^29
Nog steeds
taboesfeer
rond de huwelijksbureaus
Het is gewoon een kwestie van geluk..."
De zeven
erkenden
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1978
PAGINA 17
Marja (30) is kleuterleidster.
Een jaar geleden heeft ze zich
laten inschrijven bij één van
de zeven erkende huwelijks
bureaus. Tot nog toe 'zonder
"Eigenlijk gebeurde het in een
opwelling, na een feestje. Ik
was daar, zoals gewoonlijk, in
m'n eentje naar toe gegaan.
Niet erg hoor, maar dan krijg
je die gesprekken, zo van: die
heefl een vriend en die is ge
trouwd. Dan de onvermijde
lijke opmerking: voor jou
wordt het trouwens ook wel
tijd zo langzamerhand. Hon
derd maal glijdt zo'n opmer
king langs je kouvve kleren af.
maar net die ene keer was ik
er kennelijk ontvankelijk
voor. De volgende dag las ik
die advertentie van dat hu
welijksbureau in de krant en
^neteen heb ik er op geschre
ven. Win ik er niets bij. verlie
zen doe ik er ook niets mee.
Het is gewoon een kwestie
van geluk".
Marja is een van de 7 a 8000 in
geschrevenen bij de erkende
huwelijksbureaus in Neder
land. Mevrouw De Roij, me
dewerkster bij één van deze
bureaus: "Vaak wordt ge
dacht dat het alleen maar
'kneusjes' zijn die zich bij een
huwelijksbureau aanmelden,
maar dat is beslist niet waar.
Het zyn vooral mensen die
boven een bepaalde leeftijd
zijn uitgekomen, zeg 30 jaar.
en in een bepaald kringetje
ronddraaien waardoor het erg
moeilijk voor ze is om contac
ten op te doen".
"Vroeger was het anders. Toen
was er geen eenzaamheid.
Ongetrouwde mensen bleven
gewoon thuis wonen of bij
hun getrouwde broers of zus
ters. Ze hadden hun eigen
functie in het geheel van de
"groot-familie". Door de ver
stedelijking, toenemende
mobiliteit, industrialisatie, is
de eenzaamheid ontstaan.
Tegelijkertijd werden de ker
kelijke bindingen losser. Een
verenigingsleven als vroeger
is er nauwelijks meer. Hier
door is de nadruk komen te
liggen op een huwelijk waarin
éen partner alle behoeften
moet bevredigen. Dit kan niet
anders dan problemen ge-
relatie die jarenlang had ge
duurd werd verbroken bleek
ze vast te zitten in een krin
getje van inmiddels vrijwel
allemaal getrouwde beken
den: vrienden, collega's, de
ouders van haar leerlingen.
Plezierige contacten, maar
toch iets heel anders dan "die
aardige man, met wie je leeft,
met wie je over van alles kunt
praten, met wie je kinderen
wilt hebben".
"Je wordt ook kritischer naar
mate je ouder wordt. Het valt
niet mee om een man te vin
den en helemaal niet als je er
echt op uit bent. Een huwe
lijk. daar sta je niet meer zo
onbevangen tegenover als
toen je jong was".
volgens een gesprek. Talrijke
persoonlijke vragen, over je
zelf, je gezondheid, je motiva
tie om te willen trouwen "Het
begon als een geintje, maar
achteraf sta ik toch wel posi
tiever tegenover huwelijks
bureaus".
Al gauw het eerste "partner-
voorstel": een persoons
beschrijving van iemand die
bij het bureau staat inge
schreven waarop je kan zeg
gen of je al dan niet wilt ken
nis maken. Tot vier keer aan
toe kwam er zo'n voorstel,
maar öf het leek Marja niks. óf
de man wou niet. Maar op het
vijfde voorstel volgde dan
tenslotte een ontmoeting.
"En dat is toch wel spannend.
Dan zitje, met kloppend hart
en knikkende knieën te
wachten tot hij komt. Met
maar één troost dat hij net zo
gespannen zal zijn als jij".
Het was een complete verras
sing, die eerste kennisma
king. "Het was zo'n knappe
man, zo helemaal ideaal
eigenlijk, dat ik dacht:
nee, dat kan niet, dat
kan hem niet zijn. Het is heel
moeilijk om van het vooroor
deel af te komen dat alleen
kneusjes naar een huwelijks
bureau toestappen. Eerlijk
gezegd: ik ben nog steeds niet
helemaal van dat idee af.
Terwijl toch ook de vol
gende We zaten zo tegen
over elkaar en opeens zegt hij:
Ik vind jou helemaal geen
tvDe voor een huwelijks
bureau. Dat vond ik hen
"Ik heb eigenlijk maar eén ver
velende ervaring gehad. Een
jongen, die heel wat leek. Hu
zou een heleboel talen ken
nen, zou dit, zou dat, maar dat
bleek achteraf allemaal niet
waar te zijn. Dat is het risico
dat je met een huwelijks
bureau loopt: ze trekken de
gegevens die iemand ver
schaft niet na".
Marja heeft er nog geen sput
van dat ze zich bij een huwe
lijksbureau heeft laten in
schrijven. ook al zijn alle ken
nismakingen tot nog toe op
niets uitgelopen. "Maar er
voor uitkomen, dat durf ik
niet. Eigenlijk schaam ik me
er voor. Nog steeds".
Door
Ingrid Cramer
CENTHUM EUROPA
Aantal ingeschrevenen: 1556 mannen en 1418
Variabel tarief, afhankelijk van draagkracht. Globaal: Va netto
maandinkomen. Min. f395,-, max. (in de praktijk) f 650,-. Verlen
ging 507o van het oorspronkelijke bedrag.
CONSTANCE
f 700,-. Verlenging i
DE NIEUWE WEG
127 mannen en 146 vrouwen. Variabel tarief, afhankelijk van
draagkracht. Globaal: 1/3 netto-maandinkomen. Min. f300,-, max. f
1500,-. Ie verlenging 507o van het oorspronkelijke bedrag, 2e ver
lenging 257c met een min. van f 300,-. Schriftelijke bemiddeling:
f300,-.
HET
185 vrouwen. Variabel tarief als C.E. Min. f 300,-,
f750,-. Ie Verlenging 607c van het oorspronkelijke bedrag, 2e
verlenging 507c.
LCH 1)
Landelijk Centrum voor Huwelijkscontacten. 1011 mannen en 1406
vrouwen. Vast tarief van f 240,-. Voor minder draagkrachtigen is
aanpassing mogelijk. Verlengingen f 115,- per 6 maanden.
TRAIT d'UNION
f 1060,-. Verlenging i
max. f750,-. Verlenging i
1) De gegevens i
stelling tot die i
opgemaakt.
Het hier genoemde vaste tarief geldt slechts i
andere bureaus kennen jaartarieven.
Huwelijksbureaus. Een woord dat nog steeds visioenen oproept van onbe
trouwbaarheid en bedrog. Van sinistere kamertjes waarin de koppelaars
hun argeloze slachtoffers het hemd van het lijf vragen, menselijke el
lende vertalend in klinkende munt.
Toch is het alweer een kleine tien jaar geleden dat aan de wantoestanden
bij huwelijksbureaus vele kolommen tellende artikelen werden gewijd.
Sindsdien is er veel veranderd.
April 1970 werd de Raad van Toezicht geïnstalleerd. Een instelling die
regulerend zou moeten optreden. Huwelijksbureaus, die na een gedegen
onderzoek als betrouwbaar werden beschouwd, zouden van een of
ficiële erkenning worden voorzien. Hoeveel kaf er destijds onder het
koren schuilde blijkt wel uit het aantal huwelijksbureaus dat zich nu
"officieel erkend" mag noemen. Van de ruim 110 huwelijksbureaus aan
het eind van de zestiger ja rep zijn dat er slechts zeven.
Maar zijn hiermee ook de wantoestanden verdwenen? De Raad van Toe
zicht, waarbij klachten over erkende huwelijksbureaus kunnen worden
gedeponeerd, heeft in 5 jaar 90 klachten behandeld. In 75 pet. van de
gevallen werd de cliënt geheel of gedeeltelijk door de Raad in het gelijk
gesteld.
Men vermoedt echter, dat met deze klachten niet meer dan het topje van
een ijsberg boven water komt.
Nog steeds durven velen niet naar de Raad toe te stappen als er problemen
rijzen. Wie klachten over niet-erkende huwelijksbureaus heeft - nog
altijd zo'n 35, schat Weyburg inspecteur van de Raad van Toezicht-, kan
niet bij de Raad terecht. Datzelfde geldt voor mensen die met een rela
tiebureau in zee zijn gegaan. De relatiebemiddeling bestrijkt een veel
ruimer terrein dan dat waarmee de Raad van Toezicht zich bezighoudt.
De Raad is er slechts voor bureaus "die de mogelijkheid bieden om
kennis te maken met iemand van het andere geslacht, met als doel een
huwelijk of een duurzame relatie".
Dat er nog steeds veel klachten over de huwelijksbemiddeling zijn bewees
een uitzending van VARA's Koning Klant in november 1976. Op de
uitzending volgden talrijke reacties. Een vervolg, hoewel oorspronkelijk
de bedoeling, bleef achterwege. "Omdat je er geen vinger achter kunt
krijgen".
Huwelijksbureaus, nog steeds een soort taboe. Ook voor de mensen die
van de diensten ervan gebruik maken. Zoals Marja, met wie wij over
haar ervaringen spraken. "Niemand weet ervan dat ik me bij een huwe
lijksbureau heb ingeschreven", vertelt Marja, "ik schaam me ervoor".
Marja is dan ook niet haar werkelijke naam. We hebben haar beloofd die
niet te vermelden. Omdat het allemaal zo precair ligt. Nog steeds.
persoonsbeschrijving van alle
ingeschrevenen van het andere
geslacht. "Centrum Europa"
hanteert beide bemiddelingsme-
thoden. De schriftelijke bemid
deling van "De Nieuwe Weg"
houdt weer iets geheel anders in.
Dit bureau schrijft voor zijn
cliënt op* maximaal 20 huwelijk
cliënt op maximaal 20 huwelijks
advertenties, die de cliënt zelf
Sommige bureaus zetten ook wel
zelf advertenties voor hun cliën
ten. Daarvoor worden dan geen
extra kosten in rekening ge
bracht. De bedragen die voor de
huwelijksbemiddeling aan de
verschillende bureaus betaald
moeten worden blijken nogal
uiteen te lopen. De opgegeven
bedragen zijn trouwens allemaal
exclusief BTW.
Bij alle bureaus is het mogelijk de
overeenkomst met het huwe
lijksbureau te verlengen De ter
mijn van verlenging varieert ech
ter, van een jaar tot onbeperkt.
Wie zich bij een huwelijksbureau
hele waslijst met vragen invullen
(of dit wordt voor do in nt go-
daan op basis van de informatie
die hij verstrekt.) Daarnaast
wordt bij de persoonlijke bemid
deling meestal een persoons
beschrijving opgesteld door de
medewerker van het huwelijks
bureau. Slechts bij een beperkt
aantal bureaus kan de client deze
persoonsbeschrijving inzien, en
dan nog alleen maar als hij erom
vraagt.
Het percentage geslaagden per bu
reau is er moeilijk te geven omdat
de meeste bureaus daar nogal te
rughoudend over doen. Boven
dien verschilt de wijze waarop zij
aan dit gegeven komen In elk
geval liggen deze percentages
tussen een derde en de helft van
het aantal ingeschrevenen. Voor
ieder individucel bluft de kans
om te slagen echter 0 of 100 pro-
Cent Je slaagt wel -.1 je slaagt
niet via een huwelijksbureau.
Er is nogal wat verschil in giootte
tussen de zeven erkende huwe
lijksbureaus. Het aantal inge
schrevenen varieert van 126
(Wending) tot 2974 (Centrum
Europa). In totaal staan er neer
vrouwen dan mannen ingeschre
ven, hoewel dat pei bun au nog
wel eens anders ligt.
Problemen blijken zich vooral voor
te doen bij de bemiddeling van
mannen van 21 tot 35 jaai met al
leen lager onderwijs en vrouwen
tussen 40 en 55 jaar met een goede
opleiding. Dit komt doordat bij
de eerste groep sprake it van een
mannenoverschot en bij de twee
de van een vrouwenoverschot.
Het bureau met de meeste inge
schrevenen biedt niet zonder
meer de meeste kans van slagen.
Eerder geldt, dat het bureau met
de meeste ingeschrevenen in de
groep waarin een partnei wordt
gezocht de grootste kans op suc
ces geeft. Zo heeft bijvoorbeeld
het vrij kleine bureau "HET" in
verhouding vrij veel inge
schrevenen met een hogeie op
leiding. Alle bureaus beschikken
over een lijst met het volledige
cliëntenbestand, ondeiiroeiden
naar leeftijd, opleiding ra gods
dienst. Deze lijst, die ieder half
jaar wordt bijgewerkt m<cl vóór
inschrijving aan nieuwe cliënten
worden getoond.
Een punt dat kan mee spelt n bij de
keus van een bureau is de werk
wijze die wordt gehanteeid. Alle
bureaus, op het LCH na. kennen
een persoonlijke bemiddeling.
Dit houdt in, dal de bureaus op
basis van de aan hen verstrekte
informatie mogelijke partners uit
het cliënlenbestand selecteren.
Als zowel de man als dr vrouw
positief op het (anonieme) voor
stel van het bureau ingian. kan
contact met elkaar wo lcn ge
zocht
Het LCH kent alleen eer schrif
telijke bemiddeling. De dienten
ontvangen dan eén boekj met de
"De huwelijksbureaus functioneren nu veel
beter dan vroeger", vindt mevrouw Stork,
werkzaam bij de Consumentenbond en
lid van de Raad van Toezicht op de huwe
lijksbureaus. Sinds de instelling van de
Raad van Toezicht is er inderdaad een
hoop verbeterd in het wereldje van huwe
lijksmakelaars. Het was dan ook hard no
dig.
Al in de middeleeuwen was er een joods
spreekwoord dat zei: "Vanwege de sjatjen
zou men de goppe mijden". In heden
daags Nederlands omgezet: "Om de hu
welijksmakelaar zou men de bruiloft
vermijden."
Tot 1970 was er in dit opzicht niet veel ver
anderd. Huwelijksbemiddelaars waren
voor het merendeel gewetenloze profi
teurs of goedwillende idealisten, niet ge
hinderd door enige kennis op hun werk
terrein. Met de instelling van de Raad van
Toezicht verdwenen echter de ergste uit-
Huwelijksbureaus moesten aan bepaalde
voorwaarden gaan voldoen wilden zij het
predikaat "erkend" mogen voeren. Zo
worden sindsdien aan de leiding eisen van
vakbekwaamheid gesteld. Het bureau
moet financieel betrouwbaar zijn; cliën
ten voordat ze deze inschrijven, op de
hoogte stellen van het cliëntenbestand,
dat niet te onevenwichtig mag zijn. Met
klachten over de erkende huwelijks
bureaus kan men nu bij de Raad van Toe
zicht terecht. De bureaus moeten het ad
vies van de Raad ten aanzien van geschil
len tussen hen en hun cliënten opvolgen.
Sindsdien bieden de erkende huwelijks
bureaus een aantal garanties.
Doorzichtig
Erkenning door de Raad is echter niet bij de
wet voorgeschreven. Er zijn dan ook nog
steeds talrijke niet-erkende huwelijks
bureaus. Dit maakt het terrein van de hu
welijksbemiddeling weinig doorzichtig.
De onduidelijkheid is trouwens toch al
groot.
Zo kan niet iedereen bij een erkend huwe
lijksbureau terecht. Homosexuelen bij
voorbeeld, evenals echtparen, mensen die
al (nog) getrouwd zijn, en min of meer ern
stig invaliden mogen niet worden inge
schreven. De erkende huwelijksbureaus
zijn er immers slechts voor "lichamelijk
en geestelijk gezonde personen, die wet
telijk vrij zijn om een huwelijk aan te
gaan". Genoemde groepen vallen dan ook.
zonder meer in handen van ongecon
troleerde bureaus, waarvan de be
trouwbaarheid nog maar moet worden af
gewacht. Blijkt die betrouwbaarheid er
niet te zijn, dan kunnen zij zich met hup
klachten niet tot de Raad van Toezicht
wenden.
Wie wel voor inschrijving bij een erkend
huwelijksbureau in aanmerking komt
kan ontdekken dat deze bureaus onder
ling sterk verschillen. Het aantal inge
schrevenen varieert bijvoorbeeld van 126
(mannen en vrouwen) tot 2974. De
maximale kosten lopen uiteen van 355 tot
1500 gulden.
Een andere onzekere factor is, dat de huwe
lijksbureaus er niet voor instaan dat de
gegevens die zij over hun cliënten ver
strekken ook kloppen. Zie bijvoorbeeld
het verhaal van Marja.
Wie klachten heeft kan weliswaar bij de
Raad van Toezicht terecht, maar de Raad
heeft weinig mogelijkheden om tegen een
bureau op te treden dat zich niet bij zijn
uitspraak neerlegt. Tot nu toe is dat in öVo
van de 90 door de Raad behandelde klach
ten voorgekomen. De Raad kan dan
reageren met een berisping, wil het erg
hoog oplopen een geldboete, maar intrek
king van de erkenning wordt slechts met
uiterst behoedzame vingers aangepakt.
De benadeelde kan zijn recht dan nog wel
via de gewone rechter proberen te halen,
maar dat geeft zoveel problemen dat hij
daar zelden of nooit toe zal overgaan.
Voetangels
Vele voetangels en klemmen op het pad van
degenen die zich tot een huwelijksbureau
willen wenden zijn inmiddels weg
gehaald. Vele zullen nog moeten volgen.
Immink, secretaris van de Raad van Toe
zicht: "De huidige situatie bestaat nog
maar sinds kort. Ik verwacht dat er over 5
a 10 jaar aanzienlijke verbeteringen zijn
opgetreden in het niveau van zowel de
huwelijksbureaus als de Raad van Toe
zicht".
Daar wordt dan ook naarstig aan gewerkt.
Eén van de binnenkort te verwachten
verbeteringen is, dat een secretaris bij de
Raad kan worden aangesteld. Iemand die
zich volledig kan wijden aan het beleid ten
aanzien van huwelijksbureaus èn rela
tiebureaus. Want ook de laatste mogen
zich sinds enige tijd in de belangstelling
van de Raad verheugen. Het afnemend
aantal ingeschrevenen bij huwelijks
bureaus (een vermindering van 10.000
naar 7000 in de afgelopen jaren) gaat im
mers gepaard met een toenemend aantal
inschrijvingen bij relatiebureaus. Deze
stellen minder strenge eisen aan de in
schrijvers: zo hoeft het doel van de be
middeling niet per se een duurzame rela-
"Willen wij onze eisen aan de kwaliteit van
bemiddeling doorzetten dan kunnen wij
niet langer om de relatie bureaus heen",
vindt Weyburg, inspecteur van de Raad
van Toezicht dan ook.
Amateurs
De komst van een secretaris wordt alom in
de Raad toegejuicht. Want eigenlijk is
niemand zo verschrikkelijk tevreden over
de wijze waarop dit orgaan tot nog toe
heeft gefunctioneerd. Inspecteur
Weyburg: "De Raad bestaat nu uit louter
amateurs. Mensen die dit werk „erbij
doen".
Mevrouw Stork: "In geen enkel bestuur
krijg je nog mensen die uit liefdewerk veel
doen. De Raad moet drijven op een staf,
die het werk voorbereiden".
Nog een stap in de goede richting wordt ge
daan, waardoor het werk beter zal worden
onderbouwd. Met subsidie van het Ko
ningin Julianafonds zal de markt worden
onderzocht waarop huwelijks- en rela
tiebureaus zich richten. Uit dat onderzoek
moeten antwoorden komen op vragen als:
Hoe groot is die markt? Wat zijn het voor
mensen die via een huwelijks (of relatie-)
bureau iemand willen leren kennen.
Wat verhindert anderen om van zo'n bu
reau gebruik te maken?
Zinnige vragen. Alleen is het tekenend voor
de algehele situatie op het gebied van de
huwelijksbemiddeling dat ze pas nu wor
den gesteld. Nu van onverwachte zijde (de
relatiebureaus) de grond onder de voeten
van de Raad van Toezicht wordt weg
gehaald. Al veel eerder, bij de oprichting
van de Raad. hadden deze vragen gesteld
moeten worden. Maar piisschien is het
nog niet te laat....
