Ayers Rockmonster Van 348meter hoog
Hervormden werken aan
kerkelijke herindeling
Niet wachten tot Wiegel is uitgestudeerd
„Stafmuziekkorps" in
Sassenheim en Leiden
SPORT
IS
SPORT
Op reis dwars door Australië (2)
VRIJDAG 24 FEBRUARI 197;
De Hervormde Kerk wacht niet langer af, hoe de
bestuurlijke indeling van ons land er tenslotte
zal komen uit te zien. "Met voortvarendheid"
moet nu worden gewerkt aan herziening van de
kerkelijke indeling.
Vele jaren wordt gestudeerd op de
verhouding tussen rijk, provincie
en gemeente, op aantal en om
vang van de provincies, op de
vraag of er tussen provincie en
gemeenten een "vierde be
stuurslaag" moest worden inge
schoven: de gewesten. Het laatste
was het door minister De Gaay
Fortman naar voren geschoven
plan: geen gewesten, meer pro-
Al die tijd had men op het synode
bureau aan de Haagse Car-
negielaan gedacht laten we eerst
eens afwachten wat de overheid
doet, voordat wij zelf aan het
herindelen slaan.
Maar nu minister Wiegel heeft
meegedeeld. Fortmans plan eerst
nog eens rustig te willen be
kijken, is het hervormde geduld
op. Men gaat zelf aan de slag.
Reeds heeft men zich beziggehou
den met "vingeroefeningen" (al
dus dr. R. J. Mooi, secretaris voor
algemene zaken), maar nu gaat
men met spoed beginnen aan een
eerste opzet.
Sanering
De hervormde gemeenten zijn -
grof gezegd - samengevoegd tot
classes, groepen gemeenten uit
een streek, die hun predikant en
nog een ambtsdrager naar de
classicale vergadering sturen
middeleeuwse plattelandsparo
chies hebben gehouden (als ge
volg van de slechte bereikbaar
heid van veel dorpen) heeft zich
geleidelijk een flinke sanering
voltrokken. Over moderne we
gen is men snel in het nabijge
legen dorp.
Nu niet elk dorp meer een eigen
dominee nodig heeft (en ook niet
meer kan betalen) heeft men
combinaties gevormd, die geza
menlijk een predikant hebben, of
ook volledige fusies met buur
gemeenten aangegaan.
De her-indeling zal vooral de clas
ses betreffen. Twee invalshoeken
zijn er voor de aandrang tot her
ziening.
De eerste is de groeiende samen
werking met de gereformeerden,
die het gewoon praktisch wen
selijk maakt, dat de grenzen in
beide kerken op de landkaart ge
lijkgetrokken worden.
De andere invalshoek is de verte
genwoordiging van de kerk in de
synode. Elke classicale vergade
ring (er zijn er 54) wijst een syno
delid aan. Classes die veel en
grote gemeenten tellen hebben
net zoveel stem in de synode als
classes die maar een paar ge
meenten met weinig leden heb
ben.
De Gereformeerde Bond in de Her
vormde Kerk is sterk in een aan
tal grote classes. De Bond voelt
zich daarom ondervertegen
woordigd. Splitsing van die grote
classicale gebieden leidt tot ver
groting van het aantal bonders in
de synode (het zijn er nu een
kleine tien).
Het gaat natuurlijk om de waarheid
en niet om invloed. Niettemin
begrijpt men goed dat die invloed
meer effect heeft als het totale
aantal afgevaardigden gelijk
blijft. Dus wordt er vanuit de
kring van de Bond min of meer
bedekt op gezinspeeld dat ook
samenvoeging van kleine classes
gewenst is.
Iedereen begrijpt dat het dan om
classes gaat waar de Bond geen
voet aan de grond weet te krijgen,
bijvoorbeeld in Noord-Holland
boven het IJ, waarvandaan syno
deleden komen die "geen kerke
lijk achterland meer hebben", al
dus het blad van de Bond fijntjes.
Het spreekt vanzelf dat zulke over
wegingen geen rol spelen op het
bureau van d.e kerk. Daar wordt
gesproken over "een meer even
redige spreiding van predikants
plaatsen over de verschillende
classes".
Provincies
Overigens is een herindeling van de
classicale gebieden geen zaak die
tenslotte door de landelijke kerk
beslist wordt: dat gebeurt in de
provincies. Wel is landelijk de
vraag aan de orde of de provin
ciale organisatie wél zo moet
blijven als nu: boven de rivieren
negen kerkprovincies die sa
menvallen met de burgerlijke
provincies en als tiende kerkp
rovincie Brabant en Limburg
Een plan om het aantal provinciale
bureaus te beperken en het wérk
te concentreren in een klein aan
tal bureaus, stuit op krachtige
weerstand. Het provinciaal bu
reau van de Hervormde Kerk in
Zuid-Holland staat in Schiedam,
kmaar.
Noord-Holland
Als men op de Haagse Carnegielaan
een eerste opzet van een nieuwe
classicale indeling gereed heeft,
gaat dit ontwerp naar de tien
kerkprovincies voor verdere uit
werking.
Volgens dr. Mooi gaat er wel een
paar jaar overheen voordat men
van die nieuwe indeling iets gaat
merken. Per slot van rekening
moeten alle 1334 gemeenten ge
raadpleegd worden als alles
overhoop gaat, plus nog een
ringen, 54 classes en de tien pro-
J: Kerkdorpen waren vroeger allemaal zelfstandig omdat ze voor elkaar zo moeilijk bereikbaar waren. Nieuwe
wegen hebben ze dicht bij elkaar gebracht. Voor de kerkelijke organisatie had dat soms ingrijpende gevolgen
Vaak gingen dorpen combineren om samen één predikantsplaats in stand te houden.
Christelijk geschenk. De
werkgroep "Christelijk
boekenweekgeschenk"
(Korte Tiendeweg 19 Gouda)
brengt ter gelegenheid van de
komende Boekenweek - van
2 tot 11 maart - het boekje
"Wie is mijn naaste?" als ge
schenk op de markt. De be
kende legerpredikant J. J.
Poort heeft het geschreven en
het bevat vijf levensechte
verhalen, geput uit eigen er
varingen.
Vorig jaar kwam de werkgroep
al met een eigen geschenk
omdat in de uitgave van de
"Collectieve Propaganda
voor het Nederlandse Boek",
naar haar mening sommige
bevolkingsgroepen werden
gekwetst, en in enkele bij
dragen ook vloeken voor
kwamen. Tijdens een daar
opvolgend gesprek tussen de
werkgroep en de CPNB
bleek, dat de CPNB op geen
enkele wijze een beperkende
norm aan de schrijvers wil
opleggen bij het samenstellen
van geschenken.
Een oplossing werd dan ook
niet gevonden. Daarom heeft
de werkgroep besloten, op
haar weg voort te gaan en een
eigen geschenk te blijven uit
geven.
Bijbels terecht. De Martin-
Lutherbond, een evange-
lisch-lutherse vereniging
voor lutheranen in de ver
strooiing, heeft ten stelligste
ontkend, dat 5000 Duitstalige
bijbels, die de Lutherse We
reldfederatie onlangs naar de
Sowjet-Unie heeft verzon
den, in Moskou zouden zijn
opgeborgen. De bijbels, in
overleg met de Sowjet-auto-
riteiten verstuurd, zijn wel
degelijk op de plaatsen van
bestemming gekomen, zo
verzekert de bond.
Weliswaar is het niet een
voudig, officiële afspraken te
maken, maar in het algemeen
worden de met Oosteuropese
en ook Sowjet-russische au
toriteiten gemaakte afspra
ken nagekomen. Dat ver
klaarde dr. Paul Hansen, na
mens de Lutherse Wereld
federatie verantwoordelijk
voor Europa.
Het Stafmuziekkorps van het Le
ger des Heils geeft morgenavond
om 8 uur in de gereformeerde
kerk aan de Julianalaan in Sas
senheim een uitvoering en ver
leent zondagavond om half 8 in
de Vredeskerk aan de Burg-
gravenlaan te Leiden medewer
king aan een zangdienst uit
gaande van het Leidse Leger
korps.
Er is een toenemende vraag om
medewerking van dit Staf
muziekkorps aan evangelisatie
samenkomsten buiten de eigen
kring- (Verzoeken daartoe kun
nen worden gericht aan het
hoofdkwartier van het Leger in
Amsterdam. afdeling Staf
muziekkorpsen, Damstraat 15.)
Strijdmacht
Het korps werd in 1961 opgericht
en is verbonden aan het nationale
hoofdkwartierAls elk ander Le-
germuziekkorps wil het in de
eerste plaats een geestelijke
strijdmacht zijn, met als doel "de
Als de Nederlandse delegatie naar
het wereldkampioenschap
voetbal in Argentinië uitsluitend
uitgaat van de opvatting "sport
is sport" en geen oog heeft voor de
op grote schaal gepleegde
schending van de mensenrechten
in dat land, dan heeft dr. L.
Schuurman "ernstige moeilijk
heden" met het meedoen aan deze
wedstrijden. Dr. Schuurman
werkte jarenlang in Buenos Aires
en is nu verbonden aan de theolo
gische hogeschool van de Gere
formeerde Kerken in Kampen.
In "Hervormd Nederland" van
vandaag schrijft hij: "Berichten
en rapporten maken duidelijk
dat haast als in geen ander land
in Argentinië de meest elemen
taire mensenrechten vrijwel da
gelijks geschonden worden. Ook
demaanden december en januari
zijn geen uitzonderingen geweest
i het verdwijnen
Risico's
Dr. Schuurman merkt op dat het
een riskante zaak is, in Argenti
nië zélf te vechten voor be
scherming van de mensenrechten.
Toch zijn er groepen die deze ri
sico's willen nemen.Ongetwijfeld
zullen zij de komst van zoveel
buitenlanders met belangstelling
tegemoet zien.
Zal het mogelijk zijn, zo vraagt dr.
Schuurman samen met hen iets te
doen voor mensen die verdwenen
of gevangen zijn? Ongetwijfeld
zullen zij proberende aanwezig
heid van buitenlanders in die
richting te kapitaliseren.Het zou
volgens dr. Schuurman, buiten
gewoon belangrijk zijn, meer te
weten te komen over hoé zij dat
denken te gaan doen.
Voor hem is het doorslaggevend, of
de buitenlanders bereid zijn ook
een beetje de nek uitte stekenDat
zal neerkomen op de vraag of men
de overtuiging heeft, dat het
loont, de weg van de meeste weer
stand te kiezen.
"Ergens"
De Nederlanders die naar Argenti
nië gaan, moeten ervan door
drongen zijn dat ze niet zomaar
"ergens" zullen verblijven. Speles
en officials zullen geïnformeerd
moeten zijn oVer de situatie om
hun houding daar te kunnen be-
"Als in Argentinië gedurende het
kampioenschap zich dingen zou
den voordoen die een bepaalde
houding vragen, bijvoorbeeld:
niet spelen, tenzijkunnen zij
die zich hiér bezorgd maken over
de schending van de mensenrech
ten, er dan op rekenen dat de op
vatting "sport is sport" niet de
meerderheid vertegenwoordigt?"
Dr. Schuurman vraagt het maar...
verheerlijking van Gods naam en
de verkondiging van het evan
gelie van Jezus Christus".
Het ensemble is samengesteld uit
officieren en employe's van het
hoofdkwartier en een aantal ka
pelmeesters en muzikanten van
plaatselijke muziekkorpsen, die
geen van allen beroepsmusicus
zijn. Alle muziekstukken zijn ge
componeerd of gearrangeerd
door officieren en soldaten van
het Leger in alle delen van de we
reld.
Eenmaal per maand bezoekt het
korps, gedurende een week
einde, een plaats in ons land voor
het houden van samenkomsten
in zaal en openlucht en voor uit
voeringen in zalen, kerken,
ziekenhuizen en gevangenissen.
Toernees
In 1961 ging het korps naar België
en in 1965 maakte het een uitge
breide toernee door Schotland.
Noorwegen volgde in 1968, Zwe
den in 1970, Finland in 1973 en
Canada en Amerika (voor een
uitgebreide evangelisatie-cam
pagne) in 1974. Het muziekkorps
is in binnen- en buitenland ook
door radio en televisie bekend
geworden.
In de Vredeskerk worden zondag
avond tussen het optreden van
het Stafmuziekkorps door be
kende geestelijke liederen ge
zongen, met medewerking van
het korps onder leiding van ka
pelmeester M. C. Cooper. Voor
ganger in de dienst is luitenant
kolonel H. Pauwels. Van kwart
over 7 af is er inleidende muziek
en zang. De deuren van'de kerk
gaan om 7 uur open.
De Nederlandse kunstschilder Henk Guth bij zijn galerie in Alice
Springs, het stadje dat model stond voor Nevil Shutes beroemde boek "A
town Like Alice".
ALICE SPRINGS - De
grootste monoliet (stuk
steen uit één stuk) ter we
reld ligt midden in
Australië, 1500 km ten
noorden van Adelaide en
1700 kilometer ten zuiden
van Darwin in de woestijn.
Slechts weinigen zijn
hierdoor in staat om deze
reusachtige rots, die lood
recht uit de vlakte omhoog
steekt, met eigen ogen te
aanschouwen.
We bereikten de monoliet "Ayers
Rock" kort na zonsondergang;
een angstaanjagend gezicht op
dit moment van de dag. Als een
kolossaal monster doemde hij
voor ons op. Het is een van de
meest bizarre produkten van
moeder Natuur. Ontdek
kingsreizigers in de vorige eeuw
hebben wel getracht onder
woorden te brengen wat ze uit de
woestijn omhoog zagen rijzen,
maar het blijft een onbeschrijfe
lijke sensatie. "Een enorme
kiezelsteen", is hij wel genoemd.
Een wat magere omschrijving
voor het massieve stuk zandsteen
meteen omtrek van acht kilome
ter en een hoogte van 348 meter.
Bovendien is die omschrijving
niet helemaal juist, want Ayers
Rock zelf is slechts het bovenste
puntje van een brok zandsteen,
dat enkele kilometers diep de
grond in gaat. De zandsteen werd
gevormd in de tijd dat er in het
midden van Australië nog een
binnenzee lag. Zo'n 500 miljoen
jaar geleden vormde zich op de
bodem van die zee een laag zand,
die door het gewicht van het wa
ter in elkaar gedrukt werd. Hier
door ontstond zandsteen. Door
bewegingen van binnenuit werd
de zandsteenlaag later uit de
aarde omhoog gedrukt en zo
kwamen sommige stukken rech
top te staan. De scherpe punten
die omhoog staken werden door
Paul Paridaen uit Hazer-
swoude maakt op het ogenblik
een reis dwars door Australië.
Op het ogenblik is hij precies
in het midden van het land
aangekomen. Hierbij zijn
tweede impressie: het verhaal
van Ayers Rock, de grootste
monoliet ter wereld.
erosie afgeschuurd. Een proces
van vele miljoenen jaren.
Roest
Bij Ayers Rock en bij de 30 kilome
ter verderop gelegen rotsforma
tie "De Olga's" is dat afslijtings
proces nog steeds aan dé gang.
Langzaam maar zeker schilfert er
steeds meer van de rotswand af.
Het verweringsproces wordt nog
wat bevorderd doordat water en
zuurstof het ijzererts in de rots
doen roesten. Hierdoor zijn
tientallen grotten in de wanden
van Ayers Rock ontstaan en
duidelijk ziet men overal de
schilfers liggen. In Nederland
zou de rots waarschijnlijk al lang
zijn weggeroest, maar in een
droog klimaat als dat van centraal
Australië gaat dat proces aan
merkelijk langzamer. De meest
opmerkelijke eigenschap van
Ayers Rock is, dat hij steeds van
kleur verandert. Dit is het gevolg
van de mineralen in het zand
steen. Zo wordt hij in het volle
zonlicht rose gekleurd, tijdens
een regenbui zilvergrijs en door
de ondergaande zon vuurrood.
Wij verlieten Ayers Rock na enkele
dagen en gingen op weg naar
Alice Springs, een stadje dat 450
kilometer ten noordoosten van
de rots ligt. De eerste zonnestra
len verwarmden op dat moment
de afgekoelde natuur. Dit is het
tijdstip waarop vele dieren even
uit hun schuilplaatsen te voor
schijn komen, voordat ze weer
dekking zoeken tegen de verzen
gende hitte van de koperen ploert
later op de dag. Voor ons kroop
een twee meter lange varaan als
een prehistorisch draak lang
zaam over de weg. De warmte van
de zon is voor hem zeer belang
rijk, want de kou van de nacht
koelt zijn bloed sterk af en dan
moet deze reuzehagedis eerst op
gewarmd worden voor hij snel
kan lopen.
Er liggen uitgesterkte veeteeltbe
drijven, de zogenaamde stations,
in dit droge gebied. Tienduizen
den hectare land zijn er nodig om
een handvol koeien van vol-
doende voedsel te voorzien. Door
de schaars begroeide, met rotsen
bedekte bodem lopen honderden
kreekbeddingen die slechts ge
durende enkele dagen per jaar
water bevatten. De loop van de
droge kreken wordt gekenmerkt
door de grillige Redgum Euca
lyptusbomen die op de oevers
staan als groene linten over de
roodgekleurde grond. Voor de
vluchtige bezoeker is het land
schap eigenlijk niets anders dan
een woestijn, waarin weinig inte
ressants te zien is.
Kunstschilder
Henk Guth, Nederlandse kunst
schilder die in Alice Springs
woont, weet wel beten "Het ge
bied is helemaal niet zo saai als
het op het eerste gezicht lijkt. Het
woord woestijn klinkt me wel erg
negatief in de oren. Vooral na een
regenbui wanneer alles plotse
ling begint te groeien is het erg
mooi." Henk kan dat weten, hij
woont al elf jaar in Alice Springs
en heeft alle interessante aspec
ten van het Australische binnen
land op het schildersdoek vast
gelegd. De bewoners van Alice
Springs noemen de kunstgalerij
van Henk het hoogtepunt van een
bezoek aan hun stad. Zijn galerie
■ligt dicht bij het centrum en blijkt
inderdaad een druk bezochte
plaats te zijn. Het is een fraai om
gebouwd huis waarin Henk zijn
schilderijen tentoonstelt. Het
grootste pronkstuk in zijn mu
seum. is ongetwijfeld de "Pano
rama Guth", een schilderij van 6
meter hoog en 60 meter breed.
Een kunststuk dat Henk tot ver
over de grenzen beroemd heeft
gemaakt. Men bereikt het Pano
rama via een wenteltrapje in een
van de zalen in het museum. He
lemaal in het rond ziet men daar
het Australische landschap. Men
krijgt het gevoel in een geper
fectioneerde werkelijkheid te
kijken. Het is een illusie, maar de
artiest is er zonder meer in ge
slaagd de hitte, uitgestrektheid
en schoonheid van het Australi
sche landschap uit te beelden.
Henk Guth werd in 1921 in Arn
hem geboren. Na de kunstaca
demie werkte hij twaalf jaar als
kunstschilder in Amsterdam. In
1960 werd de concurrentie in
deze stad hem te machtig en hij
voelde er weinig voor om bij de
overheid om steun te vragen. Hij
meende in Australië een betere
kans te hebben en hij begon een
galerie in Melbourne, waar hij al
spoedig bekendheid kreeg. In
1966 besloot Henk naar Alice
Springs te verhuizen. "De ititge-
strektheid en het klimaat van het
binnenland trokken mij wel aan",
luidde zijn motief. In 1970 ont
stond het idee om in navolging
van het Panorama Mesdag in Den
Haag een schilderij te maken van
het Australische landschap. Al
vorens er aan te beginnen bestu
deerde Henk de kleuren en de na
tuur. Op zijn studietochten rond
Alice Springs raakte hij bevriend
met de plaatselijke Aborigines.
Hij werd zo gegrepen door dit
sympathieke volk, dat hij de be
nedenverdieping van zijn mu
seum gedeeltelijk inruimde om
tussen zijn eigen schilderijen wat
kunst- en gebruiksvoorwerpen
van de oorspronkelijke bewoners
van Australië uit te stallen. Hij
kreeg op deze manier een aan
trekkelijk geheel, dat in de zeven
tiger jaren werd gecompleteerd
met zijn omvangrijke panorama
schilderij.
Vier jaar
'In 1971 begon ik het idee uit te
werken", aldus Henk, "In 1973
werd er een extra vleugel a;in de
galerie gebouwd en in 1975 was
de zaak compleet". Het doek be
staat uit 33 stukken fijn Iers lin
nen, dat door middel van alumi
nium strips samen werd gevoegd.
Het geheel hangt aan een rail van
6 meter hoog en 60 meter in het
rond. De diameter ervan is 18 me
ter. Toen het frame gereed was en
het doek was bevestigd kon het
schilderen beginnen. Een taak
waai bij Henk wel wat assistentie
kon gebruiken. Hij reisde naar
Nederland en vond daar de
kunstschilder Frits Pieters be
reid om bij zijn geweldige werk te
helpen. Samen begonnen ze met
het schetsen van de ideeën op het
linnen. Een speciale stelling op
wielen werd gebouwd om het
doek overal te kunnen bereiken.
Pieters keerde na enige tijd naar
Nederland terug en Henk Guth
maakte het werk verder alleen af.
Drie maanden lang zwoegde hij
acht uur per dag gedurende ze
ven dagen per week om de zaak af
te maken. Eindelijk, in augustus
1975 was het schilderij klaar. De
kosten er van bedroegen bijna
anderhalf miljoen gulden. Er
werd 700 kilo verf gebruikt. Henk
maakt zijn verf nog steeds zelf
volgens een oud Nederlands re
cept. dat hij echter geheim wenst
te houden. "De verf die ze tegen
woordig maken is niet altijd
kleurvast en ik vind het erg be
langrijk om met goeie verf te
werken zodat do schilderijen lang
goed blijven Hoe komt een Ne
derlandse schilder er toe in het
hartje van het Australische con
tinent een dergelijk project te be
ginnen? Het antwoord van Henk
is simpel: "Ik voel me hier thuis,
het is een aangenaam klimaat, de
mensen zijn aardig en er ligt een
markt voor mijn schilderijen".
Nevil Shute
Alice Springs geraakt steeds meer
als toeristische attractie in trek.
Oorspronkelijk was het een be
scheiden nederzetting langs de
telegraaflijn van Adelaide naar
Darwin, die in de tweede helft
van de vorige eeuw is aangelegd.
Het was ook een plaats voor de
landbouwers-pioniers uit de
streek om hun inkopen te doen
en tussen de bedrijven door een
pilsje te drinken. Het stadje kreeg
echter pas volledig bekendheid
toen de schrijver Nevil Shute op
het lumineuze idee kwam om er
over te schrijven in zijn be
roemde boek "Een stad als
Alice". Sindsdien beleeft het
geïsoleerde stadje in het rode
centrum van Australië een ople
ving. Uit alle windstreken komen
de toeristen.
