Van mooi kan
ik niet leven"
H22SH5SH§
Juridisch gevecht om bovenwoning
Goede kans op nieuw
links programcollege
Dertig jaar theater miniatuur
Raad van State moet beslissen over aanvraag woonvergunning
LEIDEN - Vlak na de oorlog had je
overal in Nederland, dus ook in
Zoeterwoude waar ik vandaan
kom, mensen die een thuisfront
vormden voor jongens die in In-
dië de Jappen moesten verjagen.
Je nam plaatjes op, zo van: "Dag
Jan, hier is je moeder, hoe gaat
het ermee? Met ons gaat alles
goed. Nou jongen, hier komt je
vader." Maar daar was natuurlijk
geld voor nodig. Wij waren in die
tijd wat in het jongerenwerk be
zig en kwamen op het idee om
een cabaretgroepje op te richten.
De opbrengsten waren voor het
thuisfront. Met een groep van
twaalf tot twintig mensen gingen
we de regio af met een soort va
riété-programma. Maar je weet
precies hoe dat gaat met dat soort
groepjes, ze worden steeds mage
rder, die gaat trouwen en die
houdt ermee op. Op een gegeven
moment dacht ik: weet je wat, ik
ga poppen maken, die lopen niet
weg."
Sinds dat idee werd gerealiseerd,
dertig jaar geleden, is Piet On
derwater poppenspeler, en staat
zijn vrouw hem daarin bij. Toen
ze vijfentwintig jaar terug met
hem trouwde, ondervonden ze
vooral van haar moeder nogal wat
tegenstand. Die had het nooit
zien zitten, want poppenspeler
was toch geen beroep waar je ooit
je brood mee zou kunnen verdie
nen! Nou, ze hebben altijd nog
brood op de plank gehad, al wa
ren er wel diverse fiasco's, zoals
Onderwater het noemt. Die keren
dat hij concessies moest doen aan
de commercie, want: "Van mooi
kan ik niet leven", zegt ie.
Hij begon met levensgrote poppen,
helemaal aan eigen brein ont
sproten. Ze waren zo'n an
derhalve meter hoog en moesten
met een soort wagentje op
wieletjes, waarop de speler zaten
worden voortbewogen. Ze wer
den mechanisch bediend met
toetsjes, door middel van binnen-
en buitenkabels. Het was een
vondst, hoewel een jaar of tien la
ter zag Onderwater op een ten
toonstelling een Pools pop
pentheatertje uit achttien-
honderdzoveel van precies de
zelfde opzet. Maar in ons land was
zoiets nog nooit gezien, dus had
het een succes kunnen worden.
Dat werd het niet
De problemen waren legio. Alle
reerst het vervoer van de poppen,
dat moesten ze laten doen en
kostte dus handen vol geld. Daar
kwam bij dat optredens vaak
maar weinig op leverden, het was
meer liefdadigheid dan iets an
ders. De zaaltjes waarin werd op
getreden waren vaak te klein
voor het materiaal waarmee ge
speeld werd. Een optreden in
1952 voor achtduizend man in de
veemarkthallen in Den Bosch, ter
gelegenheid van D.Day van de
Bond zonder naam, was een uit
zondering. Evenals de beloning,
150 plus vervoerskosten. Er wa
ren enkele optredens voor tv,
maar de aanbiedingen uit het
land die ze daarna verwachtten
bleven uit. Hoewel ze nog ama
teurs waren, Onderwater werkte
zelfbij V&D, kon het niet uit. En
dus werden de poppen in de kast
Door Marga Wuis
gezet en ging Onderwater zich
met zijn vrouw toeleggen op wat
handzamer materiaal, handpop
pen, Jan Klaasen en Katrijn.
Daarnaast experimenteerde hij
wat met marionetten.
In de tijd toen de Berlijnse muur
werd opgetrokken kreeg hij bij
voorbeeld het lumineuze idee een
musical te maken. Brigitte Bar
dot werd door Chroetsjev ge
schaakt bij die muur. De hele we
reld stond in brand, alle belang
rijke politieke figuren van dat
moment verzamelden zich bij de
muur. Adenauer, Kennedy,
Soekarmo, De Gaulle, noem
maar op. Hij maakte alle poppen
en zocht er muziek bij, volledig
bestaand uit Nederlands rper-
toire, eindigend met: en datteme
toffe jongens zijn dat willen we
weten (allemaal), daarom komen
wij .straks (Croetsjev met zijn
kop over de muur).
Onderwater; "Het zat fantastisch in
elkaar, er was geen speld tussen
te krijgen. Maar wat kreeg je dan,
zat zo'n zaal vol met boeren die
uit volle borst begonnen mee te
zingen. D'r was geen houwen aan,
liepen ze met hun gebrul twee
refreinen achter. We hebben wat
staan vloeken daarboven, mijn
vrouw en ik."
Hij voert al vertellend de musical
zelf op, zingt de refreinen. Je
merkt dat hij echt heeft staan
vloeken toen. Maar de jaren zijn
er overheen gegaan, en ook dat
merk je. Als je vraagt was het
niet erg om zoiets goeds op te
moeten geven?, praat hij daar
snel overheen. Het kon nou een
maal niet anders, want com
mercieel was het niet goed.
Hy ging door met zijn poppenkast
voor de kinderen en een mario
nettenshow voor volwassenen.
Een show met een aantal arties
ten (marionetten) die hij als mens
aan elkaar praat. "En dan komt
die pianist op, hij tilt de slip van
zijn jas zo op, en gaat zitten. Het is
een klein mensje dat je ziet. Le
vensecht, dat is mijn stijl nou
eenmaal. Ik kan niet in een bor
stel een egel zien of in een plu-
meau een lakij. Ik kan het ge
woon niet,'. Dat laatste zegt hij
met veel nadruk.
Hetzelfde geldt voor zijn pop
penkast. Het is en blijft Jan
Klaassen en Katrijn. De oervorm
van de poppenkast, al verzint hij
er wel alle mogelijke verhalen
omheen. "Zo werk ik nou een
maal, je moet het me maar niet
kwalijk nemen. Op mijn leeftijd
kun je dat niet meer veranderen.
"Laat me nou maar".
Behalve voor kinderen speelt hij
graag voor bejaarden. "Als je be
gint hebben ze het idee: zie je wel,
als je oud bent wordt je kinds.
Nou moeten we ook al naar de
poppenkast kijken. Maar terwijl
je bezig bent zie je die gezichten
opklaren. En als het afgelopen is
komen ze naar je toe en bedanken
je. Dan hebben ze ontzettend ge
noten."
Ik ga door tot ik niet meer kan. Het
is toch geweldig als je al die glun
derende kindergezichtjes ziet en
dat zo'n oud mensje naar je toe
komt en zegt bedankt hoor me
neer Onderwater, wat hebben we
genoten. De voldoening is het
belangrijkst, ja. En dat is bijna
hetzelfde als commercieel zijn.".
Autoslopers
moeten weg
LEIDEN - De autoslopers, die op
het ogenblik een terrein aan de
Wassenaarseweg in gebruik heb
ben voor hun activiteiten, heb
ben van de gemeente een aanzeg
ging gekregen om vöör 15 de
cember van dit jaar het terrein te
verlaten. Een van de slopers, de
heer Boutier heeft tegen die aan
schrijving een bezwaarschrift in
gediend via zijn advocaat.
In een brief van de raadsman aan de
Leidse raad schrijft hij dat wet
houder Van Aken (Economische
Zaken) bij het ter beschikking
van het terrein destijds heeft ge
zegd, dat hij voor een ander ter
rein zou zorgdragen. De autoslo
pers zouden op hun beurt uit
kijken naar een geschikt terrein.
Volgens een van de slopers is de
noodzaak om van het terrein te
verdwijnen nog niet aanwezig,
omdat er nog geen sprake is van
het bouwrijpmaken van het ter
rein. Volgens de raadsman wordt
de autosloper door het stellen van
een termijn in ernstige moeilijk
heden gebracht. Hij dringt er dan
ook op aan de termijn te verlen
gen of een ander terrein ter be-
schikkimg te stellen.
woningfinanciering
TOPHYPOTHEEK
1E HYPOTHEEK
2E HYPOTHEEK
OVERBRUGGING
Assurantie- en
hypotheekadviseurs i
lid NVA
Leiden Hoge Rijndijk 264
Tel.: 071-134052
Nieuwe PvdA-voorzitter Leendert Jonker
volgens hem 'nu nog in de
kinderschoenen'.Via werk-
gropen binnen de afdeling wil
Jonker deze zaken naar de
fractie toe meer aandacht ge
ven. "Dat men beter weet wat
er bij de achterban leeft", be
nadrukt hij. De nieuwe afde
lingsvoorzitter wil zich verder
sterk maken voor een beter
contact met de buurgemeen
ten. Jonker wil toe naar een
geregeld overleg op partij-ni
veau met de gemeenten
Leiderdorp, Voorschoten en
Oegstgeest, waar de PvdA ook
wethouders heeft. De minder
prettige verhouding met die
buurtgemeenten dient vol
gens hem snel verbeterd te
worden.
Kees van der Malen
LEIDEN - Hij is het toonbeeld van een rustig type, formuleert zakelijk, weloverwogen en
zonder ophef; bedachtzaamheid heeft bij hem de overhand. "Je moet", zegt Leendert
Jonker,"in de politiek koelbloedig kunnen reageren, je niet laten verleiden tot emotio
nele uitspraken".
Die koelbloedigheid gaat Jonker de komende tijd aanwenden als 'roerganger' van de
PvdA in Leiden. Vrijdag volgde hij René Eikerbout op en kreeg van de afdeling een
nadrukkelijk pleitbezorger van de zakelijke aanpak: "Ik vind datje onnodige politieke
discussie moet vermijden en zaken zo zakelijk mogelijk moet aanpakken".
Jonker (31) is geen vreemde
eend in de politieke vijver. Hij
was eerder enkele jaren
raadslid in Leiden en ook
enige tijd actief als statenlid in
Zuid-Holland. Hij liet zich
voor het voorzitterschap
strikken door zijn voorganger.
Hoewel hij andere plannen
had, liet Jonker zich overha
len: "Als je zo'n tien jaar in een
partij meedraait,krijg je een
stuk verantwoordelijkheids
gevoel", verklaart hij het.
Jonker neemt de' voorzit
tershamer op een belangrijk
moment over. Het oude be
stuur viel min of meer uiteen
door een toenemend verschil
in politieke opstellimg, een
richtingenstrijd in mini-vorm
en tussen bestuur en raadsfac-
tie ontwikkelde zich de laatste
tijd een toenemende afstand.
Zelf ontkent Jomker dat er
echt sprake is van tegenstel
lingen. De controverses in het
oude bestuur dicht hij toe aan
persoonlijke tegenstellingen
en de harde kritiek van de
fractie op het bestuur-fractie-
voorzitter Leo Meijer verweet
het gebrek aan politiek pro
fiel' - noemt hij 'van tijdelijke
en niet essentiële aard'.
Ondanks deze visie zeget de
nieuwe afdelingsvoorzitter
"Ik hoop in staat te zijn de te
genstellingen binnen de kort
ste keren te overbruggen.
Daar ga ik hard aan werken".
Aan het nieuwe bestuur zal
het volgens hem niet liggen.
De nieuwe ploeg kenschetst
hij als 'een harmonieuze club
van mensen, die op een open
manier met elkaar willen sa
menwerken'.
Als nieuwe afdelingsvoorzit
ter neemt Leendert Jonker
ook in ander opzicht op een
belangrijk moment de voorzit
tershamer over. De partij staat
aan de vooravond van de be
slissende onderhandelingen
met D'66 en de PPR over
voortzetting van de linkse sa
menwerking en binnen de af
deling treft men voorberei
dingen voor de opstelling van
de eigen kandidatenlijst.
Jonker geeft de totstandko
ming van een nieuwe samen
werking met D'66 en PPR 'een
goede kans'. Zelf is hij na
drukkelijk een voorstander
van die samenwerking. Als
gewoon afdelingslid pleitte hij
binnen de eigen oartij suc
cesvol voor voortzetting van
de coalitie.
De PvdA-voorzitter vindt wel
dat die samenwerking een an
dere vorm moet krijgen, meer
gericht op het programma en
de politieke wil en minder op
de procedures: "We hebben
van de eerste keer geleerd, we
weten nu procedures: We je
wel en wat je niet moet rege
len. Het politiek program en
de politieke wil van de part
ners zijn veel belangrijker dan
de procedures. Als een club
niet meer wil, helpen proce
dures verder ook niet meer".
Jonker is behoedzaam met het
doen van voorspellingen over
de kansen van een nieuw links
programcollege. De krappe
meerderheid van mu zal vol
Leendert Jonker: "Zo zakelijk mogelijk"
gens hem een grotere meer
derheid moeten worden: "Ik
hoop dat het lukt, op basis van
de kamerverkiezingen zal het
zeker gaan, maar sindsdien is
er zoveel gebeurd", stelt hij
vast.
Over de kandidaatstelling
voor de nieuwe raadsperiode
is Jonker zo zo mogelijk nog
behoedzamer. Op vragen of
het bestuur alle zittende
raadsleden opnieuw kan
didaat zal stellen, zegt hij: "Als
je iemand niet meer kandidaat
wil stellen, moet je wel goeie
argumenten hebben, dan
moet het oordeel over die per
soon wel erg negatief zijn".
Gevraagd naar de positie van
wethouder Van Aken rond
wie zich de laatste tijd een
steeds sterkere kritiek
openbaart, geeft Jonker te
kennen: "Als PvdA hoeven wij
ons niets aan te trekken over
het politieke oordeel van an
dere partijen. Hoe de partij en
hij als afdelingsvoorzitter de
wethouder beoordeelt, wil hij
niet ingaan.
Jonker geeft wel nadruk
kelijke opvattingen over de
zaken die een nieuw links
programcollege beter moet
aanpakken. Hij vindt dat
vooral het economisch en het
verkeersbeleid nu te weinig
uit de verf zijn gekomen. "Er is
op deze terreinen te weinig
beleid gevoerd", is zijn kritiek.
Voor het economisch beleid
ziet hij 'meer mogelijkheden'
en het verkeersbeleid staat
LEIDEN - De raad van State heeft
zich te buigen over een gecom
pliceerd huisvestingsprobleem
in Leiden. Inzet is de vraag of de
31-jarige bioloog G. de Jonge de
woning Morsweg 79 mag bewo
nen en zijn 64-jarige moeder de
bovenwoning Morsweg 79a, dan
wel het omgekeerde.
Een vraagstuk, waarover zich al een
aardig dossier heeft gevormd. De
Jonge heeft zich tot de Raad van
State gewend, omdat het ge
meentelijk Bureau Huisvesting
hem voor de bovenwoning geen
woonvergunning wil geven, in
welk standpunt het bureau wordt
gesteund door de huisves
tingscommissie en B. en W. In
tussen heeft De Jonge's moeder
zich ontpopt tot wat wellicht de
oudste kraakster van Leiden is,
zij het dat de ingebruikneming
van de woning niet tegen de zin
van de eigenaar, i.e. haar zoon is
geschied. Op dit moment be
woont zij de bovenwoning en De
Jonge zelf de benedenwoning.
Laten we de zaak chronologisch op
een rij zetten. Mevrouw De Jonge
en haar zoon woonden vroeger op
een 3-kamerflat aan de Hoflaan.
Aan het begin van dit jaar werd
de dubbele woning Morsweg
79/79a te koop aangeboden. De
woning werd op dat moment be
woond door een Marokkaans ge
zin. De Marokkaanse huisvader
was eigenaar van het huis. Zijn
gezin had een woonvergunning
voor de benedenwoning, maar
woonde in feite in de bovenwo
ning, die groter is. De Jonge be
woonde op dat moment met zijn
moeder een 3-kamerflat van wo
ningbouwvereniging De Eensge
zindheid aan de Hoflaan. Het Ma
rokkaanse gezin aan de Morsweg
had eerst wel beneden gewoond,
toen de bovenwoning nog aan
derden verhuurd was. Op het
moment dat deze ruimte vrij
kwam, vertrok het gezin naar bo
ven, zonder de daarvoor beno
digde woonvergunning aan te
vragen, waarschijnlijk omdat het
niet van deze voorwaarde op de
hoogte was.
Koop en ruil
De Jonge kocht in februari het huis
aan de Morsweg van het Marok
kaanse gezin, met de bedoeling
om zelf in de benedenwoning
(twee kamers) te gaan wonen,
terwijl zijn moeder in de boven
woning (drie kamers met een zol
der) zou gaan wonen of omge
keerd. In feite was er sprake van
zowel een koopovereenkomst als
ruilovereenkomst, want het Ma
rokkaanse gezin ging wonen in
de flat aan de Hoflaan, die eerst
door De Jonge en zijn moeder
werd bewoond. De Marokkaanse
familie mocht wel van Bureau
Huisvesting en de woningbouw
vereniging aan de Hoflaan gaan
wonen, maar De Jonge of zijn
moeder als alleenstaande niet in
de bovenwoning aan de Mor
sweg. Daar draait het conflict om,
waarbij Bureau Huisvesting zich
grondt op de uit 1975 daterende
en door de gemeenteraad vast
gestelde woonruimteverorde
ning. In de woonruimteverorde
ning zijn de zg. bezettingsnormen
opgenomen. Deze geven aan hoe
groot een gezin moet zijn om een
woning van een bepaalde grootte
te mogen betrekken.
De bovenwoning aan de Morsweg
wordt als een vierkamerwoning
beschouwd. Volgens de bezet
tingsnormen moet er dan mini
maal een echtpaar worden ge
huisvest, althans volgens de be
zettingsnormen, die voor
huurwoningen gelden. Voor
koopwoningen tot 100.000 gul
den gelden de bezettirigsnormen
in het algemeen niet. Met één uit
zondering: als het om koopwo
ningen gaat, die laatstelijk ver
huurd waren. De regeling zegt
daarover "dat de grootte van het
gezin". In de praktijk blijkt dat
hiermee zo ongeveer de bezet
tingsnormen worden bedoeld,
die voor huurwoningen gelden.
De vraag is nu: is de bovenwoning
aan de Morsweg een zg. ex-
huurwoning of niet? De Jonge
vindt van niet, omdat de eige
naar, de Marokkaan met zijn ge
zin, de woning bewoonde voor
dat deze verkocht werd. Bureau
Huisvesting meent dat het wel
om een ex-huurwoning gaat, om
dat de bewoning door de Marok
kaanse familie zonder woonver
gunning, dus niet-legaal ge
schiedde en omdat de woning
eerder wel aan derden verhuurd
was. Wordt de bovenwoning als
ex-huurwoning beschouwd, dan
gelden er bezettingsnormen, in
het andere geval gaat deze regel
niet op.
Op papier
Nu heeft de Marokkaanse eigenaar
op een goed moment wel een
woonvergunning voor de bo
venwoning aangevraagd. Op een
moment overigens dat er van een
ruil al sprake was. Het Bureau
Huisvesting weigerde de Marok
kaanse familie een woonvergun
ning te geven. In een brief aan
makelaarskantoor Eigen Haard
werd als motief gegeven, "dat de
opschuiving slechts op papier
plaatsvindt, terwijl de woning
bovendien niet passend (te groot)
wordt geacht voor het echtpaar
conform de thans geldende
richtlijnen". Dat laatste ar
gument was onjuist, het Marok
kaanse gezin (echtpaar, één kind
en een tweede op komst) voldeed
in ieder geval aan de bezet
tingsnormen die voor de boven
woning gesteld konden worden.
Directeur Dekker erkent dat de
formulering in de brief, die in ap
ril geschreven is, niet juist was.
"We hadden bedoeld te
schrijven: het is een nep-op-
schuiving en de woning wordt te
groot geacht voor De Jonge".
Zou Bureau Huisvesting niet gewe
ten hebben van de ruil die de Ma
rokkaanse familie en De Jonge
voor ogen hadden, dan zou de
woonvergunning wel gegeven
zijn. "Maar dan hadden we geëist
dat de benedenwoning verhuurd
zou worden", zegt Dekker. "Nu
wilden we voorkomen dat in feite
twee woningen tegen één geruild
zouden worden. Dat zou bete
kend hebben dat we de bezet
tingsnormen voor de bovenwo
ning zouden moeten opgeven".
Intussen vraagt De Jonge zich af,
waarom zoveel ambtelijke ener
gie in deze zaak wordt gestoken.
Aan de Raad van State heeft hij
geschreven: "Voor het geval u
nog steeds twijfelt, verzoek ik u
in overweging te nemen dat ik na
afwijzing van mijn verzoek nog
kan vragen of ik met mijn moeder
samen de bovenwoning mag be
wonen, dit zal vast wel mogen en
daarna kunnen-we nog eens op
nieuw de strijd starten door te
vragen of mijn moeder als ze over
enige maanden 65 jaar is gewor
den beneden mag wbnen, en als
dit na een jaartje zeuren niet mag,
dan kan ik vragen of ik beneden
mag wonen".
"Als tenslotte alles verboden is dan
blijven we nog met het onopge
lost probleem zitten dat mijn
moeder de bovenwoning ge
kraakt heeft. Als eigenaar ben ik
de aangewezen persoon om haar
er uit te laten zetten via een ge
rechtelijke procedure. Als fami
lielid heb ik evenwel nou een
maal het verschoningsrecht (wat
niet lil zeggen dat ik goedkeur dat
mijn moeder mijn huis heeft ge
kraakt)".
Directeur Dekker van Bureau
Huisvesting zegt dat het bureau
in voorkomende gevallen wel de
gelijk tot vordering van particu
liere woningen overgaat, als deze
niet of niet legaal bewoond wor
den. "Alleen gebeurd het in de
praktijk niet vaak, dat we het zo
ver moeten laten komen. Meestal
bereiken we tussentijds over
eenstemming met de eigenaar"
zegt hij.
JOHN KROON
Morsweg 79/79&- te groot voor moeder en zoon?
