Bezoek Sadat houdt
wereld in spanning
VAN1HIEI
Palestijnen in de kou
na akkoord over Sinai?
Anwar Sadat en zijn
gevecht voor de vrede
Ikkies'n bril van
van der Wiel
Weet u waarom?
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1977
Belangstelling
Nederland
DEN HAAG/AMSTERDAM -
De Nederlandse regering
heeft met "grote belangstel
ling" kennisgenomen van de
aankondiging van Sadats be
zoek Elke stap die een rege
ling van het conflict in het
midden-oosten naderbij zou
kunnen brengen heeft de
volle instemming van de re
gering, aldus de woordvoer
der van buitenlandse zaken.
Het moderamen van de Raad
van Kerken heeft opgeroe
pen tot voorbeden opdat het
wederzijds initiatief niet
vastloopt, maar tot toenade
ring en vrede leidt in het ge
hele Midden-Oosten.
Het Nederlandse Palestina
Comité staat gereserveerd te
genover het bezoek van Sadat
aan Jeruzalem. Het Comité
vindt dat de reis valss vredes-
verwachtingen wekt. De re
gering Begin weigert nog
stéeds elk gesprek met de
Palestijnen en gaat door met
de kolonisatie van de bezette
gebieden, aldus het Comité.
In Israël: opwinding, ongeloof en scepsis
CAIRO/JERUZALEM/BEIROET - Sadats bezoek aan Israël blijft de gemoederen in heel
de wereld beroeren. Terwijl de Palestijnse bevrijdingsorganisaties PLO de Palestijnen in
door Israël bezet gebied heeft opgeroepen tot een algemene staking, en in Syrië vandaag
nationale rouw is afgekondigd, heerst er in Israël een sfeer van opgetogen, gespannen
verwachting.
Ook het gematigde Saoedi-Arabië heeft zich al geschaard bij die Arabische landen die
Sadats reis veroordelen.
Id Egypte zelf publiceren de officiële media voortdurend steunbetuigingen aan Sadats
initiatief. De enige openlijk kritiek is gekomen van de afgetreden «s!/minister van
buitenlandse zaken Fachmi en minister van staat RIAD.
Het in Cairo gevestigde radiostation van de PLO is door de Egyptische regering gesloten.
De avonduitzending werd gisteren afgebroken nadat de radio de verklaringen van het
PLO-bestuur en El Fatach had omgeroepen waarin Sadats reis naar Israël scherp wordt
veroordeeld.
Het Afwijzingsfront - Palesrijnse
bewegingen die elke regeling
door onderhandelingen afwijzen
- onder leiding van George Ha-
basj heeft opgeroepen tot het
omverwerpen van het Egypti
sche bewind, dat van verraad
werd beschuldigd.
Sadat werd bij een bezoek aan een
moskee toegejuicht door enkele
honderden gelovigen. In de pers
verschenen honderden steunbe
tuigingen uit tal van sectoren van
het Egyptisch maatschappelijk
leven. Radio Cairo beschreef Sa
dats bezoek als onderdeel van de
Egyptische taktiek, en beklem
toonde dat Egypte onveranderd
vasthoudt aan de beginselen van
Israëlische terugtrekking uit alle
sinds 1967 bezette gebieden en
herstel van de rechten van het
Palestijnse volk.
Gelukwensen ontving Sadat van de
sein van Jordanië uit te nodigen.
Een breuk tussen Egypte en de
overige Arabische staten zou de
Amerikaanse vredespogingen op
losse schroeven zetten.
Scepsis
Amerikaanse President Carter, "Zou je zoiets ooit gedroomd heb
ben?" Zo luidde een kop in een
Israëlitisch dagblad. Tussen de
gevoelens van opwinding en on
geloof heerst hier en daar echter
ook scepsis: er word gewaar
schuwd dat overdreven verwach
tingen tot hevige teleurstelling
kunnen leiden.
koning Hassan van Marokko
de sjah van Iran. In Washington is
vernomen dat Carter heeft ge
probeerd te voorkomen dat Sadat
alleen komt te staan in de Arabi
sche wereld; Carter zou de Is
raëlische premier Beging ge
vraagd hebben ook koning Hoes-
Sadat zwaait bij het verlaten
van een moskee naar juichende om
standers.
CAIRO (SP) - "Zo lang er nog één
Israëlische soldaat in mijn land
is, ben ik niet bereid contact op te
nemen met wie.dan ook in Israël.
President Anwar el-Sadat van
Egypte zei het in maart van dit
"Ik ben oprecht in mijn overtuiging
en oprecht in mijn visie op een
blijvende vrede in dit gebied.
Zonder vrede kunnen wij onze
samenleving niet opbouwen en
kunnen wij de wederopbouw die
wij al ter hand hebben genomen
niet voltooien. Als wij zeggen dat
wij vrede willen, menen wij dat.
Echt. En ik geloof dat ik dit voor
de hele wereld heb bewezen. Ik
meen altijd wat ik zeg".
President Anwar el-Sadat van
Egypte zei het in december van
het vorige jaar.
"De Sowjet-Unie tracht ons op de
knieën te krijgen. Maar ik ga al-
ADVERTENTIE
V.d. Wiel is gastvrij. Is vakkundig. Heeft
enorme keuze in perfek.t geslepen.glazen, al dan niet
ontspiegeld, ja dan nee met kleurverloop. V.d. Wiel
zorgt dat je er opvallend uitziet. Daarom
Nieuwe Rijn 62, Leiden. Tel: 071-124108
leen op de knieën voor Allah".
President Anwar el-Sadat van
Egypte zei het in maar van het
vorige jaar.
President Anwar el-Sadat van
Egypte staat vanavond wel in Is
raël. Hij is wel door de knieën ge
gaan, voor de immense proble
men van zijn land. Maar vrede
zegt hij te willen hoe hoog de prijs
ook is die hij daarvoor moet be
talen.
De man die in september 1970 het
roer overnam van zijn overleden
vriend Gamal Abdel Nassar, be
loofde toen Egypte op Nassers
koers te houden. Nooit zou hij tot
ieders tevredenheid het
voetspoor kunnen drukken van
de overleden leider aan wie
Egypte zoveel te danken had, zei
hij. Maar hij zou zijn best doen.
Enkele maanden later al besloot hij
met Israël een "eervolle oplos
sing" te zoeken. Het kostte hem
vele vrienden. Maar met talloze
beloften van een wonderschone
toekomst voor zijn land, en een
reeks arrestaties, handhaafde
Sadat zijn machtspositie.
Een jaar later, op de zesde oktober
1973 terwijl Israël de Grote Ver
zoendag vierde, trachtte presi
dent Sadat opnieuw het lot naar
zijn hand te zetten. Zijn troepen
liet hij het Suez-kanaal overste
ken om de schande die Israël in
1967 over zijn land had gebracht
door de Sinai te bezetten, uit te
wissen. De strijd loopt vast en
wordt niet beslist.
Meer nog dan tevoren gokt Sadat
nu op het schijnbaar onmoge
lijke. Een verzoening met Israël,
desnoods alleen. Hij gaat ak
koord met een door Kissinger
geïnspireerd troepenscheidings
akkoord. Hij zet Arafat naar zijn
hand. Hij zoekt toenadering tot
zijn Arabische buren en stoot hen
af, alles afhankelijk van zijn visie
hoe hij tot vrede kan geraken.
Egypte moet er bovenop komen.
Alleen vrede kan hem nog red
den. Als hij daarvoor een Libi
sche basis moet bombarderen,
het zij zo. En als hij daarvoor hu
naar Israël moet, het zij zo.
r Op verschillende plaatsen in Jeruzalem heeft men de Egyptische vlag al uithangen
JERUZALEM - Velen geloven dat
Sadat er op uit is om een aparte
vrede met Israël te sluiten over de
Sinaï, waardoor de Palestijnen
opnieuw en wellicht voorgoed in
de kou komen te staan. Zij wor
den in hun overtuiging gesteund
door de vijandige houding van de
PLO tegenover Sadat en door de
opzienbarende wijze waarop de
Egyptenaren bereid zijn om het
bezoek tot een echt staatsbezoek
uit te breiden, in plaats van de
aanvankelijk aangekondigde
'laatste waarschuwing' van de
Egyptische president tot de Is
raëlische parlementsvertegen-
woordigers.
Zo zal Sadat niet alleen een krans
leggen voor het gedenkteken van
de onbekende Israëlische sol
daat, die waarschijnlijkin een van
de oorlogen tegen Egypte het le
ven liet, maar ook Yad Washeem
- gedenkteken van de zes miljoen
vermoorde Joden bezoeken,
waar hij vermoedelijk een kap-
peltje zal dragen. Bovendien
neemt Sadat nu ook nog de be
langrijkste vertegenwoordigers
van de politieke partijen en van
zijn regering mee naar Israel, zo
dat er gelegenheid genoeg is om
niet alleen de Knesseth toe te
spreken, maar ook om 'van ge
dachten te wisselen'.
Het Palestijnse wantrouwen is nog
versterkt, nu premier Begin ook
een boodschap aan koning Hoes
sein van Jordanië heeft gestuurd.
In die boodschap wordt de ko
ning gevraagd of hij het zinvol
vindt om eveneens naar Jeruza
lem te komen.
Hoessein staat nu opnieuw voor
een zeer moeilijke beslissing.
Tweemaal tevoren deed hij de
verkeerde keus. In mei 1967, toen
hij halsoverkop besloot om zijn
vete met president Nasser te
beëindigen en met hem de oorlog
tegen Israël te voeren, waardoor
hij de helft van zijn koninkrijk
verloor. En in oktober 1973, toen
hij besloot om niet aan de Jor-
daan de oorlog tegen Israël te
voeren, waardoor hij geen stukje
van het verloren gegane gebied
terug veroverde en hij zijn claims
op de westelijke Jordaan-oever
aan de PLO verloor.
Als Hoessein inderdaad gehoor
geeft aan de Israëlische uitnodi
ging, verbreekt hij zijn bond
genootschap met Syrië en werpt
hij zich opnieuw op als de verte
genwoordiger van de Palestijnen
op de westelijke Jordaan-oever.
Daarmee zou de beslissing van de
Arabische topconferentie van
1974 ongedaan zijn gemaakt, die
de PLO aanwees als de enige Pa
lestijnse vertegenwoordiger.
Maar Hoessein heeft nog helemaal
niet gereageerd. Hij wacht af wat
Begin aan Sadat heeft aan te bie
den en hoe de Egyptisch-Syri-
sche ruzie verder verloopt. Bo
vendien moet hij rekening hou
den met zijn financier Saoedi
Arabië.
Saoedi Arabië heeft voorlopig tot
ieders verbazing afwijzend ge
reageerd op Sadats pokerspel,
omdat het er van overtuigd is dat
het een Palestijnse staat zodanig
in bedwang kan houden dat die
niet al te links-extremistisch
wordt. De Saoedische macht
hebbers zijn voorts te kwetsbaar
om openlijk in te gaan tegen de
Arabisch-nationalistische ge
voelens. En het Palestijnse pro
bleem is tenslotte bij uitstek de
zaak van het Arabische nationa
lisme. Het waren dan ook de
Saoediërs die op de topconferen
tie van het Rabat Egypte en Jor
danië forceerden om de PLO te
erkennen als de enige vertegen
woordiger van het Palestijnse
volk.
Maar als Saoedi Arabië iets niet wil,
dan wil Washington het ook niet.
De regering Carter vindt Saoedi
Arabië van bijna allesoverheer
send belang voor haar olievoor
ziening in de toekomst. Boven
dien wnest zij een algehele en to
tale vredesregeling in het Mid
den-Oosten, die zeker niet in
zicht is als Begin tot een aparte
overeenkomst komt met Sadat
en of Hoessein.
Misschien is het daarom dat Was
hington, na aanvankelijke en
duidelijke aarzelingen, gisteren
wat al te openlijk Saoedi Arabië
en Jordanië opriep om Egypte nu
te steunen. Een dergelijke oproep
is in de huidige Arabische con
stellatie de beste methode om het
verzoeningsklimaat te verstoren.
Sadat benadrukte niet voor niets
in Damascus dat hij de Ameri
kaanse regering niet van tevoren
op de hoogte had gesteld van zijn
opzienbarende reisplannen.
Dit uiterst ingewikkelde politieke
spel dat nu eens op schaken en
dan weer op pokeren lijkt en
waarbij in een minimum van tijd
vrienden in vijanden en bloedve-
tes in broederschappen verande
ren is voor haast niemand meer te
begrijpen. Alleen de Palestijnen
hebben het gevoel dat zij op
nieuw in de steek worden gela
ten. Zij weten niet hoe het inter-
Arabische machtsevenwicht gaat
verschuiven. Zij begrijpen niet
hoe Syrië, dat zo voor de Pales
tijnen zegt op te komen, nu van
de gelegenheid gebruik maakt
om de PLO zijn eigen man op te
leggen en Yasser Arafat eindelijk
te vervangen. En ze begrijpen
niet hoe Sadat, die zo vóór de
PLO zegt te zijn, nu zo vriendelijk
kan zijn voor Israël.
Wie uitgesproken vóór de PLO is
zegt - zoals burgemeester Khalaf
van Ramallah - 'Sadat is welkom
in Jeruzalem. Maar alleen op het
moment dat Jeruzalem de hoofd
stad is van Palestina'. Wie minder
uitgesproken voor de PLO is,
zegt - zoals burgemeester Ka-
wasmeh van Hebron - dat hij Sa
dat wil ontmoeten.
Maar de meeste Palestijnen wach
ten af, al dan niet in openlijk pro
test tegen de onduidelijke ma
noeuvres van de Arabische staten
en Israël, die op hun beurt weer
de pionnen zijn van de grote mo
gendheden.
CALCUTTA (SP) - Eén rampzalig
gevolg van Indira Gandhi's ver
kiezingsnederlaag in maart is
dat daarmee ook een eind kwam
aan de fanatieke campagne om
India's alarmerend hoge ge
boortecijfer terug te dringen.
De vrees voor de gedwongen steri
lisaties onder Indira Gandhi was
een belangrijke ooraaak van de
verpletterende nederlaag van de
Congrespartij. Dat gold met
name voor de plattelandsstaten
Bihar, Oettar Pradesj, Poenjab,
Haryana, Rajasthan en Madhya
Pradesj, waar orthodoxe denk
beelden onuitroeibaar zijn en de
rijke boeren zich fel verzetten te
gen verandering.
Juist dit gebied koos Indira's zoon
Sanjay indertijd uit voor zijn ag
ressieve campagne voor geboor
tebeperking. Daarmee speelde
hij de nieuwe machthebber Mo-
rarji Dessi en de andere streng-
religieuze leiders van de con
servatieve Janata-partij, in de
kaart.
Een instinctieve weerzin tegen ste
rilisatie en vrees voorde politieke
gevolgen van voortzetting van
Indira's methodes verklaarden
waarom de Janataregering In-
dia's grootste probleem niet durft
aan te pakken. In de laatste ne
gentien maanden van Gandhi's
bewind werden al tien miljoen
gesteriliseerd. Onder de
regering waren het er in
drie maanden slechts 148.000. De
ironie wil dat geboortebeperking
valt onder minister Raj Narain.
Hij was de man die indertijd de
aanklacht over verkiezings
fraude tegen Gandhi indiende,
i de premier de noodtoe
stand instelde. En hij was ook de
man die mevrouw Gandhi in haar
eigen kiesdistrict in maart van
haar parlementszetel beroofde.
Narain kreeg wat toen heette het
ministerie van gezondheid en ge
zinsplanning. Hij nam die post
over van de jonge maharadja van
Kasjmir, dr. Karan Singh, een fel
aanhanger van de Congrespartij,
een pragmatische planner en een
energiek bestuurder die de basis
legde voor een nationale politiek
voor beperking van de bevol
kingsgroei.
Eén van de eerste dingen die Na
rain deed als minister was de
naam van zijn ministerie veran
deren in "gezondheidszorg en ge
zinswelzijn". Deze naamsveran
dering geeft een verschil in na
druk aan die in het gehele prog
ramma is doorgewerkt. Twee sta
ten, Poenjab en Maharasintra, die
voor gedwongen sterilisatie van
ouders met drie kinderen hadden
gestemd hebben hun wetgeving
stilletjes opgeborgen.
Tijdens de noodtoestand waren er
sterilisatieposten op spoorweg
stations.
In het begrotingsjaar 1975-1976 gaf
Gandhi ongeveer 125 miljoen
gulden uit aan geboortebeper
kende maatregelen, haar opvol
ger Desai heeft er geen cent voor
over. Toch kan niemand de
enorme omvang van het pro
bleem ontkennen. Nu heeft India
622 miljoen inwoners, tegen het
eind van de eeuw zullen het er
meer dan een miljard zijn. Elk
jaar komt er een hele bevolking
van Nederland bij die ook weer te
eten moet hebben.
Een vooraanstaande bevol
kingsdeskundige heeft berekend
wat India zou moeten hebben om
die jaarlijkse extra dertien mil
joen doeltreffende op te vangen:
127.000 nieuwe scholen, 373.000
nieuwe onderwijzers, tweeënhalf
miljoen extra huizen, vier mil
joen banen en 130.000 ton extra
voedsel.
Niets daarvschikbaar, de armoede
zal slechts toenemen. De land-
bouwproduktieen de industriële
activiteit is onder Indira Gandhi
zeer sterk toegenomen. Maar
noch het een noch het ander kan
gelijke tred houden met de be
volkingsgroei.
Over geboortebeperking wordt al
vanaf 1951 gesproken toen er nog
maar 361 miljoen inwoners waren
en de jaarlijkse groei 1,33 procent
was. Nehroe nam gezinsplanning
als een overheidszaak in zijn be
leid op, maar voelde er toch
weinig voor de zaak echt aan te
pakken. Op de begroting trok hij
er ruim twee miljoen voor uit,
maar zijn minister van gezins
planning, een oudere ongehuwde
christelijke prinses gaf er maar
een half miljoen van uit.
Geïnspireerd door het voorbeeld
van China was Indira Gandhi's
eerste maatregel in 1972 legalise
ring van abortus. India ging zelf
voorbehoedsmiddelen produce
ren en gratis verstrekken aan de
bevolking. Dat ging gepaard met
een campagne om godsdienstige
en traditionele weerstanden te
doorbreken.
Maar pas ondér de noodtoestand
kwam de geboortebeperking
echt goed op gang. Overal ver
schenen aanplakbiljetten en leu
zen (een klein gezin, een gelukkig
gezin). Voorlichtingsfilms wer
den in afgelegen dorpen ver
toond en de radio zond propa
ganda voor geboortebeperking
uit, begeleid door goed in het ge
hoor liggende liedjes.
Maar er was ook het element van
verplichting. Deelstaatregerin
gen kregen streefcijfers waaraan
ze moesten voldoen. Overal in het
land werden sterilisatieposten
ingericht. Degenen die de bevol
king moesten overhalen en dege
nen die zich moesten laten sterili
seren werden bestookt met geld,
kleding, cadeautjes. Vernieu
wing van rijbewijzen en wapen
vergunningen werden afhanke
lijk gesteld van een bewijs van
sterilisatie, politieagenten dre
ven "vrijwilligers" bijeen.
De hele strategie was het werk van
Sanjay Gandhi. En het liep uit de
hand. Mensen waren bang om op
straat te lopen omdat ze de kans
liepen naar de operatietafel ge
sleurd te worden. Wie voor een
kleinigheid in handen van de po
litie terecht kwam, werd prompt
gesteriliseerd. Ook oude mannen
of ongehuwde jongeren kwamen
op de operatietafel terecht.
Volgens de Janata-regering kwa
men 207 mensen om het leven
door onvoldoende hygiënische
voorzorgen in sterilisatieposten
en onvoldoende nazorg. Tegen
allerlei functionarissen van het
sterilisatieprogramma zijn aan
klachten ingediend. Het gevolg is
dat hoewel sterilisatie legaal is
gebleven, veel artsen niet meer
durven te opereren uit vrees het
slachtoffer te worden van de hek
senjacht. Er komen klachten
binnen van mensen die gesterili
seerd willen worden, maar geen
arts kunnen vinden.
Het aanbod tot schadevergoeding
aan mensen die tegen hun wil ge
steriliseerd werden of nadelige
bijverschijnselen ondervinden is
minister Narain opgebroken: het
regent valse schadeclaims.
De campagne is vastgelopen. Na
rain praat hoopvol over een pil
gebaseerd op oude hindoe-medi
cijnen, over verhoging van de
leeftijd waarop getrouwd kan
worden en een totaal programma
voor gezondheidszorg waarin
geboortebeperking is opgeno-
In de praktijk gebeurt er niets
Overmatige ijver bracht Indira
Gandhi's pogingen in diskrediet.
Een overmaat aan voorzichtig
heid bij haar opvolgers brengt het
land nog grotere schade toe.
OBSERVER-DIENST
