Een dirigent moet niet te veel praten PIA BECK BON 2.50 Polanski in Parijs toegelicht Schaatsen niet op tv Dutch Swing College Band Omroepbegroting moet met 5 miljoen omlaag Harp- en fluitconcert glorieus aan het slot Burger Schippel meeslepend spel :(g)v@Q<toasr^ [ftj^pwgrwrüTïa) VRIJDAG 3 FEBRUARI 1978 RADIO - TV - KUNST PAGINA 5 Ed Spanjaard, het derde oor van „Mijn belangrijkste taak? Ik moet fungeren als het derde oor van Bernard Haitink. Als hij repeteert zit ik ergens beneden in de zaal van het Concertgebouw. Enerzijds leer ik daar geweldig veel van, anderzijds merk ik in de zaal soms dingen op die Haitink, staande vlak voor het orkest, moeilijk kan waarnemen. Dan praten we er na afloop over en ik kan zonder me op m'n borst te slaan zeggen dat hij wel eens een suggestie van mij overneemt. Hij staat altijd open voor een andere mening". Ed Spanjaard, assistent-dirigent van het Concertgebouworkest. Ed Spanjaard, 28 jaar, sinds sep tember vorig jaar assistent-diri gent van het Concertgebouwor kest, geeft een voorbeeld uit de praktijk: „Laatst werkte Haitink aan de vierde symfonie van Tsjaikowski. In het laatste deel keert na een heel snel, stor machtig fragment het hoofd thema uit het eerste deel terug. Om de overgang een pakkend ef fect te geven vertragen daar de meeste dirigenten. Maar Haitink houdt daar niet zo van. Om nu de neiging van het orkest om op de traditonele manier te gaan ver tragen tegen te gaan ging Haitink onwillekeurig juist versnellen. Dat was niet zijn bedoeling, zo begreep ik achteraf. Hij had er gewoon geen erg in. Toen ik zei dat het resultaat op die manier averechts werkte gaf hij me ge lijk. Kijk, op die manier als as sistent-dirigent op een creatieve manier meedenken, zeker bij een orkest als het Concertgebouwor kest, is natuurlijk gewel dig dankbaar" Inzepen Hoe vaak is het niet voorgekomen dat een assistent-dirigent door plotselinge ziekte van een be roemde collega moet inspringen, waardoor het startschot wordt gegeven voor een triomfantelijke carriere? Ed Spanjaard studeert dezelfde partituren in die Haitink op zijn repertoire neemt en wanneer er beroemde gastdirigenten komen, of er verschijnen gecompliceerde moderne werken op het prog ramma, waarvoor Ed Spanjaard bij het Concertgebouworkest voorbereidende repetities leidt (in vakkringen het „inzepen" ge noemd). Ook dan kan hij insprin gen. Maar gelukkig is hij niet uitsluitend op de ellende van een collega aangewezen om zelf een concert te dirigeren. In het vorige seizoen leidde hij bij voorbeeld al een promenadeconcert bij het Rot terdams Philharmonisch Orkest en twee weken geleden diri geerde hij op een opvallende ma nier in Den Haag en Amsterdam een Stravinsky-programma bij het Concertgebouworkest. Als pianist zit hij ook niet stil. Hij zegt „Voor een dirigent, die nu eenmaal muziek maakt via an dere mensen, is het heel gezond als instrumentalist zichzelf disci pline op te moeten leggen. Daarorq wil ik piano blijven spe len" Ed Spanjaard geeft toe dat hij juist in deze periode zichzelf af en toe voorbij dreigt te lopen. Zo diri geerde hij onlangs ook Het Zwa- nenmeer bij het Nationale Ballet en volgende maand is hij bij dat gezelschap weer actief voor on der meer een nieuw ballet van Toer van Schayk op muziek van Debussy (Prelude a l'apres-midi d'un faune") met Rudolf Noere- jew in een van de hoofdrollen. Voeg daaraan nog een VARA- matinee door het Radio Kame rorkest onder zijn leiding toe (op 11 februari in het Concertgebouw met werken van Biber, Bach en Hindemith) en het is wel duide lijk dat het Ed Spanjaard in het huidige beginstadium van zijn carriere voor de wind gaat. Door Aad van der Ven Luchtledige Ed Spanjaard ging na zijn eindexamen gymnasium piano studeren aan het Amsterdams Muzieklyceum. Hij was al vast besloten dirigent te worden, maar voordat je aan een opleiding voor dat uitzonderlijke vak toe bent moetje eerst op andere mu zikale terreinen bedrevenheid hebben getoond. Toen het eenmaal zover was kwam hij bij Anton Kersjes terecht. Dat betekende week in week uit diri geren in het luchtledige, want tij dens zijn Amsterdamse opleiding heeft hij misschien drie keer een uurtje voor het conservato riumorkest mogen staan. Teleur gesteld over zo weinig mogelijk heden om in Nederland prak tijkervaring op te doen ging Ed Spanjaard in 1972 naar Londen om aan de Guildhall School of Music orkestdirectie te studeren. Een jaar later werd hij aangesteld als repetitor aan het vermaarde Londense operahuis van Covert Garden. Colin Davis, artistiek leider van Covent Garden, was zo tevreden over hem dat hij Span jaard dirigenten als Carlos Kleiber, Riccardo Muti, en Seiji Ozawa liet assisteren en het was ook daar dat hij in contact kwam met zijn huidige chef Bernard- Haitink. Bestaat voor een jonge dirigent met betrekkelijk zo weinig po diumervaring die zoveel be roemde collega's observeert niet het gevaar dat hij van de ene dit en van de andere dat overneemt, waardoor zijn eigen inbreng te clixhe-matig zou kunnen wor den? Ed Spanjaard is daar niet bang voor. „Ik merk dat ik alleen bij dirigenten die ik echt goed ken, zoals Haitink en Colin Davis, de neiging heb bepaalde dingen over te nemen. Van dirigenten die ik incidenteel zie en hoor blijft meer het muzikale beeld hangen dan het gebaar waar mee ze dat oproepen". Een jonge, aankomende dirigent die voor een gerenommeerd or kest verschijnt: geeft dat geen problemen? Geintjes „Iedere jonge dirigent", aldus Ed Spanjaard, „kent wel situaties waarin hij iets moet wegslikken. Ik heb de pest aan die typische orkestgeintjes nog voordat er op een serieuze manier gerepeteerd is. Je moet natuurlijk zorgen dat je op de eerste repetitie wel heel erg goed beslagen ten ijs komt. Kijk, als iemand als Giulini zo vrij is in zijn manier van dirigeren dat sommige orkestleden iets ver keerd begrijpen, dat ze moeite moeten doen om hem te volgen, dan zeggen ze: dat is nu eenmaal zijn stijl, met zijn ervaring is dat zijn goed recht. Maar wanneer ik een bepaalde inzet niet duidelijk aangeef denken ze: dat moet hij- zeker nog leren". De slechtste eigenschappen van een dirigent. Ed Spanjaard somt ze desgevraagd op: „In de eerste plaats te veel praten. Mengel berg? Ja, die was er geloof ik be rucht om. Het komt heel vaak op repetities voor dat dirigenten te gen het orkest dingen zeggen - diepgaande bedoelingen van de componist uitleggen bij voor beeld - die ze een week eerder tegen zichzelf hadden moeten zeggen. Andere slechte eigen schappen van een dirigent? On duidelijk slaan en geen visie heb ben". ADVERTENTIE Vrijdag 3 maart en het trio in concert Stadsgehoorzaal - Breestraat - Leiden Aanvang 20.00 uur Toegangsprijs 15. Met reductiebon uit het Leidsch Dagblad 12.50 Kaartverkoop: Kantoor Leidsch Dag blad, Witte Singel 1, Leiden en alle bijkantoren. LEIDSCH DAGBLAD 'N AKTIEVE KRANT!! LEIDEN - Zonder Henk Rig- ters, Allard van der Scheer en Joost Prinsen tekort te willen doen, dient nadrukkelijk ge steld, dat 'Burger Schippel' van Carl Sternheim, gister avond opgevoerd door 'Zuidelijk Toneel Globe' in de Leidse Schouwburg, uit groeide tot een regelrecht succes voor Frans Mulder en Willeke van Ammelrooy. Frans Mulder, omdat deze ac teur, die de rol van de prins speelde, tot op heden niet de kansen gekregen lijkt te heb ben waar hij, op zijn talent af gaande, aanspraak op mag maken. Een eerste aanzet vormt zonder twijfel deze rol in het stuk van Sternheim, waarin hij een zeer moeilijke 'courtois-scène' onder het raam van Thekla Hicketier (Willeke van Ammelrooy) tot een bewonderenswaardig einde brengt. Zijn dialogen zijn scherp, doorvoeld, inci denteel ingehouden en ma ken aldus zijn spel tot een haast uniek samengaan van verbale en visuele kracht. Willeke van Ammelrooy, om dat deze actrice weer eens bewijst, dat acteren op het to neel en voor de film twee nauw aan elkaar verwante grootheden zijn, die ze allebei tot in de perfectie blijkt te be heersen. De kunstuitingen liggen in eikaars verlengde en laten zich ook op die manier interpreteren. Zij pareert als Thekla op zeer professionele r alle aanvallen van de n, die om haar heen op een riducule r haar gunsten HILVERSUM - De omroepbegro ting 1978 moet met ruim vijf mil joen gulden worden verlaagd. Oktober vorig jaar was deze be groting door het NOS-bestuur Oostduitse dirigent wil blijven EDE - De ruim drie maanden gele den uit Oost-Duitsland ge vluchte dirigent Tilo Lehmann uit Dresden, wil in Nederland blijven. Daartoe zal hij voor zich zelf en zijn vrouw en zoontje het Nederlandse staatsburgerschap aanvragen. Het echtpaar- heeft zich inmiddels in Ede gevestigd en hoopt in Nederland de muzi kale carrière te kunnen voortzet ten. Mevrouw Lehmann is sop raan-zangeres. vastgesteld op 547 miljoen gul den. De verlaging is een gevolg van het besluit van de minister van CRM om het stijgingsper centage voor de NOS-begroting niet op negen maar op acht pro cent te bepalen. De verlaging met één procent houdt verband met de inmiddels opgetreden en te verwachten matiging van de loon-en prijsontwikkeling in ons land. De raad van beheer van de NOS heeft met grote teleurstelling kennis genomen van dit besluit. De raad heeft inmiddels via de regeringscommissaris dringend gevraagd om een onderhoud met de minister van CRM en van Fi nancien. Men hoopt dat de'minis ter van CRM alsnog bereid zal zijn haar standpunt in herover weging te nemen. VOETBAL - Manchester United is gisteren uitgeschakeld in het En gelse bekertoernooi om de FA- cup. De club verloor in de verlen ging met 3-2 van West Bromwich Albion. AMSTERDAM (ANP) - Het toer nooi om het wereldkampioen schap schaatsenrijden dat op 25 en 26 februari in Gothenburg wordt gehouden zal niet recht streeks door de televisie worden uitgezonden. De Zweedse televi sie is na moeizaam onderhande len met de ISU (Internationale Schaats Unie) niet tot overeens temming kunnen komen. Op een verschil van ongeveer 20.000 gulden is de zaak afge ketst. Europa blijft daarom ver stoken van directe beelden, om dat alleen de Zweedse t.v. gerech tigd is opnamen te maken. In Nederland zal men derhalve weinig zien van deze titel wed strijden, tenzij een omroepor ganisatie poogt filmopnamen te maken tijdens dit wereld kampioenschap. Betwijfeld wordt echter of de ISU dat zal toestaan. BODEGRAVEN - Harp en fluit stonden gisteravond op het con cert in de Burgerzaal van Bodeg raven centraal. De harp van Tere- sia Rieu brengt een bijzonder ruime toon te weeg, waar de fluittoon van Raymond Delnoy soms overschaduwd wordt, al thans in de Burgerzaal. Ik heb ook buiten de zaal geluisterd: een heel ander effect. Daarmee is het laatste woord niet gezegd, want achteraan stond een Romance met Scherzando van de mij on bekende C. Flosman (geb. 1925) en de één generatie oudere Jac ques Ibert. Die twee hebben van Debussy en Ravel het gelijk waardig ineenklinken van elkaar vreemde timbres geleerd, toege past in de kamermuziek. Flos man werkt ook met een vogel slag, in de voetstap van Messiden, zijn Scherzando is ongemeen on derhoudend, klankrijk, geani meerd, melodisch fris. Daarmee kwamen beide spelers echt en zuiver in duo-éénheid aan al hun trekken. Ibert's Entr Acte, uni verseel erkend, deelde daarin. Gevoeglijk kan Gaubert's Noc turne met Allegro erbij gesteld worden. Grote hier vertegenwoordigde na men van mannen, die bijna alles in superieure vormen goten, zijn Telemann, Mozart, Saint-Saéns. Als zijrivieren, opgenomen in de grote stroom, zou men Vinei, Dussek en Donizetti kunnen zien, aardig (voor fluit, harp is het dungezaaid) maar zo, dat een ge routineerde luisteraar vooruit maat voor maat wel weet wat er op komst is. Hier en daar had ik wel eens een reserve voor de vastheid van de aanpak, maar ge zien de glorieuze ontluiking van na de pauze, telt dat nu niet meer Na afloop hielden de twee musici een uitgebreid college over de in strumentale aspecten van hun speeltuigen. KEES VERHOEF dingen. Zij geeft haar relatie met de prins juist dat roman tische en gevoelige, dat Sternheim in zijn stuk heeft willen leggen. Nergens te na drukkelijk, regelmatig in felle dialogen gewikkeld met een verrassend ernstig spelende Allard van der Scheer als Tilmann Hicketier, wordt 'Burger Schippel' naar een behoorlijk niveau getild. Wanneer men het genre ac cepteert, waartoe dit hier al eerder besproken stuk gere kend moet worden, kan men als toeschouwer niet anders doen dan concluderen, dat deze acteurs en actrices een indrukwekkende prestatie hebben geleverd. Het was, mede door het meeslepende spel, in hoge mate irritant, dat de geluidsinstallatie door een sonore zoemtoon veel van de sfeer verloren deed gaan. BERT KOEKEBAKKER PARIJS (AP) - De filmregisseur Roman Polanski is gisteren naar Parijs uitgeweken. Eerder deze week ontvluchtte hij de Verenigde Staten waar hem een uitspraak wacht wegens het plegen van ontucht met een min derjarig meisje. De rechtbank in Los Angelos zou woensdag haar vonnis meedelen maar de advocaat van Polanski liet de rechter weten dat de verdachte niet voor het hof kon verschijnen. Polanski had inmiddels de benen genomen naar Londen. Gisteren verhuisde hij naar Parijs waar hij een appartement bezit. De rechter heeft Polanski nu tien dagen de tijd gegeven om zich te melden De filmregisseur heeft echter de Franse nationaliteit en onder de Franse wetgeving kan een Franse staatsburger onder geen voorwaarde naar een ander land worden uitgeleverd. Polanski is wereldberoemd geworden wegens zijn regie van 'Rosemary's Baby', 'China Town' en 'Met jouw tanden in mijn nek'. Wat Polanski van plan is weet nog niemand. Hij weigerde tot nog toe elk commentaar, maar stelde journalisten telefonisch een verklaring in het vooruitzicht. Polanski kan voor zijn misdrijf in de Ver. Staten tot maximaal 50 jaar gevangenis worden veroordeeld. NEDERLAND I 18.15 - Les Gammas (20 herh.) (TELEAC) 18.45 - De Fabeltjeskrant (NOS) 18.55 - Journaal (NOS) 19.05 - Superstars (AVRO) 19.55 - De kapitein kan nog meer vertellen, speelfilm (AVRO) 21.25 - Interview met de minister-president (AVRO) 21.40 - Journaal (NOS) 21.55 - Voor de vuist weg (AVRO) 23.05 - Geloof hoop en liefde show (IKON) 23.45 Journaal (NOS) NEDERLAND II 18.45 - Paspoort: voor Spanjaarden (NOS) 18.55 - Journaal (NOS) 19.04 - Jabberjaw (VARA.) 19.25 - Hoe bestaat het (VARA) 20.00 - Journaal (NOS) 20.25 - Sonja's goed nieuws show (VARA) 21.25, - Momenten (VARA) 21.30 - De brave soldaat Schwejk, tv-serie (VARA) 22.30 - VARA-visie (VARA) 23.20 - Journaal (NOS) 23.25 - E.K. kunstrijden: ijsdansen (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I (Region, progr.: NDR: 18.00 Sport- overz. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuter- serie. 18.55 Lokalseite unten links, tv-serie. 19.25 Region, magaz. 19.59 Progr.overz. WDR: 18.00 Progr.in- form. Aansl.: Geschaft mit der Sonne, tv-serie. 18.40 Unter einem ,Dach, tv-serie. 19.15 Aktual.magaz. 19.45 Liedjesprogr.) 20.00 Journ. en aktual. 20.30 Carnavalsprogr. 23.45 DUITSLAND II 18.20 Serie slapsticks. 19.00 Journ. 19.30 Reportages. 20.15 Derrick, tv- serie. 21.15 Amus.progr. 22.00 Journ. 22.20 Cultur.magaz. 22.50 Sport- progr. 23.20 Der Bulle (Le Pacha), speelfilm. 0.40 Journ. DUITSLAND III WDR 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Tv-cursus chemie. 1S.00 Journal 3. 19.15 In form. progr. 20.00 Journ. en aktual. 20.30 Amus.progr. 22.00 Die Sterne blieken herab, tv-serie. 22.50 BELGISCHE TV BELGIE VLAAMS 18.00 Kleuterprogr. 18.15 Kleuterp rogr. 18.30 Open School. 19.00 Lach- tertjes, tv-serie. 19.05 Religieus progr. 19.35 Meded. en Morgen. 19.45 Journ. 20.10 Weerber. 20.15 Dierenp- rogr. 20.45 The Nickelride, speel film. 22.30 Religieus progr. 23.00 k De vijfde competitie om de titel Superstar (en vooral om de geld prijs van 12.000,- die voor de winnaar beschikbaar is) vanavond (Ned. 1 19.04 vanuit de Spaanse hoofdstad Madrid, met als Neder landse deelnemer wielrenner Hennie Kuiper. Zijn tegenstanders zijn: de Spaanse motorracer Bartolome Caldentey, volleyballer Ro ger Maes uit België, de Zwitserse veldfietser Albert Zweifel, bad- mintonspeler Flemming Delfs uit Denemarkende Spaanse bas ketballer Gonzalo Sagivela, de Engelse roeier Tim Crooks en de Franse polstokhoogspringer Francois Tracanelli. Presentatie: ex- schaatskampioen Harm Kuipers. k ,JDe kapitein kan me nog meer vertellen" (Der Kapitan), een speelfilm met Heinz Rühmann in de hoofdrol, wordt door de AVRO op Ned. 1 van 19.55 tot 21.25 vertoond. Een vrolijk anderhalfuurtje, met Rühmann als vrachtbootkapitein Ebbs, die plotseling benoemd wordt tot gezagvoerder van het luxe passagiersschip Juliana en in die functie gevarieerd in de problemen komt. k Laat op de avondmaar de moeite van het opblijven waard: Wim Neijman's "Geloof, Hoop Liefde Show (IKON, Ned. 1 23.05Van avond praat Neijman met allerlei mensen over "Kinderen krijgen of niet?" k Op Ned. 2 de VARA met vaste programma's als "Jabberjaw' "Hoe bestaat het", "Sonja's Goed Nieuws Show" en "De brave sol daat Schwejk". Wat Schwejk betreft het is de vierde aflevering uit deze Duits Oostenrijkse serie. Schwejk bonkert tussen rangen en standen door in het leger, versiertvoor een luitenant een hond waarmee - hoewel die hond gestolen is - de luitenant zeer blij is. Toteen kolonel de gestolen hond signaleert en Schwejk mag aantreden om de klappen in ontvangst te nemen. k De Nederlandse autoverzekeraars disermineren minderheids groepen. Gastarbeiders bijvoorbeeld hebben problemen bij het ver zekeren van hun auto. Dat is een van de onderwerpen die vanavond (Ned. 2 2230 uur) aan de orde komen in VARA-visie. Andere onderwerpen: de plannen van de Britse conservatieve partij om immigranten te weren, een interview met Anne Vonde ling over de Europese verkiezingen en de oprichting vaneen vereni ging voor vrachtwagenchauffeurs. VRIJDAG 3 FEBRUARI HILVERSUM I KRO: 18.00 Niet alles staat in de fol ders, toeristische inform 18.19 P.P.: Uitz. van de PSP. 18.30 Nws. KRO: 18.41 Marktberichten. 18.44 (S) Filmklapper 19.30 (S) Lichte muz 20.00 (S) In antwoord op uw schrijven. 22 00 (S) Als het kykglas maar vol is. 22.25 Overweging. 22.30 Nws. 22.40 (S) Goed, sportprogr. 23.55 Nws. HILVERSUM II VPRO: 18.00 Nws. 18.11 Embargo. 18.45 God's eigen radioprogr. NOS: 19.5 Den Haag vandaag. 20.00 Nws. 20.05 Residentie Orkest. Klass. en moderne muz. (21.15-21 40 Kunst wijzer) 22.10 Horizon. 22.30 Musicul- tura. 23.00 Met het oog op morgen. 23.55 Nws. HILVERSUM III NOS: 18.03 De vacaturebank. 18.10 (S) NOS-maal. VOO 19.02 <S) De Nederlandse top-40. VPRO: 20 02 <S) VPRO-vrydag-op-drio 23.02 (S) Amigos de Musica. AVRO: 01.02 (S) Radio Pandora. 02 02 (S) Blues, bal lads en beat. 03.07-7.00 (S) 'n Nachtje AVRO. ZATERDAG 4 FEBRUARI HILVERSUM I VARA. 7 00 Nws. 7 02 (S) Met Hans op Muziek en tips voor vrije tnd. (7.30 Nws. 7.41 Dingen van de dag 8.30 Nws 8 36 Gym voor de huis vrouw 8.45 (S) Z O VARA's Zater dagochtendshow. 10.30 Nws. 10 33 (S) Z I. 12.26 Meded. voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 (S) In de Rooie Haan, hitwerk en actual. 14.30 (S) NAR: Nederl. Artiestenrevue. 15.30 Nws. 15.33 Kinderen een kwar tje9 Progr. over school en thuis 16.00 (S) Het zout in de pap, cult, progr. 17.30 Nws. 17.32 Dingen van de dag. HILVERSUM II TROS: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym 7.20 Rustig bykomen. 8 00 Nws. 8.11 Aktua-ochtendeditie 9.00 Coulis sen. (9 35 Waterstanden 10 00 De tien om kindershow. 10.30 Aktua- Sportcafe. <11.00 Nws.) 11.30 Kom eens langs in Hamdorff 12 49 OVERH.VOORL Werk en Welzyn, een uitz van het min van Volks gezondheid en Milieuhygiëne. 13.00 Nws. 13.11 Aktua II 13 30 Voorzich tig. ..breekbaar 14 30 Met de beste wensen. 15 45 Stef Meeder speelt op verzoek, lö 00 Nws. 16.03 De Euro- parade. 17.55 Meded. HILVERSUM III NCRV: 7.02 (S) Pop Station. 8.03 (S) Happy Sound 8.54 Eerlyk gezegd. 9.03 (S) IN. 10.03 (S) Muziek by de koffie 12.03 (S) Los Vast (13 30 De VIP-show) 14 03 (S) By Barend. 16.03 (S) Sportshow. HILVERSUM IV AVRO: 7 00 Nws. 7.02 (S) Reveille 9.00 Nws. 9.02 (S) La Fonteinnc Amoureuse 9.42 Gitaar spelen- derwys. 10 00 Voor kleine bezetting. 11.30 (S) Pistache 14.00 Nws. 14 02 I n de wetenschap dat 14 30 (S) Ra dio-matinee Dresdner Staatska- pelle. 15 45 (S) Oude Oostenrijkse orgels (I). 16.30 (S) Jazz Spec-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1978 | | pagina 5