'Natuurbehoud
was onze taak
helemaal niet'
Commissie en school
leiding akkoord met
verhuizing Rembrandt
"Universiteit moet
contact met Zuid-
Afrika verbreken
Raad wilkabeltelevisie
ten noordenvankanaal
VRIJDAG 9 DECEMBER 1977
STREEK
KATWIJK/LEIDEN - De hand wel degelijk in zijn eigen boezem stekend,
geeft directeur ir. C. de Jong (55) van de Leidse Duinwater Maatschappij
(LDM) ruiterlijk toe dat ook zijn bedrijf met zijn waterwinning heeft
bijgedragen aan de achteruitgang van de Katwijkse Zuidduinen als uniek
natuurgebied. Hij weigert echter daar in zijn eentje alle verantwoordelijk
heid voor te dragen.
Het „Parlevlietbos" in de Katwijkse Zuidduinen: Moewei dat niet had gehoeven hebben wij van de LDM dat bos verzopen
Een weigering die met name ooi: is
gebaseerd op verhalen die hij
doet over traag draaiende amb
telijke molens, die snelle beslis
singen nogal eens in de weg heb
ben gestaan. En waardoor mi
lieuvriendelijke beslissingen
langer moeten uitblijven dan
wanneer het alleen aan de heer
De Jong en zijn LDM had gele
gen.
In zijn ruim bemeten kantoor in het
moderne LDM-hoofdkantoor
aan de Ir. Driessenstraat in Lei-
den-centrum doet de vriendelijk
ogende directeur mij de volgende
degelijke uiteenzetting.
'Het zakken van het grondwater
peil in het duingebied heeft twee
oorzaken. Op de eerste plaats zijn
zo rond 1928 alle natuurlijke
duinmeertjes verdwenen toen
wij kanaal-3 hebben aangelegd.
Ten tweede had je de afzandin-
gen van de voet van de bin-
nenduinen. Daardoor werd die
voet smaller, het regenwater dat
naar zee wil moet eenzelfde af
stand afleggen naar beneden over
een kortere weg en daardoor
werd het verhang groter. Door
het zakken van het grondwater
peil is allerlei plantengroei ver
dwenen uit de natuurlijke natte
duinvalleien, iets waaraan dus de
waterwinning slechts méde de
bet aan is'.
'In 1940 zijn wij vervolgens als
eerste bedrijf in Nederland be
gonnen met de infiltratie van
polderwater van Rijnlands
boezem. Dat is kunstmatig water
in de duinen pompen en dat el
ders weer terugwinnen, zodat je
regenval aanvult. Regen levert
ons drie miljoen m3 per jaar op,
terwijl wij 17 miljoen m3 water
leveren.
Tot 1965 hadden we nooit proble
men met die infiltratie en toen
ging plots het fosfaatgehalte van
het water sterk omhoog. Het ge
volg was een welige algengroei in
boezem- en duinwater. Algen
gebruiken koolzuur en daardoor
verschoof het kalk/koolzuur-ge-
halte van het water. De kalk sloeg
als een dun huidje neer op de be
kkenbodems zodat de doorlaat-
mogelijkheid ervan vermin
derde. Dat had de wisseling van
het grondwaterpeil tot gevolg
omdat we de bekkens geregeld
droog moesten laten vallen om
dat huidje weg te halen.
En het tweede probleem was de
verruiging van de bekkenoevers:
er kwamen brandnetels en der
gelijke, die de fosfaten als
voedsel gebruikten'.
aanleggen bij dat bos en dan gaan
draineren. Die volgorde hebben
we moeten omdraaien omdat
Staatsbosbeheer eerst een be
leidsplan voor dat gebied wilde
maken. Een plan dat nu net af is,
geloof ik.
Ook hadden we een vergunning
nodig voor die leiding in het ka
der van de Grondwaterwet Wa
terleidingbedrijven de commis-
sie-GW moet daar nog altijd een
advies over geven. Intussen klop-
van bevloeiingsterreinen hebben
we altijd om mooie plekjes heen-
gewerkt.
Ja, we hebben inderdaad bij be
paalde werken gegraven. Maar in
de zeventiger jaren zijn we ook
een heesterskwekerij gestart om
de originele bomen terug te
brengen op plaatsen waar wij
hadden gegraven.'.
'Tja, en stelde Wassink nog dat de
LDM de produktie van water tus
sen nu en 1980 met 300% zou wil-
Door Jos van der Meer
Wijde
Directeur ir. C. de Jóng van de Leidse Duinwater Maatschappij.
'In 1970 pas ondekten we dat van
die algengroei. Meteen namen we
het besluit om het water dat wij
kunstmatig in de duinen brengen
eerst te gaan voorzuiveren met
als voornaamste doel het fosfaat
gehalte te reduceren tot het ni
veau dat het water vroeger van
nature had.
Ambtelijke molens bleken echter
langzaam te draaien. Nu gaat die
voorzuiverings-installatie pas in
het provinciale streekplan wor
den opgenomen. Aanvankeijk
zou er een transportleiding van
de Wijde Aa naar de duinen ko
men, een punt waarover nog
steeds geen beslissing is geval
len. Er is nu een ander soort voor-
zuivering ontdekt, waardoor die
in Katwijk zelf kan gaan geschie
den en waardoor die leiding he
lemaal niet meer nodig is.
Als die zuiveringsinstallatie er
eenmaal is - die komt óf achter de
laatste barakken vanuit Katwijk,
gezien van het vliegveld Val
kenburg te staan, óf bij de water
toren in Katwijk - komt er voor
een belangrijk deel een eind aan
de aantasting van het Katwijkse
duingebied én we zijn dan me
teen van het huidige smaakpro-
bleem af.
De heer De Jong - die tussendoor
duidelijk maakt dat de water
winning wel in de duinen móet
plaatsvinden omdat het achter de
duinen liggende poldergebied
alleen zout water bevat - gaat
verden 'Hoewel dat niet had ge
hoeven hebben wij inderdaad het
Parlevlietbos verzopen. In 1970
wilden wij een draineerleiding
ten allerlei gemeenten - Voor
schoten, Noordwijk, de bollen
en Rijnstreek, noem maar op - bij
ons aan met het verzoek om wa
terlevering. Dat moesten wij dus
bij zien te pantoffelen
Mooie plekjes
'In één van uw afleveringen over de
Zuidduinen heeft Arend Wassink
gezegd dat wij maar rechtuit-
rechtaan allerlei leidingen heb
ben aangelegd. Nou, wij zijn er bij
werken wel degelijk altijd van
uitgegaan dat de natuur moest
worden gespaard daar waar dat
noodzakelijk was. Ik weet dat dat
niet altijd optimaal is gebeurd,
maar bijvoorbeeld bij de aanleg
len vermeerderen. Dat is niet
waar. De prognose is dat wij tus
sen 1974 en 1990 tot een verdub
beling van de productie willen
komen, dus tot 28,1 miljoen m3
water per jaar in 1990. Dat zal echt
niet de nekslag voor het duinge
bied worden omdat ons infil-
tratiegebied niet zal toenemen.
Wij willen alleen door de aanleg
van extra drainageleidingen onze
infiltratie-capaciteit volledig
gaan benutten. Die aanleg gaat
tien jaar kosten, in welke periode
uiteindelijk 20 hectare stukjes
zijn waarvan het herstel honderd
jaar zal gaan duren. Dat zou na
tuurlijk erg kwalijk zijn. Als dat
waar is zal er naar een oplossing
moeten worden gezocht voor dat
probleem, hoewel het nog maar
de vraag is óf dat kan worden op-
Verloederd
En de heer De Jong tot besluit 'Nu
staatsbosbeheer meer delen van
het duingebied in beheer heeft
gekregen zegt het publiek: de
LDM heeft het verloederd. Nou,
dat is natuurlijk niet helemaal zo.
Tot voor kort beheerde de dienst
Domeinen het en Defensie had
het recht van oefening plus de
onderhoudsplicht. En juist De
fensie deed er niets aan. Het was
onze taak helemaal niet om aan
natuurbehoud te doen. Daarbij
komt dat de interesse voor het
gebied pas iets van de laatste tijd
De Werkgroep Berkheide heeft nu
de planten-groei in het gebied
geïnventariseerd en van die we
tenschap kunnen wij gebruik
maken als we weer werken gaan
uitvoeren. Trouwens, ik heb van
Staatsbosbeheer begreper dat
het er niet afwijzend tegenover
staat als de LDM het hele gebied
in erfpacht zou krijgen. Dat kan
als de Kroon de duinen als eerste
functie niet natuurbehoud maar
waterwinning geeft. Die bes.is-
sing moet vallen in het kader van
de bezwaarschriftenprocedure
bij de bestemmingsplannen
'Landelijk Gebied' van Katwijk
en Wassenaar.
CEES
COMBEE
OVERLEDEN
LEIDERDORP - Cees Combee, als
journalist vele jaren werkzaam
voor het Leidsch/Alphens Dag
blad is gisteren op 60-jarige leef
tijd in zijn woonplaats Leider
dorp overleden. Hij was juist her
stellende van een hartaanval die
hem enkele maanden geleden
had getroffen. Na vele jaren zijn
krachten te hebben gewijd aan
het chr. dagblad De Rotterdam
mer trad Cees Combee op 2 ja
nuari 1962 in dienst van het
Leidsch Dagblad als chef van de
regio-redactie. Aan het eind van
de jaren zestig kreeg hij de func
tie van algemeen verslaggever.
Als zodanig schreef hij een groot
aantal artikelen, waarin met
name zijn belangstelling voor het
toerisme, de visserij en het
bloemenvak naar voren kwam.
LEIDEN - De Rembrandt-
scholengemeenschap moet zo
snel mogelijk naar de Schube-
rtlaan verhuizen. Het continue
ren van de huidige situatie
waarin de school verspreid is
over vier gebouwen (Brandeler-
kade, Vijf Meilaan, Marijkelaan
en Burggravenlaan) is nadelig
de school.
LEIDEN - Vijf leden van de uni
versiteitsraad willen dat de
Leidse universiteit alle contacten
met Zuid-Afrika verbreekt en
geen nieuwe contacten aangaat
tenzij dat in het belang is van de
hele bevolking in Zuid-Afrika.
Een motie van die strekking werd
gisteravond door het vijftal inge
diend. Daarin wordt verder aan
het college van bestuur gevraagd
met spoed voorstellen te doen om
de studierichting Zuidafrikaans
recht op te heffen. Vorige week
werd al een besluit tot opheffing
genomen door de faculteitsraad
van rechtsgeleerdheid. De stu
dierichting Zuidafrikaans recht
werd indertijd ingesteld om
Zuidafrikanen in Leiden te kun
nen laten promoveren. De facul
teitsraad, die zich vorig jaar al
over deze kwestie boog, ziet nu
geen reden meer om deze voor
keursbehandeling in stand te
houden. -
De motie werd overigens gister
avond niet in behandeling geno
men. Met 11 tegen 9 stemmen
werd besloten de behandeling uit
te stellen tot 9 januari a.s. Het
college van bestuur zal dan met
een nota komen, waarin voor
stellen worden gedaan over de
buitenlandse betrekkingen van
de Leidse universiteit.
Het college is inmiddels bezig na te
gaan welke contacten er binnen
de universiteit bestaan met
Zuid-Afrika. Mr. K. J. Cath, voor
zitter van het college van bestuur,
liet gisteravond weten dat er in de
faculteiten nogal wat bezwaren
zijn gerezen tegen de bemoeienis
van de universiteitsraad met de
Zuidafrikaanse contacten. Het
aannemen van de motie zou vol
gens Cath de nodige onrust te
weeg brengen; daarom ontried
hij voorlopig ook de behandeling
ervan.
Het echtpaar K.Kuyvenhoven-Kriek, wonend aan de Soembastraat 83
in Leiden viert dezer dagen het zestig-jarig huwelijksfeest. Ter gelegenheid
van dit diamanten huwelijk kreeg het echtpaar gistermiddag bezoek van
burgemeester Vis en zijn echtgenote.
LEIDEN - Bij de globale plannen
voor de woningbouw in
Boekhorst en
Koppelstein (achter de Hoge
Mors) werden gisteravond in de
commissie ruimtelijke ordening
twee kanttekeningen geplaatst
er zou een zuiniger gebruik van
de polderruimte mogelijk moe
ten zijn, en bij de verschillen in
woningtype zou nog meer de na
druk moeten liggen op woon
ruimte voor een- en tweeper
soonshuishoudens. Van gemeen
tezijde werd aangevoerd dat er
Bockhorst-Koppelstein
"Zuiniger zijn
met de ruimte'
juist al veel kleine eenheden in
het geheel zaten: meer dan wat
als wenselijk was aangegeven als
gemiddelde in de volkshuis
vestingsnota. Beijen (PPR/D'66)
merkte op dat er bij volgende ge
legenheden zeker meer ruimte
hiervoor nodig zou zijn, omdat je
de kleine huishoudens niet alle
maal in de binnenstad kwijt kan.
Verder drong Beijen aan op het
door de raad geëiste anti-specu-
latiebeding, waar volgens wet
houder Verboom (volkshuis
vesting) nog op gestudeerd
wordt. Hiermee moet voorkomen
worden dat de eigenaren van de
premiekoopwoningen al na korte
tijd hun huis met flinke winst
doorverkoDen.
Tot die conclusie kwam de
raadscommissie voor onderwijs
en samenlevingsopbouw na een
schriftelijk en mondeling
pleidooi van de schoolleiding.
Met de restrictie dat het rijk toe
stemming geeft voor de verhui
zing naar het gebouw, waar nu
nog de christelijke scholen
gemeenschap zetelt. Wat het rijk
wil is wethouder Tesselaar (nog)
niet bekend. Dat zal pas duidelijk
worden na het gesprek dat de
wethouder op 21 december over
de verhuizing heeft met het rijk.
Volgens het vierde scholenbouw
plan, ontworpen door staatssec
retaris De Jong, mag de Remb-
randt-scholengemeenschap pas
in 1980-'81 nieuwbouw gaan ple
gen. Eerder was besloten dat die
nieuwbouw er binnen afzienbare
tijd zou komen, en wel in het
Coebel-gebied (tussen Haagweg,
Korte Vlietkanaal en Chur-
chillaan).
In het schriftelijk pleidooi en ook
gisteravond tijdens de commis
sievergadering voerde de
schoolleiding als argument voor
verhuizing naar de Schubertlaan
aan dat het gros van de brug
klas-leerlingen afkomstig is uit
de wijken Zuid-West en Profes-
sorenwijk en uit Voorschoten.
Bovendien werkt de versprei
ding over vier gebouwen sterk
nadelig voor contact tussen lera
ren. Er is momenteel, zo schrijft
de schoolleiding die zich ge
steund voelt door alle leraren,
voortdurend1 overleg nodig bui
ten de lesuren om. In de nieuwe
situatie zou men oevr twee ge
bouwen beschikken, te weten de
dependance aan de Vijf Meilaan
(die voor eerste- en tweede klas
sen bestemd zou moeten worden)
en die aan de Schubertlaan. Wer
kende vanuit deze twee gebou
wen zou de zelfwerkzaamheid
van de leerlingen gestimuleerd
kunnen worden. Nieuwe ont
wikkelingen (video, school
bibliotheek, mediatheek) zouden
gemakkelijker te volgen zijn.
Door concentratie van de school,
zo voerde de schoolleiding aan,
zou aansluiting van leerlingen die
van mavo naar havo, of van havo
naar atheneum willen overstap
pen vergemakkelijkt kunnen
worden.
LEIDEN - Het pre-advies van wet
houder Tesselaar om geen subsi
die te verlenen aan VOS-bege-
leidsters zal, ondanks protesten
van PSP raadslid Hilda Pas-
schier, ongeschonden de raad be
reiken. De vraag of de begeleids
ters van de VOS (Vrouwen
Orienteren zich op de Samenle
ving) een vergoeding moeten
krijgen voor het vrijwilligers
werk bracht wederom een heftige
discussie teweeg. Ditmaal gister
avond in de commissie ORSS,
nadat het punt al in drie ronden
van de raad aan de orde was ge
weest en na moties van Hilda
Passchier en Frits van Oosten
(PPR).
Het PSP-raadslid wilde gister
avond dat het voorstel van Tes
selaar zou worden teruggeno
men. Volgens haar was de wet
houder in het pre-advies niet in
gegaan op argumenten die des
tijds in de raad waren genoemd,
en op die van de VOS-begeleids-
ters zelf. Punt van discussie
vormde het standpunt van Tes
selaar vrijwilligerswerk is vrij
willigerswerk. Daar moet, zo
meende de wethouder, geen fi
nanciële vergoeding tegenover
staan. Het maakte hem niet uit of
het nu vrijwilligerswerk bij een
VOS-cursus of bij een clubhuis
betrof. Hilda Passchier maakte
dat wel degelijk uit. Ze vond het
werk van de begeleidsters, zelf
veelal oud-cursisten, belangrijk
genoeg om financieel door de
Geen subsidie
voor deVOS-
begeleidsters
gemeente te laten ondersteunen.
Tesselaar verweet ze een WD-
achtige inslag. "Ik verwacht van
een progressieve wethouder on
derscheid in het soort werk van
vrijwilligers." Desondanks bleek
de wethouder niet van plan een
waardeoordeel te geven over het
soort vrijwilligerswerk. Vergelij
king voor wat subsidiering van
VOS-begeleidsters in andere ste
den betreft had hem ook geen
uitsluitsel kunnen geven omdat
in geen enkele plaats de subsidie
ring op dezelfde manier werd
aangepakt.
CD A-er Bosch was met de wethou
der van mening dat als het vrij
willigerswerk betaald zou wor
den dit werk "de nek omge
draaid" zou worden. Overigens
was Tesselaar het oneens met de
bewering van Hilda Passchier als
zou het VOS-werk niet serieus
worden genomen. "Dan was er
niet al die arbeid voor verricht die
er voor verricht is en zou het
VOS-werk zelf niet gesubsi
dieerd worden" aldus Tesselaar.
In Rijnsburg:
RIJNSBURG - Burgemeester en
wethouders van de gemeente
Rijnsburg zullen op korte termijn
bekijken of het mogelijk is dat
ook de inwoners van Rijnsburg
boven het kanaal in aanmerking
komen aangesloten te worden op
het kabeltelevisienet. Deze toe
zegging deed het college na vra
gen van onder andere het raads
lid mevrouw De Haas (PvdA). Zij
suggereerde gelden op te nemen
uit het fonds dorpsverfraaiing,
omdat anders de kosten van aan
sluiting voor de mensen ten
noorden van het kanaal te hoog
worden. "Als de antennes van de
daken verdwijnen, betekent dat
een stuk dorpsverfraaxing",
meent het progressieve raadslid.
Burgemeester De Roos ver
klaarde dat het niet verplicht is
aangesloten te worden op het net,
terwijl de heer C. Noort van de
AR erop aandrong toch vooral
een goede servicedienst bij de
hand te houden.
T. Kralt (AR) wil dat, nu de
Koestraatbrug voor alle verkeer-
behalve fietsen en brommrs
brommers is gesloten, op korte
termijn plannen worden geipaakt
om een andere brug te bouwen.
LDM-directeur
it\ C. de Jong
over Katwijkse
Zuiddiiinen:
vierdelige serie over de
il reageert directeur C. de Jong van de Leidse Duinwater Maat
schappij op hetgeen in het kader van deze serie aan het adres van de LDM
is gesteld. Dat werd achtereenvolgens gedaari door: vogelkenner Arend
Wassink. groendeskundige Gerda Waterreus en boswachter Arno Bos
van Staatsbosbeheer.
De gehele serie is een uitdieping geweest van het pagina-grote órtikel dat
op zaterdag 24 september in het Leidsch Dagblad verscheen en dat han
delde over de achtemitgang van de Zuidduinen als natuurgebied.
