Andris Andreiko
duivelskunstenaar
op de 100 velden_
KRYPT0GRAM
Uit het kampioenschap
Europazegels
blijven
aan de orde
3 a a i
Oplossing vorige puzzel
slordigheid:
ZATERDAG 13 MEI 1978
EXTRA
PAGINA 37
Toen ik vorige week naar een
stanc(je voor het 'Probleem van
de week' zocht, stuitte ik op
enige partijen van de helaas
overleden Andris Andreiko
(1942-1976 en wereldkampioen
van 1968-1972). Bij het naspe
len van de partij Tunew-An-
dreiko, waaruit een fragment
tot „weekprobleem" gebom
bardeerd werd, kwam het in
drukwekkende van het spel
van Andreiko weer over mij.
Wat deze man voor moois heeft
laten zien, grenst aan het nau
welijks meer te bejubelen. An
dris speelde een spel dat zich
niet laat classificeren. Termen
als rommelig en strategieloos
en vooral geniaal benaderen
een beetje zijn spel, maar beter
is het om hem een duivelskun
stenaar op de honderd velden
te noemen, want dat is hij zeker
geweest.
Wit: E. Tjunew - zwart: Andris
Andreiko (Russisch kam
pioenschap 1959) 1. 34-30
17-21, 2. 40-34 21-26, 3. 30-25
11-17, 4. 45-40 18-23, 5. 32-28
23-32, 6. 37x28 26x37, 7. 41x32
12-18.8. 46-41 18-23!! Er zullen
weinig dammers op de wereld
zijn die zo'n zet spelen. Immers
volgens de theorieën heeft
zwart nu al een aardig nadeel,
want de lange-vleugel kan niet
tot ontwikkeling komen. An
dreiko trekt zich echter geen
lor aan van al de theoretische
ondingen. Hii wil dammen en
geen variantenboekjes naspe
len. 9.41-37 (niet 36-31 of 5(M5,
wegens de verrassende Slag bij
Haarlem) 17-21, 10. 36-31 7-12,
11.31-27 12-18, 12. 50-45 21-26,
13. 34-29 23x34. 14. 39x30. de
oud-wereldkampioen, de Rus
Koeperman vermeldt in het
boekje "Dammen met Koe
perman" dat wit het spel wil
vereenvoudigen met zulke af
ruilen.
Ik ben zo vrij dit te betwijfelen.
Tunew, overigens ook niet de
eerste de beste, weet m.i. waar
schijnlijk geen raad met het
sublieme spel van Andreiko,
waar geen enkel boekje ooit
over geschreven heeft. Het
antwoord van zwart (20-24) is
verre van een vereenvoudiging
en dit antwoord zal Tunew on
getwijfeld ingecalculeerd heb
ben. 14. 20-24, 15. 44-39 (en
niet 28-22 wegens het mooie
14-20)18-23,16.39-3413-18,17
34-29 23x34, 18. 40x20 15x24,
19. 47-41 18-23!! Alweer die on
definieerbare zet. Het moge
onderhand een klein beetje
duidelijk geworden zijn, wat de
bedoelingen van Andris zijn:
door de vele ruilen die wit heeft
gepleegd, heeft zwart een tem
poachterstand van tien. Dit
impliceert dat wit het nooit tot
gesloten klassiek mag houden.
En om het niet tot gesloten
klassiek te laten komen moet
wit gaan afruilen en dit kan al
leen op de korte vleugel van
zwart, die een excellente ver
dediging heeft. Het speltype
van wit voor de komende tien
tot twintig zetten staat dus min
of meer vast. Koppel dit aan
een rekenmachine a la Andrei
ko, die onwaarschijnlijke com
binaties kan uitvoeren, dan is
de kans groot dat wit in een
zetje tuimelt (of beter in een
enorme slagzet).
Ziet Tunew echter de combina
ties, dan wreekt de lange-vleu
gel opstelling van Andreiko
zich, want die is onderontwik
keld. De risiko's die de
oud-wereldkampioen neemt,
zijn erg groot, maan DAMMEN
IS MEER DAN ALLEEN
MAAR SCHIJVEN VERZET
TEN EN MEER DAN EEN
GOEDE POLSOEFENING!!!
en Andreiko hield ervan zijn
tegenspelers murw te spelen.
21. 41-36 9-13, (een zet die ge
heel op combinatie ingesteld is)
21. 37-31 26x37, 22. 42x31 8-12,
23. 48-42 12-18, (zie diagram).
Dit is de stelling van het
"Probleem van vorige week' en
toont Andris grote verradelijke
sluwheid. Op 49-44 zou wit
vernietigend verloren hebben
door 14-20, 18-22, 16-21 en
21-26 (een fraaie Coup Fabre)
en op 27-21 (16x27) 32x21
(23x32) 38x27 was 14-20, 2-8
gekomen. 24. 27-22 18x27 25
<3*
d 3
los J
o o ma
O ,3
'3
31x22 16-21 een combinatiezet
pur-sang, want op 36-31 zou
zwart prachtig winnen door
14-20, 21-27, 23x32 (38x27 ver
plicht), 6-11 en 11-17 en na
32-27 zou gevolgd zijn 23x32,
3-6. 13-18, 14-20, 8x37 en 37-42
met winst. Terug naar de partij:
26. 33-29 23x34,27.30x39 21-26,
28. 39-33 3-8, 29. 33-29 24x33,
30. 38x29 8-12, 31. 42-27 12-18!!
Het moet gezegd worden dat
Andreiko niets bereikt heeft,
maar de trucendoos lijkt on
uitputtelijk. 32. 25-20?? Loopt
erin! en is blijkbaar murw van
het vele gereken. 18x38, 33.
20x18 26-31!! Formidabel ge
zien. Op 36-27 komt 10-14 en
19-24 en op 37x26 volgt 38^42.
Tunew gaf dan ook terecht op.
Een zeldzame partij die alle
elementen van het ware spel in
zich herbergt moed en durf,
originaliteit en creativiteit en
de tegenstander op een uiterst
sportieve manier afmatten,
namelijk door de bordspan
ningen zo op te voeren dat hij er
niet meer tegen kan.
JOOP BURGERHOUT
Zoals verwacht werd ging de strijd om de Nederlandse
schaaktitel tussen de grootmeesters Jan Timman en
Genna Sosonko. De inhoud der partijen van Timman
laten echter een meer aanvallender stijl zien dan die
van Sosonko, vandaar dat ik in principe de gevechten
van Timman onder de loupe nam en ze voor onze
lezers ben gaan "uitwerken"
Het is echter een bekend feit. dat
Jan Timman in buitenlandse
toernooien tegen de beste
grootmeesters ter wereld zijn
grote kracht laat zien en uitste
kende resultaten boekt. In ei
gen land, in het bijzonder om
het persoonlijk kampioen
schap van Nederland (IBM en
Hoogoven liggen hem beter!),
pleegt hij de mindere goden
wel eens te onderschatten,
waardoor winststellingen ver
zanden in remise. Daar dit arti
kel werd gemaakt voordat de
winnaar bekend was hoop ik
over enkele weken nadere ge
gevens te verstrekken over de
andere deelnemers. Buiten de
"keien" Timman, Sosonko
Ree en Langeweg maakten een
aantal "hoofdklassers" hun
debuut in het toernooi te
Leeuwarden!
Wit: J. Timman
Zwart: C. Baljon
l.e2-e4c7-c5 2.Pbl-c3 ..Wil men
de platgetreden paden van de
Siciliaan enigszins vermijden,
dan is 2.Pc3 een goede zet,
waardoor een vroegtijdig f2-f4
wordt ingecalculeerd.
2... d7-d6 3. f2-f4 Pb8-c6 4.Pgl-f3
g7-g6 5.Lfl-c4 Lf8-g7 6.0-0 e7-e6
7.f4-f5-?
Stellig een verrassing voor zwart'-
Timman offert een pion om de
stelling in taktisch vaarwater te
loodsen. Goed was ook 7.d3,
waarmee de gesloten variant
van de Ciciliaan op het bord
komt
7 e6xf5 8.d2-d3 Pg8-f6 9.Ddl-
el 0-0 10. Del-h4 Pc6-d4 ll.Lcl-
g5 Lc8-e6.
Op Pc2: is Pd5! reeds beslissend.
De geofferde pion brengt wel
zijn rente op!
I2.Pf3xd4 c5xd4 13.e4xf5! d4xc3
Na 13 Lc4: 14.Pe4! gaat zwart
op de koningsvleugel de mist
in. Timman heeft de opening
zeer spitsvondig behandeld'
En niet Le5:? wegens Dc5+ enz
16 .c3xb2 17.Tal-el De7-c5+
18.d3-d4 Dc5-b4. Waarom zwart
niet Dc6 speelt is niet duidelijk.
19.Lg5xf6 Lg7xf6 20.Dh4xf6
Ta8-d8 21.h2-h4 Td8-d6 22.Df6-
f4 Td6-e6 23.Tel-e5! a7-a5 24.c2-
c3! Db4xc3 25.Te5xe6 b2-Bl
Dame 26.Tflxbl f7xe6 27.Df4-
e5 en zwart gaf op.
Wit: R. Hartoch
Zwart: J. Timman
7.e2-e4 e7-e5 2.Pbl-c3 Pg8-f6
3.Pgl-f3 Pb8-c6 4.d2-d4 e5xd4
5.Pc3-d5?!
Meestal een riskante onderne
ming. Gebruikelijk is Pd4: enz
5.. Pf6xe4 6.Ddl-e2 f7-f5
7.Lel-f4 d7-d6 8.0-0-0 Pc6-e7
9.Pd5xe7 Lf8xe7 10.g2-g4?
10. c7-c5 1 l.Lfl-h3? f5xg4 12.
De2xe4 d6-d5! 13.De4-e5 0-0
14.Thl-gl Le7-f6 15.De5-h5
g4xf3 16.Tgl-g3 Lf6-h4
17.Lh3xc8 Ta8xc8 18.Lf4-g5
Lh4xg5 19.Tg3xg5 Dd8-e8
(Zie diagram)
stelling na 19De8
Het is duidelijk dat zwart glad
gewonnen staat. Hij heeft maar
liefst 3 pluspionnen!
20.Dh5-h6 Tf8-f7 21.Tdl-gl Tc8-
c7 22.Tg5xd5 Tc7-e7 23.Kcl-dl
Te7-e5 24.Td5xe5 De8xe5 en
wit gaf het op (0-1).
Hier ziet men dat een poging tot
een experiment in de opening
(5.Pd5?!) tegen een Timman, -
die de theorie der openingen
zeer goed kent- meestal ver
keerd uitpakt
Wit: F. Kuijpers
Zwart: J. Timman
I.e2-e4 c7-c5 2.Pgl-f3 e7-e6 3.d2-
d4 c5xd4 4.Pf3xd4 Pg8-f6
5.Pbl-c3 Pb8-c6 6.Pd4-b5 d7-d6
7.Lcl-f4 (Deze zet betekent
meestal tempoverlies. Direct
Lg5 ziet er gezonder uit).
7 e6-e5 8.Lf4-g5 a7-a6 9.Pb5-a3
Lc8-e6 10.Pa3-c4 Ta8-c8 ll.Lfl-
d3 Lf8-e7 12.Lg5xf6 Le7xf6
13.Pc4-e3 Lf6-g5 14.Pe3-d5 0-0
15.0-0 Pc6-e7 (Tot nu toe heeft
wit uitstekend stand gehou
den) 16.Pd5e7+ Dd8xe7
17.Ddl-e2 g7-g6 18.g2-g3 h7-h5
19.Kgl-hl Lg5-f6 20.a2-a4 (Wit
heeft niets anders. Misschien is
Tadl solider) 20 Kg8-g7
21.Pc3-d5 Le6xd5 22.e4xd5 h5-
h4! 23.f2-f4 Tc8-e8 24.Tal-el
h4xg3 25.h2xg3 e5-e4!
26.Ld3xe4 Lf6xb2 27.De2-g4
De7-f6 28.f4-f5 g6-g5 29.Khl-g2
'Lb2-d4 30.Tfl-hl Tf8-h8
31.Thlxh8 Te8xh8 32.Tel-hl
(Te proberen was stellig Tbl)
Th8xhl 33.Kg2xhl Ld4-e3!
34.Khl-g2 Df6-c3 35.Dg4-e2
Kg7-f6 36.De2-d3 Dc3-el (Nu is
Timman in z'n element'.)
37.Kg2-f3 Le3-f2 38.Kf3-g4
Lf2xg3 39.Le4-g2 Del-e5! (Een
surprise) 40.Dd3xg3 De5xf5+
en wit gaf op. (0-1).
>Vit gaat mat.
Dit was een kleine impressie van
de stijl van Jan Timman, mo
menteel de beste speler van ons
land. Daar hij nog geen dertig
jaar is. verwacht de schaakwe
reld nog vele heldendaden van
hem, want uit zijn partijen uit
het buitenland is gebleken, dat
hij over een bijzondere gave
beschikt. Na Euwe en Daniël
Noteboom hebben wij geen
speler gekend die zo veelzijdig
is, al behoorden in vroeger ja
ren dr. Olland, Landau (in feite
een Pool), Weenink, jhr. Graaf
van den Bosch, Cortlever en
Van Scheltinga tot de "élite-
groep" van Nederland!
BISHOP
Horizontaal
1. Zij is veelomvattend met het
handwerk opgehouden.
6. Gut, S, waarom bent u zo
onbuigzaam?
10. Pak een zeef, E, die ook in de
Bijbel staat.
11. Ziekteverwekkende prik-
plant!
12. Een ongeluk in de pruimen-
tijd.
13. De sterkte is zonder thee in
elkaar gestort.
15. Hierdoor ziet u het beeld.
17. Ik hoor nu de reien dansen
en zingen.
19. Langs het plaatselijke
grietje moet u steeds bin
nenkomen.
21. Een zaak voor de boeg, S, en
dat is het.
22. Een kans in Amerika met die
plant.
24. Zich terugtrekken met een
vieze afscheiding bij het Rai-
gebouw.
27. Ons dagelijks voer komt van
de boer.
28. Is P een dier dat s winters
wel eens aan de goot hangt?
29. Dit is nu echt helemaal een
dier.
30. Vuurwegen tegen uitbrei
ding!
Verticaal
1. Het melkfabriekje!
2. Daarboven zijn als u niet
meer recht kunt lopen!
3. In de verte loopt een jongen.
4. En nu in de ar, C, zonder
wrok.
5. U moet het in-zwart maken
en er niet op achteruit gaan.
7. Ho, rat, stop voor de wet.
8. Wat wilt u geven?
9. Uw horlogewinkel zal
vrucht dragen.
14. Zo genoemd in de prome
nade.
16. De klap naar beneden komt
altijd van boven.
18. Stemmig is zij er bij inge
trokken!
20. De dief legt de lus er om
21. De spraak van de schapen,
zo te horen, kost geld.
23. Een insect en een
bouwwerk.
26. Trek het en voer het uit.
De eerste pnjs van 10 werd toege
kend aan mevrouw Van Kampen,
Noorderbuurtseweg 24 te
Zoeterwoude. De tweede prijs
van 7.50 werd toegekend aan
mevr. C. H. Tiesema-van Brin-
kom, Brucknerstraat 33 te Lei
den. De twee prijzen van 5 wer
den toegekend aan mevrouw C.
M. Slootweg-Martijn, Asterstraat
288 te Katwijk aan den Rijn en
aan de heer M. Guit, Johan de
Meesterstraat 43 te Voorburg.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
Oplossingen met in de linkerbo
venhoek vermelding "Kruis
woordraadsel" voor donderdag
zenden aan Redaktie Leidsch
Dagblad, Witte Singel 1, Leiden.
De Italiaanse grootmeester Be
nito Garozzo die in het kader
van de Volmac Toptraining de
bloem van de vaderlandse
jeugd onder handen heeft,
maakt het zijn pupillen niet
gemakkelijk. Bij de spellen van
een van de eerste weekeinden
had de maestro voor de helft
gecomponeerde problemen
verwerkt, waarvan sommige
duidelijk bekend waren bij de
spelers en andere veel minder
Bij deze laatste categorie wer
den dan ook beduidend meer
fouten gemaakt, overigens me
rendeels herleidbaar tot slor
digheid en niet nadenken.
H 8
B 3 2
O 6 4 3 2
A 10 7 6
43
9 7 5 4
10 9
O 10 8 6
O AH V 108 O B97
HB8 *5432
A VB 7 6 5 2
Q A H V
O 5
V 9
De bieding is gegaan: zuid 2
Sch-noord 2 SA; zuid 4 Sch-
noord 4SA (azen vragen); zuid 5
Ha (twee azen) - noord 6 Sch.
Als west komt u natuurlijk uit
met Ru A. Partner gooit hierop
de 7 en de leider de 5, de twee
laagst ontbrekende kaarten.
geen
943
O 10 5 4 3 2
A H 9 4 3
A V B 8 6 2 753
9 AH B82
B 7 O A H 9 6
V B 6 875
H 10 9 4
O V 10 7 6 5
O V 8
A 102
Het tweede tegenspelprobleem is
iets subtieler. U bent zuid en de
bieding is gegaan: west 1 Sch-
oost 1 SA; west 4 Sch. Uw part
ner start met KI A, u signaleert
uw doubleton, en partner ver
volgt met KI H en een kleine
klaveren. U troeft af, terwijl de
leider bekent. Ho, het is heel
snel gegaan, maar hoe stelt u
zich het verdere tegenspel
voor?
Als u daar nu over gaat nadenken
is het reeds te laat. Wat u ook
naspeelt, het contract is al'ge
maakt. De leider neemt de vol
gende slag, gaat twee keer naar
tafel met Ru A en H, snijdt twee
keer op Sch H en maakt zijn
contract. U hebt natuurlijk al
gezien hoe het wel had gemoe
ten. Zuid moet in de derde kla
verronde een ruitentje af
gooien! De leider kan dan
slechts één keer naar tafel om
de schoppensnit te nemen. U
speelt dan natuurlijk de 9 of de
10 en u maakt altijd nog twee
schoppenslagen.
Degenen die in het eerste spel a
tempo een tweede hoge ruiten
hebben gespeeld, onder het
motto "dat kan niets kosten"
hebben dat wel geweten. De
leider troeft af, speelt Sch AH,
troeft nog een ruiten af en
speelt Ha AHV en de res
terende troeven, hetgeen in
slag 11 leidt tot:
geen
C? geen
O 6
A 10
geen geen
geen geen
O V O geen
54 3
H B
7
geen
O geen
V 9
U mag beslissen of u afstand, gaat
doen van uw laatste ruiten of KI
H sec gaat zetten. Kortom, u
bent in dwang gespeeld, een
dwang die nooit had kunnen
ontstaan als u in slag 2 geen rui
ten had gespeeld en de leider
dus niet beide ruitens van uw
partner had kunnen wegtroe-
ven.
Erg moeilijk misschien, maar
d ^ar is het dan ook toptraining
BELGIE - Ook in deze rubriek
zullen de Europazegels onze
aandacht blijven vragen. De
Onze-Lieve-Vrouwenkathed-
raal van Antwerpen met de
bouw waarvan in 1352 een be
gin werd gemaakt staat op een
van de twee Europazegels af
gebeeld die afgelopen maan
dag, 8 mei, in omloop zijn ge
bracht. Deze veelkleurige zegel
heeft een waarde van 8 frank en
er zijn 10 miljoen stuks van ge
maakt. De afbeelding op de ze
gel is ontleend aan een gravure
van de Boheemse etser Wen-
ceslas Hollar (Praag 1607 -
Londen 1677(, die als vluchte
ling van 1644 tot 1652 in Ant
werpen verbleef.
De "Pont des Trous" te Doornik,
die in de laatste 25 jaar van de
13e eeuw werd gebouwd, staat
op de andere Belgische CEPT-
zegel in de waarde van 14 frank
(oplage 3 miljoen).
BONDSREPUBLIEK DUITS
LAND - De Westduitse Euro
pazegels zijn voor 22 mei op het
programma gezet en laten te
keningen zien van oude raad
huizen. Op de zegels achter
eenvolgens: 40 pfennig, het
oude raadhuis van Bamberg
(oplage 50 miljoen); 50 pfennig,
het oude raadhuis van Regen
sburg (oplage naar behoefte) en
70 pfennig, het oude raadhuis
van Esslingen am Neckar (op
lage 30 miljoen).
Eveneens op 22 mei verschijnt in
de Bondsrepubliek een zes-
kleurige zegel van 50 pfennig
die een van de bekendste
Duitse sagen in herinnering
roept, de Rattenvanger van
Hameln. De rattenvanger zou
in de dertiende eeuw de stad
Hameln aan de Wezer van een
rattenplaag hebben verlost. Hij
strafte de ondankbare inwo
ners daarna echter door met
zijn fluitspel ook de kinderen
de stad uit te lokken om ze
daarna in een hol in een berg op
te sluiten. De zegel laat de rat
tenvanger zien met daarachter
een stoet kinderen.
GUERNSEY - De Europazegels
van het Kanaaleiland Guernsey
die op 2 mei uitkwamen tonen
monumenten. Het in 1975 op
gerichte Prosperity-monument
wordt op een zegel van 5 pence
verbeeld. Dit monument is op
gericht ter nagedachtenis van
de 18 mensen die omkwamen
toen in de nacht van 16 op 17
januari 1974 het 2000 ton me
tende Cypriotische schip Pros
perity voor de rotsachtige kust
van Guernsey ten onder ging
Op de andere zegel - 7 pence -
de Victoria-toren, in 1846 ge
bouwd ter ere van het eerste
bezoek van de Britse vorstin
Victoria aan Guernsey
Op 2 juni 1953 in de West
minster Abbey prinses Eliza
beth tot koningin van Groot-
Brittannië gekroond. Om het
zilveren kroningsfeest van de
Britse vorstin luister bij te zet
ten heeft Guernsey (eveneens
op 2 mei) een zegel van 20 pence
uitgegeven met daarop, tegen
een blauwe achtergrond, de
beeltenaar van Elizabeth II in
zilver.
NOORWEGEN - De Noorse
CEPT-zegels die op 2 mei a&n
de loketten verkrijgbaar wer
den gesteld laten houten staaf-
kerken zien, waarvan de eerste
naar alle waarschijnlijkheid al
in de eerste helft van de 11e
eeuw werden gebouwd. Op een
zegel van 125 öre (rood) staat de
grootste nog bestaande staaf-
kerk van Noorwegen. Deze
kerk, die werd gebouwd in het
jaar 1250, is te vinden in Heddal
in de provincie Telemark. De
best bewaard gebleven staaf-
kerk, die in Borgund in de pro
vincie Sogn staat, komt voor op
een zegel van 180 öre (blauw).
De oplage van de 125 öre-zegel
is 9 miljoen stuks en die van de
zegel van 180 öre 2,5 miljoen
stuks.
MONACO - De Europazegels van
Monaco, in de waarden van 1,00
fr. en 1,40 fr., verbeelden res
pectievelijk de kathedraal van
Monaco en een totaalbeeld van
het vorstendom, gezien vanaf
de kust. Beide zegels zitten ook
in een miniatuurvelletje (12,00
fr.), vijf zegels van elke waarde,
gescheiden door een tus-
senstrook met tekst.
JOEGOSLAVIË - De post van
Joegoslavië kwam op 3 mei met
twee CEPT-zegels: een waarde
van 4,90 dinar waarop het uit
het begin van de 14e eeuw date
rende vestingstadje Gobulac
aan de Donau en een 10,00 di
nar-zegel waarop het midde
leeuwse klooster Saint Naum
aan het meer van Ohrid (Mace
donië).
HERO WIT
