5555
RWE
Nadenken bij bridge
kan problemen geven
Zomerzegels:
letteren
aardewerk
Kruiswoord
9s -
Oplossing vorige puzzel
PAU1NA iï
Het is onze landgenoot, grootmeester Jan Timman
eindelijk gelukt wereldkampioen Anatoli Karpov in
een indrukwekkende partij te verslaan in het grote
élite toernooi in Joegoslavië! Moest hij in voorgaande
toernooien steeds met remise genoegen nemen, dit
maal toonde hij een bijzondere vechtlust en zege
vierde verdiend. Over het grote internationale toer
nooi in Joegoslavië kom ik later uitvoerig terug.
Bij het samenstellen van deze
rubriek leidde Timman, sa
men met ex-wereldkampioen
Spasski op de eerste plaats.
Mocht hij het toernooi niet
winnen dan heeft hij onom
stotelijk bewezen momenteel
tot de sterkste schaakmees
ters ter wereld te behoren en
dat is na de periode Euwe
(1934-1950) in toernooiver-
band) in ons land nimmer
voorgekomen, al boekte Jan
Hein Donner redelijke suc
cessen in Zuid-Amerika rond
1960.
Wit: Jan Timman
Zwart: Anatoli Karpov
DAMEGAMBIET
I.c2-c4 e7-e6, 2. Pbl-c3 d7-d5,
3.d2-d4 Lf8-e7,4.c4xd5 e6xd5,
5.Lcl-f4 Pg8-f6, 6.e2-e3 0-0,
7.Ddl-c2
Er is een soort Orthodox Dame
gambiet ontstaan. Dat ver
wacht men in eerste instantie
niet van twee jonge groot
meesters! Maar omdat het
Spaans en Siciliaans bijna
uitgedokterd is, wil men wel
eens het menu wijzigen
7c7-c6, 8.Lfl-d3 Tf8-e8.
Te overwegen viel 8.Pa6, be
nevens Pc7 enz. Na 9.La6: is
wit zijn goede loper kwijt, wat
dan ook niet in aanmerking
komt.
9.Pgl-f3 Pb8-d7, 10.0-0-0!
De lange rokade in het Dame
gambiet! Dat belooft wat
10.... Pd7-f8, Il.h2-h3 Lc8-e6,
12.Kcl-bl Ta8-c8, 13.Pf3-g5
b7-b5, 14.Lf4-e5 h7-h6,
15.Pg5xe6 Pf8xe6 16.g2-g4!
Pf6-d7, 17.h3-h4! b5-b4.
Schaakjargon: het bord staat in
vlammen!
18.Pc3-e2, Le7xh4, 19.f2-f4
c6-c5, 20.Ld3-a6 Lh4-e7.
Praktisch gedwongen. Op
20...Tc6 volgt 21.Lb5 en
22.Ld7:, waarna de raadsheer
op h4 blijft hangen. Timman
wint nu de kwaliteit.
21.La6xc8 Dd8xc8 22.Pe2-g3
f7-f6, 23.Thlxh6ü
Een geweldige voortzetting! De
toren kan zwart moeilijk ne
men wegens 24.Dg6 Kf8
25.Ph5 en op 23.fe5: komt
24.Te6: enz. Er zit nog veel
meer in! Bekijkt u het maar
eens!
23.Pe6-f8, 24.Th6-h3! c5-c4,
25.Pg3-f'5 i6xe5, 26.f4xe5
Dc8-c6, 27.Tdl-hl Pf8-g6,
28.Pf5-d6!
Jan Timman
eenmaal rare (bokke)-spron-
gen!
!9.Td5-a5 Pe6-g5, 40.Tc3-c6
Pg5-e4.
(Zie diagram
Karpov
W I
'i i
"Mf P| ïït
Het is voor de wereldkampioen
een bittere pil dat zijn cavale-
rie-divisie de weg naar het
kwadraat a tot c6 niet tijdig
kan bereiken. Overigens
speelt deze militaire "sanctie"
in dit geval geen rol meer van
enige betekenis.
41.Ta5xa4 Pe4-f6, 42.Ta4-a7
Pf6-d5, 43.Tc6xg6! K17xg6,
44.e3-e4 Pd5-b4 45.Kc2-b3
Le7-f8, 46.Ta7-b7
Zwart geeft het op.
Na 46Pd3 loopt de witte
a-pion ongestoord naar het
promotieveld a8. Waar
schijnlijk Timman's beste
partij ooit in een internatio
naal toernooi gespeeld, om
dat de zege tot stand kwam op
de wereldkampioen, die tot
nu toe slechts driemaal was
verslagen!
BISHOP
Timman
Nu faalt 28 .Ld6: op 29.Dg6:
enz. Timman speelt bijzonder
fraai!
28.Pd7-f8, 29.Pd6xe8
Dc6xe8, 30.Th3-h5 De8-c6,
31.Dc2-f5 a7-a5.
We zien hier een vreemde
"schaakverhouding": twee
torens tegen drie lichte stuk
ken. Omdat er dames en
pionnen op het bord zijn is het
niet eenvoudig de z.g. "waar
debepaling" toe te passen. In
het onderhavige geval (wit de
open h-lijn en pluspion) staat
wit ver overwegend.
32.e5-e6! Dc6xe6, 33.Df5xd5
a5-a4, 34.Thl-cl! c4-c3,
35.b2xc3 b4xc3, 36.Tclxc3
De6xd5, 37.Th5xd5 Pf8-e6,
38.Kbl-c2 Kg8-f7.
Het is duidelijk dat wit glad ge
wonnen staat, in het bij
zonder door zijn gevaarlijke
vrijpionnen. Timman moet
echter het slot accuraat spe
len, want paarden maken nu
In één ding onderscheidt bridge
zich van alle andere takken
van sport en wel in het feit dat
nadenken problemen kan
creëren. Nadenken is van
zelfsprekend essentieel bij een
denksport, maar bridgen doe
je met een partner en die kan
door dat nadenken in verle
genheid worden gebracht.
Als een speler aarzelt bij het
bieden mag zijn partner zich
daarop bij het verdere bieden
niet baseren. De regels van
ethiek (onderdeel der spelre
gels) laten daaromtrent geen
enkele twijfel bestaan.
Vrijwel alle onaangenaam
heden aan de bridgetafel, al
dan niet leidend tot een pro
test, zijn terug te voeren tot
dergelijke aarzelingenge
volgd door een aanvechtbare
actie van de partner.
Een dikwijls voorkomende si
tuatie ontstaat als een tegen
stander na lang denken
doubleert en als zijn partner
vervolgens besluit toch maar
het voor de hand liggende
redbod te doen. Een arbiter
staat in geval van protest
voor een moeilijke beslissing.
In principe wordt de 7Q°/o-re-
gel gehanteerd, d.w.z. dat men
zich de vraag stelt of ten
minste 70%van de bridgers in
dezelfde situatie ook dezelfde
actie zou hebben ondernomen.
In geval van twijfel wordt de
gewraakte actie geacht niet
de zijn ondernomen.
In één der belangrijkste Ameri
kaanse toernooien deed zich
onlangs een spel voor waarin
een dergelijke protest een be
langrijke rol speelde. Het
werd beschreven door Alan
Truscott in de New York Ti
mes.
65
V4
O B 8 7 2
V 10 9 6 4
O HV63 O 954
8 5 2 geen
geen
V HB 10 7 6 2
O AIO
A AH B 7 3
Noord was gever en alleen NZ
waren kwetsbaar. Nadat
noord had gepast opende oost
1 Sch. Zuid volgde slechts met
2 Hain de overtuiging dat hij
nog wel de kans zou krijgen
zijn extra kracht te tonen. Die
kans kreeg hij inderdaad,
maar pas op zeer hoog niveau.
West bood nl. 3Ha, waarmee
hij aangaf over een har
tencontrole te beschikken
(d.w.z. ten hoogste één verlies-
slag in harten) en interesse te
hebben in een hoog schoppen
contract.
Noord paste en oost bood 4 Sch.
Zuid instroduceerde nu op
5-niveau zijn klaverkleur,
rondgepast naar oost, die 5
Sch bood, hetgeen de inleiding
vormde tot veel problemen.
Zuid nl. dacht lange tijd na
alvorens te doubleren.
Dat maakte het duidelijk dat hij
behalve zijn twee goede kleu
ren zeker over enigetopkracht
beschikte. Maar het maakte
ook duidelijk dat zuid niet ze
ker was wat te doen en op
grond daarvan volgde er pro
test toen noord retireerde
naar 6 KI, die oost overigens
niet terecht doubleerde.
Oost heeft een hand die 6 Sch
niet ondenkbaar maakt, ter
wijl de hand in de verdedi
ging zeer matig is. Oost had
dan ook moeten passen en de
beslissing moeten overlaten
aan zijn partner. Maar ook
west ging in de fout. Tegen 6
KI gedoubleerd startte hij niet
met Ru H, hetgeen één down
zou hebben betekend, maar
met Sch H. Zuid troefde
dankbaar, trok troef en stond
alleen Ha A af. De verliezende
ruitens van tafel konden weg
op de vrije hartens en Ru 10
werd uiteindelijk getroefd.
Het was een belangrijke wed
strijd waarin veel op het spel
stond, en alles hing nu af van
de beslissing van de arbiter.
Was 6 KI na het lange denken
van zuid nu wel of niet
geoorloofd? Een vraag die des
te klemmender werd toen
bleek dat 5 Sch gedoubleerd
wordt gemaakt (zelfs 6 Sch zit
er in).
De arbiter besliste, later ge
steund door een beroepscol
lege, dat noord's bod wel de
gelijk gerechtvaardigd was.
Men ging ervan uit dan ten
minste 70van alle experts
hetzelfde zou hebben gedaan,
ook na een vlot doublet van
zuid. Noord heeft een kaart
die volstrekt waardeloos is in
de verdediging, maar daar
entegen goud waard voor de
partner, met mooie topkaar-
ten in partner's kleuren en
bovendien een vijfkaart troef
Voor een goed begrip: lang na
denken mag, maar het zou
goed zijn als partners zich in
dat geval zouden afvragen of
hun actie net zo voor de hand
ligt als wanneer niet zou zijn
gedacht. In twijfelgevallen
kan men beter de eer aan zich
zelf houden en passen.
Ton Schipperheyn
NEDERLAND - De volgende
week dinsdag 11 april zullen
weer de jaarlijkse zomerze
gels verschijnen, vier stuks,
en deze keer zullen ze in het
teken staan van letteren en
aardewerk. Twee zegels van
de serie zijn gewijd aan de let
terkundigen Anna Maria van
Schuurman (1607-1678) en
Het kampioenschap van Ne
derland 1978 is gewonnen
door de Fries Frank Drost, die
sinds jaren al tot de beste vijf
spelers van Nederland gere
kend kan worden. Op een ge
deelde tweede plaats kwa
men zeer verrassend Boom,
De Boer en Bastiaannet.
Twee van deze drie zullen
Frank Drost mogen verge
zellen naar de aanstaande we
reldkampioenschappen, die
in oktober in Italië gehouden
zullen worden, (herkamp!)
De wereldkampioenschappen
zullen voor Nederland dit jaar
uitermate gunstig liggen,
want maar liefst vijf Nede-
landers zullen daaraan mee
doen, van wie twee potentiële
titelkandidaten zijn, t.w.
Clerc en Wiersma.
De grootste teleurstelling van
dit nationaal titeltoernooi was
de Emmenaar Hans Janssen,
die er niet in slaagde een
plaats bij de beste drie te ver
overen. Van hem is wèl één
der meest spectaculaire par
tijen afkomstig. In het duel
tegen Jannes van der Wal ont
stonden wilde en woeste tafe
relen. Voor liefhebbers van
enig vuurwerk volgt hier de
partij, die tot de spannendste
van het toernooi gerekend
mag worden.
wit: Jannes van der Wal. zwart:
Hans Janssen, Zevenaar - 15
maart 1978.
1. 33-29 17-22, 2. 39-33 11-17, 3.
44-39 6-11, 4. 50-44 1-6, 5. 31-
26 16-21, 6. 32-28 19-23, 7.
28x19 14x23, 8. 35-30 10-14, 9.
30-24 23-28, 10. 40-35 20-25,
11. 24-20 15x24, 12. 29x20 14-
19, 13. 20-15 11-16, 14. 37-31
7-11, 15. 44-40 S-10, 16. 42-37
10-14, 17. 47-42 (als ik me niet
vergis moet Luteyn hier ooit
eens 37-32x42 gespeeld heb
ben met de bedoeling zwart te
dwingen aan te vallen) 21-27,
18. 34—30!! Van der Wal kiest
voor een oud strategisch
principe. Hij ruilt opdat schijf
27 aangevallen kan worden.
25x34, 19. 39x30 28x39, 20.
43x34 18-23. Zwart moet de
controle over het centrum
behouden en wit moet ervoor
zorgen dat zwart die controle
weer verliest.
Systeem tegen systeem. Laat
dat duidelijk zijn! 21. 49-43
12-18, 22. 38-33 23-28, 23. 43-
38 28x39, 24. 34x43 18-23, 25.
30-25 19-24, 26. 37-32 16-21
Een heerlijke zet, die wel het
beste is. 27. 43-39 13-19, 28.
30-3414-20,29.25x14 9x20,30.
34-30 8-13, 31. 41-37 3-9, 32.
48-43 9-14, 33. 43-39 2-8, 34.
30-25 23-28, 35. 32-23 19x28,
36. 39-34.
De stelling heeft haar hoogte
punt bereikt. Beide spelers
hebben aangestuurd naar een
zeer moeilijk te berekenen
remisevariant (zie diagram)
Probleem voor dammers
Het probleem van de vorige
keen wit speelt en wint, is van
de bekende A. Jurg uit Al
melo. Jaren geleden won Jurg
van ene meneer Westerveld
(Kampen) in deze stelling
door het magnifieke offer
24-19!! Op 13x24 volgt dam
1 2 3 4 5
m 'm. m
36. 28-32, 37. 37x28 22x33,
38. 38x29 24x33, 39. 31x22
17x28, 40. 15x24 anders
volgt na de slagwisseling 33-
38 met winst voor zwart. 14-
19, 41. 26x17 19x39, 42. 46-41
11x22. Zwart staat nu een
schijf voor, maar wit heeft een
geraffineerde tegencombina-
tie. 43. 42-38 33x42, 44. 41-37
42x31,45. 36x9 4x13, 46. 40-34
39x30 47. 35x24 28-32, 48. 25-
20 32-37, 49. 20-14 en met de
vlaggen op vallen besloten de
twee 'durvers' tot remise. Een
wel zeer spannende partij.
O O
door 37-31. Op 14x23, wat in
de partij gespeeld werd kwam
33-28! (13-19 verplicht) 28-22
(9-13 verplicht) en dan nu de
omhaal naar veld één: 27-21
(26x28)34-29(23x34)32x1en
zwart staat verloren. Een
zeldzaam offer, dat waar
schijnlijk uniek te noemen is.
3 9 3 3
Si
3 O
O G* Q;
1 O u
J 0 J ,.J
3 m q Qi
JOOP BURGERHOUT
Belle van Zuylen (1740-1805)
en de andere zegels tonen
specima van Delfts res
pectievelijk Makkumer aar
dewerk.
Op een zegel van 40 20 cent
(grijs, zwart, blauw en rood)
wordt een zelfportret ver
beeld van Anna Maria van
Schuurman, die in 1607 in
Keulen werd geboren en in
1615 naar Nederland kwam.
Ze was de eerste vrouwelijke
student in de theologie, ze
was hoogbegaafd en kunst
zinnig en ze schreef, etste en
beoefende de schilder- en
borduurkunst. In het jaar
1678 overleed ze in het Friese
Wieuwerd. Het afgebeelde
geëtste zelfportret hangt in 't
Koopmanshuis in Franeker.
Een 45 20 cent-zegel (blauw,
zwart en rood) is aan Belle van
Zuylen gewijd, die in 1740 in
Zuilen (Utrecht) werd gebo
ren. Belle van Zuylen, die een
aantal romans en toneelstuk
ken schreef stelde zich uiterst
maatschappij-kritisch op; zij
ijverde voor de rechten van de
vrouw. Zij was een feministe
avant la lettre en hoezeer zij
overtuigd was van de waarde
van het geschreven woord
blijkt uit het citaat over lezen
en schrijven op de zegel: Le
zen en schrijven verandert
werkelijk het bestaan van de
mens. Een deel van de brief
(in het Frans) waarin het ci
taat voorkomt dient als on
dergrond van de zegel.
Het Delftse sieraardewerk
waaraan een zegel van 55 20
cent is gewijd (lichtblauw,
donkerblauw en zwart) is
over de gehele wereld be
kend. De oudst bekende pla
teelbakkerij dateert uit de 16e
eeuw. Naarmate de ontwik
keling van de potlebak-
kerskunst voortschreed nam
de vraag naar sieraardewerk
toe en in de bloeitijd (1650-
1760) telde Delft 30 bak
kerijen. In 1800 waren dat er
nog ongeveer 10 en na 1854
nog één, De Porceleyne Fles.
170 SVERIGE
De op de zegel afgebeelde
schotel dateert uit het eind
van de 17e eeuw.
Naast Delft behoort het sieraar
dewerk uit het Friese dorpje
Makkum tot de belangrijkste
vertegenwoordigers van de
Nederlandse pottebak-
kerskunst. De Friese produk-
ten van de majolica- of tine
mailtechniek dateren reeds
uit het begin van de 16e eeuw.
De aardewerkfabriek van
Makkum is vanaf de oprich
ting (midden 17e eeuw) in
handen van dezelfde familie
en handhaaft nog altijd de
oude techniek. De op een ze
gel van 75 25 cent getoonde
schotel (rood, zwart en
geelbruin) bevindt zich in het
Fries Museum te Leeuwar-
De prijs van de serie bedraagt
3,-. Ze zal aan de loketten
verkrijgbaar blijven tot en
met 27 mei.
ZWEDEN - De Europazegels,
aan de uitgifte waarvan Ne
derland ook voor het eerst na
vijf jaar weer mee zal doen,
hebben dit jaar als thema,
zoals we onlangs- bij de be
spreking van de Liechten
steinse CEPT-zegels hebben
gemeld, monumentale ge
bouwen. De Zweedse Euro-
parolzegels in de waarden
1,30 kr. en 1,70 kr., die op 11
april zullen verschijnen, heb
ben als onderwerp het kasteel
te Orebro. Op de 1,30 kr.-zegel
ziet men het kasteel van de
noordzijde en op de andere
zegel is een portaal met boog
gewelf van de binnenplaats
afgebeeld. Het kasteel
Orebro, dat dateert uit de 13e
eeuw, maakt heden ten dage
nog steeds de indruk van dat
gene waarvoor het oorspron
kelijk werd gebouwd: een
vesting.
Op 11 april verschijnt ook een
rolzegel van 1,15 kr. met
daarop een afbeelding van
een bruine beer (Ursus arc-
tos), die nog in het midden en
noorden van Zweden voor
komt.
Dan verschijnt op 11 april in
Zweden nog een postzegel
boekje met tien zegels gewijd
aan onafhankelijke chris
telijke kerkgenootschappen,
maar daarover nog iets meer
in de volgende rubriek.
HERO WIT
HORIZONTAAL:
1. ontbieden, 4. maal, 7. paar, 10.
medicijn, 12. wild zwijn, 13. ge
neesmiddel, 14. werktuig, 15.
steel, 16. nakomeling, 19. sym
bool voor Selenium, 20. beden
king, 21. spil, 23. soepel, 25.
plaats in Groningen, 26. schiet
wapen, 28. en anderen, 29. rij
toer, 30. vogel, 31. bepaald
hoofdtelwoord, 34. woestijn
schip, 35. stevig, 37. overdreven,
38. ongevuld, 39. en anderen
(afk.), 41. omlaag, 44. sage, 47.
zacht, 49. deelneming, 50. in
wendig orgaan, 51. meisjes
naam, 52. rekening, 53. berg
plaats, 54. jongensnaam.
VERTIKAAL:
1. spoed, 2. eetgerei, 3. wrevelig,
4. specerij, 5. voedsel, 6. medi
cijn, 7. tennisterm, 8. lijfwacht,
9. metalen samen smelten, 11.
snibbig, 17. kwekeling, 18. ge
sponnen draad, 22. sta, 24. keur,
26. allebei, 27. persoon van adel,
30. huisdier, 31. berustend, 32.
bestanddeel, 33. rekènkunde,
36. plaats in Sierra Leone, 40.
levenslucht, 42. brandverf, 43.
al, 45. nobel, 46. geestdrift, 48.
meisjesnaam.
De eerste prijs van 10.- werd toe
gekend aan J.P. Koppcnaal, Sy-
mon Meeszstraat 12 te Noord-
wijk. De tweede prijs van 7,50
werd toegekend aan mevr. J. van
der Tuin-Prins, Deutzstraat 8 te
Oegstgeest. De twee prijzen van
5.-- werden toegekend aan de
heer J. Diepenbach, Antillen-
straat 120 te Leiden en aan mevr.
W. Bakker, Crocusstraat 4a te
Katwijk a.d. Rijn.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden. Oplossingen met in
de linkerbovenhoek vermelding
"Kruiswoordraadsel" voor don
derdag zenden aan Redactie
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1
Leiden.
