r
Klassiek trio in
verloren standen
De eindspel-
delicatessen
Vlarianne maakt plaats voor Sabine
Kruiswoord
-Bisht- Van Oppen landskampioen
LP a
m mms
KOM-er-ACHT-er
m msg m
^W"rn' i
s 11
a
flf
i
OPLOSSING
VORIGE
WEEK
Kom er achter
ZATERDAG 31 DECEMBER 1977
Het klassieke trio in Nederland is
nog altijd Sijbrands, Wiersma.
Roozenburg. Waarom de mensen
dit zo zien, is waarschijnlijk te
danken aan het feit dat ze alle drie
weieens de wereldtitel bemach
tigd hebben. Een Rob Clerc zal
pas dan lot dit trio (dat dan een
kwartet wordt) toetreden als ook
hij eens de wereldtitel haalt,
(maar dat kan nog jaren duren).
Dat dit klassieke trio niet onaan
tastbaar is, bleek wel uit de afge
lopen competitie, waarin de drie
wereldkampioenen door hun te
genstanders in verloren stellin
gen gemanouvreerd werden. Bij
Sijbrands en Roozenburg sloeg
dit door en Wiersma wist aan een
smadelijke nederlaag te ont
snappen. Dat het hoogst zelden is
dat deze mensen verliezen of zelfs
in verloren stellingen gebracht
kunnen worden staat buiten kijf.
We zullen laten zien hoe dit verlies
in z'n werk ging. (Behalve dan de
partij Sijbrands-Scholma, die
enige weken geleden al te be
wonderen viel).
Dit is de stand op de 28e zet uit de
partij G. Beerepoot-H. Wiersma
(Twente's Eerste-DC Lent).
Zwart speelde hier 2818-23 en
Beerepoot had toen verrassend
kunnen winnen door 29. 39-34
20-24 (of 1-7) 30.43-39 1-7 (of20-24)
31. 34-30 12-18
32. 38-33!! 29x33,33. 32x43 21x32,
34. 37x28 23x32, 35. 25-20!! (en
niet 43-38, wegens 19-24, en 8-13)
14x34, 36. 40x20 19-24 (gedwon
gen, 37. 20x29, waarna wit ge
woon wint door door te breken
op de lange vleugel van zwart. In
de partij zag Beerepoot dit alle
maal niet en speelde vanuit de
diagramstand 40-34 en Wiersma
sleepte er nog een remise uit.
De tweede diagramstelling is uit de
partij Roozenburg-Weerheym
(Twente's Eerste-RDG(. Roozen
burg staat in deze stand vrij ag
ressief, maar Weerheym heeft
zijn formaties goed opgebouwd.
In deze partij ging het: 1. 30-24
(19x30) 34x25 (14-19) de dam door
27-22 en 29-24 is natuurlijk re
mise, 39-34 (1 1-17) 34-30 (19-23)
29-24 (9-14) 33-29. Na lang naden
ken besloot Roozenburg tot deze
zet, want 33-28 geeft ook niet
meer dan remise, en Roozenburg
wil vanzelfsprekend winnen.
(23x34) 30x39 (14-19) 39-33 (19x30)
25x34 (13-19) 34-30 (15-20) 33-29
(20-25) 29-24 (25x34) 24x11 (16x7)
27x 16 (34-39) 32-28 (2-8) 28-22?? en
na deze afschuwelijke blunder
gaf Roozenburg op, want zwart
haalt dam op 50 en dan is het fi-
nito.
Probleem
Het probleem van de vorige week:
de eerste prijs uit de Problemis-
tenwedstrijd van het Suikertoer-
nooi '77 zag er in de cijferstand als
volgt uit:
Zwart: schijven op 5, 6, 9/14, 17,19,
20. 23, 25. 29.
Wit: schijven op: 22,28.27,30/32,34,
35. 38, 40/42, 45. 48.
De auteur van dit probleem, Fedo-
row, heeft deze oplossing in ge
dachte:
1. 27-21 17x46, 2. 30-24 19x39, 3.
28x17 46x19 (A) 48-43 39x37, 5.
38-32 37x28, 6. 22x24 11x22, 7. 24-
19 14x23, 8. 35-30 24x34, 9. 40x27
en wit wint.
(A): 346x23, 4. 48-43 39x37, 5.
38-32 37x28, 6. 22x13, 11x22, 7.
35-30 25x34, 8. 40x27.
Het is zonder meer terecht dat dit
probleem de hoogste waarderin
gen kreeg: het is zeldzaam fraai!
Ter oplossing voor deze week:
Wit speelt en haalt remise.
Emil Dobrescu 1958
ftoodetsh
I *4a de vele partijen uit recente toer
nooien in deze rubriek voor het
voetlicht gebracht, wijd ik thans,
zoals gebruikelijk, weer eens een
instructief artikel aan de studie
van het eindspel. Tenslotte be
hoort het eindspel tot het gewich
tigste van een schaakpartij, om
dat dit onderdeel steevast op het
bord verschijnt, zowel met lichte
als met zware figuren.
Ir is een wezenlijk verschil tussen
een eindspel uit de praktijk en i
een compositie, alhoewel zij in
principe elkaar weinig ontlopen.
Een compositie moet namelijk
aan de eisen voldoen, dat de op
het bord opgestelde figuren langs
normale weg hun "positie" heb-
ben gevonden. De arbiters die
een studie onder de loupe nemen,
passen dan ook de z.g. "re
trograde-analyse" toe, d.w.z. zij
beoordelen de compositie op de
reglementaire plaatsing van
stukken en pionnen. Een voor
beeld: wit Khl, pi: f2 en h2.
Zwart: Kh8, Lgl en Pe2. Dit eind
spel wordt afgekeurd, omdat Lgl
nimmer dit veld kan bereiken
wanneer de witte pionnen nog op
hun oorspronkelijke plaats staan
(f2 en h2).
M. F. Palmer 1926
a b c d e f g h
mSm h-r
T
wm m, i i 'm
45.h2-h4?? .Nu gaat de partij voor
wit verloren. De juiste weg be
stond in de volgende twee varian
ten: 1.45.Kd4 Kf6 46.h3! Ke6 47.f4
Kf5 48.Ke3! benevens g4 enz.
45.Kd4 g5 46.h3 Ke6 47.Kd3 Ke5
48.Ke3 b3 49.Kd3 d4 (als zwart de
pion opgeeft en met zijn koning
naar e3 wandelt, komt h4-h5!)
50.Kd2 en zwart komt niet verder.
.Kf5-e5 46.f3-f4
47.Kd3-d4 Kf5-g4
I
Wit speelt en wint.
Jok het eindspel op het tweede
diagram is bijzonder fijn, omdat
zwart met loper en paard, plus
pion voldoende compensatie
heeft voor de witte toren.
Praktijk
De volgende diagramstelling (nr. 3)
kwam voor in de partij E. Rayner
(Wales)-B. Kouatly (Libanon) uit
het Jeugdkampioenschap te
Groningen.
Wit speelt en wint.
In dit eindspel vond de componist
een zeldzame vondst. De oplos
singen vindt u aan het eind van
deze rubriek.
Rayner
In dit eindspel is in feite niets bij
zonders aan de hand. Met zijn
laatste zet 36.Tf2! stelt hij ech
ter een geraffineerde valstrik. Wit
moest nu 37.Kgl spelen en er was
nog een mooie strijd van beide
kanten mogelijk. Er volgde ech
ter. 37.Td3-d2° Tb5-d5ü De be
kende wending in eindspel-
composities. 38.Td2xd5 Ph4-f3.
Nu dreigt er mat op h2. 39.Td5-d2
Tf2xd2, 40.Tdlxd2 Pf3xd2,
41.b4-b5 Pd2-c4 en wit gaf even
later op.
Wit: Kd3, pi: f3, g3 en h2. Zwart:
Kf5,pi: b4,d5 en g6.
Dit pionneneindspel ontstond in de
partij H. Olafsson-Borik. (De wit-
speler is niet de IJslandse groot
meester). Bij juist tegenspel kan
wit remise bereiken, maar ook
ditmaal kwam een misrekening
alle illusies verstoren!
Er volgde
Ke5-f5
48.Kd4-d3 b4-b3 49.Kd3-c3
d5-d4+ 50.Kc3xb3 Kg4-f3! (De
pointe!) 51.Kb3-c4 Kf3-e4!
52.f4-f5 g6xf5 53.h4-h5 d4-d3
54.h5-h6 d3-d2 55.h6-h7 d2-dlD
56.h7-h8D Ddl-d5+ 57.Kc4-c3
Dd5-d3+ en wit gaf op. Er volgt
dameruil, waarna pion f5 wint.
OPLOSSINGEN
l.c7 Tc8 2.Ld7 Tc7: 3.Lb8 Kd6 4.La4
h5 5.Kf2 h4 6.Kgl g4 7.Kg2 f4
8.Kgl! enz. Zeldzaam!
Diagram 2:
l.Tbl+ Lb3 2.Tgl! Ph8 3.Tg8 Lc2
4.Th8: Ka5 5.Kb7 Kb5 6.Kc7 Kc5
7.Kd7 Kd5 8.Ke7 Ke5 9.Kf7 Kf4
10.Ke6 (Kg7? leidt tot remise)
10 .Ke3 1 l.Kd5 Kd2 12.Kc4 Kcl
13.Kc3 h4 14.Tg8 en wint.
Voor de minder ervaren speler
volgt hier de foutieve variant
10.Kg7-> Kg3 1 l.Tg8 Lh7:12.Kh7:
Kf3 Een aantrekkelijke studie
en zeker van theoretisch belang!
RANKRIJK - De Franse fran
keerzegels waarop sedert de be
vrijding het beeld van Marianne
in allerlei uitvoeringen prijkte
krijgen een andere afbeelding.
Marianne gaat plaats maken voor
het hoofd van Sabina, een detail
van het in het Parijse Louvre
hangende schilderij Les Sabines,
dat de schilder David tussen 1794
%n 1799 vervaardigde. De eerste
sabina-zegels zijn op 19 decem
ber uitgekomen: een zegel van
).80 franc (groen) en één van 1.00
'ranc (rood). Voorverkoop op 17
iecember in Lille.
n,n9 t motief van deze Sabina-fran-
eerzegels is aan de hand van het
etail uit Davids schilderij gegra-
;erd door Pierre Gandon. Ruim
ertig jaar geleden, in 1945, nam
2221 ook r«ds de tweede versie
r zijn
van de Marianne-zegels vo<
rekening. De eerste versii
van Dulac, ook uit 1945. Mai
onderging na de ontwerpen van
Gandon nog vijf keer een gedaan
teverwisseling en wel in 1955
door de ontwerper Muller, in 1960
door Decaris, in 1961 door Coc-
teau, in 1967 door Cheffer en in
1971 door Béquet. In totaal be
staan dus zeven versies van de
Marianne-zegels.
De nieuwe Sabina-zegels hebben
behalve de Marianne-zegels nog
veel meer voorgangers, want de
republiek is in de loop der jaren
op vele manieren verzinnebeeld.
In 1900 begon dat met het type
"Mouchon", in datzelfde jaar ge
volgd door het type "Merson" en
in 1903 door "Semeuse", de zaais-
ter. Bijna dertig jaren bleven deze
zegels in roulatie. In 1932 kwa
men de zegels van het type
"Paix", vrede. Die werden op hun
beurt vlak voor de oorlog vervan
gen door de Iris-zegels. Dat was
in 1939.
Op 19 december heeft Frankrijk
ook nog twee bijzondere zegels
uitgegeven. Om te beginnen een
uitbreiding van de kunstserie.
Deze keer wordt op een zegel van
3 franc (blauw en donkerbruin,
oplage 6 miljoen) een origineel
werkje afgebeeld van Roger Ex-
coffon. Het staat nergens om
schreven maar volgens ons heeft
hij in grove halen zijn eigen naam
op het doek gezet. Roger Ex-
coffon is ook verantwoordelijk
voor de beeldmerken van onder
andere la Caravelle d'Air France
en SNCF, de Franse spoorwegen.
Dan kwam op 19 december een ze
gel uit in de waarde van 1.10 franc
(groen, oranje en violet, oplage 7
miljoen) ter gelegenheid van het
50-jarig bestaan van de Franse ta-
feltennisbond. De zegel laat een
wedstrijd beeld zien van een ge
mengd dubbelspel. Voor dit
beeld is gekozen omdat Frankrijk
in het toernooi Birmingham 1977
voor het eerst in de geschiedenis
beslag legde (en dan met dit duo)
op een wereldtitel.
IJSLAND - Uit IJsland zijn twee
emissies te melden. In het kader
van het internationale reumajaar
(1977), uitgeroepen door de inter
nationale organisatie ter bestrij
ding van reuma (ILAR) en de We
reld Gezondheidsorganisatie, de
WHO, verscheen op 16 november
een mee rk leun ge zegel van 90
kronen (oplage 1 miljoen). De ze
gel verbeeldt een reumatische
kuur in een warm bad. de behan
delingsmethode die in IJsland
erg veel succes heeft.
Verder heeft IJsland op 12 decem
ber een zegel van 45 kronen
(blauw) aan de loketten verkrijg
baar gesteld om het 50-jarig be
staan van de IJslandse toeris
tenbond luister bij te zetten. De
zegel toont een wegwijzer in de
vorm van een steenheuvel op één
van de drukste hooglandroutes,
op de achtergrond een gletsjer.
Kunt u de acht afwijkingen in bovenstaande tekeningen vinden?
De juiste oplossing vindt u elders op deze pagina.
HORIZONTAAL
1. inbeelding
4. strak
7. noorse goden
10. deegachtig mengsel
12. mestvocht
13. verontrusten
14. oorlog
HERO WIT P f j N I) |E M |E I N
RMING^et A.B.C.-viertal Sint-Rebattu,
Bisht-Van Oppen is weer voor
de 7de maal in 8 jaar, lands-
i Zieken Kampioen geworden. In de
;n halvi ^aatste serie wedstrijden
scoorden de Amstelveners 80
procent en daarmee hielden ze
de concurrentie op ruime af
stand. De laatste wedstrijden
werden centraal gespeeld,
waarbij steeds één der wed
strijden op rama (grootbeeld
projectie) was te volgen, zodat
een groot publiek getuige kon
zijn van de verrichtingen der
meesters. In de wedstrijd tus
sen Continental en Studiecen
trum schitterde Hans Vergoed
in dit spel:
V
C> A 10 5
O A 9 2
A B 10 86 2
AHB1U3 *752
O 6 2 B 8 4 3
OHVB10 O 7 5 43
97 f V4
9 8 6 4
9 HV97
O 86
H 5 3
West gever, O.W. kwetsbaar. Sla
venburg als west opende 1 Sch,
noord (Roosnek) 2KI, oost pas,
zuid (Vergoed) 3K1 Slavenburg
die niet gauw stil is bood 3 Ru,
gevolgd door 2x pas. Vergoed
perste er nu 3Ha uit en noord
verhoogde nog tot 4 Ha. Met
open kaart is natuurlijk 5K1
eenvoudiger, maar goede spe
lers schuwen een contract in
een 4-3 fit niet. West startte Sch
A en vervolgde Ru H, die hij
mocht inhouden. Zuid nam de
volgende ruiten en ging ver
volgens lang in trance. West
had stellig tenminste 9 kaarten
in schoppen en ruiten en was
dus kort in de andere kleuren.
Hoe kort? Vergoed wist enig ri
sico te moeten nemen, en be
gon met KI B te spelen van ta
fel, die hij liet doorlopen. Toen
dat was gelukt besloot hij van
oost op lengte in harten te spe
len: Ha 10 naar de heer, kleine
harten naar het aas en harten
naar de overgebleven vork van
V 9. Oost speelde laag en zuid
sneed met goed gevolg, resul
terend in 11 slagen. Zo onge
veer de grootste score deed zich
voor in de wedstrijd tussen
ABC en USS.
10 9 8 3
O 10 8 6 5 4
97
7 4 3 A H 8 5
H 7 5 3 2 X V n 1
O AH97 Y 3
v 6 A 8 4 3 2
V 10 9 6
9 AVB4
O 2
H B 10 5
Aan tafel 1 opende oost NZ
kwetsbaar) kwetsbaar) 1 KI,
zuid doublet, west pas, noord 1
Ru, oost pas. zuid 1 Ha, west
doublet, noord en oost pas, zuid
1 Sch. west doublet, nooid 2
Ru. oost doublet, zuid 2 Ha.
west doublet en einde. West
dacht dat de zilvervloot was
binnengevaren, maar dat pakte
anders uit. KI V (een troefstart
in dit soort situatie is vrijwel
aangewezen) was voor de heer
en zuid speelde klaveren terug.
Oost nam en speelde troef voor
zuid's vrouw. West nam niet en
dat bleek fataal. Sch 6 bracht
oost aan slag die ruiten re
tourneerde. West won, maar
deze kon nu geen troef inspelen
en zuid maakte uiteindelijk zijn
dure contract.
Aan de andere tafel kwamen daar
voor de partners van N-Z nog
eens 400 punten bij in 3 SA:
oost 1 Sch, zuid pas, west 2 SA
en oost 3 SA. Dat contract werd
na hartenstart gemaakt via een
hartenslag, vier slagen m rui
ten. twee in schoppen cn twee
i kla
T SCHIPPERHEYN
N!-p.;E 0.
"'tltjofciH a'AiR Bpu I j 5 1 J' E
EigiEfcLiTg ALLI
A R
V# I
A|hTf rtj I
V 5 TOP L
->i0jE |K 'E IN B AlLlfrlV
-!-g R W j.»?. g NMAfi
e;k 5,t;ê r öjc e Nb.
rfefei-g.N gta EVT>
K]W|AjAj^|AjATR;ï>| |Q
lmeW
'ffiT
i-ftivvfo. K'
L JjËTN
Z E |E P
^5 i.y.
De le prijs van 10.- werd toege
kend aan mevr. De Groot, Was-
straat 22 te Leiden. De overige
prijzen werden niet toegekend.
Oplossing met in de linkerboven
hoek vermelding 'Kruis
woordraadsel' voor donderdag
zenden aan Redactie Leidsch Dag
blad, Witte Singel 1, Leiden.
15. krabben
16. slim
19. en dergelijke (afk.)
20. plaats in Duitsland
21. loofboom
23. mannelijk dier
25. ademhalen
26. deel van het been
28. voegwoord
29. Turkse titel
30. moeder
31. ding van weinig waarde
34. plaats in N.-Holland
35. maand
37. in
38. klip
39. in memoriam (afk.)
41. smalle strook
44. beschadigen
47. stukjes vlees aan een stokje
49. vergiftig alkaloïde
50. slot
51. meisjesnaam
53. groot gebouw
54. wakker
VERTICAAL
1. steekwapen
2. sleeën
3. vetlaag (onderhuidse)
4. altijd
5. kampeergerei
6. tekenen op een geverniste
kope ren plaat
7. zeevogel
8. strelen
9. rangtelwoord
11. slede
elk
18. kameel
22. Japanse munt
24. roofdier
26. mannelijk dier
27. meisjesnaam
30. voorzetsel
31. taalzuivering
32. opschorting
33. inrichting waar produkten
vervaardigd worden
36. het kloppend hart
40. beendervloeistof
42. keur
43. plaat
45. akelig
46. rekening
48. loot
ojnn ajojtf pucq jajipaj '8
ojne ajo.iS
duiujdoj ajs.iapuo ja>jui| -i
uciu ajsjappiui uba srf -g
joips sjnui do uaodiuod g
jajqacMjaanJcd iad uba da|n
jajaui laoif.ivd
jsim'u sjipaj jnnui do uaajs
ojncouioi^ uba pioq.iaununu z
ïoips uba sno>( iaqui|
