Somberheid over schoonmaak Rijn
u
Kabinet in
problemen:
vad komt
weer een
week later
Diep vernederde vrouw
schoot haar man dood
Zwakzinnigenzorg stelt
zichzelf ter discussie
Ruurd (11) werd door
zijn moeder vergiftigd
Techno-Beurs 17 18 119
VAT 78
Kamer vindt gesloten verdragen een uiterste minimum
Kamer spaart procureur
CONFERENTIE OVER ONTWIKKELINGEN IN ZORG VAN INSTITUTEN
WOENSDAG 19 APRIL 1978
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (SP) - Het kabinet
raakt steeds verder verstrikt in de
netten van de vad. Op het laatste
moment is weer besloten de in
diening van het herziene wets
ontwerp over het individuele
deel van de vad bij de Tweede
Kamer een week uit te stellen.
Vrijdag nog zei premier Van Agt
dat dit ontwerp vandaag bekend
zou worden gemaakt. Via voorzit
ter Vondeling liet hij -de Tweede
Kamer gisteren weten dat het
volgende week woensdag wordt.
Minister Albeda van Sociale Zaken
heeft om dit uitstel gevraagd om
dat hij geschrokken is van de re
acties op de aankondigingen van
Van Agt en hemzelf dat er nu een
betere vad-regeling dan die van
het kabinet-Den Uyl op komst
was. Zowel uit kringen van de
vakbeweging als van politici bin
nen PvdA en CDA is uiterst nega
tief gereageerd op wat tot nu toe
naar buiten is gekomen over de
plannen van het kabinet met de
vad.
WOORDBREUK
De Tweede-Kamerfractie van de
Partij van de Arbeid is van plan
minister-president Van Agt te
vragen wat er nu allemaal aan
de hand is met het vad-wet-
sontwerp.
Kamerlid Dick Dolman wees er
gisteren op, dat in het debat over
de regeringsverklaring is be
loofd dat er voor 1 april een wij
ziging van het wetsontwerp van
het kabinet Den Uyl zou zijn. Nu
blijkt echter dat pas eind april
een nieuw wetsontwerp ter tafel
komt voor slechts een deel van
de vad-regeling.
De PvdA beschouwt dit als
woordbreuk van Van Agt en wil
hem daar zo snel mogelijk over
aan de tand voelen. Ook wil de
PvdA, dat het advies van de
Raad van State over de vad
waarin bezwaar wordt aangete
kend tegen de splitsing in een
individueel- en een algemeen
deel, openbaar wordt gemaakt.
Albeda wilde deze week de Kamer
een ontwerp presenteren voor
een individuele regeling voor de
.vermogens aanwas deling, die in
feite niet veel anders meer is dan
een wettelijk verplichte win-
stuitkerings-regeling. Extra win
sten zouden moeten worden uit
gekeerd aan de werknemers van
de desbetreffende bedrijven na
dat eerst de aandeelhouders ook
hun portie hadden gekregen.
Woordvoerders van diverse poli
tieke partijen en de vakbonden
noemden dit een "uitgeklede
vad" en voorspelden het kabinet
uiterst moeilijke tijden als een
dergelijk voorstel ingediend zou
worden.
Het oorspronkelijke voorstel ging
uit van het uitkeren van een deel
van overwinsten aan de werkne
mers van betrokken bedrijven
plus een storting van een ander
bedrag in een algemeen fonds,
waarvan alle Nederlandse werk
nemers konden profiteren.
De opbrengsten van dat fonds zou
den vooral gebruikt worden om
de pensioenen te verbeteren. Het
huidige kabinet heeft echter een
splitsing tot stand gebracht in het
individuele en het algemene
(collectieve) deel.
Minister Albeda was van plan deze
week het individuele deel aan de
Tweede Kamer te presenteren
met daarbij een brief, waarin de
uitgangspunten voor een alge
mene regeling werden uiteenge
zet. Die splitsing was echter in de
ogen van vakbonden, PvdA en
een deel van het CDA onaan
vaardbaar.
De manier, waarop Albeda werk
nemers van bedrijven, die grote
winstèn maken, daarvan wil laten
profiteren, houdt in feite niets
meer in dan een wettelijk ver
plichte regeling van winstdelin
gen, zoals die nu al door tal van
bedrijven gegeven worden.
Van het principe, dat extra grote
winsten ten goede moeten ko
men aan alle werknemers, is in
dat wetsontwerp niets meer terug
te vinden. Omdat noch in kringen
van de vakbeweging noch op het
Binnenhof deze regeling aan
sloeg, is men nu alsnog aan het
proberen tot een constructie te
komen, waarin het wetsontwerp
voor het individuele vad-gedeelte
tevens uitspreekt, dat in principe
elke werknemer recht heeft op
een deel van de overwinst van de
Nederlandse bedrijven.
Binnen het kabinet is men het er
echter nog steeds niet over eens
of dat algemene deel bekostigd
moet worden uit de rechtstreekse
overwinsten of dat er een extra
heffing op de vennootschapsbe
lasting moet komen.
ARNHEM (SP) - Nietsvermoe
dende winkelende Nijmege-
naren zagen op de vijftiende
december vorig jaar in de
drukke Broerenstraat plotse
ling een tenger donker
vrouwtje op een Turkse man
afrennen. Vlak achter hem
trok ze een klein pistool en
schoot hem neer. Terwijl de
man al levenloos op de grond
lag herlaadde ze haar wapen
en schoot nog eens het hele
magazijn leeg. Daarna gaf ze
het pistool aan een omstan
der. "Man moet dood. Drie
weken trouwen", zei ze in ge
brekkig Nederlands als ver
klaring voor de plotselinge
schietpartij.
Dit betekende meteen het einde
van het kortstondige huwe
lijk van de 27-jarige Turkse
gastarbeider Faruk Yildiz
met de nu 23-jarige Zehra, die
gisteren voor de rechtbank in
Arnhem vijf jaar gevangenis
straf tegen zich hoorde eisen
wegens het vermoorden van
haar man.
Het huwelijk was drie weken na
de sluiting op het Turkse con
sulaat in Rotterdam al spaak
gelopen. Later vertelde Faruk
dat hij Zehra alleen maar had
getrouwd om haar "aan zijn
vrienden te kunnen verko
pen", wat er na enkele weken
inderdaad op neer kwam dat
ze allerlei sexuele vernede
ringen moest ondergaan om
Faruks portemonnee te
spekken.
Al na veertien dagen kondigde
de Turk aan dat er maar su
persnel weer moest worden
gescheiden omdat zijn vrien
din Monika uit het nabij Nij
megen gelegen Duitse grens
stadje Kleef zwanger was en
hij met haar wilde trouwen.
Zehra weigerde, maar werd
onder bedreiging met een pis
tool gedwongen mee te gaan
om de zaken te regelen.
Daarna stond ze bij herhaling
aan bedreiging bloot. Getui
gen vertelden gisteren hoe
Faruk de boodschap liet
overbrengen dat hij haar hele
familie zou uitmoorden. Ook
zou ze al eens aan een ontvoe
ring zijn ontsnapt.
"Ik was doodsbang", vertelde
de kleine Zehra die
kelijk toch wel wat had gezien
in de vrouwenveroveraar die
haar op een dag op straat aan
sprak en maar meteen de
zelfde dag een huwelijk be
gon te regelen. "Daarom heb
ik eind 1976 een pistool ge
kocht".
Officier van justitie mr. M. L. de
Haas: "Het mag waar zijn dat
Faruk haar tot het diepst
heeft onteerd, doden mag
niet, zelfs niet volgens de ko-
Raadsman mr. Van Gaster
vroeg ontslag van rechtsver
volging. "Zij is door haar man
sociaal doodgemaakt doordat
hij haar zo snel al verliet. In
Turkije zou haar niets blijven
dan in een bordeel te belan
den. Van psychiater dr. Le-
loup hebben we gehoord dat
ze in een paranoia wereldje
leefde, buiten de werkelijk
heid. Onder de druk van een
psychische overmacht heeft
ze geschoten. Ze is zo verne
derd dat naar mijn idee zijn
dood rechtvaardig was".
Uitspraak over veertien dagen.
UTRECHT (SP) - De officier
van justitie bij de Utrechtse
rechtbank heeft een jaar ge
vangenisstraf en onvoor
waardelijke tbr geëist tegen
een 34-jarige vrouw uit het
Zuidhollandse plaatsje
Hoornaar.
De vrouw wordt ervan verdacht
haar elfjarige zoontje Ruurd
door vergiftiging om het le
ven te hebben gebracht.
Zij werd begin dit jaar in het
Academisch Ziekenhuis in
Utrecht betrapt toen zij haar
man probeerde te vergiftigen,
die daar was opgenomen om
dat hij hetzelfde ziektebeeld
vertoonde als zijn overleden
zoontje.
De rechtbank maakte vorige
maand reeds een begin met
de behandeling van de zaak.
De zitting werd toen echter
verdaagd om zekerheid te
krijgen over de vraag of de
overdosis medicijnen die aan
Ruurd werd toegediend do
delijk was. Intussen is vastge
steld dat dit het geval was.
De officier van Justitie, mevr.
Y. Kruyer, zei er niet van
overtuigd te zijn dat de vrouw
de opzet heeft gehad het kind
en haar man te doden. "Ze
wilde aandacht en probeerde
die op die manier te krijgen".
De officier achtte daarom al
leen mishandeling de dood
ten gevolge hebbend bewe
zen èn het toebrengen van
zwaar lichamelijk letsel.
De vrouw begon met het toe
dienen van het medicijn, dat
geen enkel spoor in het li
chaam nalaat, toen er pro
blemen ontstonden in het on
derwijzersgezin. Omdat de
pillen niet konden worden te
ruggevonden in het stoffelijk
overschot, bleef de doodsoor
zaak van Ruurd lang onbe
kend.
Men begon echter argwaan te
koesteren, toen de echtge
noot dezelfde ziektever
schijnselen ging vertonen. In
de medicijnen, die de vrouw
kreeg door een ziekte voor te
wenden, werd door de politie
een kleurstof gedaan. Die
werd inderdaad in het li
chaam van de man terugge
vonden. Tevens ontdekte een
politieman, die als pseudo-
patiënt naast de echtgenoot
op de ziekenzaal lag, dat de
vrouw haar echtgenoot pillen
gaf door ze heimelijk op te
lossen in de koffie.
Direct nadat de man de koffie
had gedronken kreeg hij de
inmiddels bekende aanvallen
en ging transpireren. Daarop
werd de vrouw gearresteerd.
Haar advocaat stak gisteren een
beschuldigende vinger uit
naar de huisarts die de vrouw
enorme hoeveelheden pillen
gaf en naar de recherche die
de vrouw had betrapt op het
vergiftigen van haar man. "De
kreet om hulp en aandacht
had veel eerder gehoord moe
ten worden".
Uitspraak 2 mei.
DEN HAAG (SP) - De Tweede Kamer ziet de eind 1976 tussen de oeversta-
ten gesloten Rijnverdragen als een uiterste minimum om de vervuiling
van deze slagader van Europa tegen te gaan.
DEN HAAG (SP) - Alle pogingen van de PvdA, PPR en PSP om procu
reur-generaal baron Van der Feltz voor zijn optreden in de zaak-Kalma
een veeg uit de pan te geven, zijn mislukt.
De fracties van CDA en WD - samen een meerderheid in de Tweede
Kamer - laakten tijdens het debat over de vroegere hoofdinspecteur van
de Rotterdamse politie wel op vele punten het beleid van de procureur-
generaal, maar vonden het onjuist om alleen hem in deze kwestie aan de
schandpaal te nagelen. Alle moties, die door de PvdA, PPR, PSP en D'66
werden ingediend, haalden geen meerderheid.
DEN" HAAG - Kamer
voorzitter Vondeling heeft
gisteren op het Binnenhof in
Den Haag uit handen van
Nico Schouten (links), secre
taris van de actiegroep
"Stop d% neutronenbom",
middels een oorkonde ruim
één miljoen handtekeningen
tegen de N-bom in ontvangst
genomen. Later werden tal
loze papieren zakken met
lijsten met handtekeningen
in het gebouw van de
Tweede Kamer gedepo
neerd.
'Beter iets dan niets', zo redeneerde
het PvdA-Kamerlid Rie de Boois
somber. 'Maar als de uitvoering
van de verdragen net zo traag
verloopt als de totstandkoming
dan kun je je afvragen of er nog
wel 'iets' is*.
Op 3 december sloten West-Duits-
land, Frankrijk, Luxemburg,
Zwitserland, Nederland en de EG
drie verdragen in verband met
het tegengaan van de verontrei
niging van de Rijn. Het eerste be
treft de samenwerking tussen de
Internationale Rijncommissie en
de EG, het tweede regelt de be
scherming van het Rijnwater te
gen chemische stoffen en het
laatste betreft specifiek de ver
vuiling door de lozing van zout in
de Rijn. De verdragen moeten
door de parlementen van de oe-
verstaten worden goedgekeurd.
Het gevecht om een schonere Rijn
stuit vooral op de halsstarrige
houding van de Franse regering.
De Franse Kalimijnen in de Elzas
lozen jaarlijks zeven miljoen ton
zout in de Rijn. Volgens het ver
drag zou Frankrijk een deel van
dat zout (door inspuiting) onder
gronds moeten opslaan. Boeren
en milieugroepen in Frankrijk
maken hiertegen bezwaar, omdat
dit volgens hen het grondwater
zou aantasten. De Franse rege
ring is daardoor nog steeds niet
begonnen met het opslaan van
een deel van de afvalzouten.
CDA-woordvoerder Eversdijk
vond dat Frankrijk haar binnen
landse besognes niet mocht ge
bruiken om internationale af
spraken niet na te komen. 'Ne
derland heeft aanzienlijke bedra
gen aan Frankrijk overgemaakt
(22 miljoen gulden) en Frankrijk
heeft daardoor de plicht de af
spraken na te komen', meende
Eversdijk. De bezorgdheid om
Frankrijk wordt door de andere
partijen gedeeld.
Nederland moet een voortrekkers
rol vervullen bij het tegengaan
van de Rijnverontreiniging, vond
D'66'er Ineke Lambers-
Hacquebard. In onderhandelin
gen met andere oeverstaten moet
Nederland zich hard opstellen, zo
betoogde zij, en zeker geen water
meer bij de wijn doen.
Dat was volgens PPR-woordvoer-
der Leo Jansen toch al te veel ge
beurd. Er wordt in de Rijnver
dragen teveel uitgegaan van de
economische belangen van de
vervuilers en niet van milieube
langen. PvdA-woordvoerster De
Boois viel hem daarin bij. Beiden
hekelden het gebrek aan open
baarheid van de lozingsgegevens.
'Zowel overheden als bedrijfsle
ven zijn kennelijk bang voor poli
tieke en economische druk', zei
Rie de Boois.
WD'er Tripels wees op het steeds
groter wordende fosfaatpro
bleem in de Rijnmond. Fosfaat
verpest de voor het milieu nood
zakelijke algengroei in stilstaand
water (zoals de IJsselmeer). Vol
gens Tripels moet Nederland het
voortouw nemen bij het wegne
men van alle fosfaten uit het ste
delijk afval water (in wasmidde
len zit fosfaat) om op internatio
naal niveau zich voor deze zaak
sterk te kunnen maken. Verder
pleitte hij voor een internationaal
milieuschadefonds, dat uitkerin
gen zou moeten doen aan mensen
die door vervuiling schade heb
ben geleden. De vervuiler zou de
onkosten moeten betalen. Ver
haal halen via de rechter, zoals de
stichting Rijnwater voor de
Westlandse tuinders poogt, is
volgens Tripels te omslachtig en
te duur.
LEIDEN - De begeleiding
van gezinnen die thuis een
geestelijk gehandicapt
kind hebben wonen, krijgt
steeds meer aandacht. De
zwakzinnige wordt min
der gauw uit huis ge
plaatst. En als het dan toch
zover komt, wordt er bij
voorkeur gestreefd naar
een kortdurig verblijf in
één of ander instituut voor
zwakzinnigenzorg.
Het is een trend die te maken heeft
met een veranderende visie op de
zwakzinnige in de samenleving.
Steeds minder is hij primair een
mens met gebreken waaraan iets
gedaan moet worden. En steeds
meer wordt hij iemand die in rela
tie met medemensen de kans
moet krijgen zichzelf te zijn. "Het
lijkt er wel eens op alsof een
zwakzinnige niet zwakzinnig
mag zijn", zoals de directeur van
een zwakzinnigeninrichting het
onlangs kernachtig uitdrukte.
Het zg. "relationele model" of
"groeimodel" (de zwakzinnige
mogelijkheden bieden om in re
latie met anderen tot ontplooiing
te komen) begint het zg. "defect
model" (de zwakzinnige heeft
gebreken, die door middel van
specifieke voorzieningen zoveel
mogelijk opgeheven moeten
worden) te verdringen. Maar dat
gaat moeizaam. Bij de instituten
voor zwakzinnigenzorg uit het
zicff vooralsnog in experimenten,
zoals bij De Hafakker in Noord-
wijkerhout, waar straks een dorp
zal verrijzen voor zowel zwakzin
nigen als "gewone" mensen. Het
groene licht van Den Haag voor
de bouw moet echter, na al ge
ruime tijd wachten, nog steeds
komen.
Aan de andere kant van de lijn zit
ten de grote geïsoleerde institu
ten. Instituten waar de mensen
worden beziggehouden met al
dan niet creatieve arbeid en the
rapieën. Soms in een omgeving
met grote stiltes en sprankelende
bossen. Soms ook ondergebracht
op het terrein van een psychi
atrisch ziekenhuis (zoals de
Voorgeesten bij Endegeest), ter
wijl er bij de zwakzinnigen geen
"psychiatrische nevenindica
ties" te bespeuren zijn. Van
kleinschaligheid en pogingen tot
integratie is in dit soort instituten
soms weinig te merken.
Sinds de Dennendal-affaire in 1974
zijn de discussies in de zwakzin
nigenzorg over integratie, de
fectmodel, relationeel model en
gezinsbegeleiding in alle hevig
heid losgebarsten. A.s. vrijdag en
zaterdag stelt de zwakzinnigen
zorg zichzelf ter discussie. Dat zal
gebeuren op een tweedaagse con
ferentie in "De Leeuwenhorst" te
Noordwijkerhout, die georgani
seerd wordt door het Nederlands
Genootschap ter Bestudering
van de Zwakzinnigheid en
Zwakzinnigenzorg (NGBZ) en de
Vereniging Johannes-Stichting
(van de Hooge Burch in Zw'am-
merdam), die negentig jaar be
staat.
Op de conferentie, die zal worden
geopend door staatssecretaris
Veder-Smit, zullen zo'n 350 wer
kers, ouders en vertegenwoordi
gers van de overheid zich kritisch
gaan bezinnen op "De instituti
onele zwakzinnigenzorg, nu en
straks".
Een studiegroep die de conferentie
voorbereidde, is nogal hoopvol
gestemd. "Wij willen proberen
het beleid voor de zwakzinnigen
zorg te beïnvloeden met de resul
taten van de conferentie. En ik
ben daar niet hopeloos over", al
dus dr. J. Hoeing inspecteur voor
de zwakzinnigenzorg van de Ge
neeskundige Hoofdinspectie
voor de Geestelijke Volksge
zondheid van het ministerie.
Het is echter de vraag of de verant
woordelijke minister mevrouw
Gardeniers zich iets van de resul
taten van de conferentie zal aan
trekken. Want de broekriem
wordt nog altijd zeer krachtig
aangehaald. Kort geleden liet ze
zich nog negatief uit over financi
ële steun ten behoeve van de zg.
ambulante zorg voor zwakzinni
gen. In de praktijk hebben zich
hier meestal sociaal-psychiatri
sche diensten mee belast. De am
bulante zorg wordt, in tegenstel
ling tot de zwakzinnigenzorg in
de instituten, niet betaald uit de
pot van de Algemene Wet Bij
zondere Ziektekosten (AWBZ),
maar moet uit subsidies komen.
En dat zit er kennelijk voorlopig
niet in.
Volgens de studiegroep kunnen er
bij de zwakzinnigenzorg in de in
stituten inmiddels flink wat
vraagtekens worden gezet. Dat
geldt bijvoorbeeld voor het fi
nancieringssysteem, waarbij
vraag en aanbod soms belangrij
ker lijken dan de opvang en be
handeling van de geestelijk ge
handicapte.
Een ander probleem is dat de insti
tuten geheel zelfstandig hun op-
namebeleid kunnen bepalen.
Bovendien zijn de plaatsingsmo
gelijkheden gering en is het ge
hele opnamebeleid op dit ogen
blik niet of nauwelijks te coördi
neren.
Uit de praktijk blijkt verder dat
zwakzinnigeninstituten nogal
eens gekoesterd worden als
werkgelegenheidsobjecten. Dr.
Hoeing: "Iedere burgemeester
die een inrichting kwijt raakt,
komt dan klagen dat daarmee zo
veel werkgelegenheid verloren
gaat. Maar wij weigeren om het
werkgelegenheidsaspect in
ogenschouw te nemen. Het gaat
tenslotte om de geestelijk gehan
dicapte mens, dat wordt vaak
vergeten".
Op het ogenblik verblijven er zo n
26.500 zwakzinnigen in institu
ten. Van hen gaan er maar heel
weinig terug naar huis. De stu
diegroep vindt dat ook deze om
standigheid tijdens de conferen
tie aan de orde moet komen. Ver
der vindt de studiegroep dat ou
ders van geestelijk gehandicapte
kinderen zonder enige beïnvloe
ding van buitenaf moeten kun
nen kiezen uit het voorzienin
genpakket dat voor handen is.
Daarvoor is nodig dat zij goed
geïnformeerd worden. En daar
voor is ook nodig dat de ambu
lante zorg en gezinsbegeleiding
goed op poten worden gezet. En
dat kost geld.
WIM WIRTZ
NORFOLK (VS) - Henriëtte van
der Klaauw, dochter van de minis
ter van buitenlandse zakenvervult
op het ogenblik in het Amerikaanse
Norfolk de rol van Azalea-konin
gin. Het plaatselijke Azalea
festival dtiurt tot 23 april: tot dan
mag Henriëtte zich koningin blij
ven 1
Nieuw apparaat voor
snelheidscontrole
DRIEBERGEN (ANP) - De Alge-
mene Verkeersdienst Rijkspoli
tie in Driebergen heeft voor de
snelheidscontrole een nieuw
model radarapparaat in gebruik
genomen. Het nieuwe apparaat is
veel kleiner van afmeting dan het
oude waardoor het ook geplaatst
kan worden in personenauto's.
De AVD is daarom van plan de
bekende busjes welke nu nog
worden gebruikt bij de controle
op de maximum-snelheid op
autosnelwegen te vervangen
door personenauto's in verschil
lende uitvoeringen. Hierdoor zal
het opvallend element van deze
controles vervallen.
machines en
gereedschappen
voor metaal- en
houtbewerking,
lastechniek, verbindingstechnieken van metalen
JAARBEURSHALLEN - UTRECHT Dagelijks v
vakbeurs algemene toelevering
Dagelijks van 9.00 -17.00 uur.
IRENEHAL-UTRECHT
