Televisiefilm over
kindermishandeling
toegelicht
programma1
Jaques Hamelink en
het avantgardisme
Geengêi-. ingetvakwerk!
DONDERDAG 18 MEI 1978
RADIO TV - KUNST
PAGINA 5
'Het komt
in de
beste
families
voor
HILVERSUM Baby's zijn „wolkjes". Zacht en roze. De
troeteldieren van stralende reclame-moeders. TV-spots
en folders laten het overduidelijk zien.
hulp voor het hele gezin. De
meeste ouders die het doen heb
ben in hun eigen jeugd geen en
kel houvast gehad. Vaak zijn ze
als kind ook mishandeld, leven
emotioneel geisoleerd en hebben
weinig mogelijkheden om hun
spanningen af te reageren. Als
een kind al niet gemakkelijk is
(misschien het gevolg van de
spanningen in het gezin) dan is
een klap snel gegeven. Zij kun
nen hun kind(eren) niet aan, heb
ben hard hulp nodig, maar dur
ven niet toe te geven dat ze falen
in de opvoeding. De gevolgen zijn
ontzettend: Per jaar worden in
Nederland zo'n twaalfhonderd
kinderen zo ernstig mishandeld,
dat ze er blijvend letsel aan over
houden (doofheid, blindheid,
blijvende invaliditeit). Ongeveer
honderdtwintig kinderen sterven
per jaar aan de gevolgen van mis
handeling. In een kwart van alle
gevallen gaat het om kinderen
onder de driejaar.
In een brochure van de Vereni
ging tegen Kindermishandeling
staat dat jaarlijks duizenden kin
deren door hun ouders worden
mishandeld. De vereniging, die
deze week met de Stichting
Ideele Reclame een campagne
begint om het probleem „open te
breken", zegt ook dat mishan
delde kinderen tegenover de bui
tenwereld ongelukjes verzinnen
als verklaring voor hun verwon
dingen. Het is moeilijk om kinde
ren te vinden die iets over hun
problemen kwijt willen. Het is
Marga Kerklaan gelukt om zulke
kinderen te laten praten. Daarbij
werd ze geholpen door genoemde
vereniging. In de film zijn vier
meisjes tussen de twaalf en zes
tien jaar aan het woord. Niet dat
jongens niet worden mishandeld
Maar het enige tehuis dat bereid
was om voogden, ouders en kin
derrechters te benaderen voor
toestemming om mee te doen aan
de documentaire was een tehuis
voor meisies.
Menig beeld van moeder (of vader)
met kind is je reinste fondant. En
net als de snoepreclame mislei
dend. Gezinnetjes worden voor
gesteld als eilandjes van geluk.
Wie tegensputtert houdt vast niet
van kinderen. Nergens blijkt uit
de reclame dat een kind ook ver
moeiend kan zijn; op iemands
zenuwen kan werken. Dat op
voeden een vak apart is en dat
lang niet iedereen het kan.
Wie zou denken dat heel wat „stra
lende" ouders (later) in staat zijn
om hun schattige „wolkjes" een
ongeluk te slaan? Ze lichamelijk
of geestelijk te mishandelen, te
verwaarlozen of sexueel te mis
bruiken? Wie wist dat vertrou
wensartsen voor kindermishan
deling vaak wanhopige ouders
aan de telefoon krijgen: „Mijn
kind haalt het bloed onder m'n
nagels uit. Ik ben bang dat ik he-
mijhaar iets zal aandoen. Wat
moet ik in vredesnaam begin-
Kindermishandeling. Een
probleem in taboe-sfeer waar
vele kanten aan zitten. Misplaat
ste vooroordelen liggen voortdu
rend op de loer. Open en zinnig
praten over kindermishandeling
schijnt erg moeilijk te zijn. Daar
om is het goed dat Marga Kerk
laan voor de KRO-televisie een
documentaire heeft gemaakt,
waarin het schrijnende probleem
zonder spoortje van sensatie
wordt behandeld. De film „Het
komt in de beste families voor"
wordt morgenavond uitgezon
den via Nederland 1 om 22.20 uun
Noodsignaal
Marga Kerklaan gaf haar film de
ze titel mee omdat kindermis
handeling in alle lagen van de be
volking voorkomt. In de zogehe
ten volkswijk, maar ook in het
villapark. Om te mishandelen
hoef je niet a-sociaal te zijn. In
principe is iedereen ertoe in staat.
Maar niet iedereen heeft proble
men in het gezin. Kindermishan
deling is in de meeste gevallen
een noodsignaal: een vraag om
fers van mishandeling zelf a
woord komen. Deskundigen en
ouders komen in deze film op de
tweede plaats. Marga Kerklaan laat
kort een moeder horen die op het
punt heeft gestaan haar baby te
mishandelen. Een kinderarts (ver
trouwensarts), kleuterleidster, een
staflid uit een tehuis voor meisjes
en de directeur van het bureau te
gen kindermishandeling geven
aanvullende informatie: „Mensen
nemen vaak kinderen, hoewel ze
niet geschikt zijn om op te voeden"
„Moeders die geestelijk niet aan
een kind toe zijn herken je". „Tij
dens de gymnastiekles ontdek je
soms verwondingen bij kinderen.
In de klas valt het je op als een kind
bijvoorbeeld snel schrikt."
Aangrijpend zijn de verhalen van
de kinderen zelf. Op de mishande
lingten) zelf gaan ze niet of nauwe
lijks in. Geen klaagzang noch stoer
verhaal. Het zijn de gevoelens die ze
in de loop van de tijd hebben ont
wikkeld die ontroeren. Opvallend
daarbij is dat geen van de meisjes
rancuneus is jegens de ouders. In
zekere zin verdedigen ze hun mis
handelaars nog. Allemaal verlan
gen ze ernaar in een gezin te leven
waar ze zich thuis kunnen voelen.
(Een kind werd later in een pleeg
gezin opnieuw mishandeld). Het
liefst zouden ze opnieuw willen be
ginnen met hun eigen ouders. Maar
tegelijk zien ze in dat er een kloof is
ontstaan. Soms niet alleen tussen
ouders en kind, maar tussen kind
en de rest van de wereld. Een
meisje heeft zich haast afgewend
van de mensen. Zij leeft met haar
dieren in een ander wereldje. Aan
de muur een kleurentekening van
een kind met een mes in de hals.
Eronder een doodskist met een
kind erin. Die maakte ze op het
moment dat ze liever dood wilde-
z«n.
"Van de trap qevalle<*egt Menno.
01 is hij misschien hef slocntotfer var
kindermishandeling?
-
„Het komt in de beste families
voor" is in die zin een bijzondere
documentaire omdat de slachtof-
Voordracht in LAK-theater
LEIDEN - Toen Seth Gaaikema
vorige week moest optreden in
het "Waldorf Astoria" in New
York gierden de zenuwen door
zijn keel. Bassist Dub Dubois
simplificeerde alles met de op
merking, dat het allemaal veel op
"Krasnapolsky" in Amsterdam
leek. Onmiddellijk had Seth zijn
zelfverzekerdheid hervonden.
Een tweede voorbeeld van sim
plificatie. Wanneer een recensie
spreekt 'van "mannelijke be
voogding" i.p.v. "paternalisme"
wordt de toegankelijkheid ver
groot. Neologismen, barbaris
men en bombastische stijlfiguren
werken vaak vervreemdend. Dit
zou de auteur Jacques Hemelink,
die voor hetzelfde geld door Ine
ke van Sar van de Literaire Work
shop van het LAK als "levensfi
losoof' aangekondigd had kun
nen worden, zich eigenlijk ter
harte moeten nemen. Hamelink
houdt een uitermate boeiend be
toog over de betrekkelijkheid
Jacques Hamelink.
van de poëzie, welke hij onder de
titel "De Droom van de Poëzie"
gisteravond vooreen redelijk be
zet LAK-theater van historische
voorbeelden voorzag.
Maar Hamelink verzandt te fre
quent in een wat "verstarde
beeldspraak'*, waardoor een te
theoretisch beeld lijkt te ont
staan. Volgens Hamelink zijn
sublieme ideeën niet sneller aan
"vertaaiing" onderhevig dan in
het verleden het geval was. In een
streven te komen tot een definitie
van het "avantgardisme" formu
leert hij: "Een representatieve
vernieuwingsvorm in o.a. de poë
zie, welke geen aanwijsbare rela
tie onderhoudt met het verleden
of de achterban. Avant-gardisten
zijn in het verlengde daarvan
"ongrijpbare, opmerkelijk crea
tieve, met een vernieuwings
drang worstelende geesten". Een
sterk wisselende, heterogene
groep, voortkomend uit een on
duidelijk krachtveld. Joyce en
Mondriaan worden door Hame
link als een soort "avant-gardis
ten pur sang" gezien. De avant-
garde zou de uitzichtloosheid van
de moderne kunst tot norm ver
heven hebben. Het hierdoor ont
stane isolement van de kunste
naar zou door het "publiciteits-
wezen" verder geaccentueerd
worden. Hamelink ziet de publi
citeit als een "lege huls" en er
vaart als consequentie daarvan
commercie en pecunia (geldmid
delen) als onontkoombare inci
denten in de eeuwigheid. Mani
pulerend en gemanipuleerd zou
de avant-gardist, door middel van
experimentele, moderne, weg-
werp-poezie de geest van deze
eeuw bepalen. Avant-gardisti-
sche poëzie zou een reflectie zijn
van de werkelijkheid. Let wel:
volgens Hamelink! Hij aanvaardt
daarbij actualiteit en realiteit als
de twee basis-principes van het
huidige denken en geeft stand
punten van filosofen weer om die
stelling te ondersteunen. Hame
link is voorts van mening, dat de
moderne poeet er naar moet stre
ven, dat het "tijdsbesef tot zijn
poëtische intuïtie" moet gaan
behoren.
In mijn argeloosheid meende ik een
ogenblik, dat Hamelink hiermee
bedoelde, dat de dichter een literair
en dramatisch dogma (plaats, tijd
en handeling) niet mocht gaan ver
waarlozen. Later bleek de auteur
hiermee aan te willen geven, dat
een zelfstandig-denkend poeet in
tuïtief zijn geesteskinderen de juis
te plaats in de eeuwigheid moet ge
ven. Waaraan de logische conclusie
verbonden kan worden, dat de
"eenheid tijd" in de futurologische
poëzie geheel zal verdwijnen. Door
taalpuristen, na verdwijning van
rijm, ritme en regelmaat, waar
schijnlijk in hoge mate bejubeld
Perk-Achterberg-Roland Holst- en
Gorter-fanatici zullen deze loskop
peling echter genadeloos aan de
kaak stellen. Temeer wanneer men
zich realiseert, dat Hamelink "iden
tificatie met traditionele versvor
men uitlegt als een soort poëtische
agressie, welke derhalve op geen
enkele wijze getolereerd kan wor
den". Met dit soort uitspraken,
wars van elke neiging tot simplifi
catie, deelt hij zichzelf onontkoom
baar in bij de ongrijpbare, ondefi
nieerbare groep "avant-gardisten"
Waarmee de vicieuze cirkel geslo
ten is.
BERT KOEKEBAKKER
Uw Keukenpartner in Valkenburg (ZH)
C. Slegtenhorst BV, Voorschoterweg 45. tel 071-763185 J+
n 09.0018 00 uur. Donderdag koopavond Home Centre
109.00-17.00 uur Maandag gesloten. II B haagse SctlOUW
Bij de Keukenpartners vindt u kwaiiteitskeukens te kust en te keur.
Geloof maar: de keuken zoals zich die voorstelt is er bij. (Jitgekiende
klasse-keukens in even zovele uitvoeringen als er smaken zijn. Kom
naar de showroom! O ja, neemt u dan gelijk de maten van uw eigen
mo keuken mee? Afgesproken.
tielsa
NEDERLAND 1
18.20 - Biologie (15) (OS-TELEAC)
18.35 - Geschiedenis (15) (OS-TELEAC)
18.50 - Fabeltjeskrant (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Die wonderlijke dieren (TROS)
19.25 - Simonskoop (TROS)
19.50 - Baretta, misdaadserie (TROS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - TROS Sport (TROS)
23.02 - Internationaal Country Festival 1978 (TROS)
23.55 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.50 - Paspoort, voor Joegoslaven (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Black Beauty, jeugdserie (NCRV)
19.25 - Dieren onder elkaar, d ierenprogram ma (NCRV)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - De dame met de camelias, TV-film (NCRV)
22.10 - Moe, we blijven altijd bij je, filmreportage (NCRV)
22.45 - Hier en nu (NCRV)
23.05 - Vernieuwd geloven, meditatie (NCRV)
23.25 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DONDERDAG 18 MEI
DUITSLAND I
18.00 Eurovisie: W K. boksen voor
amateurs. 18.50-19 00 Journ.
WDR: 19.00 Progr.inf. Aansl.. Die
Rookles - neu im Einsatz, tv-serie.
20.15 Act.magaz. 20.45 Inform,
progr.). 21.00 Journ. 21.15 Report.
22.00 Muz. en gesprekken. 23.30 Act.
24.00 Eurovisie: W K. boksen voor
amateurs. 1.00-1.05 Journ.
DUITSLAND II
18.00 Journ. 18.10 Tekenfilmserie.
18.40 Act en muz. 19.20 Der Anwalt,
tv-serie. 20.00 Journ. 20.30 Spelp-
rogr. 22.00 Act 22.20 Inform, progr.
23.05 Tod eines Vaters, tv-film. 23.55
DUITSLAND III WDR
18.00-18.15 Schooltelevisie. 18.30
Bildungstribunal. 19.00 Kleuterp-
rogr. 19 30 TV-cursus bedrijfscomp-
tabiliteit. 20.00 Journal 3. 20.15 Re
port. 21.00 Journ. 21.15 Wir werden
nicht zusammen alt (Nous ne vieilli-
rons pas ensemble), speelfilm. 23.00
Cult, progr. 23.30 Document, ca. 0.30
BELGISCHE TV
DONDERDAG 18 MEI
BELGIË VLAAMS
18.00 Kleuterprogr. 18.05
Jeugdprogr. 18.30 De verloren
eilanden, jeugdserie. 18.55 Teken
film. 19.00 Sportprogr. 19.30 Ver-
keerstips. 19.35 Meded. en Morgen.
19.45 Journ. 20.10 Poppenshow.
20.35 Panorama. 21.00 Standpunten.
21.20 Filmrubr. 22.10-22.20
De rampenfilm is een genre dat eigenlijk, zij het aanvankelijk op
kleine schaal, al zo oud is als de film zelf, maar sinds de invoering
van gigantische schermen en speciale geluidstechnieken zijn de
rampen op het witte doek uitgegroeid tot huiveringwekkende ge
beurtenissen
Simon van Collem wijdt vanavond (Ned.l. 1925-19.50) aandacht
aan het fenomeen van de rampenfilms, waarbij hij ook "The Medu
sa Touch" introduceert. Hierin figureert Richard Burton als voor
speller en zelfs veroorzaker van de afgrijselijkste evenementen.
Op soortgelijke toer gaat daarna (Ned.l20.40-2130) Henk van
der Meyden in zijn "TV Privé". Hij treedt dan op bovennatuurlijke
padenna Peter Hurkos, nu met het Amerikaanse echtpaar George
en Kathij Lutz. Dit zou in een door demonen bezeten woning hebben
vertoefd, een soort spookhuis in Long Island, waar duivelse stem
men de boel op stelten zetten, de nachtrust wordt verstoord doordat
men plotseling boven zijn bed komt te zweven en men in de spiegel
wordt geconfronteerd met een stokoude vrouw, wanneer MENZELF
amper de dertig is gepasseerd.
De TROS brengt vanavond (Ned. 1. 23.02-23.55) een reportage
van het country festival, dat onlangs in het Sportpaleis Ahoy' is
gehouden. Hierin treden op Saskia en Serge, en de Amerikanen
Jody Miller, Joe Ely. Kenny Rogers en Don Williams. Dit program-
ma wordt tegelijkertijd op de radio (Hilversum 3) in stereo uitge
zonden. Een tweede deel komt donderdag 15 juni op de beeldbuis.
De NCRV zendt vanavond (Ned 2, 2027-22.10) een nieuwe En
gelse) bewerking van Alexandre Dumas' "La Dame aux Camelia's
uit. Het bekende verhaal van Dumas dat ook is verwerkt in Verdi's
opera "La Traviata",werd geschreven in 1848 en is sindsdien vaak
verfilmd,onder meer met Greta Carbo. De versie van Robert Knight
staat zeer dicht bij het origineel. Zo zijn de hoofdrolvertolkers Kate
Nelligan en Peter Firth even oud als de hoofdfiguren bij Dumas
Marquérite Gautier (25) en Armand Duval (23); Garbo was al 31
toen zij in "Camille" speelde
In het NCRV-programma "Moe. we blijven altijd bij je" (Ned2
22.10-22.45) maakt men vanavond kennis met mevrAnnie Jonkers
(65). moeder van elf kinderen, die daarnaast nog eens 23 voorna
melijk geestelijk gehandicapte jongens en mannen in haar huis
heeft opgenomenZij gaat ervan uit, dat deze gehandicapten zoveel
mogelijk als gewone mensen in deze samenleving moeten functione
ren en worden benaderd
DONDERDAG 18 MEI
HILVERSUM I
18.00 (S) De kerk vandaag, inform
progr. P.P.: 18.19 Uitz. D'66. NCRV-
18.30 Nws. 18.41 (S) De wereld zingt
Gods lof, gewijde muz. 19.35 (S) Le
ger des Heilskwartier. 19.50 (S)
NCRV-Leerhuis. 20.00 (S) Draai
schijf, muz.progr. 21.20 Een, twee.
uit de maat, inform, progr 21.40
Ferme jongens, stoere knapen,
mannenprogr. 22.00 Rondom het
Woord. 22.25 Zojuist verschenen.
22.30 Nws. 22.40 (S) Politiek week-
overz. 22.50 (S) Van onze correspon
denten. 23.00 (S) Klanksnoer, klass.
muz. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal.
IKON: 18.30 Kleur inf. over kerk en
samenleving. AVRO: 19.00 Aspec
ten; kunstrubr. 20.00 Nws. 20.05 Fa
cetten van een universeel mens:
Constantijn Huygens (1596-1787).
22.25 Orkest met zangsolisten, mo
derne muz. NOS: 23 00 (S) Met het
oog op morgen. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De vacaturebank. 18.10
(S) NOS-maal. TROS: 19.02 (S) Pos
ter. 20.02 (S) Soul Show. 22.02 (S)
Sesjun. 23 02 (S) Ahoy-Country Fes
tival 1978 23.50 (S) Lichte
gram.muz. 0 02 (S) De Hugo van
Gelderen show. 1.02-7.00 (S) De
Nachtwacht.
VRIJDAG 19 MEI
HILVERSUM I
KRO. 7 00 Nws. 7 02 Het levende
woord 7.08 (S) Gevar. progr. (7.30
Nws. 7.41 Echo). 8.30 Nws ö.jo
Gymn. voor de huisvrouw. 8 45 (S)
Gevar. progr. (10 30 Nws.). 11.00 (S)
Gesprekken. 12.00 (S) Gevar. progr.
<12.30 Nws. 12 41 Echo). 14 00 (S)
Gevar. progr. (15.30 Nws 16.00 (S)
Spreekuur. 17.00 (S) Souvenirs,
muz progr. 17.30 Nws. 17.32 Echo
magaz.
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nws. 7.11 Ochtend-
gymn. 7.20TeDeum Laudamus. 7.54
Op de man af. 8.00 Nws. 8.11 Hier en
Nu. 8.25 Vandaag vrijdag 9 00 Po
litiek en samenleving. NOS: 9.10
Spiegel van Belgie. 9.35 Waterstan
den. 9.40 Waar Amsterdam zyn eten
haalt. 10.00 De Taaishow 10.30
NOS-Jazzportret. 11.00 Nws. 11.03
Meer over minder. 12.30 Rech-
toprecht OVERHEIDSVOOR
LICHTING 12.49 Uitz. voor de
landbouw. NOS: 13 00 Nws NCRV
13 11 Hier en nu NOS: 13 30 Vonken
onder de as. 13 45 Onder de groene
linde. 14.00 Repertorium NOS-ko-
ren en -orkesten: Radio Kamer Or
kest en Omroep Kamerkoor - klass.
en moderne muz. 15.00 Verhaal.
15.30 Ingesloten uitgesloten, in
form. serie. 15 45 Zoeklicht op Ne
derland. VPRO: 17 00 Welingelichte
kringen. 17 45 SYMBIOSE VPRO.
17.55 Meded.
HILVERSUM III
EO 7.02 (S) Tijdsein. 9.03 (S) De mu
zikale fruitmand. 10.03 (S) Te elfder
ure. TROS: 1.03 (S) Gerard de Vries
draait op verzoek 12.03 (S) Neder
landstalige top 10 en kwiswijs.
NCRV: 13.30 (S) Pop-contact. 15 03
(S) Elpee-pop NOS: 16.03 (S) Natio
nale Hitparade.
HILVERSUM IV
NOS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Vroeg klas
siek: nieuwe grammofoonplaten.
9 00 Nws. 9.02 (S) Stof van eeuwen.
10.00 (S) Vrijdagmorgenconcert.
12.00 (S) Van het Nederlands Con
certpodium: pianomuz. EO 13.00(S)
Klankspiegel. 14 00 Nws. 14 02 (S)
Klankbord. 14.20 (S) Nederlandse
organisten spelen koraalbewerkin
gen. 14 45 (S) Woord der Waarheid.
VPRO: 15.00-17.00 Muziek-op-
