President'Maak 5
Cyprus niet
tot strijdperk'
4
Sonnema
I
i
Den Haag verwacht geen
wezenlijke slotverklaring
Moordende non
leerde het
van Frans H.
TOT ZIENS BU DE OPEN HAARD.
ssw
Kissinger
overtuigde
Ian Smith
i
Vonnissen bij Fiat
om archiefmateriaal
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1978
BUITENLAND
PAGINA 9
NICOSIA (Reuter) - Cyprus wil van de Arabi
sche leiders dat zij van het eiland geen strijd
perk maken om hun geschillen uit te vechten.
Dit zei president Spyros Kyprianou gisteren op een persconferentie iri
Nicosia. President Sadat van Egypte vroeg hij in het bijzonder de be
trekkingen tiLSsen beide landen te helpen herstellen, al hield hij er aan
vast dat de verantwoordelijkheid voor het bloedige gevecht tussen Egyp
tische commando's en de Cyprische nationale garde zondag op het
vliegveld Larnaca ligt bij Egypte.
Wt
Spyros Kyprianou
Henry Kissinger
SALISBURY (AFP/UPI) - Het is
de vroegere Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken
Henry Kissinger geweest die
premier Ian Smith van Rhodesië
ervan overtuigde dat het blanke
minderheidsbewind zou moeten
plaatsmaken voor een zwart
meerderheidsbewind. Smith
heeft dit gisteravond gezegd in
een vraaggesprek met de BBC
dat in Rhodesië en Engeland is
uitgezonden.
De verslaggever wees Smith erop
dat hij eens had gezworen dat er
geen meerderheidsbewind zou
komen zo lang hij leefde, en hij
vroeg hem wanneer hij van ge
dachten was veranderd.
"Dat kwam bij de ontmoeting die ik
eerverleden jaar in Pretoria had
met Kissinger", aldus Smith over
zijn historische ontmoeting met
de toenmalige minister van
buitenlandse zaken in september
1976.
"Ik kwam daarvan thuis met de zo
genoemde Brits-Amerikaanse
voorstellen", aldus Smith vol
gens wie "het ons in Pretoria
duidelijk was gemaakt dat wij
niet zo konden doorgaan en dat
wij het soort voorstellen zouden
moeten aanvaarden zoals die wa
ren voorgelegd of dat wij anders
niet de steun zouden hebben van
onze vrienden in de vrije wereld"
Als blank Rhodesië de vrije keus
was gelaten, zou men niet zo ver
zijn gegaan als nu het geval is, al
dus Smith.
Wel betuigde hij spijten medeleven
naar aanleiding van de dood die
15 Egyptenaren daarbij vonden.
Kyprianou zei dat zijn regering nog
geen officiële mededeling van
Cairo had ontvangen dat de
Egyptische diplomatieke missie
uit Nicosia zal worden terugge
roepen.
Maandag had de regering in Nico
sia tegen het eind van de dag de
Egyptische militaire attaché Fa-
roek Abdel Azim Takky uitgewe
zen op grond van het feit dat hij
de commando's toestemming gaf
het toestel van Cyprus Airways
op Larnaca te bestormen tegen
wil de van de Cyprische regering
Ook verwierp Kyprianou het Egyp
tische verzoek tot uitlevering van
de twee terroristen. Volgens de
Cyprische wet hebben wij niet
het recht de twee moordenaars
uit te leveren. Zij zullen op Cyp
rus berecht worden en gestraft
worden voor hun misdaad. Het
zijn geen Egyptische burgers. Wij
willen geen verdere wrijving on
der de Arabieren veroorzaken'
aldus de Cyprische president.
De Egyptische autoriteiten ver
scherpten gisteren de veilig
heidsmaatregelen bij de Cypri
sche ambassade in Cairo uit
voorzorg tegen mogelijke
vijandige manifestaties. Egypte
riep zijn diplomatiek personeel
uit Cyprus terug en vroeg Cyprus
zijn vertegenwoordiging in Cairo
te sluiten uit protest tegen het
gebeurde op Cyprus. Het Egypti
sche ministerie van buitenlandse
zaken gaf zijn mensen in Nicosia
opdracht zo spoedig mogelijk
naar Cairo terug te keren.
PLO
Arafat heeft de aanslag op Cyprus
krachtig veroordeeld en heeft
beloofd dat zijn commando's met
ijzeren vuist de verantwoor
delijken zouden treffen.
Hij zei niet wie de schuldigen wa
ren maar welingelichte Pales
tijnse kringen geloofden dat de
actie onder leiding stond van een
dissidente Palestijnse leider die
door El Fatach, de grootste Pales
tijnse guerrilla-organisatie, ter
dood was veroordeeld. Deze
kringen zeiden dat de daders
klaarblijkelijk behoorden tot een
radicale door Irak gesteunde
groepering onder leiding van
Aboe Nidal, een voormalig verte
genwoordiger van El Fatach in
bagdad. Nidal werd bij verstek op
26 oktober 1974 ter dood veroor
deeld wegens guerilla-aanvallen
in strijd met de orders van de
PLO.
Het in Beiroet verschijnende blad
As-Safar, dat normaal goed op de
hoogte is van guerrilla-activitei
ten, meldde dat de daders beken
den dat zij door Aboe Nidal op
hun dodelijke missie waren ge
zonden.
Volgens genoemde kringen had El
Fatach, toen ontdekt was wie er
achter de actie stond, 16 speciaal
opgeleide commando's naar
Cyprus gezonden. Zij arriveer
den echter te laat om actie te
kunnen ondernemen. Hun ver
trek was vertraagd omdat de Li
banese autoriteiten weigerden
hen met hun automatische wa-
ADVERTENTIE
•e
i vliegtuig
De verklaring van Arafat was ver
vat in een condoleance-bood
schap aan de Afrikaans-Aziati
sche conferentie waarvan Joessef
Sibai de secretaris-generaal was.
Genoemde kringen zeiden dat de
overvallers van plan waren ge
weest twee Palestijnse leiders te
vermoorden die aanvankelijk
van plan waren de conferentie bij
te wonen. Voor de moord op Si
bai hadden beiden gevraagd waar
zij Chaled Fahoem, voorzitter van
de Palestijnse nationale raad
(parlement) en Abdoellah
Hoearani van de afdeling voor
lichting van de PLO konden
ZUID-ENGELAND - Een metersdikke sneeuwlaag bedekt nog steeds
grote delen van het zuiden van Engeland. Zowel mens als dier hebben daa r
veel last van.
den. Het is ook niet bekend Op de bovenste foto wordt een schaap na twee dagen levend uit een hoop
geen van beiden aanwe- sneeuw gehaald. Op de onderste foto wordt gekeken naar mogelijke inzit
tenden van een ingesneeuwde auto.
Belgrado" loopt ten einde
DEN HAAG (ANP) - De
Nederlandse legering
heeft vrijwel geen hoop
meer dat de conferentie
over Europese veiligheid
en samenwerking (CEVS)
in Belgrado zal kunnen
worden besloten met een
slotverklaring waarin iets
van belang staat. De con
ferentie zal waarschijnlijk
een dezer dagen worden
beëindigd met een zeer
korte verklaring in de zin
van "men is van dan tot
dan bijeen geweest, heeft
toespraken van die en die
hoogwaardigheidsbekle
ders gehoord, en komt
over twee jaar in Madrid
weer bijeen".
Sinds oktober hebben de 35 deel
nemende landen (alle Europese
staten minus Albanië, plus de
Verenigde Staten en Canada) na
gegaan in hoeverre de aanbeve
lingen van de eerste CEVS, twee
ëneenhalf jaar geleden in Hel
sinki, in de praktijk zijn gebracht,
en hoe deze uitvoering zou kun
nen worden verbeterd. Aanvan
kelijk stelden de westelijke lan
den zich op het standpunt, dat de
slotverklaring een realistische
weergave moest zijn van de ge
sprekken over de mate waarin de
aanbevelingen in de praktijk zijn
gebracht, in het bijzonder die
welke betrekking hebben op de
rechten van de mens en de fun
damentele vrijheden.
De Sovjet-Unie en haar bondgeno
ten hebben een, meermalen aan
gepast, ontwerp van een slot
verklaring ingediend, dat door
het Westen als onaanvaardbaar
van de hand werd gewezen. De
Westelijke landen geven de voor
keur aan een korte, zakelijke
slotverklaring boven een, waarin
de zaken (op het punt van de
mensenrechten) rooskleuriger
worden voorgesteld dan zij in
werkelijkheid zijn.
Tekort
De niet-gpbonden landen zijn met
een slotverklaring gekomen die
naar Westelijke opvatting op het
punt van de mensenrechten te
kort schoot, en evenmin de in
stemming van het Oostblok
kreeg.
Vorige week deed Frankrijk, op ei
gen gezag, een poging de impasse
te doorbreken met een ontwerp
waarin, zo werd in Den Haag ge
zegd, werd geprobeerd om met
handhaving van de essentiële
Westelijke verlangens de Oos-
teuropese landen zo veel moge
lijk tegemoet te komen. Dit
niettegenstaande het feit dat de
ministers van buitenlandse za
ken der negen EG-landen twee
dagen tevoren in Kopenhagen
waren overeengekomen, dat het
de bedoeling was dat de negen
slechts gezamenlijk zouden op
treden. Alle Westelijke landen
waren echter van oordeel dat het
Franse ontwerp te ver afweek van
de Westelijke posities, en te veel
tegemoet kwam aan de Oos-
teuropese wens om een rooskleu
rige voorstelling van zaken te ge
ven. Overigens is het Franse ini
tiatief ook door de niet-gebonden
en oostelijke landen niet gunstig
ontvangen, en in Den Haag zei
men de indruk te hebben dat de
Franse poging om de impasse te
doorbreken zo goed als mislukt
Indien Belgrado eindigt met een
korte en zakelijke verklaring, be
tekent dat naar Nederlandse op
vatting niet dat de conferentie is
mislukt. Doel was na te gaan, in
hoeverre de aanbevelingen van
de slotakte van Helsinki zijn uit
gevoerd en hoe deze uitvoering
zou kunnen worden verbeterd.
Het toetsingsgedeelte van de
conferentie is naar Nederlandse
opvatting niet onbevredigend
verlopen. Weliswaar is nauw
elijks een echte dialoog tot stand
gekomen, maar het Westen heeft
zijn opvattingen duidelijk naar
voren kunnen brengen.
BRUSSEL (SP) - Belgische
kranten adverteren met de tot
boek gebundelde berichten
over rechter Jespers, die zijn
vrouw vermoord zou hebben.
Ze hebben haast, want er
dient zich alweer een nieuw
schandaal aan en het publiek
is kort van memorie. Zuster
Godefrida. Zij wordt ook wel
aangeduid als de non van
Wetteren, het dorp bij "Gent
waar zij haar patiënten met
een insuline-injectie doodde.
De hoofdverpleegster werd vo
rige week in staat van be
schuldiging gesteld, omdat zij
een aantal patiënten een do
delijke injectie zou hebben
toegediend. De Apostelin van
de Heilige Jozef blijkt nu niet
alleen vanwege haar injecties
gevreesd te zijn. Ver
schillende verpleegsters
hebben verklaard vanwege
haar sexuele opdringerigheid
niet alleen met zuster Godef
rida in de nachtdienst te dur-
Intussen heeft de non bekend in
de zomer van 1977 achtervol
gens Leon Matthijs(67), Maria
van der Gunst (87) en Irma de
Bakker (79) te hebben ver
moord. Dit in een tijdsbestek
van twee weken. Zij gaf haar
slachtoffers steeds 's middags
een insuline-injectie. Voor
suikerzieken is dat een nood
zakelijk en ongevaarlijke me
dicijn. Bij een gezonde heeft
zo n spuit binnen enkele uren
de dood tot gevolg.
Het staat nog niet vast of de zus
ter juwelen en geld van haar
slachtoffers roofde om er
morfine waaraan zij verslaafd
was geraakt, van te kunnen
kopen. Een anders theorie is
dat zij na een operatie haar
werk als hoofdverpleegster
niet meer aankon. Om niet
naar het klooster terug te
hoeven zou zij de lastigste pa
tiënten maar uit de weg heb
ben geruimd. Bij het klooster
was men van de verslaving
van de hoofdverpleegster wel
op de hoogte. Men kwam ech
ter niet tot acties.
In sommige Belgische media
legt men er de nadruk op dat
de verdachte via haar Neder
landse collega Frans H. uit
Kerkrade tot haar praktijken
is gekomen. Deze hoofdver
pleger in de Kerkraadse Lüc-
kerheide-kliniek, werd nog
niet zo lang geleden tot acht
tien jaar veroordeeld, omdat
hij demente bejaarden via een
insuline-injectie had gedood.
LIEFDE
Het staat intussen wel vast dat
leidinggevende personen uit
het klooster waartoe Godef
rida behoorde en het zieken
huis waar ze werkzaam was
de zaak veel te lang met de
ADVERTENTIE
Politieke opvattingen nageplozen
NAPELS, ITALIË (UPI) - Zesen
dertig directieleden van Fiat,
agenten van de inlichtingendien
sten en politiefunctionarissen
zijn gisteren in Napels veroor
deeld wegens het in strijd met de
wet aanleggen van een archief
over de politieke opvattingen van
werknemers van Fiat of sollici
tanten.
Het gezelschap werd veroordeeld
tot samen 41 jaar, 11 maanden en
15 dagen gevangenisstraf. Zeven
beklaagden werden vrijge
sproken en drie kregen gratie.
Het hof droeg de beklaagden op 1
lira (ongeveer een kwart cent)
symbolische schadevergoeding
te betalen aan vakbonden.
De zwaarste straf was voor Mario
Cellerino, een kolonel-b.d. die
hoofd van de dienst interne
veiligheid van Fiat werd, na
hoofd van de militaire inlich
tingendienst in Turijn te zijn ge
weest. Hij kreeg twee jaar en ne
gen maanden voor het omkopen
van politiepersoneel en agenten
van geheime inlichtingendien
sten om aan Fiat informatie te
verschaffen.
Het proces, dat in Napels werd ge
houden omdat men vreesde dat
een jury in de Fiat-stad Turijn
misschien bevooroordeeld zou
zijn, heeft anderhalf jaar ge
duurd. Er waren 31 zittingen.
De zaak was aan het licht gekomen
toen een ontslagen Fiat-mede
werker in 1970 een proces tegen
de firma had aangespannen
waarin hij om herstel in zijn func
tie had gevraagd en had onthuld
dat hij onder Cellerino geheime
inlichtingen had ingewonnen.
De ontslagen medewerker verloor
zijn zaak, maar ten aanzien van
het geheime-informatie-aspect
was het deksel van de doofpot en
werd het archief met gegevens
over ongeveer 150.000 sollicitan
ten bij Fiat ontdekt, alsmede een
lijst met de namen van poli
tiebeambten en agenten die in
loondienst van Fiat waren.
Sonnema Berenburg. De hartverwarmende
kruidenborrel die de Friezen lang £^5^
voor zichzelf hebben gehouden.
Maar deze krasse opkikker
naar het aloude recept van Fedde^
Sonnema is hard op weg heel
Nederland te veroveren.
Omdat het misschien wel het
beste gezelschap is dat u zich
kunt wensen.
Tot ziens dus.
mantel der liefde hebben be
dekken. Haar collega's ver
klaren nu destijds meermalen
geklaagd te hebben. Maar by
het openbaar centrum voor
maatschappelijk welzijn dat
het klooster beheert zei men
toen tegen deze ver
pleegsters: "U weet toch dat
wij het klooster te allen tijde
moeten sparen. Trouwens,
wat gebeurd is, is gepasseerd.
Door
Jan Werts
U moet leren leven met zulke
toestanden".
De verdachte is met haar 44 nog
betrekkelijk jong. Acht jaar
geleden werd zij behandeld
voor een hersentumor. Het op
medisch advies gebruiken
van de pijnstiller morfine
heeft later tot een vorm van
verslaving geleid. Prof. Cas-
selman van de katholieke
universiteit Leuven heeft er
inmiddels op gewezen dat
medici en verplegend per
soneel in deze aan grotere ri
sico's bloot staan. Dat zijn de
verzachtende en ook wel tra
gische omstandigheden die
sommigen vorig jaar op de
gedachte brachten de hele
zaak maar in de doofpot te
stoppen.
üp 14 augustus diende zuster
Godefrida voor de laatste
keer een dodende injectie toe.
Op de avond van die dag
weigerde een verpleegster om
met haar nog dienst te doen.
"Met haar sexuele opdrin
gerigheid was het zo ver ge
komen dat eigenlijk geen en
kele verpleegster het nog
waagde om alleen op de afde
ling te werken". Sommige
verpleegsters zeggen vorig
jaar nieuwe sloten op hun
kamer gezet te hebben, waar
van Godefrida geen sleutel
bezat. Daags daarna werd
Godefrida naar het klooster
teruggeroepen. Inmiddels
heeft zij bekend in totaal drie
slachtoffers te hebben ge
maakt. Velen verdenken haar
ervan dat het er meer zijn ge
weest. Deze week wordt een
aantal van haar voormalige
patiënten opgegraven.
De verdachte is ook aangehou
den wegens valsheid in ge
schrifte. Zij zou zich vaak
morfine hebben verschaft op
naam van haar patiënten en
op kosten van het zieken
fonds. Een andere zuster zou
haar blanco-biljetten voor het
aanvragen van "medicijnen"
(morfine dus) hebben toege
speeld. Verder hebben som
mige collega's van zuster Go
defrida gezegd dat zij ook stal
bij haar patiënten. Ook deze
aspecten van het schandaal
zijn onderwerp van een
grootscheeps onderzoek.
DOOFPOT
Het ziekenhuis en het klooster
zfjn intussen begonnen hun
straatje schoon te vegen. Zo
ontkent de 81-jarige arts van
de verdachte dat hij de zuster
morfine leverde, zoals Godef
rida heeft verklaard. Dan is
daar het bestuur van het
ziekenhuis dat een soort van
gemeentelijk instituut is. In
België is op allerlei terreinen
van het maatschappelijk be
stel het particuliere initiatief
heilig verklaard.
De openbare instellingen wor
den bestuurd door raden, die
niet uit deskundigen bestaan,
maar met plaatselijke politici
en autoriteiten zijn bemand.
Regelmatig komen er
schandalige toestanden op
allerlei terreinen aan het licht.
Meestal doven die na enige
opwinding in de pers uit, of
verdwijnen in het beste geval
in de doofpot van oneindig
durende processen, dan wel
een seponering (het stoppen
van vervolging)
Aan de werkelijke oorzaken, de
structuren van de instellin
gen voor maatschappelijk
werk, de ziekenhuizen en
kindertehuizen wordt niet ge
tornd. Alle politieke partijen
hebben immers belang bij
handhaving van hun macht
spositie, althans dat menen
