„Molukse"
bankier
gedagvaard
Grote groei haven
Rotterdam voorbij
BUITENOM
SER wil landelijke wet bevoegdheden gemeenten
Verhoor in zaak tegen
onbekende verdachten
PRONK: GELD NODIG
HISTORISCH ONDERZOEK
IN DERDE WERELD
Hotels 'te duur'
Snuf (1)
Snuf (2)
Rembrandt (1)
Rembrandt (2)
Snuf (3)
Kabinet
BINNENDOOR
ZATERDAG 17 DECEMBER 1077
BINNENLAND
PAGINA
DEN HAAG (ANP) - De Sociaal-Economi
sche Raad heeft gisteren desgevraagd een
advies aan de minister van sociale zaken
vastgesteld waarin de raad unaniem uit
spreekt dat het aanbeveling verdient de
bevoegdheden van gemeenten en andere
lagere overheden op het gebied van vesti
ging van ondernemingen te regelen in een
landelijke wet. De raad verenigde zich
met het standpunt zoals dat door de com
missie van voorbereiding in het ontwerp
advies was neergelegd.
De raad bleef, eveneens overeenkomstig de
standpunten in dat ontwerp-advies, ver
deeld over een beoordeling van in het bij
zonder het besluit inzake een sociaal ves
tigingsbeleid van de gemeenteraad van
Rotterdam. Dat besluit heeft betrekking
op de besluitvorming van de gemeente
raad van het in huur of erfpacht uitgeven
van gemeentegronden ten behoeve van de
vestiging en uitbreiding van bedrijven en
instellingen. Het besluit regelt de proce
dure die burgemeester en wethouders van
Rotterdam moeten volgen in het kader
van de gemeentelijke besluitvorming.
Het verschil van inzicht in de SER heeft be
trekking op de door B en W van Rot
terdam gevraagde verklaring over het
door de onderneming met de werkne
mersorganisaties te voeren overleg over,
onder meer, sociale maatstaven. Bij han
dopsteken bleek gistermiddag in de ver
gadering van de SER dat het merendeel
der kroonleden van de raad het standpunt
van de werkgevers steunde: 23 handen
toonden dat aan.
De opstekers daarvan achten het principieel
onjuist dat de gemeente de onderneming
praktisch gesproken verplicht tot overleg,
terwijl dat aan de contractsvrijheid van
partijen voorbehouden moet blijven. De
werknemersdelegatie, die voor zulk ver
plicht overleg is, kreeg elf handen om
hoog, waarbij een van kroonlid mevr. E. J.
Sevenhuijsen-Hoogewooning.
Eenzelfde beeld van opgestoken handen
vertoonde zich bij het oordeel over de
vraag of gemeenten al dan niet de vrijheid
moeten hebben om op experimentele ba
sis een sociaal vestigingsstatuut te ont
wikkelen gedurende de periode dat er nog
geen wettelijke regeling inzake een ge
meentelijk vestigingsbeleid is. De werk
nemersdelegatie die voor dergelijke ex
perimenten is, kreeg van de kroonleden
alleen de hand van mevrouw Seven
huijsen-Hoogewooning omhoog. Het me
rendeel der kroonleden schaarde zich aan
de kant van de werkgeversdelegatie, die
tegen proefnemingen in de overgangsfase
ASSEN De rechter-commissaris in Assen heeft de Bra
bantse bankier H. J.Owel gedagvaard voor "een getuigen
verhoor in een zaak tegen onbekende verdachten De
bankier houdt kantoor op de Belgisch-Nederlandse grens
in Baarle-Hertog. Zijn kantoor werd op 21 november
doorzocht door Nederlandse en Belgische politiemannen.
SCHIPHOL - De beste Neder
landse persfoto van het jaar,
bekrooond met de Zilveren
Camera" is toegekend aan
Theo Terwiel, foto-journalist
bij de Telegraaf voor deze op
name tijdens de treinkaping
bij de Punt.
De foto is getiteld Angstige mi
nuten voor één van de
treinpassagiers"
'(van één onzer verslaggevers)
LEIDEN - De voormalige minister
van ontwikkelingssamen
werking drs Jan Pronk zal zijn
opvolger straks adviseren geld
uit te trekken voor weten
schappelijk historisch onderzoek
over de ontwikkelingslanden en
wat daarmee samenhangt. "Van
het research-budget - en dat is
een enorm omvangrijk budget -
is tot nu toe nauwelijks enig his
torisch onderzoek gerealiseerd",
zei Pronk gisteren in Leiden,
waar hij een inleiding hield over
de waarde van historisch onder
zoek voor de ontwikkelingslan
den.
Pronk was uitgenodigd door de
Werkgroep voor de Geschiedenis
van de Europese Expansie van de
Leidse universiteit. Deze werk
groep presenteerde gisteren het
eerste deel van een nieuwe reeks
vergelijkende studies over
buitenlandse geschiedenis. De
werkgroep werd in 1974 opge
richt om de wetenschapsbeoefe
ning op dit gebied te bevorderen,
concreet heeft zij zich tot taak ge
steld de historische betrekkingen
tussen Europa en de Derde We
reld te onderzoeken. Dat gebeurt
vanuit verschillende invalshoe
ken, zoals geschiedenis, econo
mie, antropologie, indologie en
sinologie.
Drs. Pronk zei het onderzoek van
de werkgroep naar de geschiede
nis van internationale samen
hangen uiterst relevant te vinden
voor het beïnvloeden van proces
sen en het beleid ten behoeve van
de Derde wereld. "Het is nuttig
om te weten hoe het vroeger
was", aldus Pronk, die dat il
lustreerde door te wijzen op het
belang van de ontstaansgeschie
denis van de Molukse kwestie bij
de aanpak ervan.
Als voorwaarde voor het historisch
onderzoek van de werkgroep
vond Pronk het van groot belang
dat dit "multidisciplinair" ge
beurde, d.w.z. niet alleen vanuit
bijvoorbeeld de economie gere
deneerd, maar ook vanuit andere
wetenschappelijke vakgebieden.
Politiek - en daar gaat het
historisch onderzoek op gang zou
worden gebracht. "Bevrijding",
aldus Pronk, „is ook het door
zien, het begrijpen van de eigen
geschiedenis van je land. Dat
leidt tot een stuk bewustwording
van je eigen situatie en van de
mogelijkheden die je hebt om in
die situatie wijzigingen aan te
brengen".
SCHIPHOL - De
minister Pronk heeft een funktie
als penningmeester in de com
missie-Brandt.
De commissie Brandt is een ini
tiatief van de Duitse socialist
Willy Brandt. De commissie zal
zich met de problematiek van de
ontwikkelingssamenwerking
gaan bezig houden.
Witkar terug
AMSTERDAM - De Am
sterdamse witkarren, die
bijna een jaar hebben stil
gestaan, komen volgend jaar
terug. Het systeem is drastisch
verbeterd. De stroomafnemers
boven de karren zijn ver
nieuwd en de laadrails die
vroeger nogal vaak haperden
zijn verbeterd.
Begin januari gaat het station
op de Elandsgracht open. Drie
andere stations moeten voor
de zomer open gaan. De wit-
karstatioyis zijn niet meer
bemand. Vijfhonderd van de
3000 leden van de witkarver-
eniging hebben al een eigen
sleutel besteld. Daarmee kun
nen ze de witkar bedienen.
Volgens Owel - ooit eens zaakgelas
tigde in Brussel van de Zuidmo-
lukse regering in ballingschap -
doet de Nederlandse justitie een
onderzoek naar pogingen om een
vrije aftocht te verkrijgen voor de
Zuidmolukse treinkapers toen
die in mei en juni een intercity
vasthielden bij de Punt.
Owel: "De justitie zoekt naar cor
respondentie tussen de regering
van de RMS en een vreemde mo
gendheid". Volgens de rijkspo
litie gaat het echter om verboden
vuurwapenbezit en om geschrif
ten die in strijd zouden zijn met
de wet op het bankwezen. Rech
ter-commissaris, mr. J. A. van
Riessen uit Groningen, die tij
delijk verbonden is aan de recht
bank in Assen, wil niet ingaan op
de veronderstellingen van Owel.
"Ik geef geen inlichtingen over
een zaak waar ik nog mee bezig
ben", aldus mr. van Riessen.
Hij geeft ook geen commentaar op
een tweede bewering van de
bankier uit Brabant. Volgens
Owel heeft zijn zaak alles te ma
ken met de aanhouding van de
Zuidmolukse leidster mevrouw
Soumokil. Ook zij i
Owel door mr.Van Riessen
hoord omdat de justitie meer wil
weten over pogingen om tijdens
de treinkaping een aftocht te or
ganiseren voor de kapers. Dat
laatste bestrijdt mevrouw
Soumokils advocaat mr. W.G.A.
Kousemaker uit Breda. Hij was
niet bij het verhoor aanwezig,
maar volgens hem draait het on
derzoek om verboden vuurwa
penbezit en zeker niet om de on
derhandelingen met de treinka
pers.
Rechter-commissaris Van Riessen
heeft ook een medewerkster van
Owel gedagvaard voor verhoor.
Het is mevrouw B. Risamena-
patty, tijdelijk zaakgelastigde
van de "handelvertegenwoordi-
ging van de rms" in Brussel. Zij
zal geen verklaring afleggen.
Mevrouw Risamenapatty be
roept zich op diplomatieke on
schendbaarheid. Ook bankier
Owel, is niet van plan te getuigen.
"Ik woon in Belgie en daar kan de
ann van de Nederlandse justitie
mij toch niet grijpen", aldus
Owel.
Rechter-commissaris Van Riessen
kan wel ui het kader van een zo
genaamd rogatoire overeen
komst een Belgische onder-
zoekrechter verzoekeir of deze
een lijstje vragen voor te leggen
aan de bankier.
Maar daarop hoeft deze niet te ant
woorden, want de Nederlandse
rechtsmacht is niet over te dra
gen.
_™lg.?"s AMSTERDAM - De Amsterdamse
hotels zijn dit jaar gecon
fronteerd met een sterke daling
in het aantal overnachtingen.
Was de hoofdstad in '76 nog goed
voor 3,8 miljoen overnachtingen,
dit jaar zullen dat er (volgens
voorlopige gegevens) 70.000
minder zijn.
Dat zei directeur A. F. Luyken van
de Amsterdamse VVV gisteren
op de jaarvergadering van de ver
eniging. Volgens hem komt het
door de harde gulden: Nederland
is „te duur" voor toeristen uit bij
voorbeeld Frankrijk en Enge
land, landen met een zwakke va
luta.
ROTTERDAM (ANP) - Ook al zou
de overslag van goederen in de
Rotterdamse haven de komende
jaren wel toenemen, de tijd van
een grote groei is voorbij. Dit jaar
moet er rekening mee worden ge
houden, dat de overslag minder
zal zijn dan vorig jaar. Volgend
jaar zal de behandeling van
goederen met slechts een a twee
procent toenemen.
Dit zei de voorzitter mr. L. J. Pieters
van de scheepvaartvereniging
Zuid gisteren in een toelichting
op de beleidsnota van de A.V.Z.
De overslag van 287,8 miljoen ton
van vorig jaar zal over 1977 niet
worden gehaald. Dit is onder
meer het gevolg van een teruglo
pende olie-aanvoer, de haven
staking in februari van dit jaar en
de stakingen in de Amerikaanse
havens. Als gevolg van deze
laatste acties, die negen weken
duurden, heeft de Rotterdamse
haven een overslag van 80.000
laadkisten gemist
pen. Ondanks die stijging van de
overslag van 273,2 in 1975 naar
287,8 miljoen ton vorig jaar liep
het aandeel van de Rotterdamse
haven in de goederenoverslag
van Hamburg, Bremen, Antwer
pen. Le Havre, Marseille, Genua
en Rotterdam tesamen terug van
43,6 naar 43,1 procent. Zonder de
183,7 miljoen ton olie was de da
ling wat groter. Afgaande op de
voorlopige cijfers van 1977 zal
deze daling voortzetten, aldus de
voorzitter. In de eerste helft van
dit jaar roeide Rotterdam nog
met twee procent, terwijl andere
havens groeicijfers van vier tot
dertien procent te zien gaven. In
de tweede helft van dit jaar is de
goederenoverslag echter sterk
gedaald. Over de eerste negen
maanden is er een daling van 1,6
procent geconstateerd.
De voorzitter van een scheepvaart
vereniging sprak de verwachting
uit, dat de goederenoverslag in de
Rotterdamse haven tot 1990 zal
toenemen tot 500 miljoen ton. De
bedrijven zullen echter de nodige
investeringen moeten doen.
De vereniging dringt daarom bij de
gemeenschappelijke en de rijks
overheid aan op het verlenen van
meer faciliteiten. „Het belang van
de Rotterdamse haven wordt
momenteel vooral bij de ge
meente Rotterdam onderschat",
aldus Pieters, „de herstructure
ring van de oude havens verloopt
traag", zei hij. De werkgelegen
heid in de haven loopt geen ge
vaar, zo stelde de SVZ-voorzitter
vast, ook al kan hij de vakbonden
geen harde garanties geven voor
het behoud van de arbeidsplaat-
Koekoek pleegde
geen fraude
ARNHEM (ANP) - Uit een in-
middels afgesloten re
chercheonderzoek is geble
ken dat Boerenpartijleider H.
Koekoek uit Bennekom geen
frauduleuze handelingen met
partijfinanciën heeft ge
pleegd.
Op 31 augustus diende het lid
van de Boerenpartij M. van
Muyden uit Utrecht bij de
Arnhemse officier schriftelijk
klachten in tegen het
tweede-kamerlid van de
Boerenpartij en verzocht hij
een onderzoek te laten in
stellen naar de vraag of de
heer Koekoek zich had
schuldig gemaakt aan ver
duistering. Daarbij zou het
gaan om gelden van de
Boerenpartij, zoals lidmaat
schapsgelden, abonnements
gelden, giften en andere be
talingen.
per definitie multidisciplinair, Als gevolg van deze ontwikkeling
aldus Pronk.
Hij zei verder dat het nuttig zou zijn
als ook in de Derde Wereld zelf
het aandeel van Rotterdam i
goederenomslag van de zeven
Westeuropese havens teruggelo-
ADVERTENTIE
"INTERMEU8ELS SPECIALE KERSTPRIJS
'mm
Als speciale Kerstprijs een
grandioos interieur ter waarde
van f 8.000,- inkl BTW
Kompleet met een gratis
woonplan.
PUZZELAKTIE T B V.
BUITENLANDSE
RMS-ideaal kan op vier
manieren tot stand komen
BOVENSMILDE (ANP) - Er zijn vier mogelijkheden om het ideaal van de
RMS te verwezenlijken. Dat meent mr. Usman Santi, minister van
buitenlandse zaken in het kabinet Manusama. Hij sprak gistermiddag in
Bovensmilde op het tweedaagse congres dat op de werkgroep Molukse
jongeren gisteren en vandaag in Bovensmilde wordt gehouden. Men wil
tijdens deze twee dagen de Molukse zaak in breder perspectief bespre
ken.
Als eerste mogelijkheid om de vrijheid te bereiken is er volgens mr. Santi
het zelfbeschikkingsrecht. Daarvoor is steun te verkrijgen van veel lan
den en met behulp van de Verenigde Naties zal het ideaal kunnen wor
den verwezenlijkt.
Een tweede mogelijkheid is overleg met Indonesië maar dat zal, volgens
mr. Santi, niet veel opleveren. Zeker zal dan geen onafhankelijke repu
bliek worden bereikt. Toch meent hij dat deze mogelijkheid het probe
ren waard is.
Als derde mogelijkheid gaf hij aan een coalitie met andere onderdrukte
minderheden. Overal in de wereld dreigen minderheden onder te gaan.
Als vierde mogelijkheid zou samenwerking met andere onderdrukte
volken in Indonesië kunnen worden gezocht. "Maar", aldus de heer
Santi, "laat ons nuchter zijn want Indonesië heeft een machtig leger".
Eén van de grote warenhuizen
wijdde deze week een pa
gina-grote advertentie aan
allerlei electronische snufjes
die de Vooruitgang binnen
ons bereik of dat van onze
stoffelijk iets meer bedeelde
naasten heeft gebracht. Het
meeste, zo heb ik mij ooit eens
laten vertellen, hebben wij te
danken aan het ruimteonder
zoek. Het televisiescherm
wordt heel snel een bron van
groot vermaak; dat zal tijd
worden na 26 jaar. Voetbal,
tennis, drijfjacht en verge
lijkbare electronische recrea
tie worden mogelijk. De bal of
de prooi lichten vrolijk op op
de ontvanger. Op uw knieën
achter het zitmeubel kunt u
een niet van echt te onder
scheiden machinepistool op
de 66-centimeterbuis richten,
door de koptelefoons hoort u
het meedogenloos geratel van
de kogelketen. Nee, Arm
strong en al die anderen, heb
ben niet tevergeefs voet op de
maan gezet.
Het allermooiste op die pagina
is natuurlijk de electrische
schaakcomputer. Voor 895
gulden heeft u hem in huis en
u bent voor uw leven verlost
van boerende, neuspeute
rende of rokende tegenspe
lers van vlees en bloed. Als
het met die dingen gaat, zoals
met de rekenmachientjes,
dan is er één goede wenk om
mee te beginnen. Nog een
jaartje of twee wachten en u
koopt zo'n ding voor één-
tiende van de prijs.
Onze schaakmedewerker heeft
destijds al eens met dit ver
nuftige apparaatje ken
nisgemaakt en ik put voor
mijn opmerkingen tevens
enigszins uit zijn notities. Het
blijkt dat er voor het gebruik
van het ding slechts aan twee
aanvangsvoorwaarden dient
te worden voldaan: men moet
de spelregels van het schaak
spel beheersen en er dient een
stopcontact in de buurt te
zijn. De speler doet een zet en
het antwoord volgt automa
tisch. De computer is geprog
rammeerd met drie niveau's
van Speelsterkte: dat van be
ginners, van gevorderden en
van de hele diepe denkers.
Er is hoop voor de mensheid.
Want ofschoon het geval logi
sche, correcte en spitse zetten
doet, blijft hij je op den duur
alleen de baas wanneer je het
na jaren moed, beleid en
trouw, toch niet verder hebt
gebracht dan de derde klasse
onderbond, of wanneer je bo-
ter-kaas-en-eieren een denk
sport blijft noemen, nadat je
met halma hebt kennisge
maakt. Met andere woorden:
een beetje schaker neemt-ie
niet te grazen. Zo'n schaker is
dan zeven miljoen gulden
waard, want dat is het bedrag,
aldus de advertentie, dat een
andere computer kostte, die
erin slaagde zijn electroni
sche opponent wél te ver
slaan.
Wit Leids kampioen, zwart
de schaakcomputer.
I.e2-e4; e7-e5 2.Pgl-f3; Pb8-c6.
3 Lfl-c4; Pg8-f6. 4 Pf3-g5;
d7-d5. 5.e4xd5; Pf6xd5?.
6 Pg5xf"7Ke8xf7. 7.Ddl-f3
schaak; Kf7-e6. 8.Pbl-c3;
Pc6-d4? 9.Lc4xd5 schaak;
Ke6-e7? 10.Df3-f7 schaak;
Ke7-d6. ll.Pc3-e4 mat.
Ik zei het al; er is nog hoop voor
de mensheid. En voorlopig
mag de schaakcomputer best
uit het stopcontact als de
kerstlichtjes aan moeten.
Deze week was het dringen
rond Rembrandt. De nieuwe
film van Jos Stelling beleefde
na een uitgekiende voorpu-
bliciteit zijn première in aan
wezigheid van koningin Ju
liana en prinses Beatrix. Ook
de televisie besteedde in
"Openbaar Kunstbezit" aan
dacht aan de grootste schilder
die deze moerasdelta heeft
voortgebracht.
Met dat soort zaken rond grote
schilder zus of grote schrijver
zo is het altijd oppassen ge
blazen. Hij moet opdraven en
de hoop is dat hij zoveel licht
verspreidt dat een ander, bij
voorbeeld de maker van een
film over hem, zich weldadig
in dat licht kan baden.
Ik heb de film van Stelling nog
niet gezien. Mijn oordeel
houdt u dus nog tegoed, maar
het verwijt, vervat in de vo
rige alinea, heb ik hier en daar
in een filmkritiek kunnen le-
De t.v.-film van Openbaar
Kunstbezit toonde één na-
schilderaar. Ieder groot mu
seum kent ze; het is bijna een
statussymbool. Zo'n man
netje in een fluwelen jasje aan
de schildersezel. Het straatje
van Vermeer wordt nog eens
opnieuw geplaveid, het laan
tje van Ruysdael wordt nog
eens met bomen beplant. De
Mona Lisa en de Nachtwacht
zijn in dit verband natuurlijk
absolute toppers. Over de mo
tieven van deze copiëerders
met de verfkwast komt men
niet zo gemakkelijk iets ge
waar. Het is te gemakkelijk
om te zeggen dat ze het als een
"uitdaging" ervaren. Een on
bruikbaar woord, gedeva
lueerd en volstrekt zinledig,
sinds elke nieuwe benoemde
voetbaltrainer, burgemeester
of cabaretier dat bezigt.
Er is geen sprake van dat die
naschilderaar meent om
Rembrandt of Da Vinei te
kunnen evenaren. Zo probeer
ik op de piano wel eens gelijk
op te spelen met Alfred Bren-
del op de plaat. Een onder
neming die vanzelfsprekend
tot mislukken is gedoemd,
maar tegelijkertijd een intens
1 genot verschaft. Heel even
binnen de tempel kijken,
voordat je er door de hoge
priester wordt uitgeschopt.
Zo gauw men gaat schilderen,
filmen of pianospelen met
een boodschap wordt het een
stukje moeilijker. Als ik dat
affiche van Jos Stelling zie
met die natuurgetrouwe kop
van de oude meester en daar
onder "Rembrandt fecit
1669", dan denk ik, weet
Rembrandt daar zelf wel van?
Intussen is het schaakcompu
tertje niets menselijks
vreemd. Zo leert het bijvoor
beeld niet van zijn eigen fou
ten. Onze schaakmedewerker
schrijft "heeft men eenmaal
een winstpartij gevonden dan
kan die oneindig veel malen
herhaald worden. Het is in
zo'n geval zaak dat de speler
van zijn vorige partij afwijkt,
want de computer doet dat
niet uit zichzelf. De
speelsterkte van de computer
neemt dus nooit toe".
Wat de schaakcomputer met
name in het koninkrijk der
Nederlanden zeer populair
zal maken, is dat hij hecht aan
vastomlijnde principes,
waarvan nimmer wordt af
geweken: pion in centrum,
paarden en lopers ontwikke
len, torens op open lijn. Alles
wat meer dan een paar zetten
vooruitdenken behoeft, is
hem te machtig.
Opvallend feit, zegt nogmaals
onze schaakmedewerker, is
dat het verschil in de geprog
rammeerde spelniveau's niet
erg groot is, ofschoon de
computer op het hoogste een
halve minuut "nadenkt". Zo
geschieden er op niveau twee
geregeld betere zetten dan op
niveau drie.
Ziehier dan nog een partijtje,
voor een doelmatig verkoop
gesprek wat minder geschikt.
Het scheelde niks, maar de va
caturebank voor de radio
hoefde net niet te worden in
geschakeld: "katholiek
beoogd minister-president
zoekt reformatorische man
nenbroeders, anti-revolutio
naire maatschappijvisie ge
wenst, non-valeurs, ijdel
tuiten en luiaards gelieven
niet te solliciteren. Van de
selectieprocedure zal geen
psychologisch onderzoek
deel uitmaken". Goed, zo ver
is het niet gekomen. De rec-
tor-magnificus van de Vrije
Universiteit, kweekplaats
voor anti-revolutionaire ge
zagsdragers heeft er nog een
nachtje over liggen woelen,
twee jaar terug nog onbe
kommerd notabel in de Ach
terhoek en nu met Hare Ma
jesteit op de paleistrappen.
En dan drs. De Koning, ge
waardeerd columnist in deze
krant beantwoordde even
eens de lokroep van den
Dries, zoals de oüd-colum-
niste Til Gardeniers dat al
eerder deed. Zeer gemengde
gevoelens zijn op hun plaats.
Wie zijn politieke toekomst
wil veiligstellen, wordt enige
tijd columnist in het Leidsch
Dagblad/Alphens Dagblad en
de ministerssteek kan hem of
haar nauwelijks meer ont
gaan. Wie hebben we nu nog
over? Henk Molleman en An-
nelien Kappeyne. Hé, dat is
interessant!
HAN MULDER
Mr. Usman Santi. minister van
Buitenlandse Zaken in het kabinet
Manusama van de RMS.
