Keulse stijl
als
export-artikel
Seizoen opslag levensvoorwaarde
Ervaringen van een zonne-huishouden
Massaproductie
in Nederland
verre toekomst
Huishouden
BJÖRN
WIINBLAD
EINDHOVEN - „Eén van de be
langrijkste conclusies is eigen
lijk, dat er in de bouwwereld
moet worden onderzocht hoe een
woning ook lekdicht kan blijven.
Na verloop van tijd komen er al
tijd weer kieren en scheuren.
Misschien moet je de oplossing
zoeken in een nieuw soort aan
sluitingen. We hebben er veel last
van gehad".
Professor ir. C. W. J. van Koppen is
één van de weinige mensen in
Nederland, die in een zonnehuis
woont, met zijn gezin. Op 13 no
vember 1976 betrok hij het huis, De zonnewoning heeft een vrij
j uniek systeem thermisch ge-
labaratorium van ongeveer een
half miljoen gulden, is identiek
aan de omstandigheden in een
huis met centrale verwarming.
„Je hebt een gewone thermos
taat, die je naar behoefte hoger of
lager zet. Toch is er wel wat ver
anderd. Je beseft, datje meer met
„buiten" te maken hebt. Je volgt
ook met meer belangstelling de
weerberichten", zo filosofeert de
professor.
Uniek
futuristisch maar doeltref
fend ontwerp aan de Kosmoslaan
in de Eindhovense wijk „De Luy-
telaar". Hij vertelt over zijn eerste
ervaringen, het eerste echte
stookseizoen door middel van de
gratis zonnestralen.
„Technisch valt er eigenlijk weinig
te vertellen om de doodeenvou
dige reden dat alle verwachtin
gen vrijwel kloppen. Warm water
was er genoeg, 's Zomers douch
ten we achter elkaar. Geen pro
bleem. Het water was altijd bo
ven de zeventig graden. In de
winter moesten we bijstoken,
zoals berekend", aldus Van Kop
pen.
Het leefpatroon in het huis annex
laagde opslag. Het zonnelicht
wordt opgevangen door een 52
vierkante meter grote collector,
die onder een hoek van 48 graden
tot bijna aan het maaiveld reikt.
Afgeschermd door glas bevindt
zich in deze verzamelaar materi
aal dat warmte aantrekt en vast
houdt.
Door deze absorberende laag lopen
buizen met water. Het warm ge
worden water wordt naar een op-
slagvat vervoerd. Daar wordt via
een luchtverhitter uitgeput, om
dat in het zonnehuis een lucht-
verwarmingssysteem zit.
„Bij vriezend weer krijg je een aar
dig effect", aldus Van Koppen.
„Het water is dan uiteraard be
vroren. Als nu de zon gaat schij
nen begint de vorstaanslag op het
glas langzaam te smelten. Op een
gegeven moment springt dan in
eens de installatie aan. Maar het
aardige is dat dat gebeurt nog
vóór alle aanslag is verdwenen.
De installatie werkt dan nog niet
op volledige capaciteit. Dat 'pro
ces duurt ongeveer een half uur".
Over de eerder genoemde kieren en
scheuren, die na enige tijd ont
stonden, vertelt de Eindhove-
naar „De feitelijke warmtebe
hoefte bleek enkele tientallen
procenten hoger te liggen dan de
tevoren berekende waarde. Voor
een deel kan dat worden terugge
voerd op luchtlekkage via enkele
kieren, die door de werking van
bouwmaterialen waren ontstaan.
In het najaar van 1977 zijn deze
gedicht. Aan het einde van het
stookseizoen kunnen we er wat
meer van vertellen".
Invloed
De sterkte en de richting van de
wind blijken een grotere invloed
op de werking van de collectoren
te hebben dan eerst werd veron
dersteld. Ook condensatie aan de
binnenzijde van de ruiten van het
zonnedak trad op. Enkele storin
gen (er moesten bijvoorbeeld au
tomatische ontluchters worden
gemonteerd, omdat vrij veel gas
uit het water vrij kwam) werden
verholpen.
Opvallend was, aldus Van Koppen,
dat het aansteken van de cv-ketel
voor de bijverwarming pas laat in
het njyaar behoefde te gebeu
ren". Dat was vorig jaar 27 okto
ber. Met de zon wordt ongeveer
de helft van het normale aardgas
verbruik gedekt.
Op de Technische Hogeschool van
professor Van Koppen wordt op
het ogenblik op diverse fronten
gewerkt aan zonne-energie. Een
probleem voor de zonnewoning
is nog altijd de opslag van de
elektriciteit. Het verschil tussen
dag en nacht kan nog wel worden
opgevangen, maar voor de peri
ode in de winter is de oplossing
nog niet in zicht.
„De meest rendabele toepassing is
het zwembad. Water houdt de
energie uitstekend vast. Een
zwembad op zonne-energie kan
nu al worden gebouwcK We heb
ben verder de mogelijkheden
onderzocht voor opslag in de
grond. Er is een eenvoudig sys
teem te bedenken: duizend pij
pen van 10 tot 25 meter lengte.
Het warme water stroomt
beneden, waar de warmte wordt
vastgehouden.
Grond is een slechte geleider, hoe
wel er wel een isolatielaag moet
worden gemaakt vlak onder de
oppervlakte. Het water komt ge
koeld naar boven en wordt ver
volgens weer verwarmd. Met de
warmte onder de grond zou je in
principe een groot deel van de
winter mee kunnen doorbren
gen. Bovendien is het een rede
lijk goedkope en eenvoudige
oplossing. We testen dit op het
ogenblik uit in onze labaratoria".
Voorwaarde
De seizoen-opslag lijkt een levens
voorwaarde voor -de zonnewo
ning. Evenals een goede ligging,
met de collector op het zuiden.
Een groot probleem, want de pla-
nalogen kunnen moeilijk alle
straten oost-west laten lopen.
Ook de energieprijzen bepalen de
haalbaarheid. De prijzen zouden
twee a drie keer hoger moeten
liggen. „Dat zou over enkele tien
tallen jaren kunnen gebeuren",
aldus Van Koppen, die voorlopig
toch maar adviseert de cv eens
een goede onderhoudsbeurt te
geven eer men aan zonnehuizen
gaat denken.
Zonne-energie moet de wereld
redden, zo vertelde onlangs
King Hubbert, Amerikaans ge
oloog. Hij zal het wel weten,
want dezelfde deskundige ver
klaarde twintig jaar geleden,
dat de Verenigde Staten door de
olievoorraden heen zullen ra
ken. Ook de Amerikaanse indus
trie geeft hem gelijk: de Boeing-
fabrieken hebben inmiddels
het plan gelanceerd satellieten
in de ruimte te bouwen voor het
opvangen van elektriciteit.
Rond het jaar 2000 zou de helft
van de energiebehoefte in de V.
S. daaruit gehaald kunnen wor
den.
De techniek om zonne-energie
vooralsnog op kleine schaal toe
te passen lijkt echter in de kin
derschoenen te staan. Overal ter
wereld verschijnen weliswaar
de zonnewoningen, die (deels) in
eigen energiebehoefte voorzien,
maar vooral in het Nederlandse
klimaat lijkt deze oplossing
verre toekomst. Om bij dat ma
gische jaar 2000 te blijven: in
Nederland streeft men er naar
dan één a twee procent van de
energiebehoeften te dekken uit
zonne-energie.
Dat zou betekenen, dat nieuwe
huizen na 1985 van een zonnecol
lector moeten worden voorzien.
Dat heeft zijn weerslag op de
ruimtelijke ordening: de hel-
lingshoek van de collector moet
optimaal zijn, er moet rekening
worden gehouden met de scha
duw enzovoorts. Kortom: be
stemmingsplannen moeten
worden aangepast, architecten
en aannemers kunnen een her-
scholingscursus volgen.
'De realiteit is" aldus deskundi
gen van de Technische Hoge
school Eindhoven "Dat we eerst
maar eens moeten gaan werken
aan een goede isolatie en verbe
tering van de verwarmingsap
paratuur. Pas dan kan ook
zonné-energie serieus worden
toegepast".
Een nieuwe kaasstolp, van kunst
stof, brengt Curver binnenkort
op de markt. De doos kan na
tuurlijk ook gebruikt worden om
er een salade of snack fris in te
houden. Of gebak zoals uit de foto
blijkt, maar of het banketbak-
kersprodukt zo'n lang leven is
beschoren, blijft een open vraag.
De hoge transparante stolp (in
groen of fumé) is met een bajo
netsluiting aan de bodem (wit,
bruin of rood) verbonden. Advie
sprijs 7,95. Daarvoor laat u dan
éénmaal 5 of 6 gebakjes bij de
banketbakker staan!
Behalve een kloeke transparante
maatbeker van een liter inhoud,
met duidelijke schaalverdeling
laten wij nog de nieuwe schoen
poetsdoos (allemaal van Curver)
zien. Minder dan een tientje voor
mensen die hun schoenen altijd
poetsen of voor hen die met de
beste voornemens daartoe be
zield zijn.
Keulse stijl als export-artikel. De rustieke,
boerenstijl die, vaak plomp, vormloos en
niet te tillen, vele huiskamers veroverde, is
op de terugtocht West-Duitsland, op de we
reldranglijst meubelexporteur nummer een,
toonde dit vrij overtuigend aan op de in
Keulen gehouden internationale meubel
beurs.
De beurs is de grootste ter we
reld, om in de superlatieven te
blijven, met in vijftien hallen
ruim vijftienhonderd deelne
mers waarvan de helft uit
Duitse fabrikanten bestond.
Een gigantisch pakhuis vol meu
belen, verdeeld over vaak de
gelijk afgesloten stands voor
een bezoek waarvan een wan
deling van zeventig km is ver
eist. Althans voor de nieuws
gierige perfectionist die geen
stand wil overslaan. Degene die
dit onwaarschijnlijke presteert,
zou met eremetaal bekroond
moeten worden.
Het Duitse meubel dat nu in
Keulen te kijk stond, blijkt een
luxe, elegante verfijning te
hebben ondergaan. Er sprak
een zorgvuldiger en zuiniger
omgang met het materiaal uit,
een specifieke aandacht voor
het detail dat technisch tot
comfortabele snufjes leidde, en
alom een sierlijker, zachte lijn-
voering.
Heinz Horstmann, de voorzitter
van de Duitse Bond van meu
belfabrikanten, had, ingenieus,
er al een nieuwe benaming voor
uitgevonden: de Keulse stijl.
Hij zag die als een synthese van
de (burgerlijke) Biedermeier-
stijl - die volgens Horstmann
niets met vilten pantoffels te
maken heeft - de Jugendstil en
de gelding van de functionele
Bauhausprincipes.
Hoewel aan deze uitspraak meer
fantasie dan fundament ten
grondslag lijkt te liggen, kun
nen we er niet aan voorbij, gaan
omdat de Duitsers als grootste
exporteurs hun stempel op de
trend van de meubelstijl in Eu
ropa drukken. Nederland is
daarbij de grootste klant van
onze oosterburen: wij tekenen
voor bijna een derde van hun
meubelexportpakket.
Het heeft dus wel zin, u te vertel
len hoe dat Duitse meubelaan
bod er in Keulen ongeveer uit
zag. Bruin eiken is en blijft
overheersen alhoewel de top
wel bereikt is. Naturel eiken
wint in sommige sectoren nog
aanbetekenis. Mahonie is
sterk op weg, weer populair te
worden, wellicht door het feit
dat palissander schaars en erg
duur is geworden. Bij de
kleinmeub'elen zijn taxis pere-
Bjöm Wiinblad is een veelzijdig
kunstenaar waarop de Denen
trots mogen zijn. Zijn aparte de
coraties op dagelijkse gebruiks
voorwerpen, als serviezen, vazen
e.d. zijn bekend en geliefd. Het
hobbel- en spaarpaardje in Ke
ramiek (zie foto) dat hij voor Ro
senthal ontwierp, geeft u een
voorbeeld van zijn stijl van wer
ken.
De dynamiek van de
moderne tijd is hier zelj's
middels de achterwand
de slaapkamer binnen
gedrongen. De in het
hoofdeinde ingebouwde
geluidsapparatuur sluit
daarbij wel goed aan.
(Ruf International).
Maar onlangs verraste hij toch nog
zijn bewonderaars met een collec
tie betoverende gobelinsbriljant
van kleur waarbij hij van een
tachtigtonig kleurenpalet ge
bruik maakte, dat wij u hier he
laas niet kunnen laten zien. Men
oude gobelinkunst kunnen noe
men die dateert uit het vijf-
tiende-eeuwse Parijs waar de
wolwever Gobelin woonde
De collectie die kleine en grote go
belins bevat, maakt thans een
toernee door de wereld met ten
toonstellingen in de grote steden.
De losse opbouw-bergelementen die alle vrijheid bieden tot een
eigen indeling naar behoefte, hebben als versiering smalle ronde
lijstjes gekregen (Productie: Nobilia).
en kersehout geliefd materiaal
terwijl het gebruik van note-
hout sterk is terug gelopen. In
tegenstelling tot de Scandina
vische landen en Italië blijft de
toepassing van vuren en gre
nen beneden de verwachting.
Deze houtsoorten worden
voornamelijk voor tienermeu
belen verwerkt.
Zowel bij de bekledingsstoffen
als (in mindere mate) bij leer
neigen de kleuren naar lichte
en pasteltinten. Alle denkbare
variaties tussen wit en geel,
zand- en zalmkleuren, worden
favoriet. Platweefsels, in steeds
betere kwaliteiten, gaan de
warme katoenen velours ver
vangen.
De uni-stoffen keren terug terwijl
de pop-kleuren volledig "uit"
zijn. De vondst van de "Keulse
stijl" hadden de Duitsers den
kelijk wel nodig want, hoewe
de export nog altijd groeil
neemt in import toch steeds
grotere vormen aan. Italië pro
fiteert daarvan het meest.
•k Houten keukens in de
rustieke stijl hebben nog
weinig aan populariteit
ingeboet. Deze Wideal-
keuken met massief eiken
fronten onderscheidt zich
door een voor dit genre
bescheiden ingetogen
lijn.
