Hans Küng, een geplaagde
Hypotheekrente 81%
«jimaiiiiium
Boekje over homofilie naar kerken
Strenge richtlijnen
afvalwater gevraa
gd
postgiro en
rijkspostspaarbank
Eerlijk is eerlijk
VRIJDAG 9 PECEMBER 1977
Hoogst ongelukkig blijven de
Westduitse bisschoppen met de
moderne vertaling van het chris
telijk geloof door hun eigen
theoloog de Zwitser Hans Küng,
professor aan de universiteit van
Tübingen. Er is nu bijna driejaar
over diens „beruchte" boek
"Christen zijn" gediscussieerd,
en dat vonden de bisschoppen
genoeg om er met een „voorlopig
slotwoord" nog eens duidelijk
het hunne over te zeggen.
Hun oordeel is niet minder negatief
geworden, al waarderen zij de po
sitieve inspanningen van de
schrijver, die in dit boek een
schets geeft van het huidige
christendom en de uitdagingen
vanuit het humanisme en de
voornaamste wereldgodsdien
sten. Het wezenlijke van het ka
tholieke geloof is, naar het oor
deel van de bisschoppen, zo on
toereikend weergegeven, dat al
leen een rectificatie dit kan
goedmaken.
Briefwisseling
De bisschoppen hebben zeer uit
gebreid met de man in kwestie
gecorrespondeerd, ook al omdat
zij tegenover de gelovigen niet de
indruk wilden wekken, het met
hem eens te zijn. Zij zijn dat be
slist niet Küng doet, volgens de
bisschoppen, om te beginnen de
goddelijkheid en het verlos
singswerk van Jezus tekort Zij
willen niet oordelen over wat de
professor zelf wel of niet gelooft,
maar zich alleen afzetten tegen
zijn boek, omdat hij dit heeft ge
presenteerd als een „kleine op
somming" van het christelijke
geloof, en sommigen het zien als
een soort leerboek voor het
rooms-katholieke geloof.
Küng weigert ook maar iets aan de
inhoud te veranderen. Wel deelde
hij de bisschoppen mee, de hele
problematiek nog eens grondig te
hebben overwogen ten dienste
van zijn nieuwe boek, dat in feb
ruari 1978 op de markt komt en
dat een antwoord van de mo
derne tijd op de vraag naar God
bedoelt te zijn.
Zelfkritiek
Teleurstelling is er ook aan de kant
van Küng. Hij verwijt de West
duitse kerkleiders gebrek aan
zelfkritiek. "De mensen", zegt
hij, "verwachten in de moeilijke
situatie van kerk en maat
schappij van hun bisschoppen
geen veroordelingen, maar op
bouwende antwoorden op de
vragen waar ze mee zitten".
Hfj neemt het ze ook kwalijk, dat zij
persoonlijke brieven van hem,
gericht aan de bisschoppen
conferentie, hebben gepu
bliceerd, en dat nog wel in een
„tendentieus verband".
"Wanneer laten ze me eindelijk in
rust werken", verzucht de ge
plaagde theoloog.
Overigens heeft Küng niet te kla
gen. Zijn boek, waarin, naar zijn
zeggen, twintig jaar theologisch
werk zit, heeft negen maanden
lang gestaan op de lijst van de
tien best verkochte boeken in
het Westduitse weekblad "Der
Spiegel". Binnen achttien
maanden na verschijning waren
er alleen in West-Duitsland al
160.000 exemplaren verkocht, en
het boek haalde negen buiten
landse vertalingen, waaronder
Nederlands,
Wie de kerstromantiek met een
late of nachtelijke kerkdienst
toch nog een kerkelijk stempel
wil geven, hoeft niet te reke
nen op de zegen van de Has
seltse (binnen afzienbare tijd
Benthuizer) hervormde pre
dikant drs. K. Exalto. Hij heeft
een paar "zeer christelijke re
denen" gevonden om over
deze massale opleving van re
ligieus gevoel zijn afkeuring
uit te gieten.
Ten eerste maakt zo'n nacht
dienst, naar hij zegt te weten, de
gewone dienst op de morgen
van de eerste kerstdag, waar
pas de echte kerstprediking ge
schiedt, kapot Wie van 12 tot
half 2 in de kerk heeft gezeten
en misschien pas om 4 uur naar
bed is gegaan, zal moeilijk om
10 uur 's morgens weer present
willen zijn.
Een tweede bezwaar van drs.
Exalto is, dat men voor deze
ene keer met koren en medita-
toren heerlijk oecumenisch
bijeen is ("hier en daar draaft
ook de pastoor al op") en dat na
de dienst ieder weer in zijn ei-
of nog minder dan dat Dan is er
inderdaad geen schijn, maar
werkelijkheid. Maar wélk een
werkelijkheid? Een, waarbij
het hart van elke werkelijk re
formatorische christen niet an-
"Zeer christelijke redenen
tegen de kerstnachtdiensten
gen hokje kruipt. „Schijn
der wezen", schrijft hij ir
blad "De Waarheidsvriend1
"Of toch niet? Immers, er i«
genwoordig wel degelijk
eenheid, ook al behoort mer
verschillende kerken. Men
één in het midden-orthodoxe,
i het
te-
tot
ders kan dan gruwen".
Vernisje
Tenslotte moet ds. Exalto niets
hebben van de "romantische
vroomheid" van de kerstnacht.
"Het kerstgebeuren is waarlijk
zo romantisch niet Het spreekt
van zonden en schuld en red
ding uit dat alles door de zel
fovergave van de Zoon des Va
ders. Zo'n boodschap kan het
daglicht velen. Kan ook alleen
maar in het daglicht recht aar
den. Ze roept op tot waarach
tige verootmoediging voor God
en tot een waar geloof'.
Volgens drs. Exalto horen nacht
vieringen bij "Rome", dat het
schemerachtige, de wijding en
het mystieke bemint "Er komt
een religieus vernisje over het
natuurlijke, onherboren hart
en leven, dat geen stand houdt
in het heilig oordeel Gods. Het
was de Reformatie dan ook
bloedige ernst om hiermee te
breken. Ze zette het licht weer
op de kandelaar en haalde kerst
uit de nacht".
Drs. Exalto wil de dag liever niet
inruilen voor de nacht "Dat
zou tien stappen achteruit
zijn".
Slikken of stikken. Drie En
gelse sociologen zeggen in een
artikel in het blad "The
Month", niet tè geloven, dat de
liturgische veranderingen en
bijvoorbeeld de kwestie van de
geboorteregeling oorzaak zijn
van het ingrijpende verval in
geloofsbeleving onder de En
gelse rooms-katholieken. Het
ligt veel dieper.
Blijkens hun onderzoek hebben
ex-katholieken zich vooral
geërgerd aan het "slik- of stik-
godsdienstonderwijs op de
scholen. Eén antwoord was
volgens de sociologen zeer ka
rakteristiek voor hun bevin
dingen: "Ik zou waarschijnlijk
nu nog wel naar de kerk gaan,
als ze er vroeger niet zo over
gedramd hadden".
De kerk moet tegemoetkomen
aan de noden der gewone men
sen, menen de sociologen.
De Raad van Kerken in Nederland
besloot in zijn vergadering van
woensdag, het boekje "Eens
mens hoeft niet alleen te blijven
een evangelische visie op homo
filie" de leden-kerken aan te bie
den als een bijdrage aan de be
zinning op hun pastorale beleid
ten deze.
Verscheidene leden uitten de wens,
dat de raad het niet bij een "lako-
nieke aanbieding" van deze stu
die laat maar duidelijk maakt
waarom hij het nu zo belangrijk
vindt, dit boekje in de kerken
voor te leggen. Wegens tijds
gebrek kwam men niet toe aan
het voldoende formuleren van
deze motieven. De raad zal zich er
m zijn vergadenng van januan
dan ook opnieuw mee bezighou
den.
Ook de kerken, aldus het voor
woord in dit boekje kunnen niet
meer heen om het feit dat onge
veer 5 procent van hun leden ho
mofiel is. Toch blijkt in de prak
tijk de aanvaarding van dit gege
ven op moeilijkheden te stuiten.
Het boekje is gemaakt door een
pastorale werkgroep van het Na
tionaal centrum voor geestelijke
Volksgezondheid en een werk
groep van de Raad van Kerken.
Het bevat studies van 11 auteurs
uit verschillende kerken: pas
tores, een socioloog, een arts, een
psychiater, een catecheet en
theologen.
De schrijvers gaan uit van het
standpunt, dat het onderscheid
tussen homofiele geaardheid en
praktijk ongefundeerd, on
houdbaar en onmenselijk is.
"Omdat je aan je geaardheid niets
kunt doen, zullen we je m ons
midden dulden. Als je je maar
verre houdt van homofiele prak
tijken". Dat krijgen deze mensen
vaak te horen. Zo'n houding
wijzen de auteurs ondubbelzin
nig af.
Vragen
Toch waren de meningen m de
Raad van Kerken over het boekje
niet gelijk.
Zo vroeg kapitein Verpoorte van
het Leger des Heils waar de strijd
is gebleven die de mens dient te
voeren om een verkeerde ge
richtheid te overwinnen.
Dr. Fiolet secretaris van de raad,
betreurde het, dat de studie on
voldoende bewijzen geeft voor
haar stellingen.
Ds. Spilt, voorzitter van de her
vormde synode, vroeg zich met
anderen af, of de studie zich wel
met recht als een 'evangelische
visie" kan aandienen. De van
zelfsprekendheid waarmee het
boekje groen licht aan homofiele
handelingen geeft, achtte hij voor
HANS KÜNG
wil met rust gelaten worden
De Evangelische Omroep maakt
geen gebruik van het aanbod van
het Humanistisch Verbond om in
tien minuten zendtijd van dit
verbond de "eenzijdige, onvol
ledige en misleidende voorstel
ling van het humanistisch den
ken, zoals de EO die in een uit
zending heeft gegeven", te cor
rigeren.
Het verbond had bezwaar aangete
kend bij het bestuur van de EO
tegen een aflevering in de serie
"Hoe zullen wij dan leven?" van
de Amerikaan dr. Francis Schaef-
fer. In deze aflevering werden de
humanisten "een afbrekende
macht" genoemd, "die het leven
in gevaar brengt, tot pessimisme
leidt en in wanhoop eindigt".
Het HV schrijft de EO, dat het fun
damentele verschil tussen deze
omroep en het HV nog geen ar
gument is om eikaars denkbeel
den misleidend en zelfs beledi
gend weer te geven. Als de EO
geen eigen zendtijd wil gebrui
ken voor correctie van deze
beeldvorming, kan de omroep
tien minuten van het HV krijgen.
De EO heeft daaraan geen behoefte.
Wel heeft hij laten weten, een de
bat over de verhouding tussen
christendom en humanisme niet
uit de weg te zullen gaan en ook
bereid te zijn een uitzending
daaraan te wijden. Maar eerst
moet de bewuste serie afgelopen
zijn.
Beroepen
menigeen moeilijk te verteren.
Dr.v.d.Heuvel, algemeen secretaris
van de Hervormde kerk, zag het
boekje als een goed middel om
het gesprek over dit onderwerp te
openen in die kringen waar het
tot nu toe taboe is. Volgens hem
heeft het geschrift nu al bewezen,
over pastorale kwaliteiten te be
schikken.
"Dit boekje is geschreven als een
blijde boodschap voor de homo
fiele mens", verklaarde pastor
Vriend, lid van de werkgroep. Hij
deelde mee, dat Nederland naar
schatting 600.000 homofielen
kent, van wie er 400.000 "pas
toraal zoek" zijn. Ongeveer 90.000
zijn er getrouwd.
Geref.Gemeenten: bedankt voor
Amsterdam A.Hofman Scheve-
ningen, voor 's Graveppolder
A.Hoogerland Krabbendijke,
voor Westzaan B.Reinders Har-
dinxveld.
Beroepingswerk: Hervormde
Kerk - beroepen te Bleskensgraaf
C. den Boer Wageningen, te
Eindhoven J. Boneschansker
Grouw, te Scheveningen J.Quak
Vianen, te Klaaswaal A. Talsma
Sprang, te Doesburg H.Hoogen-
kamp Veere; aangenomen naar
Sexbierum J. R. Smit Harlingen,
naar de Krim H. Kooistra Sint
Jahannesga, naar Barneveld
(buitengewone wijkgemeente) S.
Boonzaayer Gaast-Exmorra (Fr);
bedankt voor Nieuwerkerk aan
de IJssel J. den Hoed SliedrechL
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Almkerk J. G van Echten Bun
schoten, te Zaandam R.v.d.Wal
Dedemsvaart, te Moordrecht C.
Sijbrandi Montfoort, te Duisburg
(Duitsland) L. Prinsen Munneke-
zijl; aangenomen naar
Nieuwlande F. Dijkstra Tzum,
naar Schildwolde J. Koopmans
Harkema.
Geref.Kerken Vrijg.: bedankt voor
Den Bosch J. Geersing Hengelo
(Ov)
Chr.Geref.Kerken: beroepen te
Westzaan C. v d. Weele Huizen;
bedankt voor Haarlem Joh. Kruis
Den Bosch, voor Schiedam B. de
Graaf Utrecht; aangenomen naar
Doopsgezinde Broederschap: aan
genomen naar Almelo-Borne
J.Wieringa Nijmegen.
Taizé in Nederland
Prior Roger van de oecumeni
sche kloostergemeenschap Taizé in
Frankrijk zal morgenavond in de
veilinghallen van Breda zijn "Brief
aan alle generaties" wereldkundig
maken. Deze brief is opgesteld in
Hong Kong, waar hij met een inter
continentaal jongerenteam enige
tijd de levensonstandigheden van
de straatarme bevolking deelde.
De Oecumenische gebedsdienst is
het hoogtepunt van een internatio
naal ontmoetingsweekend in deze
stad, die prior Roger met Pasen van
dit jaar daartoe aanwees. Het week
einde vormt de afsluiting van zijn
tweede reis naar het Verre Oosten.
De deelnemers aan het weekend
men verwacht er enkele duizenden
- worden ondergebracht bij gastge
zinnen. Alle kerken van Breda
hebben meegewerkt Naast Roger
zal in de gebedsdienst, die morgen
avond om 7 uur begint, ook bis
schop Ernst het woord voeren.
Zondag praten ongeveer 100 ge
spreksgroepen nog na over de
"brief aan alle generaties". Om half
4 zondagmiddag wordt het week
end gesloten met een dienst in de
Grote Kerk van Breda.
Eenheid afgewezen
De rk bisschoppen van Enge
land en Wales hebben de voorstel
len voor hereniging van de belang
rijkste kerken en geloofsgemeen
schappen in deze delen van
Groot-Brittannie afgewezen. Een
speciale commissie had voorstellen
uitgewerkt om de oecumenische
betrekkingen te bevorderen.
De bisschoppen willen niet, dat le
den van andere kerken onvoor
waardelijk tot de rk communie
worden toegelaten. Evenmin dat
het doopsel volgens een weder
zijdse erkende liturgie wordt toe
gediend, dat men in de rk kerk ge
wijde priesters van andere kerken
aanvaardt en dat er een gemeen
schappelijke liturgie voor de
priesterwijding komt.
Men moet zo verzekeren de bis
schoppen, hun reactie niet zien als
een afwijzing van het streven naar
oecumene, maar eerder als een
"aansporing om nog harder te wer
ken en te bidden voor een eenheid
in waarheid en liefde."
ADVERTENTIE
WIJZIGING HYPOTHEEKRENTE BIJ DE RPS PER 8 DECEMBER 1977.
De renteontwikkelingen op de kapitaal
markten maakte het de RPS een week
geleden mogelijk de rente op nieuwe
spaargelden met vaste looptijd
(spaardeposito's en beleggings-
bewijzen) te verhogen. (6 jaar 8'A%)
Door dezelfde ontwikkelingen moet nu
ook de rente op nieuwe hypotheken
omhoog.
Hypotheekrente 8/2%
Voor tophypotheken wordt de rente 8%%.
De eenmalige afsluitprovisie blijft 1%.
Gunstige premie voor de overlijdens-
risikoverzekering.
100% financiering is mogelijk tegen het
laagste tarief bij gemeente-garantie.
Meer informatie:
Vraag de folder "RPS hypotheken" via
onderstaande bon bij het postkantoor of
bij de Rijkspostspaarbank afd.
voorlichting. Van Baerlestraat 27
1071 TIN Amsterdam. Bellen kan ook.
Telefoon: (020) 5 89 3i 37 of 0017
(gratis)
I
Bon voor meer informatie led 55
Stuur mij de folder "RPS hypotheken":
Deze bon in een envelop zonder postzegel jbl L-JPT
sturen naar: Rijkspostspaarbank, afd. voorlichting, y.
Van Baerlestraat 27, 1071 AN Amsterdam.
Kandidaat
Kamerlid
bij zwendel
betrokken?
ASSEN (SP) - Twee socialistische
statenleden in de provincie
Drente hebben een beschuldi
gende vinger uitgestoken naar
drs. S. Martin, de secretaris van
de regionale raad voor de ar
beidsmarkt in Drente en kan
didaat Tweede Kamerlid voor de
VVD.
De twee statenleden hebben Gede
puteerde Staten in hun provincie
gevraagd of het waar is dat drs.
Martin in zijn functie als ad
junct-directeur van het Drents
Economisch Technologisch In
stituut geld heeft verduisterd.
Volgens de twee socialisten is drs.
Martin gedwongen per 1 decem
ber ontslag te nemen als ad
junct-directeur. Zij willen van
Gedeputeerde Staten weten
waarom hem dat eervol is ver
leend.
Door Rijn-waterleidingbedrijven
LOS ANGELES - Na anderhalf jaar wachten zag de Amerikaanse Elaine Besedin gisteren haar echtgenoot
terug en viel prompt flauw. Het tafereel speelde zich af op de luchthaven van de Amerikaanse stad Los Angeles.
Elaine trouwde in 1976 in Rusland met de 24-jarige Viktor Besedin tijdens een studieverblijf in dat land. Toen
haar verblijfsvergunning niet werd verlengd moest ze noodgedwongen naar de VS terugkeren. Nu is het paar
herenigd doordat Viktor toestemming kreeg naar Amerika te emigreren.
RIJSWIJK (ANP) - De Rijn-u
terleidingbedrijven hebben de
milieuministers van de Europese
Gemeenschap die op 12 decem
ber in Brussel zullen spreken
over normen voor de lozing van
afvalwater door de papierpul-
pindusrie langs de Rijn, gevraagd
strenge richtlijnen vast te stellen
die kunnen leiden tot spoedige
vermindering van deze onge
wenste lozingen. De vereniging
van Exploitanten van Waterlei
dingbedrijven in Nederland
(VEWIN) heeft dit gisteren mee
gedeeld.
In 1976 bestond ongeveer een derde
van alle opgeloste organische
stoffen in het Rijn-water uit lig-
•line-sulfonzuren die via het af
valwater van de papierpulpindu
strie in de Rijn terecht komen.
Dit is gebleken uit metingen van
de IAWR (de Internationale Ar-
beitsgemeinschaft der Was-
serwerke im Rheineinzugs-
gebiet, waarin 82 waterleiding
bedrijven in Nederland, de
Bondsrepubliek, Frankrijk,
Zwitserland en Oostenrijk sa
menwerken).
De ligninederivaten beïnvloeden
de drinkwaterbereiding aanzien
lijk. omdat ze de reinigende wer
king van het procédé dat door de
waterleidingbedrijven wordt
toegepast, verminderen.
Een deel van het afvalwater bevat
bovendien door het bleekproces
van de papierpulpfabricage
chloorverbindingen, die met het
oog op de gezondheid bijzonder
in de gaten moeten worden ge
houden. Ligmne-sulfonzuren en
chloorlignine, de belangrijkste
bestanddelen van het papierpul-
pafvalwater, zijn, wat bijzonder
belangrijk is, biologisch niet af
breekbaar.
Huiseigenaar in
beroep
ROTTERDAM (ANP) - De Rot-
terdamse huiseigenaar Fennis
heeft beroep aangetekend tegen
143 door de gemeente uitgevaar
digde dwangbevelen. De ge
meente heeft de dwangbevelen
uitgebracht, omdat Fennis wei
gert een schuld van een miljoen
gulden te betalen. Deze schuld is
ontstaan, doordat de gemeente
achterstallig onderhoud aan de
panden van Fennis heeft laten
verrichten. Inmiddels heeft de
gemeente op panden - meer dan
1000 woningen - beslag laten leg
gen.
