Engeland in rep en roer om prinses Margaret
Uiteenlopende reacties
op besluit van Carter
Pinochet slachtoffer eigen moordlust?
Terugtrekking van Israël
uit Libanon onvoldoende
Uitstelproduktie neutronenbom
Leden ANC
in Pretoria
veroordeeld
Affaire-Letelier brengt Argentijnse dictator in moeilijkheden
ZATERDAG 8 APRIL 1978
BUITENLAND
PAGINA 9
Prinses Margaret: liever pleziertjes dan koninklijke plichten?.
Londen (SP) - Diepe discussies
binnen de muren van Windsor
Castle, de officiële residentie van
de Britse koninklijke familie.
Scherpe, om niet te zeggen
schrijnende opmerkingen van
anti-koningsgezinde parlemen
tariërs en hele reeksen boze brie
ven in de daarvoor bij uitstek ge
schikte kolommen van de deftige
en eerbiedwaardige Times. Al
weer dagen lang heeft Engeland
het over de 47-jarige prinses
Margaret, wier omstreden rela
ties met de zestien jaar jongere
popster en playboy Roddy Lle
wellyn aanleiding zijn voor een
heftige campagne tegen haar of
ficiële rol als volwaardig lid van
de koninklijke familie.
Door
Haye Thoms
Moet zij die rol nu voortzetten of is
het maar beter dat zij voortaan
haar eigen weg kiest, wat onmid
dellijk zou inhouden dat zij af
stand doet van haar officiële ver
plichtingen en uiteraard de jaar
lijkse toelage van 300.000 gulden
die daaraan is verbonden.
Ditmaal is het echt niet alleen de
notoire anti-monarchist, het so
cialistische Lagerhuislid Willie
Hamilton die krachtig zijn stem
blijft roeren over die toelage. Ook
groot aantal respectabele
Lords en zelfs verschillende
hoogwaardigheidsbekleders
binnen de Anglicaanse kerk heb
ben zich uitgesproken, want over
wat prinses Margaret nu net wél
of niet kan doen als prominent lid
van de Engelse koninklijke fami
lie, wordt hier uiteraard heel ver
schillend gedacht. Aangezien tot
nu toe de koninklijke familie zelf
hierover, naar buiten althans, na
drukkelijk heeft gezwegen, is er
sprake van uiterste verwarring en
heerst er dus bruikbare termiek
voor de meest intrigerende ge
ruchten. Allereerst, zo wist men
te melden, had de koningin, die
zeer gesteld is op haar zuster, te
neinde raad prinses Margaret
toch maar een ultimatum gesteld.
Of de relatie verbreken met
Roddy Llewellyn, of zich terug
trekken op het openbare leven en
haar "officiële" verplichtingen
als lid van de koninklijke familie.
Woordvoerders van het hof wilden
deze geruchten niet bevestigen,
maar spraken ze toch ook niet te
gen. Dus ging het hitsige spel van
gissen onverminderd verder en
wist de Mirror, Engelands meest
gelezen dagblad, uit zeer be
trouwbare bron te melden dat
Prins Philip, echtgenoot van ko
ningin Elisabeth, zijn geduld met
zijn koninklijke schoonzuster
heeft verloren.
Prins Philip had zich destijds, al
dus de Mirror, al vreselijk geër
gerd aan de tenslotte verboden
omgang van de prinses met de
gescheiden Peter Townsend.
Bijna twintig jaar later kwam de
breuk in het huwelijk met Lord
Snowdon, de ex-fotograaf Tony
Armstrong-Jones, dat juist prins
Philip tot het laatste toe heeft
willen redden om de schade voor
de Britse monarchie zoveel mo
gelijk te beperken. Prins Philip
zou nu razend zijn en prinses
Margaret letterlijk te verstaan
hebben gegeven dat als zij al het
goede werk van de andere leden
van de koninklijke familie blijft
negeren zich maar beter kan te
rugtrekken uit haar officiële ver
plichtingen.
Desnoods met behoud van het
fraaie Kensington Palace in Lon
den, waar zij op rijkskosten
woont en waaraan zij zeer ge
hecht is. Geruchten, gissingen?
Vast staat in ieder geval wel dat
heel het rumoer rondom prinses
Margaret de Britse koninklijke
familie wel degelijk zorgen baart
en dat hierover uitvoerig gespro
ken is toen premier Callaghan
deze week een van zijn vaste be
sprekingen voerde tnet de konin
gin op Windsor Castle.
Daar bevindt zich ook nog steeds
prinses Margaret zelf, die zoals
het officieel heet, herstellende is
van een zware griepaanval, die
haar onder meer verhinderde de
officiële plechtigheid bij te wo
nen, waarin haar 13-jarige doch
ter Lady Sarah Armstrong-Jones
haar geloofsbelijdenis in de Ang
licaanse kerk aflegde. Volgens
woordvoerders van het hof is de
prinses door de hele gang van za
ken danig van streek, wat dan
weer de ridderlijkheid van vele
supporters inspireert.
Want terwijl de anti-monarchisten
luidruchtig spreken over no
blesse oblige en dat als de prinses
rijkelijk uit de staatskas krijgt be
taald en voor haar gerust andere
en vooral strengere maatstaven
mogen gelden dan voor de ge
wone man, nemen zij het in de
meest uiteenlopende manieren
voor haar op.
Woorden als hypocrisie en dubbele
maatstaven liggen daarbij
leefde haar opvolger William IV
samen met een actrice en had hij
tien onwettige kinderen. George
V, een toonbeeld van recht
schapenheid, hield zijn zoon Ed
ward VIII dusdanig onder de
duim, dat hij later uitsluitend viel
voor getrouwde vrouwen en
tenslotte zijn eigen maitresse
ontrouw werd.
Kortom, de discussie spitst zich
alsmaar toe, niet in het minst nu
een opinie-peiling heeft uitgewe
zen dat steeds meer Engelsen
vinden dat prinses Margaret door
haar nogal eigenzinnige levens
wandel in het algemeen en de
omvang van de popster Llewel
lyn in het bijzonder, haar reputa
tie als lid van de koninklijke fa
milie schade berokkent.
i de mond en zelfs zijn er die Tot
er de geschiedenis bij halen
aan te tonen dat de koninklijke
familie lang niet altijd het onaan
tastbare instituut is geweest, dat
zich als een lichtend voorbeeld
boven de zwakten en vergissin
gen van de gewone stervelingen
heeft verheven. Gedurende de
afgelopen 200 jaar hebben zich in
de gedragspatronen van diverse
Britse monarchen vele pijnlijke
verschillen voorgedaan.
Was George III een eerlijk en toe
gewijd familievader, zijn opvol
ger George IV bleek nadrukke
lijk het tegenovergestelde. Ter
wijl koningin Victoria altijd heel
gelukkig is getrouwd geweest,
dit jaar heeft zij slechts
twaalf officiële verplichtingen
uitgevoerd, beduidend onder het
gemiddelde van om en nabij de
115 per jaar. Het lijdt geen twijfel
dat vooral dit punt een bron van
grote irritatie is en dat de prinses
ten aanzien daarvan en al het ru
moer over het privéleven zelf een
einde kan maken door al haar of
ficiële taken uit te voeren met de
zelfde energie en charme, die
haar lange tijd zo'n grote popula
riteit bezorgden. Aangenomen
mag worden dat premier Cal
laghan met het oog op de nieuwe
koninklijke toelage, koningin
Elisabeth ook in deze zin heeft
geadviseerd.
WASHINGTON/
MOSKOU/BRUSSEL
(Reuter, AP, DPA, UPI,
AFP, SP) - De beslissing
van de Amerikaanse pre
sident Carter om de pro
duktie van de neutronen
bom uit te stellen heeft tot
uiteenlopende reacties
geleid. De Navo toonde bij
monde van secretaris-ge
neraal Luns „begrip", de
Britse regering betuigde
zijn steun, en de Duitse re
gering liet in voorzichtige
bewoordingen van zijn
teleurstelling blijken. Een
reactie van Rusland is nog
uitgebleven.
Het besluit van Carter werd giste
ren door het Witte Huis bekend
gemaakt. De president heeft aan
gegeven dat zijn besluit tot uitstel
nog geen afstel behoeft te bete
kenen: hij gaf aan het Pentagon
opdracht om door te gaan met de
ontwikkeling van raketten,
waarop de neutronenkop even
tueel in de toekomst gemonteerd
kan worden. Carter verklaarde
dat het later te nemen besluit
over de produktie van de neutro
nenbom „zal worden beïnvloed
door de mate waarin de Sovjet-
Unie blijk geeft van terug
houdendheid in haar conventio
nele en nucleaire bewapenings
plannen en legering van troepen
die van invloed zijn op de veilig
heid van de Verenigde Staten en
West-Europa".
Voordat het nieuws over Carter's
besluit bekend was gemaakt, had
de Russische president Brezjn-
jew zijn standpunt over de
neutronenbom nog eens her-
Volgens Brezjnjew verhoogt de
granaat de kans op een kernoor
log. Het is er, zo zei hij, de Ver
enigde Staten en enkele andere
Navo-landen om te doen de gra
naat onderwerp van onderhan
delingen te maken en om hem te
verbinden met zaken die er totaal
geen verband mee huuden.
Brezjnjew zei dit tijdens een be
zoek aan de kruiser Admiraal
Sinjanin, als onderdeel van zijn
reis naar Siberië en het Russische
verre oosten. In zijn toespraak tot
de Jantjes van de kruiser verweet
de partijleider de Verenigde Sta
ten een „besluiteloos en incon
sequent" beleid te voeren bij de
onderhandelingen over een be
perking van de strategische wa-
Feitelijk verweet Brezjnjew de
Amerikaanse regering niet sterk
genoeg te zijn om bepaalde con
servatieve stromingen in het land
de baas te kunnen. „De zaak is dat
de Amerikaanse regering blijkt
geeft van besluiteloosheid en in
consequentie en achterom kijkt
naar kringen die vanaf het eerste
begin tegen deze overeenkomst
(Salt-akkoord) waren en die alles
doen wat zij kunnen om haar te
dwarsbomen om zo hun handen
vrij te hebben voor een beperkte
kernbewapeningswedloop".
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Vance gaat
op 20 en 21 april naar Moskou.
Vance zal in de Russische hoofd
stad met zijn collega Gromyko
uitsluitend spreken over de
Salt-onderhandelingen. Volgens
de woordvoerder van het State
Department is het niet helemaal
uitgesloten dat ook andere on
derwerpen, zoals de neutronen
bom, aan de orde komen.
Navo
De Navo heeft „begrip" voor Car
ters besluit de produktie van het
neutronenwapen uit te stellen.
Na een bijeenkomst met de
Navo-ambassedeurs in Brussel
verklaarde Navo-secretaris-ge-
neraal Luns dat de verdere be
sluitvorming rond het neutro
nenwapen afhankelijk moet zijn
van de matiging die de Sovjet-
Unie betracht in haar bewape
ning en haar troepensterkte.
Luns meende dat het Ameri
kaanse besluit zeker ook beïnv
loed is door de „emotionele golf'
van de laatste weken. Maar hij
meende niet dat de reacties in de
hoofdsteden van de Navo-landen
zullen afwijken van het Navo-
standpunt.
VOI SAFARI LODGE UPI) In alle rust kopt een tamme wilde olifant bij de Voi Safari Lodge in Kenya de bal
terug, welke hem door geconcentreerd koppende amateurs van een plaatselijke voetbalvereniging werd aange
speeld. Na een tijdje hielden de vriendelijke viervoeters de lichte training voor gezien en verdwenen in het
struikgewas.
Waldheim: Ontoereikend
PRETORIA (DPA/reuter) - Het
Zuidafrikaanse hooggerechtshof
heeft zes leden van de verboden
Afrikaanse Nationale Raad
(ANC) veroordeeld tot gevang
enisstraffen variërend van zeven
tot 14 jaar. Het hof ging niet in op
een eis tot het uitspreken van de
doodstraf van de openbare aan
klager
Na het uitspreken van het vonnis
verhief het zestal de rechterarm
met gebalde vuist en riep
"Amandla" (macht). De kreet
werd door vele zwarte bijwoners
van het proces overgenomen.
Van de veroordeelden hadden er
drie "toegegeven" een militaire
opleiding te hebben gehad in de
Sowjet-Unie. Eerder waren zes
andere verdachten ontslagen van
rechtsvervolging.
De rechtszaak sproot voort uit een
incident in 1976 waarbij vier
zwarten in de buurt van de grens
met Rhodesië die kort tevoren
waren gearresteerd, ontsnapten
doordat zij een handgranaat in
een politieauto wierpen.
Harttransplantatie
in V.S. geslaagd
RICHMOND (UPI)-Chirurgen van
het 'Medical college of Virginia'
in Richmond hebben een hart
transplantatie-operatie uitge
voerd die vier uur heeft geduurd
en die met succes is bekroond. De
recipiënt was een jongen aan wie
van tevoren was meegedeeld dat
hij de operatie misschien niet zou
overleven.
De 16-jarige Brian R. Belleau uit
Dracut in Massachusetts is de
jongste van de 23 ontvangers van
een nieuw hart in het MCV ge
worden, sinds dit bijna tien jaar
geleden met hartoverplantingen
begon.
fik
r JERUZALEM (AP) - Gregory Peck en Frank Sinatra bri
'egin. De Amerikaanse sterren verblijven momenteel in I.
NEW YORK (AP, AFP, UPI) - VN-
secretaris-generaal Waldheim
heeft het Israëlische plan voor
gedeeltelijke terugtrekking van
zijn troepen uit Zuid-Libanon on
toereikend genoemd.
In een verklaring liet Waldheim we
ten dat het plan niet beantwoordt
aan een resolutie van de Veilig
heidsraad, waarin tot onmiddel
lijke en volledige terugtrekking
van de Israëlische troepen wordt
ogperoepen.
Israël liet de Verenigde Naties
donderdag weten dat het vol
gende week met een gedeelte
lijke terugtrekking van zijn troe
pen zal beginnen. De eerste fase
betreft echter alleen Israëlische
militairen in de oostelijke sector
van het Israëlische front in zuid-
Libanon. Deze troepen zullen de
posities, die inmiddels door sol
daten van de VN-vredesmacht
zijn ingenomen, verlaten maar
nog niet naar hun eigen land te
rugkeren.
De PLO beschouwt het plan van Is
raël als een loos gebaar, zo liet de
officiële woordvoerder van deze
Palestijnse bevrijdingsorganistie
in Beiroet weten. "Israël speelt
het oude spelletje van vertragen
door te proberen de druk van de
wereldopinie te verminderen,
terwijl het alle strategische pun
ten in handen houdt", zei hij. De
Libanese regering heeft nog geen
commentaar gegeven.
VN-woordvoerder Giuliani maakte
gisteren verder bekend dat twee
Noorse pelotons van de VN-vre
desmacht tijdelijk zijn terugge
trokken uit posities in district
Kaoula, nadat zij gisterochtend
vanaf de andere zijde van de ri
vier Litani onder vuur waren ge
nomen. De VN-soldaten zouden
het vuur niet beantwoord heb
ben.
Een VN-woordvoerder maakte
eveneens bekend dat de PLO ak
koord is gegaan met de teruggave
van de lichamen van vijf Israëli
sche soldaten, die woensdag in
een Palestijns gebied in Zuid-Li
banon werden doodgeschoten.
De teruggave van de lichamen
aan Israël zal geregeld worden
door het internationale Rode
Kruis.
Volgens het Israëlische leger zijn
bij de schietpartij drie militairen
om het leven gekomen.
Zuivering in
politiekorps
HONG KONG (Reuter) - In het ka
der van een corruptiebestrij-
dingsaqtie onder leiding van
gouverneur Maclehose zijn 118
leden van het politiekorps van de
Britse kroonkolonie Hor.g Kong
van hun functie ontheven. Op
grond waarvan de ontslagen zijn
gevallen is niet officieel bekend
gemaakt.
CARACAS - Politieke v
in Latijns-Amerika voorspellen,
dat de Chileense president
Augusto Pinochet zelf het slach
toffer zal worden van één van zijn
eigen moordkomplotten. Hij lijkt
zich met zijn intriges lelijk in de
vingers te hebben gesneden.
Het gaat om de affaire-Leteiier.
Orlanda Letelier was een minis
ter in het kabinet van ex-presi
dent Allende, die zich na de
rechtse staatsgreep op 11 sep
tember 1973 actief bezig hield
met de strijd tegen de junta van
Generaal Pinochet. Hij zou er on
der meer in geslaagd zijn om een
Nederlandse lening aan Chili on
gedaan te maken.
Orlando Letelier werd op 21 sep
tember 1976 midden in Was
hington vermoord en het onder
zoek naar deze zaak lijkt Pino
chet nu in ernstige moeilijkheden
te brengen, en schijnt het ook niet
uitgesloten te zijn, dat Pinochet
deze zaak zal gebruiken om zich
van politieke tegenstanders bin
nen zijn eigen junta te ontdoen.
Aanvankelijk werd aangenomen,
dat Letelier was vermoord door
anti-Castro Cubanen, die han
delden in opdracht van de Chi
leense geheime dienst DIN A. Het
onderzoek sleepte zich ruim een
jaar voort zonder dat er duide
lijke officiële bekendmakingen
werden gedaan. Eind februari
publiceerde een Amerikaanse
krant echter overwachts de na
men en de foto's van twee Chi
leense militairen, die de Ameri
kaanse regering in verband met
de zaak-Letelier wil ondervra
gen.
Nog lelijker
Het bleek dat het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
die namen opzettelijk had laten
uitlekken. Het ministerie liet kort
daarop ook doorschemeren, dat
de Chilenen niet moesten weige
ren om mee te werken, want dat
zou tot de verbreking van de
Amerikaans-Chilecnse betrek
kingen kunnen leiden.
De zaak werd nog lelijker - en nog
ingewikkelder - toen bekend
werd, dat een van de Chileense
militairen in werkelijkheid de
Amerikaan Michael Vernon
Townley is, die al eens eerder is
veroordeeld en toen contact met
de Amerikaanse inlichtingen
dienst CIA bleek te hebben.
Townley is ook genoemd in ver
band met de fascistische Chi
leense groepering Patria y Libe-
rtao (Vaderland on Vrijheid).
Deze groepering hief zichzelf na
de staatsgreep van 1973 op, maar
veel leden sloten zich aan bij de
Chileense geheime dienst DINA.
De voornaamste leiders van deze
DINA, zoals Peblo Rodriguez
Grez, behoren tot de kliek rond
Gustavo Leigh, opperbevel
hebber van de Chileense lucht
macht en met Pinochet lid van de
regeringsjunta.
Machtstrijd
Het is bekend dat Gustavo Leigh en
Pinochet in een ernstige macht
strijd gewikkeld zijn. Hierover
lekte vooral veel uit tijdens Pino
chets referendum in januari, toen
Leigh Pinochet enkele boze brie
ven schreef. Al eerder was be
kend dat Leigh hoopt met Ame
rikaanse steun de plaats van pre
sident Pinochet in te nemen.
Tegen deze achtergrond krijgt de
affaire-Leteiier een heel andere
betekenis. De moord op ex-mi-
nister Letelier is vrijwel zeker
door de geheime dienst DINA
georganiseerd en president Pi
nochet zou dus heel goed kunnen
proberen om zijn politieke rivaal
de schuld van dit alles in de
schoenen te schuiven.
De affaire-Leteiier en de macht
strijd in de top van de junta heeft
intussen nog iemand het leven
gekost: Guillermo Osano, de
hoge ambtenaar die de paspoor
ten in orde heeft gemaakt voor de
twee Chilenen, die kort voor de
moord op Letelier in Washington
.naar de Verenigde Staten reis
de n.
Een jaar na de moord werd
Guillermo Osario uitgenodigd
voor een lunch ter huize van Ma
nuel Contreras, het toenmalige
hoofd van de DINA. Twee uur la
ter was Osario dood. Hij zou
zelfmoord hebben gepleegd. Het
was opvallend dat de in Chili na
een zelfmoord gebruikelijke lijk
schouwing nooit is verricht.
JAN VAN WIERINGEN
