Blik in de weekbladen De VVD mag het zeggen EISEVEERS HP deTijd Een grote loods achter het gebouw van het Instituut voor Zintuigfysiologie TNO in Soesterberg herbergt een laatste redmiddel om menselijke fouten bij het besturen van supergrote schepen te voorkomen. Ontwerper en psycholoog dr. Willem A. Wagenaar toont de kopie van een scheepsbrug: een simulator. "Training van gezagvoerders met behulp van dit instru ment is het laatste watje kan doen om menselijke fouten tegen te gaan", zegt Wagenaar. Waarom 85 procent van de rampen dan juist ontstaat door dergelijke fouten? „Simpel. De mensen worden ge dwongen te functioneren in een onvolmaakt systeem. Niet de mensen, maar het systeem, de machine, moet drastisch wor den aangepakt." Ziedaar' de mening van een (zin- tuig)specialist over de verhou ding mens-machine. Rampen zoals met de Amoco Cadiz voor de kust van Bretagne zullen voorlopig blijven gebeuren, zo vernemen we uit zijn mond. Want noch de kapitein noch de stuurman is verantwoordelijk voor het vermoorden van de na tuur. „Het zijn de omstandigheden. Ge breken aan de tankers. Ik heb eens gevaren op een tanker van 100.000 ton, waarvan de radio het niet eens deed Een getrouwe kopie van een stuurhut van een tanker van 300.000 ton. Wagenaar: „Alle instrumenten zijn aanwezig. Op het ogenblik ge bruiken we deze simulator uit sluitend voor onderzoek". De opstellingen van de instrumen ten kan worden veranderd. Een van de onderzoeken betreft de anti-aanvaringsradar. In op dracht van de Nederlandse Re dersvereniging bekijkt men welk systeem het meest geschikt is. „Je moet de taak aan de mens aan passen, niet andersom. Pas dan zal het percentage ongelukken drastisch afnemen", aldus dr. Wagenaar. Hij ziet het varen onder „goedkope vlag" (Liberiaans, Panamees) als een van de grootste fouten in het systeem. „Het is onzin als je zegt dat alle Ita liaanse kapiteins slecht zijn. Op de Liberiaanse tankers stellen de maatschappijen gewoon niet veel eisen. Dat trekt onvolwaardige krachten aan. Die nog eens moe ten functioneren onder soms abominabele omstandigheden. Er zijn bemanningen die an derhalf jaar aan boord blijven. Dat schept sociale moeilijk heden." Wagenaar noemt het „aardige" voorbeeld van de ramp met de Torrey Canyon. „De kapitein had ruzie met de stuurman. Er rezen moeilijk heden over een zekering, die er telkens uitvloog. Op een gegeven moment gebeurde dat weer. Al- Dr. Willem Wagenaar op de scheepsbrug„onvolmaakt systeem" thans, dat dacht de kapitein. Toen wild? hij op handbesturing overgaan, omdat de kust in zicht kwam. Dat had al veel eerder moeten gebeuren. Simpele facto ren, die voorkomen hadden kun nen worden, hebben die ramp veroorzaakt". De bestaande tankers zullen veelal drastisch moeten worden verbe terd. Wagenaar is van oordeel, dat dubbele of zelfs driedubbele be sturing, dubbele ketels en verfij ning van apparatuur op de super schepen de kansen op een olieramp tot een minimum zullen terugbrengen. „Maar de oliemaatschappijen zijn hiervoor als dc dood. Ze laten hun onvoldoende uitgeruste schepen liever onder de goedkope vlag varen. Een schandalige zaak, want het is in feite een geldkwestie. En winsten maken ze genoeg". Een tweede simulator staat bij TNO in Delft. Deze wordt gebruikt voor de training van gezagvoer ders, eerste stuurlui en loodsen. Sinds april 1970 heben liefst 1600 mensen van verschillende natio naliteiten een cursus van een- week gevolgd. „Ze zijn allemaal erg enthousiast", aldus de heer Jasperse van TNO-Delft „De mensen zijn al lemaal onervaren en krijgen zo een idee wat hun te wachten staat. Nee, een echt verschil in de kwaliteiten van de mensen heb ik niet kunnen constateren". Een andere manier om het varen te „leren" is de toepassing van schaalmodellen. Er staat er een in Grenoble. „Geen juiste manier", oordeelt dr. Wagenaar. „Er zijn teveel pro blemen met het tijdsbegrip. Tijd kun je niet verkleinen. Er treden allerlei snelheden en versnellin gen op, die bij de ware grootte nooit zouden voorkomen. De be stuurbaarheid van een traag schip als een supertanker op schaal is niet representatief voor de werkelijkheid.". Bij het instituut in Soesterberg wordt de buitenwereld op een groot scherm geprojecteed. Ha venmondingen, richtmiddelen en boeien ziet men steeds onder dezelfde hoek als in werkelijk heid. Ook met externe invloeden als wind en stroom wordt reke ning gehouden. Hoewel de opleiding van stuurlui met behulp van de simulator niet mag worden uitgevlakt, bena- "Rooien en valen zijn donderstra- len", hoorde je vroeger wel eens zeggen als het ging om mensen met fel rood haar. Dat vooroor deel is nu wel zo goed als voorbij. Je ziet niet zelden dat mensen hun haar rood laten verven. Een mevrouw uit Breda vond Am sterdam een leuke stad, alleen op de tramconducteurs had ze het niet begrepen. Ze werd eens toe gesproken dooreen van hen: "Zo, omaatje, oo'k op stap? en waar wil je heen?" "Ik ben uw oma niet", had ze vinnig geantwoord, "en ik wens niet met "je" aangesproken te worden". Dit zijn simpele, on schuldige uitingen van wat je nauwelijks discriminatie kunt AI iets anders wordt het kinderen op school slecht mee kunnen. Het voortdurend uitge lachten worden kan een blijvend minderwaardigheidsgevoel ver oorzaken. Discriminatie constateren we voor de rechtbank en bij bijna elke politieagent die elke verdachte tutoyeert. Tussen rijk en arm leeft de discriminatie nog zeer duidelijk. Rijke mensen staan erop en vinden het vanzelfsp rekend dat ze een voorkeursbe- Piet Wesseling handeling genieten. Werkgevers en nemers gaan nooit als gelijken met elkander om. Eén keer maakte ik een uitzondering mee in Groningen bij de scheepswerf van Bodewes. Ik vroeg naar de directeur. Die stond met iemand te praten. Ik kon niet zien wie de directeur was. Niets wat hun ui terlijk betreft wees erop. Dan zijn er nog de vele categorieën als li chamelijk gehandicapten, de oude wat gebrekkige mensen, de mensen die een bepaald beroep uitoefenen enz. Over zwarte mensen, kleurlingen, Surinamers, Molukkers, gastar beiders hoeven we het niet te hebben. Dat zij nog zeer dikwijls in allerlei omstandigheden ern stig en grof gediscrimineerd worden is te bekend. Dat vrou wen zich terecht achtergesteld achten kan ook nog steeds niet genoeg gezegd worden. Er zijn ook veel zieke geschuwd worden om de aard van hun ziekte. Dat heb ik nu zelf ondervonden. Sinds enige tijd lijd ik aan kanker. U leest het goed. Vroeger was t.b.c. zo'n ziekte waarom iemand die eraan leed door iedereen gpmeden werd. Maar die ziekte is over wonnen. Al komt zij nog vrij veel voor, men heeft er een afdoende geneeswijze voor gevonden. Met kanker is het niet zo. Men praat er slechts fluisterend over en heeft het over k. of over de "gevreesde ziekte". Mijn chirurg gaf mij na de operatie een briefje waarin de beschrijving stond van wat hij gedaan had. Hij had o. a. een "in filtrerend groeiend adenocar- cinoom" weggenomen. Dat was duidelijk. Daarmee ben ik dus een "gete kende". Dooreen onvoorzichtige manoeuvre van iemand was na de operatie dat onheilspellende woord doorgegeven en toen ging het in mijn niet zo beperkte kring van "vrienden" als een lopend vuur. Wie kanker heeft is uit de boot gevallen, ligt langs de weg, is uitgeteld, je hoeft er geen reke ning meer mee te houden. Iemand had me gezegd: nou moet je opletten: een heel stel mensen haken nu af, je wordt a. h. w. van hun lijst geschrapt, je zult niks meer van hen horen. Dat blijkt nog waar te zijn ook. Wolffers heeft er wekenlang in De Volks krant over geschreven. Vooral in zijn laatste stukje beschreef hij deze dingen. Maar ik vrees dat die mensen alleen al vanwege de titel geen artikel van die serie gelezen hebben. T. b. c. is besmettelijk. Eén kind heeft het en kan een klas besmetten. Kanker is niet besmettelijk. En tóch die vreemde reactie; niet meer aan huis komen, geen brieven meer Het is niet om medelijden op te wekken, dat ik dit schrijf. Ik lijd er absoluut niet onder. Het is al leen boeiend om zo totaal ver schillende reacties van mensen waar te nemen en persoonlijk te ervaren. Eigenlijk was het niet nieuw voor me. Ik heb eens een jonge vrouw bijgestaan toen ze stierf. Haar man dorst niet in de drukt Wagenaar nog eens zijn mening: de taak moet aan de mens worden aangepast, de in formatie-uitwisseling en taak verdeling tussen mens en ma chine moet worden verbeterd evenals bijvoorbeeld havenmon dingen en gevarengrenzen (onder welke omstandigheden kan een manoeuvre nog worden uitge voerd), moeten worden vast gesteld. De Amoco Cadiz: „Een school voorbeeld van hoe het fout kan gaan. Neem dat onderhandelen over de berging. Ze zijn er veel te laat mee begonnen. Dubbeltjes mentaliteit. En teveel concurren tie. Een haven als die van Rot terdam kan moeilijk besluiten slechte schepen te weren. Dan la chen ze je in Le Havre en Ham burg uit. Er moet een overkoepelend orgaan komen dat beslissingen kan ne men. Het is toch bijvoorbeeld belachelijk, dat een te vol geladen tanker bij Kaap Hoorn tienduizenden liters olie loost als het fout dreigt te lopen? Het is ook de mentaliteit van de maat schappijen: de volgende keer gaat het misschien wel goed en dat betekent winst. kamer maar bleef op de gang op en neer lopen. Met mijn hand op haar voorhoofd stierf ze. De angst voor de dood zit heel diep in de mens. Hij wil niet met de dood geconfronteerd worden. Hij weet er gëen raad mee. Iemand die ge tekend is door een besmettelijke ziekte wordt daarom vermeden. Eigenlijk gediscrimineerd. Tot slot iets anders. In de brede gang van het Leids Stadhuis kwam sinds jaar en dag een man zo van 9 tot 10 uur 's morgens rustig zijn krantje lezen. Er stonden in die gang banken en er is een koffie-automaat aange bracht. Nou. die man maakte daar gebruik van. dronk zijn kof fie en las rustig zijn krant. Maar....hij verspreidde een vies luchtje. Daar hadden andere mensen als ze naast hem gingen zitten hinder van. En op een dag werd de man vriendelijk maar beslist te verstaan gegeven, dat hij daar maar niet meer moest gaan zitten. Weggestuurd dus. Om zijn luchtje. Nu zoekt die man waarschijnlijk ergens anders een rustig plekje. Alleen zal hij zijn goedkope koffie moeten missen. Stelt u zich eens voor dat we deze dwaze discriminatie overal zou den toepassen?. Het openbaai' vervoer kon wel opgeheven wor den en de supermarkten en de bioscopen ook en misschien moesten de kerken zelfs wel dicht. De uitslag van de provinciale sta tenverkiezingen zou spannend worden Maurice de Hond had het voorspeld in Vara's Rooie Haan. Hij heeft meer gelijk ge kregen dan hij mogelijk had ver wacht. De nek-aan-nek-race tus sen CDA en PvdA werd in het voordeel van het CDA beslist, waarbij de lagere opkomst in vergelijking tot de Kamer-ver kiezingen van 1977 een grote, zo niet beslissende rol heeft ge speeld. De PvdA wist zich goed te handhaven, maar het CDA won, de WD verloor en de beweging weg van de kleine partijen bleef overeind. Het verrassende was de grootte van de winst van het CDA. Omgere kend naar landelijke verkiezin gen zou het CDA vijf zetels heb ben gewonnen. Nu is daar wat af te dingen in verband met aard en opkomst van de provinciale ver kiezingen, maar opmerkelijk blijft deze winst niettemin. Over het heen en weer-verkeer tus sen de partijen kan ik op dit ogenblik nog geen gedetailleerd inzicht verkrijgen, maar op basis van door de tv geprojecteerde ge gevens van Intomart is wel duidelijk dat een groot deel van de CDA-winst toegeschreven moet worden aan overlopers van de WD. Voeg daarbij het verlies van DS'70 en de Boerenpartij, dan is duidelijk, dat de winst van het CDA overwegend van rechts komt. De geconsolideerde positie van de PvdA moet vooral toege schreven worden aan de trouw van met name jonge kiezers, een groep die het CDA niet zeer ge negen is. Rekening houdend met de lagere opkomst bij deze verkiezingen is het beeld niet zo verschillend van dat van de Tweede Kamer-ver kiezingen van vorig jaar. De WD verloor toen ook een groter deel van haar kiezers aan het CDA, dan andersom. Het CDA moest het niet van de jonge kiezers en van de niet-stemmers hebben, maar van de partijtrouw van de eigen kiezers en van de overlo pers van rechtse kleine partijen. De PvdA won door de nieuwe kiezers, die zij grotendeels heeft weten vast te houden, en door de kleine linkse partijen. Als de tendens van de laatste jaren zou zijn doorgezet dan lag het in de verwachting, dat het CDA verloren zou hebben. De decon fessionalisering was immers goed voor een voortdurend ver lies van de drie grote confessio nele partijen: Met deze verkiezin gen Lijkt hierin een kentering te komen. Wanneer er sprake van een nieuwe tendens zou zijn - wat op basis van eén verkiezingsuit slag moeilijk is aan te geven - dan kan dat twee oorzaken hebben. Of het proces van deconfessiona lisering heeft halt gehouden óf in de beeldvorming van de kiezers heeft het CDA een andere plaats ingenomen, waardoor het ook voor niet confessionele kiezers een aantrekkelijkheid heeft ge kregen. Nu geven noch de cijfers met betrekking tot het kerkelijk betrokken voelen, noch die ten aanzien van de eng kerkelijke houding aanleiding te veronder stellen, dat het confessionalisme aan een herleving toe is. Het lijkt realistischer te veronder stellen, dat het CDA ondanks AaTifjes en zijn min of meer chris ten-radicale medestanders in de ogen van de kiezers een gewone behoudende middenpartij is, die men naar goeddunken kan in ruilen voor een eveneens als be houdend bekend staande WD. Met name de voormalige ARP- sectie van het CDA mag dan wel de illusie hebben deel uit te ma ken van een evangelische voor hoedepartij bij de kiezers komt deze partij waarschijnlijk anders over en terecht!! Wat ook het CDA mag inspireren, het chris tendom speelt een veel geringere rol dan pure machtsoverwegin gen. Dit was het kenmerk van de KVP, clie blijkens een rapport van 1965 de confessionele grond slag alleen om pragmatische re denen handhaafde, dit is de grondslag van het CDA, waar aan alle uit de ARP afkomstige ka merleden niets kunnen verande- Indien deze ontwikkeling zich voortzet, plaatst zy de WrD voor een interessant keuzeprobleem. Tot op heden heefl de wens om van een regering deel uit te ma ken deze partij gedwongen zich roomser op te stellen dan de paus. De partij heeft zich van een hautaine CDA van alles laten welgevallen: geen uitbreiding van de UCN te Almelo, geen neutronengranaat voor de NAVO als het aan Nederland ligt, een vasthouden aan de koppeling van de sociale uitkeringen aan het netto-minimum-loon. kortom een voortzetting van het kabinet Den Uyl, waar men puin geboden achtte. Het resultaat van dit alles is voorlo pig alleen maar negatief. Te weinig invloed op het beleid en kiezersverlies op de koop toe. Hiermee staat de WD voor de keuze van ofwel volharden in de huidige koers ofwel de steven wenden. In het eerste geval kan men rekenen op voortduring van deelneming aan de legering met het risico van zoveel verlies bij de volgende verkiezingen, dat men toch niet meer aantrekkelijk is als regeringspartner. In het tweede geval kan men proberen het CDA naar rechts te manoevreren, ook een onzekere operatie, maar een die mogelijk op langere termijn winst oplevert en een coalitie met de PvdA. Aan de rechterkant heeft de WD mogelijk niets meer te winnen. Het CDA moet het ook niet van links maar van rechts hebben en is daarmee concurrent nummer 1 van de WD. Daardoor moet de WD waarschijnlijk steeds meer kiezen voor de eigen groei of sa men blijven gaan met het CDA. Als het verbond met het CDA nu een liefdespact zou zijn, zou men daar vrede mee kunnen hebben. Op z'n best is het echter een ver standshuwelijk, waarbij de WD de inleverende partij is. Op den duur zijn de vooruitzichten voor de WD niet aantrekkelijk. Evenals de PvdA is zij gevangene van de dubbele bodem van de confessionele politiek. Reden genoeg om het roer om te gooien en na een interne herbezinning te komen tot een andere politieke opstelling, waardoor coalitiever houdingen zoals die elders in Europa al aanwezig zijn - Duits land, Groot Britannic - op den duur hier ook mogelijk blijken. Voor de PvdA kunnen deze verkie zingen betekenen, dat zij moet ophouden te polariseren naar de WD, omdat dit noch inhoudelijk noch electoraal verder interes sant is. Er zijn dan twee alter natieven: een links meerder heidskabinet. zoals dat gereali seerd is in sommige provincies en gemeente of een coalitie met de WD. Wat betreft consistentie van beleid zou de eerste moge lijkheid de voorkeur verdienen. Het is echter de vraag of een der gelijke combinatie in de Neder landse verhoudingen op korte of lange termijn een stabiele rege ring zal opleveren, die de grote problemen, waarvoor we staan, kan oplossen. Mocht dit niet mogelijk' zijn dan blijft er dc keuzemogelijkheid tussen twee rechtse coalitiepart ners. Een WD. die naar links op schuift en het CDA uit het cen trum weet te verdrijven, is een in teressante coalitiepartner voor de PvdA. Voor het zover is. zal er echter heel wat in de WD-op- stelling moeten veranderen met name op het terrein van de inte resse voor de minst bevoorrech ten in de eigen samenleving Maar in de vorige eeuw heeft een dergelijke ontwikkeling binnen de liberale beweging zich eerder vertoond, uitlopend op de Vrij zinnig Democratische Partij Wie weet wat er in de zeventigerjaren van deze eeuw nog mogelijk is!! MAGAZINE De opmerkingen van Piet Steen kamp, de voorzitter van het CDA, zijn op het ogenblik erg "in". Mocht hij enkele weken geleden in Vrij Nederland verklaren dat het geweten van de katholieken niet zo goed ontwikkeld is, in El- seviers Magazine mag hij deze week nog wat najuichen over het CDA-succes bij de afgelopen Sta tenverkiezingen. Volgens Steenkamp is het geheim van het CDA in vier trefwoorden te vangen: oecumene, mentali teit, program en Dries. Over de laatste zegt Steenkamp: Een eerlijke, toegewijde en dappere man die de uitdaging aandurft, niet wegloopt voor verantwoor delijkheden en beslissingen durft nemen. Bij de keus tussen dap pere Dries en sluwe Joop kiezen onze mensen,met alle respect voor Joop, toch voor Dries". En over Aantjes weet Steenkamp te melden: "Er is geen sprake van dat Aantjes van de WD als regeringspartner af zou willen. Wij hebben voor vier jaar een afspraak gemaakt met de VVD. niet meer, ook niet minder. Dat geldt voor Willem Aantjes ook. Ik heb daar heel wat keren met hem over gesproken". Verder meldt EM dat er een gewel dige chaos zou ontstaan als 230.000 ton ruwe olie, de inhoud van de onlangs op de Bretonse kust stukgeslagen mammoet tanker Amoco Cadiz, zich over de Nederlandse kust zou versprei den. Nederland beschikt niet over een rampenplan terwijl het meren deel van de kustprovincies en kustgemee'nten in geval van nood niet weten over welke hulp middelen ze kunnen beschikken om een dergelijke ramp aan te pakken. Lou de Jong komt weer aan het woord over zijn deel acht van Het Koninkrijk der Nederlanden in dc Tweede Wereldoorlog terwijl ook de troebelen in het Midden oosten in EM niet onbesproken blijven. L/n VRIJ NEDERLAND In VN een portret van minister Wil Albeda van sociale zaken die on der meer wordt getypeerd als "de vleesgeworden harmonie" en "het wandelend compromis". Vorig jaar september al toen de buitenwereld nog dacht aan een coalitie van PvdA. CDA en D'66, zou Albeda door Van Agt gepolst zyn voor een eventueel minister schap waarop Albeda had laten weten beschikbaar te zijn voor. elk kabinet waaraan het CDA zou deelnemen. Volgens VN heeft Albeda, alvorens minister te worden, zich verze kerd van de steun van het Chris telijk Nationaal Vakverbond middels een langdurig gesprek met Jan Lanser, de CNV-voorzit- ter. Janheeft hij gezegd, als je niet van harte vindt dat ik het moet doen, als je ook maar de geringste twijfel hebt, vertel het me, ik zal weigeren. Lanser ging van harte akkoord met Albeda's minister schap. Lanser heeft in feite het kabinet-Van Agt mogelijk ge maakt. De Statenverkiezingen komen in VN uiteraard ook aan bod mid dels becijferingen van Hans Smits die de progressieven een riem onder hel hart steekt met de constatering dat de aanhang van de linkse partijen in de afgelopen acht jaar aantoonbaar is gegroeid. Columnist Jan Eter maakt zich boos: Ik huilde omdat ik in een land leef waar men vastberaden een ont wikkeling begint waar Italië der tig jaar geleden aan begoneen regering van profiteurs en zwen delaars. oftewel christenen en conservatieven met aan het hoofd een pias. In het kleurenkatern een terugblik op de woelige zestiger jaren. De aflopende Nederlandse textie lindustrie in Twente vormt het onderwerp van een uitgebreide reportage. Van de glorie van dc negentiende eeuw met rokende schoorstenen en steden opge trokken rond de fabriek rest niets meer dan plaatsen vol toekom stige werklozen. Een onderne mingsraadlid van een textiel bedrijf merkt wat mistroostig op: Twente is ergens een rampgcbica maar wordt niet zo beschouwd. Het ligt aan deze kant van de IJssel en daar is de wereld dicht geplakt met krantenpapier. In Limburg hadden ze de mijnen en daar kwam de steenkool van daan, dat wisten ze nog in Den Haag. In Groningen isMeisen die kennen ze ook behoorlijk goed. Maar hier hebben we lang onszelf kunnen redden, dan lopen ze niet hard. In de eerste aflevering van een driedelige serie over Het Film bedrijf wordt de rol en de plaats van de producenten belicht. Het vak van filmproducent lijfyt een van de meest onzekere banen te wordende faillissementen hopen zich op nu de laatste jaren steeds minder mensen naar de bios gaan. Alleen in Amerika gaat het momen teel goed met de filmindustrie. In HP voorts het tweede deel van een uitvoerig interview met po pidool Bob Dylan die aardige dingen zegt over president Jimmy Carter van Amerika. Oud-staatssecretaris Marcel van Dam is gaan grasduinen in de cij fers van de Statenverkiezingen. Wat gebeurde er op 29 maart tus- De doelstellingen en bezigheden van de werkgroep Nieuwe Le vensstijl van de Raad van Kerken komen uitgebreid aan bod. Maar ook de kritiek op dc werkgroep. Twee theologie-studenten. die een doctoraalscriptie sociale ethiek over de Nieuwe Levens stijl hebben voltooid, komen tot de conclusie dat Nieuwe Levens stijl zich dient te ontwikkelen tot een duidelijk antikapitalistische beweging en moet breken met de opvatting dat alle ellende in onze wereld is terug te voeren tot onze morele slechtheid en onze ver keerde instelling. "Een kerk die terugschrikt voor polarisatie tl een laffe kerk" en "De actie bloedt dood ah zij geen nieuwe inspiratie vindt in een antikapitalistische visie". Zoals alle weekbladen blikt ook de Tijd terug op de Statenverkiezin gen en concludeert dal dl torale basis van Van Agt solider is dan zfjn tegenstanders willen aanvaarden. In de extra boekenbijlage is een in terview opgenomen met de schrijver Hugo Raes die vroeger bekend stond als een drinkebroer maar tegenwoordig een bezadigd ambtenaren bestaan leidt. Hugo Raes: "Het is een zielig be staan hoor, dat van schrijver".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 11