Lambarene blijft op
zichzelf aangewezen
Hart
KERKDIENSTEN
Hospitaal van Albert Schweitzer vernieuwt zich
Drie lezingen over
de "hogere wereld'
ZATERDAG 8 APRIL 1978
GEESTELIJK LEVEN
(Van onze redactie geestelijk leven)
Het door Albert Schweitzer in Lambarene - in de
Afrikaanse staat Gabon - gestichte ziekenhuis
wordt in drie etappes vernieuwd en uitgebreid.
De eerste fase, bekostigd van bijdragen uit
Amerika, Zwitserland en Nederland en van de
Gabonese regering, is in volle gang en komt in
september van dit jaar klaar.
Meermalen hebben kritische be
wonderaars van de grote ge
leerde-dokter-musicus de vraag
opgeworpen of het uit een oog
punt van moderne medische be
handeling en verzorging nog wel
verantwoord was, dit oude, en in
sommige opzichten ook wel ver
ouderde, hospitaal op de grens
van het oerwoud in stand te hou
den. Immers, als humaniteit niet
gepaard gaat met technische
vooruitgang, komt men niet bij
zijn doel.
De statistiek van de in Lambarene
behandelde patiënten toont ech
ter duidelijk aan, dat stopzetting
van dit ziekenhuis een ramp voor
de daarop aangewezen bevolking
zou zijn. Bovendien heeft Lam
barene een geheel eigen functie
die door geen streekziekenhuis of
universiteitskliniek wordt over
genomen. Het ziekenhuis, waar
van de vernieuwing begin vorig
jaar is gestart, heeft op het ogen
blik een maandgemiddelde van
200 bezette bedden, 1100
spreekuren voor volwassenen en
750 voor kinderen, 120 operaties
en 25 tot 30 geboorten.
Goede kwaliteit
Niet alleen materieel maar ook me
disch probeert Lambarene in de
pas te blijven. Chef-arts Andreas
Steiner zegt daarover
"De diagnostische en therapeuti
sche middelen die ons tegen
woordig hier ter beschikking
staan, stellen ons in staat een
bijna even goede verzorging aan
de patiënten te geven als in het
kleine Zwitserse streekzieken
huis. Maar er is een belangrijk
Kerk vroeg om
invoerverbod
voor bijbels
In een Engelse uitzending heeft
Radio Moskou meegedeeld,
dat het invoerverbod voor
bijbels het gevolg is van een
verzoek van de Russisch-ort-
hodoxe Kerk zelf, die al jaren
geleden de regering officieel
had gevraagd, maatregelen te
nemen om de invoer te ver
bieden van bijbels, waarvan
de inhoud niet overeenstemt
met de canoniek vastgelegde
Russisch-orthodoxe bijbel
teksten.
De radiocommentator, Wladi-
mir Pozner, zei in de uitzen
ding, zelf verrast te zijn ge
weest toen hij tot deze ont
dekking kwam. Hij had zijn
inlichtingen gekregen van het
Moskouse patriarchaat van
de Russisch-orthodoxe Kerk.
verschil met een Zwitsers hos
pitaal: wij zijn en blijven voorlo
pig de eerste en laatste instantie.
Er zijn geen huisartsen die pa-
tienten naar ons toesturen en na
derhand de verdere behandeling
op zich nemen. Er zijn ook geen
specialisten die ons bij de afwik
keling van moeilijke gevallen
helpen, en al helemaal geen
streekziekenhuizen en universi
teitsklinieken die de verant
woordelijkheid voor zulke ge
vallen van ons zouden kunnen
overnemen. Wel is er de moge
lijkheid van evacuatie naar de
hoofdstad. Daarvan hebben wij
tot nu toe tweemaal gebruik ge
maakt, totdat we moesten erken
nen dat zo'n met grote moeilijk
heden gepaard gaande evacuatie
noch de patient, noch ons enig
voordeel bracht".
Zo blijft Lambarene alleen op zich
zelf aangewezen en moet dit
hulpcentrum - ontstaan uit chris
telijke bewogenheid met het lot
van de verre naaste - het vooral
zelf zien te klaren.
Dokter Steiner vindt de druk van
die verantwoordelijkheid, even
als de hoeveelheid werk die dat
met zich brengt, soms wel erg
groot, maar het gaat toch telkens
weer. "Hoe langer wij artsen en
zusters hier zijn, des te meer on
derkennen wij de aard van de hier
heersende ziektebeelden. Het
vreemde wordt ons vertrouwder
en daardoor kunnen wij des te
meer in de noden voorzien. Ik
mag dan ook zonder overdrijving
zeggen dat de kwaliteit van het
medische werk in Lambarene
goed is".
Geestelijke kracht
Steiner doelt dan niet alleen op de
bekwaamheid van zijn Europese
medewerkers - zusters, laborato
riumassistenten en artsen -, maar
ook op de meer dan vijftig Afri
kaanse leden van de medische
equipe.
„Zonder hen zou het niet gaan. On
der hen zijn twee gediplomeerde
verplegers en een gediplomeerde
zuster in een leidinggevende be
trekking. De oudere Afrikanen
zijn verpleeghulpen die door ons
worden opgeleid. Hun opleiding
is, naast de verzorging van de zie
ken, de belangrijkste taak van het
Europese personeel. Naast de
praktijk aan het ziekbed, in de
operatiezaal en in het laborato
rium worden de jonge Gabone
zen onderwezen in anatomie, fy
siologie en ziekten van het men
selijk lichaam. De voltooiing van
dit elementaire, nog wat
geimproviseerde onderricht tot
een eigenlijke school met een
eindexamen staat op het punt
verwezenlijkt te worden.
Een zorgvuldige verzorging van de
zieken, bekwame zusters en art
sen uit Europa, degelijke Afri
kaanse medewerkers en een
goede opleidingsmogelijkheid
voor deze laatsten, dat zijn de vier
muren van het ziekenhuis, die
samen met de bouw van hout en
steen moeten oprijzen".
IDe "geestelijke kracht" waardoor
het hele bedrijf in Lambarene
wordt gevoed, ziet Andreas
Steiner als het dak: "de alles on
der zich verenigende zin van het
hospitaal". Het is dezelfde geest
die eens de „Grand-Docteur",
Albert Schweitzer, zelf bezielde
en die deze krachtcentrale van
menslievendheid tot aanzien
riep. Dokter Steiner is ervan
overtuigd, dat die gezindheid het
werk in Lambarene nog steeds
rechtvaardigt, en ook de offers
die over de hele wereld voor zijn
instandhouding worden ge
bracht.
Grote steun
Lambarene-directeur Max Caulet
is blij dat ondanks grote prijsstij
gingen de bedrijfsrekening bin
nen het vastgestelde budget kan
worden gehouden.
De eerste etappe van de bouw moet
in september van dit jaar worden
afgerond. Bij het huidige tempo
acht Caulet dat zeker haalbaar.
Naast de aanleg van water, elek
triciteit en wegen omvat deze fase
een polikliniek met operatiezaal
en rehabilitatiecentrum, twee
beddenbarakken voor chirurgie,
twee kraamgebouwen, vier on
derkomens voor de begeleiders
van de patiënten en een admini
stratiegebouw.
De tweede etappe behelst de uit
breiding van de kinderkliniek en
de oprichting van een instituut
het onderzoek van tropen-
ziekten. En de derde fase zal
vooral gericht zijn op een aantal
sociale functies: een kantine en
dagverblijf voor Afrikaans en
Europees personeel, een kleuter
school en een crèche.
Max Caulet: „Onze medewerkers
zijn bereid zich daarvoor geheel
en al in te zetten. En de wil tot
steun aan het werk van
Schweitzer is over de hele wereld
niet minder groot".
Patiënt op weg naar het ziekenhuis.
Dr. W. J. Ouweneel (34) te De Bilt
komt volgende week vrijdag 14
april, in de Lokhorstkerk aan de
Pieterskerkstraat té Leiden
spreken over het occultisme. Dat
is de eerste in een serie van drie
lezingen onder de titel "De ho
gere wereld".De tweede lezing is
op 28 april over de charismati
sche beweging (spreker de heer J.
Ph. Fijnvandraat uit Sneek) en de
derde op 12 mei over oosterse
meditatie (door de heer J. G.
Fijnvandraat uit Leeuwarden.
Tot voor kort was dr. Ouweneel, die
in Utrecht biologie studeerde, in
dienst van de Koninklijke Ne
derlandse Academie van Weten
schappen en verrichtte hij we
tenschappelijk onderzoek in de
ontwikkelingsgenetica, op welk
terrein hij een 20-tal publikaties
op zijn naam heeft staan. Zijn
werkzaamheden als hoofddocent
aan de Evangelische Hogeschool
en eindredacteur van het blad
"Bijbel en wetenschap", gecom
bineerd met vele lezingen, noop
ten hem, deze betrekking op te
geven. Als auteur van boeken,
zoals "Operatie supermens", "De
ark in de branding" en "Jeugd in
een stervende eeuw", en als spre
ker voor radio en tv geniet hij in
ons land grote bekendheid.
Deze lezingenserie is opgezet door
een groep individuele christenen
Hun contactadres is de heer E. B.
de Jong, Faljerilstraat 2 Leiden.
De aanleiding tot de cyclus is het
feit, dat talloze mensen zich weer
gaan realiseren dat er een boven
natuurlijke, geestelijke wereld is
waarin de antwoorden schijnen
te liggen op de grote vragen van
onze tijd. Het botte materialisme
schijnt te hebben afgedaan, ook
wetenschappelijk.
Dr. W. J. Ouweneel
De inleiders gaan vooral in op de
vraag of het moderne occultisme
en mysticisme, dat met name uit
het Oosten over ons heenwaait,
werkelijk de antwoorden geeft
waarop men zit te wachten, of dat
het ons alleen maar nog verder in
het slop brengt.
~*»è&s£r-. h
volle gang. In september moet de
Verzoek uit Leiderdorp. Het ac
tiecomité Dom Helder Camara te
Leiderdorp vraagt de pauselijke
nuntius in Den Haag, mgr. John
Gordon, in een brief te bemidde
len om duidelijkheid te krijgen
over de reisbeperking van dt
Braziliaanse aartsbisschop Hel
der Camara. Het comité meent
dat de Vatikaanse ontkenning
van een reisverbod nog veel vra
gen openlaat. Overigens sug
gereert deze ontkenning dat Hel
der Camara te weinig zorg aan
zijn bisdom besteeds. Hiertegen
protesteert het actiecomité dat de
aartsbisschop gezuiverd wenst te
zien van onverdiende blaam.
Terug in kerk. De Leidse evan-
gelisch-lutherse gemeente be
leeft morgen (10.15 uur) een fees
telijke dienst omdat ze haar
kerkgebouw aan de Hooglandse
Kerkgracht weer kan gebruiken.
Dat is een paar maanden gesloten
geweest wegens opknap-
werkzaamheden aan de vloer, de
muren, de pilaren en het dak.
Toen het werk onlangs klaar kwam
is onmiddellijk een schoon
maakploeg aan de gang gegaan
om de kerk op 9 april weer te
kunnen gebruiken. Spoed was
temeer geboden omdat de ge
meente morgen een gastpredi-
kant in haar midden heeft, domi
nee I. Nakamhela uit Nambië.
koor "Sint Petrus" medewerking
aan een dienst in de Petruskerk
(Lammenschansweg) te Leiden
met als thema: eenzaamheid. In
de dienst van de Leidse studen-
tenecclesia (11.45 uur in de
Hooglandse kerk) gaat morgen
dr. A.A. Lamping (Leiden) voor.
Het thema van zijn preek is:
"Welke kern bindt ons in de
oecumene?" (over 1 Cor. 15 vers 1
tot 11). Mevrouw H. Westera -
Franke is voorganger in de dienst
van 10 uur in deze kerk. Morgen
avond om 7 uur zal dr. J.M. Vijm
in de Zuiderkerk te Leiden dr. H.
Wiersinga (uit Amsterdam) be
vestigen tot gereformeerd stu
dentenpredikant. Het Leger des
Heils houdt morgenavond om
half 8 in de Vredeskerk (Burg-
gravenlaan) te Leiden weer een
zangdienst. Het muziekkorps van
Amsterdam-Congreszaal zal de
samenzang begeleiden. Voor
ganger is kolonel L. Nijman uit
Alphen aan den Rijn.
Benoemingen. De synode van de
Gereformeerde Kerken be
noemde dr. H. Baarlink te Nord-
horn (West-Duitsland) tot hoog
leraar Nieuwe Testament aan de
theologische hogeschool in
Kampen, als opvolger van prof.
dr. H.N. Ridderbos. Dr. Baarlink,
die 50 jaar is, is predikant van een
evangelisch-Altreformierte Kir-
che in Nieder-Sachsen een groep
gemeenten in het grensgebied
van Nederland-Duitsland, die
zich in 1923 bij de Geref. Kerken
in Nederland aansloot.
Dominee W.B. van Halsema te
Groningen (48) is benoemd tot
secretaris van het Indonesië-or-
gaan van de gereformeerde zen
ding in ons land, speciaal voor de
sectie Oostelijk Indonesië.
Beroepingen. Hervormde Kerk:
bedankt voor Nijkerkerveen C.
den Boer Wageningen. Geref.
Kerken: beroepen te Waarder A.
Medema Nijensleek (Dr.), te Am
sterdam (studentenpredikant)
B.H. Rootmensen Valkenswaard.
Geref. Kerken Vrijgemaakt: Be
dankt voor Hardenberg en voor
Ureterp J. van der Velden
Rouveen.
Zuid-Afrika. De synode van de
Geref. Kerken heeft zich deze
week uitgesproken vóór een be
raad tussen de kerken en alle be
volkingsgroepen in Zuid-Afrika
over de toekomst van het land.
De Zuidafrikaanse en de Neder
landse regering zal worden ge
vraagd. dit beraad zoveel moge
lijk te bevorderen.
In deze dagen wordt
dacht op allerlei
vraagd voor uw hart. Er wordt
voorlichting gegeven over
mogelijke afwijkingen; u
krijgt het advies bij bezoek
aan de dokter vooral te vragen
uw bloeddruk te meten. Dat
alles is nodig geworden in
onze tijd, waarin veel meer
mensen aan hartgebreken
schijnen te lijden dan in
vroeger eeuwen het geval
Merkwaardig is, dat al heel
vroeg, toen men van de
bloedsomloop nog niet wist
en van de pompfunctie van
het hart zich nog geen voor
stelling gemaakt had, men
toch aan het hart een zeer cen
trale betekenis toekende.
Maar het hart, waaraan men
toen dacht, was anders dan
het hart, waaraan wij aan
dacht geven; het was méér.
In de taal van de bijbel is het
zoiets als het centrum van ons
bestaan, het middelpunt van
onze persoonlijkheid. Het
hart is de verborgen kracht
centrale, die een mens van
energie voorziet, en vanwaar-
uit aan zijn activiteiten rich
ting gegeven wordt. Vanuit
het hart breidt het leven zich
uit.
Overvloed
In de woorden van Jezus treffen
wij een uitspraak over het
hart, die te denken geeft. "Uit
de overvloed van het hart
spreekt de mond"; dat is
zoiets als: "Waar het hart vol
van is daar loopt de mond van
over".
Hij vervolgt dan: "Een goed
mens brengt uit zijn goede
schat goede dingen voort, een
slecht mens uit zijn boze
schat boze dingen". (Matt-
heus 12:34,35).
Nu zijn wij met het idee voor
raadkamer niet meer erg ver
trouwd. Wij leven veel meer
dan vroeger van de inkoop op
de korte termijn. Vroeger had
men een provisiekelder,
waarin voor -langere tijd de
voorraden waren opgeslagen.
Jezus maakt duidelijk, dat een
woord van een mens niet op
zichzelf staat, en dat een daad
van een mens niet een losse
gebeurtenis is. Wat er tevoor
schijn komt hangt van de
voorraad af.
In zekere zin is die voorraad ge
geven; niet ieder begint met
dezelfde mogelijkheden, de
zelfde gaven. Maar in ons le*
ven zijn wij ook voortdurend
bezig de voorraad aan te vul
len. Wij lezen, wij denken na,
wij kijken rond, wij maken
fantasiebeelden. Dat alles
wordt gevoegd bij de voor
raadkamer. En uit die voor
raadkamer halen wij het te
voorschijn; soms, als er een
overvloed van een bepaalde
voorraad is, komt het er zelfs
ongevraagd uit.
Gelukkig
Bij alle aandacht die wij aan ons
biologische hart moeten ge
ven, is het misschien ook no
dig aandacht te geven aan de
voorraadkamer. .van dat
"geestelijke" hart.
Wat
een keer uit.
stoppen, komt er
Gelukkig de mens van wie ge
zegd kan worden: hij brengt
uit de goede schatkamer van
zijn hart goede dingen naar
buiten.
J. M. VLIJM
LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl. kerk 10
mevr. Westera-Franke, 11.45 oec. stu-
dentendienst; Marekerk 10 ds. Meijers, 5
ds. Poot Nw.-Loosdrecht; Maranat-
hakerk 10 ds. v. Achterberg, 7
jeugddienst: Merenwijk 9.30 en 11 ds.
Hortensius; Bethl. kerk 10 ds. Hengst-
mangers Heemstede, opendeurdienst;
Bevr. kerk 9 ds. Wagenvoorde; Vredesk.
10 ds. Bouhuys; Waalse k. 10.
30 ds. Ribs; Acad. Z. 10.15 ds. Bakker;
Diac. huis 10.30 ds. Hemmes; Oude Vest
13 10.30 jeugdkapel; Petrakerk Sur.
straat 10.30 dienst voor doven. Geref.
Kerk: Zuiderkerk 10 ds. Sijtsma, 7 dr.
Vlijm, bevestiging dr. Wiersinga tot
si.ud.pres.; Petrakerk 10 ds. V. d. Werf te
Voorhout, 5 ds. De Vries Den Haag;
Oude Vest 10 hr. Brouwer Katwijk, 5 ds.
Sijtsma; Mar. kerk 10 ds. v. Achterberg, 5
ds. Hortensius; Bevr. kerk 10.30 ds. Bo
venberg, 5 kand. Tenyenhuis Alphen;
Groenh. 10 ds. De Vries; De Mirt 10 hr. V.
d. Tuyn; Mierennest 10 mevr. Owèl, Me-
renw. 9.30 en 11 ds. Hortensius; Petrak.
10.30 dienst voor doven. Dolerende
Noodgemeente Groot Leiden (Pieters
kerkstraat 1): 10 en 5 dr. Zeegers A.dam,
's morgens in zaal bij Pieterskerk. Geref.
Kerk Vrijg. (Herengracht 70): 10 en 5 ds.
Gootjes. Chr. Geref. Kerk (Steenschuur
9): 10 en 5 ds. Dol Sneek. Geref. Gem. (N.
Rijn): 10 en 4.30 ds. Boogaard. Geref.
Gem. in Ned. (Bethl. kerk Driftstraat):
11.30 en 5.30. Evang. Luth. Gem. (Hoogl.
Kerkgracht): 10.15 ds. Happee Re-
monstr.-Doopsgez. Gem. (Pieterskerk
straat 1): 10 ds. Kuipers. Baptisten
gemeente (0. Rijn 3): 10 ds. v. Mameren.
Evang. Christengemeenschap (Middel-
stegrachl 3): 10 hr. Dikkes. Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw. sin
gel 21): 5 hr. De Leeuw. Evangeliecen
trum Zijlsingel 2: zond. 10 en di 8 hr.
Zijlstra Pinkstergemeente (O Rijn 3y 3
hr. Eikerbout. Leger des Heils (Hooi
gracht): 10 dienst, 7.30 zangdienst in
Vredeskerk. Nieuw-Apost. Kerk (H.
Rijndijk 24y. 9.30 en 4, wo. 8. Christian
Science (Steenschuur 6): 10.30.
Kerk van J. Chr. v. d. Heiligen der L.
Dagen (Steenschuur 6): 10.15. Zevende
dagsadventisten (Lokhorstkerk): zat.
9 45 Gesprek, 11 prediking. Oud Kath.
Kerk (Zoeterw. singel): 10. Vrij Kath.
Kerk (Vreewijkstraat): 10.30. Rooms-
Kath. kerken: Merenwijk zat. 7, zond.
9.30 en 11; Haagweg zat. 7, zond. 9,10.45,
12 en 6 30; Steenschuur zat. 10 en 7, zond.
8.30, 10, 11.30, 6 en 7; Lammenschans
weg zat. 7, zond. 9, 10.30, 12 en 6;
Haarl.str. zat. 7, zond. 8.30,10.45,12.15 en
6.30; Rijndijk 281: zat. 7, zond. 9.30 en
11.30; Boshuizerl. zat. 7, zond. 9.30,11 en
12.15; Herensingel zat. 7, zond. 8.30,9.30,
en 11.
Abbenes - Herv. Gem.: 9.30 mevr.
Leitner, 7 ds. Den Harder.
Aarlanderveen - Herv Gem.: 10 ds.
Wolthaus, 7 ds. v. Malssen, L.dorp. Ge
ref. Kerk: 10 ds. Kraan te O.geest, 6.30 ds.
Vree. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Ma-
ris, Maarn. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 7.30 en
10.30.
Alphen aan den Rijn - Herv. Gem.: Ad-
ventskerk 10 ds. v. d. Heiden, 6.30 ds.
Hanemaayer; Kruisk. 10 ds. Lans St. Mi-
chelsgestelk; Opst.kerk 10 ds. Hane
maayer, 6.30 ds. Arkeraats Katwijk-Zee;
Nabij 10 jeugdkapel. G.H. kerk 9 dr. V.
Santen; De Bron 10.30 dr. v. Santen, 6.30
ds. Koers; Ashram-college 9.30 ds. De
Ruiter; Oudsh.weg 10 ds. Oort; Sionsk.
9.30 ds. Verploeg, 6.30 ds. De Ruiter Er-
melo. Geref. Kerk: 10 ds. Douwes en ds.
V. Harmeien, 6.45 ds. Huisman Rijns
burg; Salv. kerk 10 ds. Vree, 6.30 hr. Te
nyenhuis; G.H. kerk 10.30 ds. Veenhui-
zen Amstelveen, 6.30 ds De Ruiter, af
scheid, De Bron 9 dr. Vlijm Leiden, 10
ds. V. d Ree, 6.30 ds. Koers. Zie ook herv.
Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 dienst, 6.30 ds.
Borgdorff. Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.:
9.30 ds. Waagmeester, 4.30 br. Knol. Chr,
Geref Kerk: 9.30 dienst, 2.30 ds. V. d.
Ent. Oud Geref. Gemeente: 9.30 en 4.
Baptistengerpeente 10 evang. Kits, 6.30
ds. Koekkoek; Noord (Sportl.) 10 hr. v d.
Vlugt. Volle Evang. Gem. (school Prelu-
deweg): 10 hr. Bulthuis. Leger des Heils:
10 en 6.30 uur, Corn de Vlamingstr.: Re-
monstr. Kring: Geen dienst. R.K. ker
ken: Bon. kerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30; Piuskerk zat. 7, zond. 9, 10.30 en
11.45; De Bron zat. 7, zond. 9 en 11.30.
Benthuizen - Herv. Gem.: 9.30 ds. Ver-
welius Waddinxveen, 6 ds De Jong,
Moerkapelle. Geref. Gem.: 9.30 dienst, 7
ds. Boogaard
Bodegraven-Herv. Gem.: Dorpskerk 10
dr. Balke Den Ham, 6.30 kand. Plante;
Bethl. kerk 10 ds. Richter, 6.30 ds. De
Vreugd jeugddienst. Geref. Kerk: 10 en
6.30 ds. 't Hart.
Boskoop - Herv. Gem.: 10 ds. Heymans,
6.30 ds. Bronsgeest Nieuwkoop,
jeugddienst; De Stek 9.30 ds. Stelwagen.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Omta. Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Langevelde.
Gerijef. Gem: 9.30 en 6. Opwekkingsge
meente (Concordia): 9.30. Verg. v. Gelo
vigen (Nieuwstraat): 9.30 en 5. R.K. ker
ken: kerk zat. 7, zond. 9.30 en 11; De Stek
zat. 5.30.
Hazerswoude - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Geertsema, 6.30 ds. Lindenburg. Geref.
Kerk: 10 en 5 ds Fernhout te Alphen.
R.K kerk: Anker zat. 7, zond. 8.45 en
11.15; Bernardus zond. 10; dorp zat. 7,
zond. 8, 10 en 11.30.
Hillegom - Herv. Gem.: 10 ds. Rothfusz,
7 ds. Bos Haarlem xn geref. k. Geref.
Kerk: 10 dr. Bakker te O.geest, 7 zie herv.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 stud. Nydam
Apeldoorn. R.K. kerk: Mart, kerk zat. 7,
zond. 8.30,10,11.30 en 12.45; Jozefk. zat.
7, zond. 8.30, 10 en 11.30.
Hoogmade - Herv. Gem.: 10 dr. v. Vliet.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 10.
De Kaag - Herv. Gem.: 10 ds. Carstens.
R K. kerk: zat. 7. zond. 8 en 10.
Katwijk aan den Rijn - Herv. Gem.:
Dorpskerk 10 ds. Teygeler, 6 ds. Den
Ton keiaar Warmond; Ontm. kerk 10 ds.
Heymans 't Harde, 6.30 interk. dienst.
Geref. Kerk: 9 30 en 5 ds. Vrolijk. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.15.
Katwijk aan Zee - Herv. Gem.: N. Kerk
10 ds. v. Hunnik Rhoon, bevest. ds. v.
Roon, 6 ds. Van Roon, intrede; O. Kerk
10 ds. Arkeraats, 5 ds. Vroegindewy; Ich-
tuskerk 10 ds. Schuurman. 6 ds. Hovius;
Pniëlkerk 9.30 ds. Vroegindewey, 5 ds.
Boer; Grv. Pr.school 10 ds. Boer; Over-
duin 2 ds. Baas. Geref. Kerk: Vr. kerk 10
ds. De Vries, 5 ds. Snoeij; Tr. Kerk 10 ds.
Hoornstra, 5 ds. De Vries. Geref. Kerk
Vrijg.: 10.15 ds. Hoff, 3.30 dienst. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V.: 8.45 ds. Roukema,
7 ds. Swayer Z. meer. Chr. Geref. Kerk:
10 en 5 ds. V. d. Ent. Geref. Gem.: 10 en 5
dienst, di. 7.30 ds. Kareis. Volle Evang.
Gem. (Voorstraat 100): 9.45.
Koudekerk aan den Rijn - Herv. Uem.:
10 ds. v. d. Linden, 7 ds. De Vries. Geief.
Kerk; 10 ds. Meynen Den Haag, 7 ds. De
Zeeuw V.schoten.
Leiderdorp - Herv. Gem. en Ueret.
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Geursen; 3 ds.
Bovenberg Leiden, dienst met gehan
dicapten; Hoofdstr. 10 en 6.30 ds.
Doesburg; Sch.kerk 9 en 10.30 ds.
Knorth, 5 ds. Geursen. Baptisten
gemeente: 10 br. De Vries, 5 br. Lourens.
R K. kerk: zat 7, zond. 9, 10.30 en 12.
Leimuiden - Herv. Gem.: 9.30 ds. De
Vree. Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds. Los,
avondmaal. R.K. kerk: zat. 7, zond. 7 30*
9.30 en 11.15.
Lisse-Herv. Gem.: Gr. kerk 10 en 7 ds. 't
Hooft; Pauluskerk 10 ds. De Gelder. Ge
ref Kerk: 10 ds. De Raadt Valkenburg, 7
ds. De Wit. Geref Kerk Vrijg.: 8.45 en 430
ds. Simpelaar. Geref. Kerk Vrijg. Buiten
V.: 10.45 ds. Schuurman, 5 ds. Waag
meester. Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds.
v. Dijken. Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hak
kenberg. Oud Geref. Gem.: 9.30 en 3. In
Mariënburcht maand. 8 evangelisa-
tiedienst, ds. Gravendeel. R.K. kerkn:
Agathakerk zat. 7, zond. 8.30,10 en 11.30;
Poelhuys zat. 7, zond. 9 en 11.30; Ma-
riakerk zat. 7, zond. 8.30,10,11.30 en 5.30;
Engelbew. zat. 7, zond. 8.9.30.11 en 5 45
Nieuwkoop - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Bronsgeest, 6.30 ds. Lefeber, Alphen.
Geref. Kerk: 9.30 mr. Reugebrink
Leiderdorp, 5 Vesper. Chr. Geref. Kerk:
9.30 dienst, 2.15 ds. Hamstra. R.K. kerk:
zat. 7, zond. 7.30, 9, 10.45 en 7.
Nieuwveen - Herv. Gem.: 9.30 ds. v. d.
Velden Mijdrecht, 6.30 ds. Molenaar
Scheveningen. Geref. Kerk: 9.30 kand. v.
d. Meulen, 7 dienst. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9 en 11.
Nieuw-Vcnnep - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Den Harder, 7 ds. Goverts. Geref. Kerk:
9.30 en 6 ds. Wijngaarden. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 3 ds. Visser. R.K. kerk: zat.
7, zond. 9.30 en 11.
Noorden - Herv. Gem: 9.30 kand. v. Sloo-
ten, 7 ds. Zoutendijk. Geref. Kerk
(Woerdense Verlaat): 10 hr. Koenes, 7
kand. Verburg. R.K. kerk: zat. 7.30, zond.
9 en 10.30.
Noordwijk - Herv. Gem.: Voorstr. 10
kand. Bakker, 7 dr. Jansen; Hoofdstr.
10.30 dr. Jansen, 7 ds. De Gelder Lisse;
De Tank 10 ds Van Eyk Gouda, 3.30 ds.
Arkeraats Katwijk-Zee. Geref. Kerk:
Hoofdstr., herv., 9 ds. v. Andel A.dam, 7
zie herv.; Sole Mio 9 hr v. Duin; Vin-
kenlaan 9.30 ds. Elgersma, 5 ds. v. Andel.
Van den Bergh-st. 11 ds. Elgersma. Ned.
Prot. Bond: 10.30 ds. Bloemendaal,
Delft. R.K. kerken: Zee 9 en 11; Binnen 8,
10 en 11.30.
Noordwijkerhout - Herv. Gem: 10 ds.
Bouma te Noordwijk. R.K. kerk Jozefk.
zat. 7, zond. 8 en 10; Viktork. zat. 7, zond.
8,9.30 en 11; DeZilkzat. 7. zond. 8.30,10
en 11.30; Bavo 9.30; S. Maria zat. 7.15,
zond. 10.
Oegstgeest - Herv. Gem.: Gr. kerk 10.30
ds. Ter Linden; Pauluskerk 10 ds. Hon-
nef L.dorp; Gem. centr. 10.30 ds.
Zuurdeeg Maarssen, 7 ds. Heemskerk;
Gem. centr. 10.30 hr. Teeuwen,
jeugdkerk; v. Wyckerslooth 4.30 ds.
Happee. Geref. Kerk: 10 ds. Heemskerk.
Geref Kerk Vrijg.: 10.30 ds. Simpelaar,
4.30 dienst. Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.:
8.45 ds. v. d. Berg, 4 br. Douw. R.K. kerk:
Will, kerk zat. 7, zond. 9,10.30 en 12; Bon.
kapel. zat. 6.30, zond 9 en 11. Volle Evan-,
geliegem. (Gem. centr.): 4 hr. v. d.
Brugge.
Oud-Ade - R.K. kerk: zat. 7, zond 8.30 en
10.30.
Oude en Nieuwe Wetering - Herv. Gem.:
9.30 dienst. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds.
Hartkamp Hillegom, avondmaal. R.K.
kerk: zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.30. Re-
monstr. Gemeente: 10 ds. Cosee.
Roelofarendsveen - R.K. kerken: P.
Banden zat. 7, zond. 8, 9.30, 11 en 12.15;
M. Pres. zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.
Rijnsaterwoude - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Zoutendijk Noorden, 7 ds. Van Soest
R.dam. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst,
2.15 ds. Bouw
Rijnsburg - Herv. Gem.: Gr. kerk 9.30
ds. v. Niel, 5 ds. Overgaauw; Bethelkerk
9.30 ds. De Vos Katwijk, 5 ds. v. Niel.
Geref. Kerk: Petrakerk 9 30 en 5 dr. v.
Oeveren; Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Huis
man, 5 ds. Huisman; Mar.kerk 9.30 en 5
ds. Damsma. Avondmaal. Geref. Kerk
Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Zomer. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 5 ds. De Joode. Evang.
Christengemeente (aula mavo): 10 br. v.
d. Geer. R.K. gemeenschap (aula
tuinb.school): zat. 7, zond. 10.30.
Rijpwetering - R.K. kerk: zat. 7, zond.
7.30, 9 en 10.30.
Sassenheim - Herv. Gem. 9 en 10.30 ds.
v. d. Meer, 7 ds. v. Winterswijk Benne-
broek, zangdienst in geref. Kerk. Geref.
Kerk; 9.30 ds. v. Santen, 7 zie herv. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 5ds. Rebel. Ned. Prot.
Bond: 10.30 ds. Cramer, Schagen. R.K.
kerk: zat. 7, zond, 8, 9.30 en 11.
Ter Aar - Herv. Gem.: 9.30 ds. Lin
denburg, 6.30 ds. Geertsema. Geref.
Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Bezemer, avond
maal. R.K. kerk: dorp 9; Langeraar zat. 7,
zond 8.30, 10 en li.30.
Valkenburg - Herv. Gem.: 10 ds. Lal-
leman Oude Wetering, 6 30 ds. Jonkers,
Utrecht. Geref. Kerk: 9.30 ds. De Wit,
Lisse, 6.30 ds. De Raadt. Geref. Kerk
Vrijg.: 9.30 dienst, 5 ds. Hoff.
Voorhout - Herv. Gem.: 10 ds. Broker
hof. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9, 10.30 en
11.45.
Voorschoten - Herv. Gem.: dorp 10 ds v.
d. Schoot, 7 vic. Bijl aula NH vic. Bijl;
Hulp en Heil 10 do. Verheule; De Ark 10
jongerendienst. Geref. Kerk: 8.30, 10.30
en 5 ds. De Zwart, avondmaal. Geref.
Kerk Vrijg.: 10 dienst, 5 ds. Wielenga.
R.K. kerken: Laur. kerk zat. 7, zond. 10
en 11.30; aula NH 11; M. Godskerk zat. 7,
zond. 10 en 11.30.
Waddinxveen-Herv. Gem.: Bethelkerk
9.30 ds. v. d. Bosch Gorkum, 10.30 ds. v.
d. Bosch, 5 en 6.30 ds. Roetman; Hoekst.
9.30 kand. Frederikse Stolwijk, 6.30 ds.
v. Vliet, Papendrecht; Imm.kerk 9.30 en
7 ds Hulst. Geref. Kerk: Kr. Kerk 9.30 ds.
v. d. Berg, 5 ds. Modderaar; Ontm.kerk
10 ds. Modderaar, 5 ds v. d. Berg. Chr.
Afgesch. Gem.: 9.30 en 5 ds. Verloop.
Volle Evang. Gem. (Lindengaarde 17a)
9.30. Remonstr. Gem.: 10 ds. Hooijkaas.
R.K. kerk: Viktorkerk 10; Ontm.kerk
8.30 en 11.45.
Wamrmond - Herv. Gem.: 10 dienst.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30,10 en 11.30.
Wassenaar - Herv. Gem.: Dorpskerk IC
ds. Steenstra, 4.30 ds. Tukker, 7 ds.
Wiersma; Kievietkerk 10 ds. Wiersma;
Messiaskerk 10 ds. Van Zanten; Dorps
centrum 9.30 ds. Tukker. Geref. Kerk: 10
en 5 ds. v. d. Meulen; Zuid 10 en 7 ds. v. d.
Kamp. Ned. Prot. Bond: 10.30 ds. Wer-
Woubrugge - Herv. Gem.: 9.30 dr. Beze
mer Scheveningen, 6.30 ds. Blenk. Ge
ref. Kerk: 9.30 mej. Verduijn A.dam, 6.30
kand. Weenink. Ned. Prot. Bond: 7 ds.
Cadee, Maassluis. R.K. kerk: zat. 7, zond.
10.
Zevenhoven - Herv. Gem.. 9.30 ds. Ni-
colai. Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds. Hel
derman Badhoevedorp. R.K. kerk: zat. 7,
zond. 9 en 10.45.
Zoeterwoude - Herv. Gem.. 10 ds.
Schoch. R.K. kerken: Janskerk zat. 7,
zond. 9.30; Chr. D. kerk zat. 7, zond. 8.30
en 10; Rijndijk Meerburg zat. 7, zond 10
12 en 6.
Zwammerdam - Herv. Gem.: 10 en 6.3C
ds. Mostert. Geref. Kerk: 10 hr. Te
nyenhuis, 6.30 ds. v. d. Heiden.
