Hoe
vonden
ze
Neder
land?
ZATERDAG 24 DECEMBER 1977
Meester Stachauer heeft
aan zijn twee handen
net genoeg om het aan
tal nationaliteiten op te
sommen waartoe de
kinderen van zijn
school behoren: negen.
Uit Suriname, Turkije,
Marokko, Italië, Por
tugal, de Kaap Verdi
sche Eilanden, Canada,
uit alle hoeken van de
wereld kwamen ze naar
Nederland, naar Rot
terdam in dit geval,
omdat hun vader daar
al langer werkte of
werk had gevonden.
Hoe vonden ze Neder
land? Koud natuurlijk.
En die Nederlanders?
Blond grotendeels en
lang.
En die taal: moeilijk,
hoor, om je eigen te ma
ken.
Meester Stachauer vroeg
de kindertjes op ons
verzoek een opstel te
schrijven over: hoe ze
het vonden, toen ze in
Nederland aankwa
men.
Hierover een bloemlezing
uit die opstellen Uiter
aard niet in vlekkeloos
Nederlands.
Maar dat is logisch. Tog?
Carlos van de Kaap Verdische
Eilanden (Cabo Verde) had
het in het begin uiteraard
moeilijk zich verstaanbaar te
maken:
"Op een dag ging ik en mijn
broer naar een winkel om een
fiets te kopen, maar die me
neer die zei iets tegen ons
maar ik begrijpte niets wat
die meneer vroeg toen kwam
een caboverdeaanse meneers
en hij begrijpte wel wat die
Nederlandse meneer vroeg en
hij zij ons wat die meneer
vroeg."
Dilip uit Suriname heeft de
overgang blijkbaar nogal za
kelijk ervaren:
"Ik kwam van Suriname naar
Nederland. Ik zat een nacht in
de vliegtuig. En toen kwam ik
in Nederland. Ik kwam in de
winter. Toen ik buiten kwam
had ik koud. Ik had geen jas
aan. Toen gingen wij naar ons
zus zijn huis".
Surinaamse Ivone zette zich
snel over culinaire aanpas
singsmoeilijkheden heen:
"De eerste dag dat ik Nederland
kwam, was ik het heel
vreemd.En ik luste toen geen
patat. Maar toen een paar da
gen later at ik zoveel dat ik
thuis s'avonds niets at. Op
school moest ik elke dag een
boekje lezen, ik deed niets
anders, als de kinderen zaten
te schrijven moest ik in dat
boekje lezen. Maar behalve
als ze ging tekenen dan moch
ik ook teken."
Leergierig
Hatice uit Turkije bleek na
aankomst, meteen leergierig:
"Toen ik met de auto de ne-
derlandse grens passeerde ik
naar onze huis gekomen.
Toen ben ik een maand thuis
geblijfen ging zeg ik tegen
mijn vader mag ik naar school
gaan en mijn vader zegt ja
hoor. Ik ga eventjes naar
school gaan of jij daar heen
mag. Toen myn vader zegt ja
hoor jij mag wel naar school
gaan maar moet je best doen
he en ik zegt ja vader."
Bill uit Suriname had in het be
gin even moeite met de tech
nologie:
"Toen wij thuis waren wou ik
water drinken en draaide de
heet water open en ik schrok
ik dacht dat de kraan in vuur
was. Ik riep mijn moeder en
die zij dat het heet water was
en ik draaide de andere daar
kwam koud water uit. Toen ik
het proefde dacht ik dat het
gloor was want het proefte
naar gloor."
Surinaamse Sigmund moest
even aan onze klimatologi
sche omstandigheden wen-
"Toen ik werd geboren werd ik
geboren in Suriname. Toen
was het 19-10-1968 in
Blauwdasstraat bij mijn oma
werd ik opgegroeid 7'/2 jaar
toen moest ik naar Neder
land, maar ik dacht als je naar
Holland kwam bleef het altijd
sneeuwen. En dan mocht ik
nooit op de sneew trappen. Je
moest aan de zei kant lopen."
Buren
Voor Silvian uit Portugal was
het even wennen aan de huis
vesting:
"Toen we bij ons huis aankwa
men zagen we ons buren. Ze
begonnen allemaal neder-
lands te praten. Ik, mijn twee
zussen en mijn broer stonden
aandachtig te luisteren. Maar
we verstonden naartuurlijk
niet. De enige wat we hoorden
was ggggeegggg, het leek net
of ze allen ge uitspraken.
"En toen gingen we naar boven.
Ik kwam binnen en zag de
keuken ik schrok me dood. Ik
dacht dit is zeker een grapje
want de keuken was heel
klein er kunnen maar onge
veer twee of drie mensen in.
Ik gaf nog een stap en zag de
zitkamer en die was erg groot
priesies omgekeerd als in
Portugal."
Viedjai uit Suriname leerde in
de eerste weken Rotterdam
kennen:
"S'middags gingen we naar
huis. We bleven toen een paar
weken thuis. In de zomer
bracht me vader ons naar de
maastunnel en daarna naar
Euromast. De volgende week
liet hij ons Heel Rotterdam
zien. In al die weken wisten
we nu wel waar de bakker was
de vivo de slager en andere
winkels en de buren vonden
ons lief en sloten vriendschap
met ons."
Mooi
Rabinder uit Suriname vindt
dat ze het bepaald getroffen
heeft:
"Ik vind Nederland erg mooi. Ik
wil niet mee naar Suriname
gaan. En we zijn naar de Bios
geweest 't was zo prettig. En
toen heeft mijn tante mij op
school gezet."
Turkse Nadire had duidelijk
problemen met ons sanitair:
"En toen wij tuis waren kijk de
huis helemaal rond. En ook
de wesee gekijken. En de we-
see vond ik niet zo leuk. Om
dat die veel te hoog was en
ook nog een keting aan de we
see hangt. Maar in turkijje
wesee had je niet zo een ke
ting. En ik vraag aan men
moeder waar voor dat keting
is. En men moeder zei 'do'
omdat de water naar beneden
te gaan."
Reyhan uit Suriname had het,
zoals de meeste kinderen op
school eventjes moeilijk:
"Me vader bracht me naar
school. Ik was verlegen maar
de juffrouw vond me zo lief.
En me moeder bracht me naar
school.
Toen me moeder weg was ging
ik huilen. En ik ging slapen.
Toen ik wakker was heb ik
gezien dat ik op een bed lag.
En ik heb ook de juffrouw ge
zien de juf lachte tegen nae."
Techniek
Nebahat uit Turkije werd gebo
ren toen zijn vader al in Ne
derland was. De kennisma
king ging via de techniek:
"Toen kwamen we naar huis en
gulden we zitten. Me vader
had de televiezi opengemaakt
en toen dacht ik 'wat is dat' ik
wilde aan me vadei vragen
maar ik weete niet wie me va
der was, er waren nog veel
mannen in ons huis en kijkten
naar telelevizie en me moeder
had Turkse eten gemaakt, en
we hadden gegeten en ginden
we naar bed."
Voor Surinaamse Nirma bleek
het Nederlandse onderwijs
een openbaring te zijn:
"In het school waar ik ging de
den we veel leuke dingen,
maar in Suriname niets. Allen
theepauze en verder reken,
taal en schrijven. En verder
niets. In suriname moet je
schriften, potloden, en pen
mee naar school brengen en
als je dat niet bij je had dan
kreeg je straf en kon je niets
meer schrijven.
De juffrouw's gaven alleen
maar boeken en dat mocht je
niet naar huis meenemen. Ik
vind hier nog leukerder dan
in Suriname en ik wil niet
meer terug gaan."
Anoep uit Suriname heeft al
spoedig kennisgemaakt met
de Nederlandse medische
stand:
"Ik ben ook één keer naar de
schoolarts geweest en ik heb
mijn tanden laten invullen bij
de schoolarts. Het deed niet
pijn hoor maar het ging wel
kietelen. Ik kwam uit dat ge
bouw voelde ik pijn want het
was koud buiten en als ik
mijn mond opendeed ging die
twee tanden pijn doen."
Andere wereld
Antonio stamt ook van de Kaap
Verdische Eilanden en heeft
zijn eerste dag heel poëtisch
"Toen ik de Nederlandse grens
passeerde was het net of ik in
een andere wereld met de
auto reed. Toen ik naar boven
keek was de lucht lichtbruin,
de sneeuw nog lichter en de
auto van ver leken net luciver
doosjes maar geen wonder ik
had een zonnebril op en we
reden op een hooge brug en
het leek net of ik meespeel
den bij de film een brug te ver
en toen ik pas met auto de
brug af ging waar ook nog 2
mannen en een meisje inza
ten, plus de sauffeur, toen
merkte ik pas dat ik op een
andere werelddeel zat en het
begin van een nieuw leven
moest beginnen."
Kenneth uit Suriname maakte
kennis met de sneeuw en
vond onze reinheid niet je
"In suriname zeiden de mensen
dat als het sneeuw moest je
binnen blijven en je moest
voor de kachgel zitten en ze
zeiden dat het heir heel
schoon was maar toen ik heir
kwam vond ik het niet mooi
als ik gedacht had."
Broer
Maar eveneens Surinaamse
Doa dacht anders over de
eerste confrontatie:
"Het was zo fijn toen ik uit de
vliegtuig uitstapte, je krijgt
een gevoel, zo'n gevoel datje
niet weet op welke wereld je
geland bent, en je kreeg nog
een kus van je broer en zegt
welkom in Nederland, dat
was nog fijn dat je broer mij
ziet na al die jaren. En toen ik
in de auto zat vond ik het op
één plaats griezelig dat was
onder de tunnel, ja, je kreeg
dat nooit zo iets te zien."
Ook Turkse Enat werd getrof
fen door de volstrekt andere
omgeving die een emigrant
onder ogen krijgt:
"Toen ik met de auto de Neder
land ik voelde dat ik in andere
wereld gekomen was maar ik
vond Nederland mooier dah
Türkye en hier voelde ik me
veilig sterk en ik heb geen
problemen en in mijn eigen
land had ik probleem maar
nou is bijna mijn vaderland
hier, is alles mooi en ik had
gooie meesters en juffrouws
en alle mensen zijn voor mijn
goed alle dingen en alles
noem maar op mijn klas is de
gooie klas van het wereld be
ter dan in Türkye ik wil hier
blijven dat ik dood gaat
Hindoestaanse Gayvue uit Su
riname heeft het in Nederland
nu uitermate naar haar zin:
"Dan was vakantie en ik ver
velde thuis en ik had niemand
om te gaan spelen en ik was
bij m'n zus gegaan en daar
vond ik het leuk en dan kende
ik de straten van nederland en
nu ga ik alleen bij me zus en
nederland is zo mooi."
Sportvereniging
Moelhan uit Suriname heeft het
sportleven in ons land gevon
den:
"Ik ging plotseling op school en
toen ik op die dag swemmen
en ik had een heel grote tas
die uit uit suriname gebracht
heb en dan ging ik swemmen
maar ik kan niet zo goed
zwammen en ik nog niet in de
diepte maar in de kikkerbadje
en ik ging slecht swemmen en
op een dag was het een pijn-
hoop en ik zwemde goed en
dan ben ik naar die diepte ge
gaan."
Turkse Fiatma geeft volmondig
toe dat onze taal moeilijk is:
"Ik speel altijd met Neder
landse kinderen en ga ik ook
iedere dag nog een beetje Ne
derlandse leeren. Toen ben ik
naar 2e klas gegaan had ik nog
beetje Nederlandse geleerde,
maar eerste keer was moeilijk
Nederlandse te leeren, maar
er gebeur één dag twee dag
drie dag maand jaar en toen
heb ik alles gelierd."
Anand uit Suriname had het
nauwelijks begrepen op de
vliegreis naar Nederland:
"Ik was heel blij om weer in een
land te zijn want in het
vliegtuig was ik heel misselijk
geworden'en ik wou me byna
overgeven en m'n hoofd die
deed zo pijn want ik was met
gewend in een vliegtuig te
zijn en het was de eerste keer
dat ik in een vliegtuig zat."
Ahmet uit Turkije had, met de
auto, een weinig voor
spoedige reis:
'Als ik vlees ete had ik plestieke
tas bü rne in mijn hand om
over te geven. Toen ik in de
niewe woning kwam had ik
drie dagen niks gegeten. Mijn
vader gaf me altijd neder-
landse snoep, maar ik at het
niet maar de derde toen ne
derland was at ik erg veel.
Want ik was veel honger ik
had drie niks gegeten ik at 12
boterhammen te gelijk met 2
glazen thee. Maar wil ik niet
meer naar Tyrk'ye."
Properheid
Turkse Ayse heeft evenmin een
hoge hoed op van onze pro
perheid:
"We gingen met de tram naar
onze familie huis ik zag de
huizen zo dicht byelkaar
maar in Türkei waar wij
woonden waren de huizen
niet zo dicht byelkaar. Ik
vond het zo vreemd. Dus we
kwamen binnen de huis van
ons familie. De huis was zo
mooi. Maar de straten van
Nederland was niet netjes
maar in Turkije wel."
Tenslotte de botsing tussen
verschillende culturen waar
aan Hayriye uit Turkije werd
uitgeleverd:
"Ik dachtte dat Nederland zoals
Türkije was ik zag mensen die
mensen waren natuurlijk Ne
derlanders ze waren allemaal
blonde er waren ook buiten
landers bij en dat kon je zo
zien omdat ze niet blond wa-
'En in Turkije zeiden de men
sen dat je niets op straat mag
gooien toen we eindelijk thuis
waren keek ik wat rond toen
zag ik op de straat alerlei rot-
zoois. Ik wou nieks eten ik
vond Nederland zo mooi over
een paar dagen moest ik naai
school ik kon niet praten en
daarom vond ik de school zo
stom. Toen ik paar jaar al in
Nederland was kon ik praten
en alles kwam weer goed."
