Reovatie weer op gang
'In principe bepaalt
patiënt wat gebeurt'
Vroneein wil naar de Coebel
Dronken klazen
taboe bij
studenten-
centrale
Binnenkt goedkeuring aantal Leidse plannen
Kritiek op bouwstop
Nieuw geopend in Leiden
Hairshop for men
DONDERDAG 1 DECEMB'
LEIDEN
Opleiding vdiogere verpleegkundigen
LEIDEN - De Verpleegd
Academie Vronestein in
burg wil zich in Leiden vi
Het bestuur van de ac
heeft dat nu officieel latei
aan B. en W. na maand*
onderhandelingen. De be
is dat de academie een
complex gaat bouwen in
bied Coebel, dat ligt
Haagweg, Jacques Url
soen en Korte Vlietkanaé
gebied komt ook de niet
van de Rembrandt i
gemeenschap.
Op welke termijn de acad-i
kunnen gaan bouwen ist
duidelijk. Volgens hee
scholenbouwplan zou de bouw in
1981 mogen beginnen, maar
daarvoor is eerst een wijziging
van het bestemmingsplan nodig.
Het gebied Coebel heeft namelijk
een agrarische bestemming. Hal
verwege dit jaar heeft de ge
meente Leiden de academie een
aanbod gedaan voor de verkoop
van ongeveer één hectare grond
in Coebel.
De verwachting is dat de procedure
voor de wijziging van het be
stemmingsplan - die in theorie
wel vijf jaar kan duren - begin
volgend jaar in gang kan worden
gezet. Bij Vronestein wordt ervan
uitgegaan dat volgend jaar de
planning van de bouwprocedure
kan worden voorbereid en dat in
1979 en in 1980 gewerkt zou kun
nen worden aan de terreinvoor
bereiding.
De Verpleegkundige Academie
Vronestein, die nu in een zeer oud
gebouw in Voorburg is gehuis
vest, verzorgt o.m. een vierjarige
opleiding voor hogere verpleeg
kundigen. Het is een hogere be
roepsopleiding, die zich behalve
op normale verpleegkundigen
functies ook richt op leiding
gevende functies in de verple
ging. Daarnaast verzorgt de aca
demie een docentenopleiding,
een kaderopleiding en een bij
scholingscursus. De opleiding
voor hogere verpleegkundigen
werd vorig jaar door 108 leerlin
gen gevolgd. De academie moet
uitgroeien tot een instituut met
zo'n achthonderd tot duizend
leerlingen.
In verband met de te verwachten
vestiging van Vronestein in Lei
den, hebben B. en W. verder afge
zien van het stichten van een ge
meentelijke school voor ver
pleegkundigen. De staatssecreta
ris van onderwijs en weten
schappen heeft laten weten dat
hij een dergelijke school niet wil
opnemen in het scholenplan
1978-1979 of 1980 en B. en W.
willen daartegen niet in beroep
gaan.
Bij toneelgrimeur Hoppezak ondergaan de studenten- en andere klazen en pieten hun wonderbaar
lijke gedaanteverwisseling.
LEIDEN - De stagnde woningrenovatie in Leiden
lijkt doorbroken tele gemeente is onlangs met het
ministerie van volvestmg uit de gerezen proble
men gekomen. Wer Verboom (volkshuisvesting)
verwacht dat binnivoor een aantal renovatieplan
nen goedkeuring ltomen.
De wethouder bracht <r-
avond naar buiten in de
ring van de PvdA-rae.
Overigens kon hij nog-
gen welke plannen ;t
rondkomen en in welk it
gebeurt. De stagnatie ip-
vatie spitste zich voorale
Kooi. In deze wijk zijn he
vernieuwing van zo'n Co-
gen.
De gemeente lag de laatsr-
haaldelijk overhoop no-
vinciale directie van fc-
terie al shet om renovain
ging. De provinciale dl"
viseerde steeds voor nw
in plaats van renovatile
plannen in de Kooile
wethouder Verboom tig
over te gaan. "Ik breeb-
ningen af die nog goeöi-
ken zijnfwas zijn sta
Nadat de wethouder eor
verschillende plannerie
provinciale directie it-
streeks bij de staatssecretaris of
topambtenaren goedkeuring
wist af te dwingen, was de ge
meente nu met de provinciale di
rectie in een pat-stelling komen
te staan. Verboom nam hierop
het initiatief tot een gesprek met
de top van volkshuisvesting in
Den Haag en de provinciale di
rectie.
Tegenover zijn fractiegenoten
legde de wethouder uit dat de
partijen overeengekomen waren
dat verdere Leidse plannen nu
niet alleen door de provinciale di
rectie maar ook door de hoofddi
rectie van het ministerie
beoordeeld zullen worden. Via
deze procedure hoopt de ge
meente onnodige stagnatie in de
renovatie verder te voorkomen.
fWijnliefhebN
ontmoeten e
elke zaten
Bij Bacch
Ververbuurt
De afronding van een oud renova
tieproject is nabij, namelijk in de
Ververbuurt. De heer Lefever,
hoofdambtenaar op het bureau
stadsvernieuwing van het minis
terie van volkshuisvesting reikte
gistermiddag de sleutel en bloe
men uit aan het echtpaar Selier,
dat in de Ververstraat 19 woont.
Volgens de oorspronkelijke plan
nen zou hiermee de renovatie van
deze woningen hiermee zijn afge
rond, omdat van een nog niet
vernieuwde "vierbak" in de Ver
verstraat worden buurthuis zou
worden gemaakt. Het ministerie
van CRM geeft voor dit laatste
echter geen subsidie, zodat van
de vierbak alsnog vier ver
nieuwde woningen wordt ge
maakt.
Er wordt in de Ververbuurt niet al
leen gerenoveerd, maar in de toe
komst ook nieuw gebouwd: op de
plaats van de vroegere fabriek
van Clos en Leembrugge. Ge
poogd zal worden om in deze
plannen alsnog een buurtcen
trum op te nemen.
Elke zaterdag van 11.00 t—
^^^^Herengrachtlö^ Ly
Vogeltentoonj
Het komende weekdt
de Eerste Leidscii-
ging van Kanartrs
van VogelbeschPe
Zanger" een kartn-
stelling. De expidt
gehouden in hetge
marine-complex iet
Noordeinde 2a,in.
Morgen worden dor
vier keurmeested.
Tot de geëxposels
behoren onder mili-
sche prachtvinkt is
er een verkoopaet
vele kleur- en ztes.
De tentoonstellirag
zaterdag en zoned.
Vogeltentooig
11
De Leidse vo^ng
"Avibus" orgavko-
mende weekein de
24ste maal een avo-
geltentoonstellirvn-
der andere kanlle
soorten en kleu'.els
en agapornidende-
ren. Tevens bestge
lijkheid om div: te
kopen. Ook kantij
dens de show laren
over het houdecen
van vogels. De ting
wordt gehoudeaal
van "De Vrienian
de Anna Paulo te
il De
20 tot 22 uur, zaterdag 10 tot
22 uur en zondag 10 tot 17 uur.
Tafeltje-dek-je
Taf eitje-dek-je is een project
van de Stichting Unie van
Vrouwelijke Vrijwilligers.
Opzet is om bejaarden zo lang
mogelijk zelfstandig te laten
wonen. Daarom worden al
meer dan elf jaar tweemaal
per week maaltijden verzorgd
voor bejaarden. Zij die wat
vrije tijd beschikbaar hebben
en zich verdienstelijk willen
maken als rijdster of bij
rijdster van deze maaltijden
kunnen zich wenden tot de
projectleidster mevr. J.
Teske-Buis, Lorentzkade 76,
tel. 132801Bij hetzelfde adres
kunnen bejaarden terecht die
van de maaitijden gebruik
willen maken.
Natuur-actie
De actie "Geef om de natuur"
heeft in Leiden een bedrag
van rond 80.000 gulden opge
bracht. Daarvoor zijn in to
taal 250 collectanten actief
geweestdie ongeveer 26.000
Leidse huisgezinnen hebben
bezocht. De opbrengst bete
kent dat gemiddeld per Leids
gezin een bedrag van 2.80
werd gegeven.
Hengelsport
HSV "De Sportvrienden" viste
de achtste wedstrijd in de
Rijn. De vangst was gunstig.
De uitslag: 1. C. Schouten jr.
4090 (63), 2. T. Kneyber 4050
(61), 3. A. Doesburg 2980 (47),
4. J. Jansen 2560 (32), 5. D.
Schouten 2280 (39), 6. K.
Schouten 2140 (32), 7. Chr.
Schouten 1750 (29), 8. H.
Schouten 1540 (27), 9. B.
Honsbeek 1380 (20), 10. B. v.
Went 1270 (21).
ADVERTENTIE
(^Neerland's bestek
Vin de Table kost
f4,50 per liter.
Bij Bacchus
fb
Het echtpaa r Selier rechts) ontvangt uit handen van ministerieel amb
tenaar Le Fever de sleutel van Ververstraat 19eneen bos bloemen. Voor het
echtpaar, dat al vele jaren in de buurt woont de man zelfs al 63 jaar) een
historische dag.
Elke zaterdag van 11.00 tot 17.00 c
Herengracht 16 - Leiden.
ADVERTENTIE
/Goede wijn hoef^
niet duur te zijn.
Bij Bacchus.
Elke zaterdag van 11.00 tot 1 7.00 t
Herengracht 16 - Leiden.
Groenoordhal-restaurant:
LEIDEN - De beslissing van B en W om de bouw van het nieuwe restau
rant voor de Groenoordhal uit te stellen, is gisteravond binnen de
PvdA-fractie verdeeld ontvangen. Verschillende raadsleden betwij
felden de juistheid van het besluit. Zij hadden liever gezien dat de bouw
toch was begonnen.
Zoals gemeld besloten B en W dinsdag geen groen licht te geven voor de
bouw en stuurde men de heiers naar huis. Het uitstel van de bouw zou de
gemeente 10.000 gulden extra kosten. B en bouw zagen van toestem
ming voor de bouw af, omdat de raad maandag niet aan het beschikbaar
stellen van het benodigde extra geld voor de bouw toekwam.
In de PvdA-fractie vroeg onder andere Ranner zich af of men de heiwerk
zaamheden toch niet beter door had kunnen laten gaan. Volgens hem is
de prijs die de gemeente nu moet betalen - vertraging in de bouw die
volgend jaar voor belangrijke elementen klaar moet zijn - groter dan
alleen de extra kosten.
Van de kant van de wethouders liet Tesselaar uitkomen dat het besluit een
politieke achtergrond had. De meerderheid van het college was volgens
hem beducht dat de oppositie bij het nu doorzetten van de bouw straks
medewerking voor het extra krediet achterwege zou laten. Men zou het
restaurant dan niet af kunnen bouwen. "Wij wilden geen schipbreuk
leiden", aldus Tesselaar.
Door
Wim WirtZ
LEIDEN - 'De patiënt zou mede
verantwoordelijkheid moeten
dragen. Het is nogal merk
waardig dat, terwijl er bij de
restauranthouder en de klant
toch ook sprake is van een
soort aannemingscontract,
dit in de arts-patiënt relatie
vaak ontbreekt. Uit de
behoefte aan een soort magie
wordt er nog steeds aan de
arts een bepaalde macht ver
leend. Dat zou je moeten pro
beren te doorbreken. In prin
cipe ligt het heel eenvoudig: de
patiënt bepaald wat er ge
beurt'.
Dr. Heieen Terborgh-Dupuis is
de tweede ethicus in Neder
land, die een aanstelling heeft
gekregen aan de medische fa
culteit van een rijksuniversi
teit. Ze werkt nu alweer en
kele maanden in dienst var
de medische faculteit in Lei
den en heeft een veelom
vattende taak: (voornamelijk
onderwijs geven, docenter.
adviseren, onderzoek doer
(aan de hand van literatuur,
en mensen terzijde staan die
te maken hebben met (me
disch) ethische problemen.
Eind vorig jaar promoveerde zij
tot doctor in de godgeleerd
heid op een proefschrift over
(medische) ethiek. Ze zei toen
o.m. 'Het is een goede zaak
dat wij de macht van de arts
relativeren. De kennis die de
arts heeft en die wij niet heb
ben, is geen doel op zichzelf
maar een middel tot een doel.
De verantwoordelijkheid
voor het doel is een zaak die
zeker niet alleen de arts aan
gaat, dat is voor alles een zaak
van de patiënt, wiens ge
zondheid en leven aan de orde
zijn'.
Filosofie
In het dagelijkse
medische bedrijf vindt dat
besef langzaam maar zeker
ingang. Steeds meer - en
vooral in de opleiding - raken
artsen ervan doordrongen dat
beslissingen over het me
disch handelen niet alleen
door hen genomen kunnen
worden. Het gaat tenslotte om
het leven van de patiënt en de
patiënt dient daarover te be
slissen. Volgens dr. Terborgh
heeft deze opvatting te maken
mèt de filosofie van de ge
neeskunde, met de manier
waarop men tegen de mens
aankijkt. In dat opzicht,
meent zij is er de laatste jaren
een duidelijke leemte
voelbaar geworden in de
arts-patiënt relatie. Vandaar
de behoefte aan een (me
disch) ethicus, die voor het
verbeten van die relatie het
nodige gereedschap zou kun
nen aandragen.
Dr. Terborgh geeft overigens
toe dat het principe van de
patiënt bepaalt wat er ge
beurt, niet altijd even simpel
op de praktijk kan worden
losgelaten. 'Er zijn natuurlijk
een heleboel gevallen', zegt
ze, 'waarin de patiënt zijn wil
niet kan opmaken om een be
paalde beslissing te nemen.
Hetzij doordat hij in een co
mateuze toestand verkeert of
als het een kind betreft of een
demenie bejaarde. Het lijkt
mij in de lijn van de samenle
ving liggen als je dan een
soort commissie, bijvoor
beeld een adviesraad, zou in
stellen. 'Als het bijvoorbeeld
om de behandeling van een
zwaar zieke patiënt gaat,
iemand die kanker heeft, dan
kan zo'n adviesraad beslissen
of de behandelend arts bij
voorbeeld moet reanimeren
of niet (levensgeesten weer
moet opwekken red.) Bij kin
deren ligt het voor de hand
dat ouders die beslissing ne
men'.
Informatie speelt bij dit alles
een belangrijke rol, meent dr.
Terbergh. Meepraten over
dingen waar je weinig of niets
van af weet heeft geen zin.
Daarom, vindt zij, zal er te al
len tijde goede voorlichting
moeten zijn, ook al is dat niet
altijd even makkelijk. 'En als
de patiënt of een andere be
trokkene niet alles van de
verstrekte informatie be
grijpt', aldus dr. Terborgh,
'dan moet er maar meer tijd
voor worden uitgetrokken.
Niemand van de medische of
verpleegkundige staf mag
dan zeggen: ik heb geen tijd.
En als er op dat moment prak
tisch inderdaad geen tijd is,
dan moeten ze die tijd maar
maken'.
Aan de andere kant is het zo dat
de informatie voor de arts niet
altijd even duidelijk ligt. Moet
hij bijvoorbeeld ook zijn twij
fels aan de patient meedelen?
Neem een vrouw met een
mammacarcinoom (borst
kanker), die in een bepaald
stadium 75 procent overle
vingskans kan hebben. Moet
"Er staan natuurlijk massa's
advertenties in de krant van
Sinterklazen die bezoeken
afleggen, maar het bijzondere
van ons is dat we een centrale
zijn die Sinterklazen en
Zwarte Pieten in dienst heb
ben." Op zijn kamer in één
van de studentenketen aan
het Piet Paaltjespad heeft
Frans van Capelle grote
schema's aan de wand han
gen waarop alle door Sint en
Piet af te leggen bezoeken
staan opgetekend. Naar
plaats en dag gerangschikt.
Hij en zijn collega-coördina
tor van de Studenten-Sin
terklazen-Centrale Watze
Hepkema streven ernaar het
werkschema van een Sin
terklaas zo sluitend mogelijk
te maken, anders komen ze
financieel niet uit.
Vier jaar geleden werd de cen
trale opgericht. Twee jaar ge
leden namen Frans en Watze
hem over nadat ze ook zelf er
varingen hadden opgedaan
als Sint of Piet. In oorsprong
is de centrale opgericht om er
geld uit te slaan, maar het is
geen goudmijntje gebleken.
Ze zijn er dit jaar al uit, maar
als je uren gaat tellen, levert
het toch niet zo gek veel op.
Vooral in het begin zijn
enorme investeringen nodig,
vóór advertentiecampagnes,
aankoop en huur van kleding,
vervoer en schminkwerk. De
verantwoording voor het fi
nancieel beleid en het gedrag
van hun onderdanen is voor
de jongens het "interessante"
van de onderneming. Boven
dien vinden ze het leuk om na
te gaan hoe de mensen bij hen
terecht komen, welke ad
vertenties het meeste opleve
ren. Er zijn nu al 150 bestel
lingen. Niet alleen uit Leiden,
maar ook in de hele omstreek
tot en met Den Haag.
Er zijn ongeveer dertig Sinten
en Pieten nodig. Dat zijn al
lemaal kennissen van Frans
en Watze, wantje moet weten
wat voor vlees je in de kuip
hebt. Er wordt uitvoerig met
ze gesproken vooraf, ze wor
den gescreend om het zo maar
eens te zeggen, zijn ze wel se
rieus genoeg? Want ze moetsn
zich aan hun tijdschema kun
nen houden. Een Sinterklaas
die een half uur te laat komt
zal van de kinderen en de
ouders weinig vertrouwen
Nieuwe ethicus dr. Heieen Terborgh van AZL:
Dr. Heieen Terborgh
je dat als arts dan tegen haar
zeggen?'
Er zijn ethici - zoals Roscam
Abbing in Groningen - die
zeggen: de zwakken, die dit
soort informatie niet aankun
nen, moeten dan maar lijden
onder de sterken die het wel
aankunnen. De zwakken,
zeggen ze dan, moeten dan
maar begeleid worden. In
principe ben ik het daar wel
mee eens. En als je een hand
vat zou moeten geven aan de
arts, dan zou ik zeggen: altijd
de waarheid zeggen, tenzij de
patiënt heel duidelijk maakt
dat hij het niet wil horen'.
genieten. Maar behalve se
rieus moeten ze ook humoris
tisch zijn en makkelijk kun
nen praten. Ze moeten kun
nen toneelspelen, aan de Sin
terklaas moet je kunnen zien
dat hij de pensioengerech
tigde leeftijd allang gepas
seerd is. Ze moeten regelma
tig nee kunnen zeggen tegen
alle drankjes die ze krijgen
aangeboden, want een dron
ken Sinterklaas is ook niet
alles. Er belde tenminste
iemand op die zei: "Ik wil
graag een Sinterklaas heb
ben, maar ik moet hem niet
net als vorig jaar de trap op
hoeven dragen."
Maar dat was geen Sint van de
centrale, want zodra er daar
één niet voldoet wordt ie eruit
geknikkerd.
zodat er alleen maar goeie reac
ties overblijven. Er was één
minder goeie reactie dit jaar,
de Sinterklaas van vorig jaar
was een beetje stug geweest,
hij had zijn lijstje afgewerkt
maar meer ook niet. Deze
klant krijgt als troost dit jaar
een bezoek voor de halve
prijs, twintig gulden, en een
goeie Sinterklaas. Want die
andere is er niet meer. Frans:
"Het was dan wel zijn laatste
bezoek die dag, dus hij zal wel
moe geweest zijn. Maar ook
het laatste bezoek moet goed
zijn, want de mensen betalen
er tenslotte voor, veertig gul
den voor twintig minuten.
Dan mogen ze wel iets goeds
verwachten ook". Van die
veertig gulden krijgen Sint en
Piet er zelf overigens vijf.
Je kunt een verzoek zo gek niet
bedenken of de centrale heeft
er antwoord op. "Piet moet
Truus een zoen geven" staat
er dan op een briefje en Truus
blijkt een volslanke moeder
te zijn in plaats van een klein
verlegen meisje. Frans: "We
krijgen geen verzoeken uit de
hogere standen, die vieren
ook heel anders Sinterklaas
geloof ik. Bij die eenvoudige
mensen is het veel meer een
oergezellig feest". Ze hebben
ook frans-, engels- en duits-
sprekende Sinterklazen. En
zelfs kwam er een verzoek of
de Sinterklaas spaans kon
spreken, want dat had ie vorig
jaar ook gedaan.
voor Leiden en omstreken
speciaal
voor komplete
haarverzorging.
Behandeling volgens afspraak
DRIFTSTRAAT 36. Tel. 142253 Leiden.
Even buiten het centrum
dus voldoende parkeerruimte.
Per 2 december graag tot uw dienst.
