Ro
man de Fauvel". Na de pauze wa
ren Maria Rondel, Marijke Smit
Sibinga, Michael Barker en Ton
Huisman dichter bij huis en dich
ter bij de tijd.
KEES VERHOEF
Oostenrijk-Nederland op de televisie
HILVERSUM - De NOS-televisie
zal morgenmiddag de laatste of
ficiële oefenwedstrijd tegen
Oostenrijk van het Nederlands
elftal voor het vertrek naar Ar
gentinië rechtstreeks via Neder
land 1 uitzenden. Deze uitzen
ding vanuit Wenen begint om
17.30 uur.
ADVERTENTIE
Huis kopen/Huis verkopen?
Drieman is een jong, professioneel makelaars
kantoor met erg veel ervaring en opvallend
goede verbindingen.
Bovendien hanteert Drieman het éénzijdig
courtage-tarief.
Waarom moeilijk als 't makkelijk kan, geef 't
in handen van Drieman.
En uw huis is sneller verkocht dan u denkt.
Ook voor taxaties, hypotheken en
verzekeringen.
LEIDERDORP - Onder auspiciën
van K. O. wordt vanavond in de
Leiderdorpse Dorpskerk een
concert gegeven. Men kan luiste
ren naar orgelspel door Wim van
der Reijden en naar het orato
riumkoor "Con Anima" o.l.v.
Truus Massaar-van Driel. Het
programma vermeldt werken
van o.a. Böhm, Pachelbel, Mo
zart, Gounod en Faurë.
AMSTERDAM
1 (1) Rivers of Babylon: Boney M, 2
(3) Substitute: Clout, 3 (5) Night
Fever Bee Gees, 4 (6) Lady McCo-
rey: Band zonder Naam, 5 (8) Ca
plane pour moi: Plastic Bertrand,
6 (19) Met de vlam in de pijp:
Henk Wijngaard, 7 (2) Argentina:
Conquistador, 8 (4) Only a fool:
Mighty Sparrow and Byron Lee,
9(7)UOme: Luv, 10(10)Every l's
Hot Chocolate.
LONDON
1 (2) Rivers of Babylon: Boney M, 2
(1) Night Fever Bee Gees, 3 (9)
Because the night: Patti Smith 4
(18) Boy from New York: City
MAKELAARDIJ O.G.
De Socialistiese Partij is elke dag aktief:
voor een schoon milieu
voor goede betaalbare huizen
voor een jaarlijkse gezondheidstest
tegen kernenergie
ELKE DAG AKTIEF
Darts, 5 (5) Automatic lover Dee
D. Jackson, 6 (3) Too much too
little, too late Johnny Mathis and
Deniece Williams, 7 (4) Never let
her slip away: Andrew Gold, 8 (6)
Lets's all chant: Michael Zager
Band, 9 (25) If I can't have you:
Yvonne Elliman, 10 (23) (I'm al
ways touched by your) presence:
Dear Blondie.
BONN
1 (1) Take a chance on me: Abba, 2
(3) Mull of Kintyre: Wings, 3 (5)
Love is like oxygen: Sweet, 4 (2)
For a few dollars more: Smokie, 5
(6) If paradise is half as nice: Ro-
setta Stone, 6 (15) Stayin' alive:
Bee Gees, 7 (14) Rivers of Baby
lon: Boney M, 8 (4) Runaround
Sue: Leif Garrett, 9 (7) Don't stop
the music: Bay city Rollers, 10 (8)
Love is in the air John Paul
Young.
NEW YORK.
1 (2) With a little luck: Wings, 2 (3)
The closer I get to you: Roberta
Flack and Donnv Hathaway, 3 (6)
Too much, too little, too late:
Johnny Mathis/Deniece Willi
ams, 4 (5) You're the one that I
want Olivia Newton-John/John
Travolta, 5 (4) Night fever Bee
Gees, 6 (8) Shadow dancing Andy
Gibb, 7 (1) If I can't have you:
Yvonne Elliman, 8 (10) Disco in
ferno: The Tramps, 9 (11) Imagi
nary Lover Atlanta Rhythm Sec
tion, 10 (12) Feels so good: Chuck
Mangione.
NEDERLAND 1
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Tom Jerry (KRO) Y
19.09 - Daar vraag je me wat, populair-wetenschappelijk pro
gramma (KRO)
19.49 - De Willem Ruis show (KRO)
21.25 - Algemene Loterij Nederland (KRO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Sanford en Zoon, comedy-derie (KRO)
22.20 - 't Komt in de beste families voor, informatie programma
(KRO)
23.00 - Interview met de minister-president (KRO)
23.10 - Poolse ontmoetingen, documentaire serie (IKON)
23.45 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.45 - Paspoort, voor Spanjaarden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Pipo en de Noorderzon, kinderserie (VARA)
19.24 - Koning Klant (VARA)
20.00 Journaal NOS)
20.27 - De spion in het zwart (Spy in black), speelfilm (VARA)
21.50 - VAR A-visie (VARA)
22.40 - Terug naar de natuur, comedy-serie (VARA)
23.15 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
VRIJDAG 19 MEI 197.
18.50-19.00 Journ
WDR: 19.00 Progr.in-
form. Aansl.: Jean Christophe, tv-se-
ne. 19.40 Jean Christophe, tv-serie.
20.15 Actual.magaz. 20.45 Liedjesp-
rogr.). 21.00 Journ. 21.15 Rat mal,
wer zum Essen kommt (Guess who's
coming to dinner), speelfilm. 23.00
Economisch magaz. 23.30 Actua"
24.00 Sportoverz. 0 25 Ein Sheriff i
DUITSLAND II
18.40 Actual, en muz. 19.20 Western
von gestern, tv-serie. 20.00 Journ.
20.30 Report. 21.15 Der Alte,
Panther (The Pink Pant
her), speelfilm. 1.55 Journ.
DUITSLAND III WDR
18 00-18.45 Schooltelevisie. 19.00
Kleuterprogr. 19.30 Tv-cursus fysi
sche technologie. 20.00 Journal 3.
20.15 VrijeUjdsmagaz. 21.00 Journ.
21.15 Amus.progr. 22.45 Fussnoten.
23.00 Docum. serie. 23.50 Joum.
BELGISCHE TV
VRIJDAG 19 MEI 1978
18.15 Kleuterprogr. 18.30 Docum.
serie. 19.00 Inform, progr. 1940
Morgen. 19.45 Journ. 20.10 Weerber.
20.15 Dierenprogr. 20.45 De konin
gin van Colorado (The unsinkable
Molly Brown), speelfilm. 22.50-23.00
Journ.
k De KRO zendt vanavond om 2220 uur op Nederland 1 de filn.
"Het komt in de beste families voor" uit. Voor liet overgrote deel u
het het trieste relaas van vier meisjes tussen de 12 en 16 jaar die
toen ze nog klein waren, door hun ouders werden mishandeld.
k De IKON begint vanavond om 23.05 uur op Nederland I met het
drieluik dat cineast Rolf Ortbel in het kader van hel Oost-West-
thema maakte in PolenDe twee volgende delen worden uitgezon
den op vrijdag 26 mei en vrijdag 2 juni.
Orthel spreekt in plaats van "Poolse ontmoetingen" eigenlijk liever
van een "Vreemdeling in Polen."
In aflevering I, "De architect" wordt Nowa Huta getoont.een mo
derne, nieuwe satellietstad van Krakow gebouwd rond een staal-
en hoogovencomplex. De stad moest een socialistische geest ade
men en zodoende een soort tegenwicht vormen voor het conserva
tieve element in de naburige oude universiteitsstad. Maar de
mensen die in Nowa Huta kwamen wonen, brachten van het
platteland ook hun rooms-katholieke geloof mee. Er moest dus een
kerk komen in Nowa Huta. maar alvorens die er was verstreken
meer dan tien jaar. Wojcieck Pietrzyk is de architect die de kerk
ontwierp en er vervolgens in zijn eentje alle bouwtekeningen voor
maakte. Van welke principes ging hij uit en waaromWelke
aansluiting zocht hij bij het oude en hoe probeerde hij ook eigen
tijds en verstaanbaar te zijn?
■kin de televisie-actualitcilenrubriek "Vara-Visie" wordt van
avond een reportage vertoond over de pogingen van de Japanse
overheid om het nieuwe vliegveld Narita bij Tokio geopend te
krijgen en de tegenstand daartegen. Men heeft voorts opnieuw een
vervolg - het zesde - inzake de Urenco-affaire.(Ned 2-2120 uur)
VRIJDAG 19 MEI
HILVERSUM I
18.00 Niet alles staat in de folders,
inform, progr P.P.: 18.19 Uitz.
Boerenpartij. KRO: 18 30Nws. 18 41
Marktberichten 18.44 (S) Film-
klapper. 19.30 (S) Lichte muz. 20.00
(S) In antwoord op uw schrijven,
verzoekplatenprogr. 22.00 (S) Als het
kijkglas maar vol is, cabaret. 22.25
Overweging. 22.30 Nws. 22.40 (S)
Goal, sportprogr. 23.55-24.00
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18 11 Embargo. 18 45
God's Eigen Radioprogramma.
NOS: 19.50 Praten met de minister.
20.00 Nws. 20.05 (S) Europees Con
certpodium: Radio Filharmonisch
Orkest met solist: hedendaagse en
moderne muz. (20.55-21.20 Kamer-
muz.). 22.05 Horizon. 23.00 Met het
oog op morgen. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
18 03 De vacaturebank 18 10 (S)
NOS-maal. VOO 19 02 (S) De Ne
derlandse top-40. VPRO: 20 02 (S)
VPRO-vrydag-op-dne 23.02 (S)
Amigos de Musica AVRO 1.02 (S)
Radio Pandora. 2.02 (S) Blues, bal
lads beaf. 3.02-7.00 (S) 'n Nachtje
AVRO.
ZATERDAG 20 MEI
HILVERSUM I
VARA: 7.00 Nws. 7.02 (S) Met Hans
op, muziek en tips. (8.30 Nws. 7 41
Dingen van de dag.) 8.30 Nws 8.36
G\m voor de huisvrouw. 8.45 (S)
ZO. VARA's Zaterdagochtend
show 10.30 Nws. 10.33 (S) Z.I. 12.26
Meded voor land- en tuinbouw.
12.30 Nws. 12.41 (S) In de Rooie
Haan, muziek en actual. 14.30 (S)
NAR, Nederl Artiesten Revue. 15.30
Nws. 15.33 Kinderen een kwartje?
Inform, progr. 16.U0 (S) Het zout in
de pap, cult, progr. 17.30 Nws 17.32
Dingen van de dag.
HILVERSUM II
TROS: 7.00 Nws. 7 11 Ochtendgym.
7 20 Rustig bijkomen. 8.00 Nws. 8.11
Aktua. 9 00 Coulissen. (9.35 Water
standen.) 10 00 De tien om kinder
show. 10.30 Wegwezen: magazine
voor vakantie of vrije tijd. (11.00
Nws. OVERH.VOORL 12.49 Vast
en Zeker uitz. van het Min van So
ciale Zaken en het Voorlich
tingscentrum Sociale Verzekering.
13 00 Nws. 13.11 Aktua.) 15.00 Voor
zichtig breekbaar 16 OONws. 16 03
Europarade (vanaf 17.00 (S). 17.55
Meded.
HILVERSUM III
NCRV: 7.02 (S) Pop Station. 8 03 (S)
Happy Sound 8 54 Eerlijk gezegd.
9.03 (S) In. 10.03 (S) Muziek bij de
koffie. 12.30 (S) Los Vast. 14 03 (S)
Bij Barend. 16.03 (S)Sportshow.
HILVERSUM IV
AVRO 7 00 Nws. 7 02 (S) Reveille:
klass. muziek. 9 00 Nws. 9 02 (S)
Celloconcert. 9.40 Weer wat wijzer
10.00 (S) Klass muziek voor kleine
bezetting. 1130 (S) Pistache 14 00
Nws 14.02 't Is historisch. 14 30
(S&Q) Radio-Matinee 16.10 (S) 26e
