Wiersma en
loslippige Clerc
Kruiswoord
'Snijpunt-combinatie
komt sporadisch voor
Oude prenten op
zegels van Guernsey
Zuid
bouwde
een extra
garantie in
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1978
Dikwijls kan men zichzelf
extra kans verschaffen door
reeds in een vroeg stadium
van het spel rekening te hou
den met mogelijk onheil. De
zuidspeler in het volgende
spel bracht dat principe op
elegante wijze in praktijk:
VB52 10 876
V 5 3 8
O A 5 3 2 O V 10 986
10 2 7 5 3
A H 9 4 3
9 AB64
O 7
A B 4
N-Z waren beland in 6 Ha via
zuid 1 Sch-noord 2 KI en ver
der 3 Ha-4 SA (azen vragen); 5
Sch (3 azen - 6 Ha.
krijgsplan. Behalve het ver
lies van Ru A dreigde er geen
enkel gevaar, tenzij ér een
troefslag verloren zou gaan en
hiertegen nu bouwde zuid
een extra garantie in.
Hij nam de eerste slag in de
hand en troefde eerst een
kleine schoppen! Daarna
volgden Ha H en Ha A, het
geen de dreiging van een har
ten verliezer tot realiteit
maakte. Zuid zou nu nog 3x
klaveren kunnen spelen, in de
hoop zijn ruitenverliezer te
kunnen afgooien, maar west's
KI 10 beloofde in dit verband
niet veel goeds. Zuid echter
had zich inmiddels een betere
kans verworven dank zij de
vooruitziende blik in slag 2.
de bekende Feyenoord-
Hij troefde nogmaals schoppen,
ging naar de hand via KI A en
speelde Scha A H, waarop
twee ruitens in noord ver
dwenen. De laatste schoppen
was nu hoog. West kon wel
iswaar troeven, maar niet
verhinderen dat zuid ook de
derde ruiten afgooide.
"Je had met Ru A moeten star
ten", zei oost na afloop, maar
zuid ging hier fel tegen in:
"dan zou ik harten hebben
gesneden; mensen die zo vlot
A V 9
72
O A B 10 4
•f 8 6 5 3
Tot besluit een probleemspel:
4» geen 8 7 3
9 HB 10 8 5 9 6 4 3
O H V 9 7 5 <>8632
H B 9 10 2
HB 10 6542
A V
O geen
AAV74
Zuid speelt 6 Sch (12 slagen);
west start met Ru H. Hoe
maakt zuid zijn contract?
TON SCHIPPERHEYN
Afgelopen woensdag is in Amsterdam de match
Wiersma-Clerc begonnen. Dat is dan de eerste weer een
beetje acceptabele wedstrijd voor de wereldpers sinds het
drama Sijbrands-Andreiko (Den Haag 1973), dat het aan
zien nauwelijks waard was.
.HORIZONTAAL
1. speelgoed
3. voertuig
5. halsbont
7. vogel
9. gravin v. Holland
10. meisjesnaam
11. halm
12. stuk stof
13. voetbalclub
14. doorgang
15. windvrij
16. een weinig
17. dreunen
18. titel
19. deel v.e. etmaal
20. op geen enkele plaats
24. ijskegel
28. uit elkaar springen
32. lading
36. paling
37. uitwissen
38. plaats in N-Brabant
39. toiletartikel
40. troefkaart
41. streling
42. meisjesnaam
43. slangachtige vis
44. vreemde munt
45. bijwoord
46. bid
47. kledingstuk
48. zintuig
49. lidwoord
50. snelle loop
VERTICAAL
chter
2. klaproos
3. zangvogel
4. plantengeslacht
5. geschut
6. palingzetlijn
7. berg in Oostenrij
8. schilderij (waterv
21. tijdperk
22. ijle stof
23. ontkenning
25. schop
26. bit,'!- Engels
27. gravure
28. titel
29. betamelijk
30. plaats in Italic
31. katoenen stof
De onderbreking van een 'figuren-
baan' als combinatiemotief (de
z.g. 'snijpunt-combinatie') komt
in de praktijk sporadisch voor,
omdat naar het zoeken van een
dergelijke schone vorm onbe
wust wordt voorbijgegaan. Dat er
wel degelijk partijen bekend zijn
met dergelijke 'interferentie-mo
tieven' zien wij vandaag in deze
rubriek.
Een snijpunt-combinatie is: wit of
zwart offert een stuk op een veld
dat door twee vijandelijke figu
ren kan worden genomen. Wordt
het aangeboden stuk geslagen,
dan wordt óf een diagonaal óf een
verticaal onderbroken, waardoor
een mat of pionpromotie ont-
Op diagram no. 1 zien we een stel-
- ling welke voorkwam in de partij
dr. Tarrasch-Amateurs, 1914.
abcdefgh
zwarte dame naar b7 en de dek
king van Tc8 naar c5. Na enig be
raad gaven de 'amateurs' (zo wer
den meesters genoemd die nog
geen grote bekendheid bezaten,
maar wel goed konden schaken!)
zich gewonnen, vanwege de vol
gende mogelijkheden:
l...Tc7: 2. Db7 Tb7: (op Ka5:
komt Tal mat) 3. Tc5: mat. II
1 .Dc7: 2. Tc5: Dc5: 3. Db7
Ka5: 4. Ta 1 mat.
Een prachtige combinatie van dr
Tarrasch. eens de grote voor
vechter van Duitsland.
Het is niet te verwonderen dat be
roemde probleemcomponisten
o.a. A. Troitzki en Sam Loyd het
thema in hun composities heb
ben geweven. Op het tweede
diagram zien we een compositie
van Troitzky die in een toernooi
de eerste prijs behaalde. Ook hier
is het verloop indrukwekkend,
dus in de eerste plaats een later
schaak verhinderen. Oplossing:
1. Pdl-c3! e2-el D 2. g6-g7 Del-gl 3
a6-a7 e4xd3 (De zwarte raadsheer
dekt nu veld a8) 4. Lh3-g2
(De witte raadsheer offert zich op
het snijpunt g2. Noch de dame
noch de loper kan op g2 nemen)
4 Dgl-d4+ 5. Ka4-b5 Dd4-b4
6. Kb5-a6, Db4-c4 7. Ka6-b6
Lhlxg2 8. Pc3-d5ü (Een tweede
snijpuntcombinatie wat het pro
bleem in waarde doet stijgen!)
8 Lg2xd5 9. g7-g8+D Ld5xg8
10. a7-a8D mat.
OpDd5: volgt 9. a8D Da8: 10.
g8D+ mat. Zonder twijfel is deze
compositie een eerste prijs
3 3
beslag neemt.
A. Troitzky, 1935
i
ocdefg h
(D
i i
lO
-
1
g| l
i .1 i
CO
1IS
-
a it
H
!$9 9
iMi ,1
Wit aan zet.
iy üt-j ...s
Er volgde een grote verrassing: 1.
£l i
Le5-c7ü
Zwart heeft nu de keus: 'nemen met
Wit speelt en wint.
de Dame of de Toren. De tekstzet Wit kan de promotie van de zwarte
onderbeekt de baan
!-pion niet verhinderen. Hij moet
Zwart aan zet
Ook in eenvoudige stellingen is een
snijpunt-combinatie mogelijk.
Zwart besloot de partij met de
mooie zet 1 Lb4-d6ü. waarna
wit het opgaf. Aan u. waarde le
zer. de taak het restant "op te spo
ren", daar 2. Tf8+ nog speelbaar
BISHOP
Wiersma en Clerc zijn het gespe
culeer over wie nu de sterkste is,
aardig zat. Clerc is in het KSH-
toerriooi Wiersma voorbijge
streefd en bezette tot twee keer
toe gedeelde eerste plaatsen met
hem, de laatste keer in het
Suikerdamtoernooi.
Voor Wiersma is in dit kader nog
een extra stimulans dat hij na zijn
wereldtitel (1974) constant in de
dampers geconfronteerd wordt
met beweringen dat Sijbrands
(die vanaf 1973 op internationaal
niveau niet meer speelt) sterker
zou zijn. Door Clerc te verslaan,
tegen wie Sijbrands niet verder
kwam dan remise, zal Wiersma's
prestige opgevijzeld worden.
De tweede reden, hoewel die min
der hard is dan de eerste, is dat de
verhouding tussen de twee-
dammers verslechterd is door de
loslippigheid van Clerc. Maar erg
steekhoudend zijn zulke argu
menten nooit, daar het hier om
grootmeesters gaat, die vaak op
menselijk vlak een ongelooflijke
pietluttigheid aan de dag leggen.
De ene dag wensen ze elkaar
dood en de dag daarna staan ze
gezamelijk aan de analysetafel.
Een bekend voorbeeld is de be
ruchte combine affaire die Sij
brands in het WK'72 (Hengelo)
Koeperman en Andreiko ver
weet. Andreiko noemde Sij
brands een sexmaniak (als
iemand begrijpt wat dat met
dammen te maken heeft, hij zij
geprezen) waarop Sijbrands ri
posteerde met de wens dat An
dreiko een bepaald niet plezie
rige ziekte mocht krijgen. Ze
zouden elkaar nooit meer aan
kijken, maar een paar maanden
daarna was alles weer koek en ei.
Hoog peil
Wie de favoriet is in deze tweekamp
is natuurlijk niet te zeggen. Bei
den zijn op een dergelijk hoog
peil gekomen, dat het waanzinnig
zou zijn om nu een prognose te
doen. Persoonlijk gun ik
Wiersma de eerste prijs, maar dat
heeft als oorzaak dat Clerc na het
N'Diaye incident onsportief is
overgekomen.
Zowel van Wiersma als van Clerc
een proeve van hun kunnen: wit.
Ton Berends, zwart: Rob Clerc
(Heytings-damtoernooi 1976). 1.
34-30 18-22. 2. 30-25 12-18, 3. 40-
34 7-12, 4. 45-40 1-7, 5. 50-15 19-
23! Stelt wit voor een keuze. Op
32-28x28 gaat zwart omsingelen,
en op 34-30 is het initiatief aan
zwart. 6. 34-29 23x34, 7. 40x29
13-19, 8. 44-10 9-13, 9. 40-34 erg
leuk is het niet, maar de ruil 29-24
zou aanzienlijk minder proble
men gegeven hebben 4-9, 10. 32-
28 16-21!, 11. 37-32 21-26. Wit
heeft al grote moeilijkheden. Het
beste is 32-27x31 te spelen, maar
na 19-23 staat zwart opper
machtig. De tekstzet brengt ge
forceerd verlies. 12. 41-37 19-23,
13. 28x19 14x23 14. 25x14 9x20
(om de controle over de korte-
witte-vleugel te behouden) 15.
47-41 22-28!! (natuurlijk) 16
33x22 17x28. 17. 31-27 11-16. 18
36-31 7-11.19.41-36 2-7.20.45-40
20-25, 21. 35-30 (de beslissende
fout. maar wit stond al plat) 29-33,
22. 39x19 13x44. 23. 49x40 25-30.
24. 34x25 18-22, 25. 27x18 12x45
En wit gaf op. Van Clerc een im
posante overwinning, hoewel
Berends weieens wat sterker
heeft gespeeld.
Wit: Harm Wiersma, zwart: Krijn
(Kampioenschap van Nederland
19(3). (In verband met ruimte
deze partij in de verkorte notatie)
33-29 (18-22) 31-26 (20-25) 29-23
"Aanvallen is beter" is Wiersma's
lijfspreuk. (19x28) 32x23 (13-19)
38-32 (19x28) 32x23 (22-27) een
goede tactiek vinden is erg moei
lijk. Misschien dat het vreselijke
14-19x19 het beste is? 39-33
(8-13) 42-38 (3-8) 47-42 (14-20) 44-39
(9-14) 50-44 (14-19) 23x14 (10x19)
Zwarts lange vleugel ziet er al be
denkelijk uit en Wiersma gooit
hier dan ook al zijn krachten op.
34-30 (25x34) 39x30 (5-10) 30-25
(10-14) 44-39 (12-18) 39-34 (7-12)
34-29 (1-7) 35-30 (17-21) 26x17
(11x22) 40-35(6-11) 37-31 (4-9)29-
24 een oersterke ruil (20x29)
33x24 (18-23) 41-37 (12-18) 46-41
(23-28) 31-26 (11-17) 37-31 (7-12)
42-37. Alles is nu geforceerd uit
(18-23), er dreigde een dam naar
veld drie) 45-40 (2-7) 40-34 (12-18)
38-32 (27x38) 43x32 en Toet moet
een schijf verliezen. Ek dreigt
dam door 34-29 en de gespeelde
zet. geeft ook schijfverlies: (7-12)
34-29(23x34)30x39(19x30)32x23
(18x29) 35x33 en na een tiental
zetten gaf Toet zich gewonnen
Van Wiersma één van zijn gaafste
partijen: alles klopte en alles
stond op zijn plaats. Allemaal erg
grootmeesterlijk.
Dit was de probleem-stand van de
vorige week. Wit speelde als lok-
zet 50-44, zwart kan nu op heel
wat manieren dam halen, maar
iedere dam is remise. Speelt
zwart echter (34-40) dan wint wit
prachtig door 32-27 (23x21) 33-29
(24x42)35-30(40x38)30-25(17x28)
41 -37 (42x3136x9 14x3) 25x43 en
wit heeft de winnende laatste zet.
3
3 9
s>
9 3 9
9 9
O
9
1 J
*3 M
i 8
J' M
O Q J2
i
Ter oplossing voor deze week: Wit
staat slecht, maar speelt 48-43 als
lokzet, waar de zwartspeler op
inging en verloor. Hoe?? Oplos
sing in de volgende rubriek.
JOOP BURGERHOUT
Oplossing vorige puzzel
De eerste prijs van 10 - werd toe
gekend aan mevr. H. Bakker-
Korswagen, Anth. van Dijcklaan
7, Voorschoten.
De tweede prijs van 7.50 gaat naar
Frederieke van Vliet, Eikenlaan
15, Leiderdorp. De twee derde
prijzen van elk 5 - naar mevr.
Hoekstra-Rustenhoven, Fagel-
straat 36, Leiden en mevr. A. J.
Basters-de Blank, Duinrustplein
2, Katwijk aan Zee.
Oplossingen van de puzzel met in
de linkerbovenhoek de vermel
ding "Kruiswoordraadsel" die
nen voor donderdag te worden
gezonden naar Redactie Leidsch
Dagblad, Witte Singel 1, Leiden.
4 Fs.o.35
DDR - "Posttransport vroeger en
nu", onder dat motto heeft de
Oostduitse post op 9 februari een
blokje (met vier zegels) uitgege
ven. Op zegels van 10 en 20 pfen
nig staan achtereenvolgens een
postauto uit 1921 en 1978 en op
zegels van 25 pfennig en 35 pfen
nig staan posttreinen uit 1896 en
1978. Van het blokje zijn 2.1 mil
joen exemplaren aangemaakt.
Kostbaarheden uit Slavisc he staten
die zijn ondergebracht in verza
melingen van Oostduitse musea
staan afgebeeld op vijf zegels die
de DDR op 21 februari zal uitge
ven. Een zegel van 10 pfennig
(oplage 15 miljoen) loont een uit
de 11e eeuw daterende oorhan
ger. Verder op de zegels: 20 pf..
een oorring uit de 10e eeuw (op
lage 8 miljoen); 25 pf. bronzen
beslag uil de 10e eeuw (oplage 5
miljoen); 35 pf. een bronzen
paardje uit de 12e eeuw (oplage
4.5 miljoen) en 70 pf. een Arabi
sche munt uil de 8e eeuw (oplage
2,1 miljoen).
gebracht waarop oude prenten
die een beeld geven van het leven
op het eiland in de jaren '30 van
de vorige eeuw. Op een zegel van
5 pence (het hart van de zegel, de
tekening dus. js in zwart-wit ge
houden) gezicht vanaf Clifton op
Sint Peter Port (pastelgroen) om
streeks 1830. De drukte op het
marktplein omstreeks 1838
wordt op een 7p-zegel verbeeld
(paslelgecl); de Petit-Bo-Bay r
GROOT-BRITTANN1E - Op 18 ja
nuari heeft Groot-Brittannië drie
nieuwe regionale frankeerzegels
met emblemen van Schotland,
Wares en Noord-Ierland uitgege
ven. Waarden 7 pence
(roodbruin), 9 pence (blauw) en
lO'/a pence (staalblauw). Verder
zal op 26 april de lO'/a pence-fran-
keerzegel met het portret van de
koningin, uitgevoerd in geel.
worden vervangen door een 10'/^
p-zegel in staalblauw.
GUERNSEY - Het Kanaaleiland
Guernsey heeft op 7 februari vier
bijzonder fraaie zegels in roulatie
het
enlev
de
kust( 1839) komt op een zegel van
lip voor (roserood) en op de
vierde zegel is de kade van Sint
Peter Port te zien (13p, paars).
Verder zij nog uit Guernsey te mel
den dat enige tijd geleden de
tweede serie portzegels is uitge
komen. Een deel van Sint Peter
Port is de achtergrondafbeelding
op alle zegels, tien stuks, in de
waarden '/^p. lp.2p.3p.4p,5p,6p.
8p. lOp. en 15 pence
VERENIGDE NATIES Op 27 ja
nuari heeft de postadministratie
van de Verenigde Naties vier
nieuwe frankeerzegels op de
markt gebracht in de waarden
0.35 Zwitserse francs, 1 dol
larcent, 25 dollarcent en 1 dollar.
De veelkleurige zegel van 0,35 Zw.
fr. (oplage 3 miljoen), waarop een
soort blocmenvaas waar de
bloemen de vorm hebben van
vogels (duiven) vervangt de 0.30
Zw. fr-zegel. De frankeerzegels
van 1 dollarcent. 25 dollarcent en
1 dollar zijn vervangingen van
dezelfde waarden uitgegeven op
20 september 1965 (1 dollarcent
en 25 dollarcent) en op 25 maart
1966 (1 dollar).
1 do
(bei,
ent
rood. oplage 5
miljoen) heeft als tekst "We
people of the United Nations de
termined to save succeeding ge
nerations from the scourge of
Op dc 25 c.-zegel
WEST BERLIJN - Het feit dat 100
jaar geleden - 28 januari 1878 - de
componist Walter Kollo werd ge
boren (eigenlijk Kollodziezki),
die vooral tussen de beide werel-
Berlun veroverde met
Wc
heli.
operott
pf.
bri
opia
3 miljoen) tw
kaar geknoopte doekcr
de kleuren van de vlaggt
bn de VN aangesloten I.
de zegel van 1 dollar (vee
oplage 2.5 miljoen) te
anel-
ruinii. >pd< zegel Kollo aan
o vleiicel met daaronder noten
t tekst". Berlin bleibt doch Ber-
n". het slot van de door hem
ecomponeei de mars 'Solang
och Unier'n Linden" uit de re-
ue "Drunlen und druber
