M Herinneringen van 'n
wijze levensgenieter
VIOLIST YEHUDI MENUHIN EEE=E
SCHREEF AUTOBIOGRAFIE
V\WW\\1
\\\VA\\W
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1977
EXTRA
PAGINA 19
„Door ons lidmaatschap van de
Verenigde Naties wordt voor
iedereen onze onafhankelijk
heid duidelijk gemaakt We
worden gedwongen een
buitenlands beleid te formule
ren en we krijgen daardoor een
eigen gezicht in de internatio
nale gemeenschap. Onze iden
titeit wordt bepaald door onze
democratische traditie en door
het feit dat Suriname een
rechtsstaat is."
Dit zijn enkele uitspraken van
ambassadeur mr. Henk A.F.
Heidweiller tijdens een inter
view onlangs op de Surinaamse
missie, die op de zesent-
wintigse verdieping van een
enorm, groen spiegelend ge
bouw aan de United Nations
Plaza in New York is gevestigd.
Ambassadeur Heidweiller was
voor de onafhankelijkheid van
zijn land lange tijd verbonden
aan de Nederlandse missie bij
de VN. Hij heeft ruime ervaring
in het VN-werk en is vicé-voor-
zitter geweest van de koloni
satiecommissie van de Alge
mene Vergadering. Bij het ge
sprek was ook aanwezig am
bassaderaad mr. K. Nandoe,
die belast is met de behande
ling van de economische on
derwerpen op de VN-agenda.
Wat betekent het voor Suriname
om lid te zijn van de Verenigde
Naties?
"Erg veel; door ons lidmaatschap
van de Verenigde Naties wordt
voor iedereen onze onafhan
kelijkheid duidelijk gemaakt.
Bovendien bieden de VN voor
ons een uitstekende mogelijk
heid om contacten met andere
landen te onderhouden zonder
overal kostbare ambassades te
vestigen.
"Door onze onafhankelijkheid
worden we gedwongen ons
buitenlands beleid te formule
ren. Toen we nog met Neder
land en de Nederlandse Antil
len in de koninkrijksdelegatie
vertegenwoordigd waren, was
het standpunt van Suriname
meestal: "Laten die mensen in
Den Haag het maar doen." Nu
zijn we gedwongen een eigen
standpunt in te nemen."
Nadat minister-president Arron
vorig jaar in zijn toespraak tot
de Algemene Vergadering ook
het Surinaamse standpunt over
bijvoorbeeld Namibië had. be
kendgemaakt, reageerden
enige personen in Paramaribo
met "Waar bemoeit hij zich
mee? Daar hoeven wij ons toch
niet mee bezig te houden?" De
mensen in Paramaribo, die dat
zeiden, waren zich nog niet be
wust van onze onafhankelijk
heid die ons noodzaakt ons
standpunt te bepalen omdat
wereldproblemen nu eenmaal
ook ons aangaan."
Werkwijze
Uit uw rede voor de Algemene
Vergadering blijkt dat het voor
veel kleine landen moeilijk is
om binnen de VN te functione
ren. Er zijn teveel commissieè,
teveel resoluties, teveel con
ferenties en te ambitieuze prog
ramma's. U hebt ook erop gewe
zen dat deze overvloed aan ac
tiviteiten vaak op gang ge-
bracht is door ontwikkelings
landen. Deze landen verwach:
ten echter bijzondere inspan
ningen en extra resultaten van
deze activiteiten. Veroordeelt U
de ontwikkelingslanden voor
deze initiatieven?
"Veroordelen is veel te sterk ge
steld. Ik heb een kritisch geluid
laten horen. Het werk van de
VN kan worden gerationali
seerd. Er zijn in 1976 bijvoor
beeld zeven resoluties over
Namibië aangenomen. Dat had
veel minder kunnen zijn."
"Het gebeurt ook vaak dat allerlei
zaken in een resolutietekst-
worden opgenomen, die ver
van het onderwerp van die re
solutie af staan. Daardoor
wordt de zaak, waar het in die
resolutie om gaat, verzwakt.
Om een voorbeeld te noemen:
het heeft geen zin om in een re
solutie over het leefmilieu een
aanval te doen op de apartheid.
De resoluties van de VN zou
den dan ook veel korter kun
nen zijn".
"De gevolgen van deze werkwijze
zijn vaak niet onbelangrijk. In
september was er bijvoorbeeld
een extra bijeenkomst van de
Algemene Vergadering over de
resultaten van de Noord-Zuid
conferentie. Er waren voor die
bijeenkomst maar enkele da
gen beschikbaar. Ook toen
weer werd door de Groep van
'77 (de ontwikkelingslanden)
een ontwerpresolutie te berde
gebracht, waarin allerlei zaken
aan de orde werden gesteld, die
niet direct iets met het onder
werp te maken hadden. Als ge
volg daarvan bleef er onvol
doende tijd over om het pro
bleem, de Noord-Zuid dialoog,
diepgaand te bespreken.
Diskriminatie
De kleine lidstaten van de VN
hebben blijkbaar gemeen
schappelijke belangen. Zijn er
contacten tussen die landen
over deze belangen?
"Een specifiek overleg tussen die
landen bestaat niet. Er zijn ech
ter wel vergaderingen van lan
den die in een bepaalde regio
liggen. Jammer genoeg worden
daar in hoofdzaak alleen de
kandidaturen van landen be
sproken voor een plaats in een
van de vele VN-organisaties. In
deze vergaderingen zouden
ook andere zaken besproken
moeten worden, die meer met
het beleid van de VN te maken
hebben".
"Tijdens mijn voorzitterschap in
september van de Latijnsame-
rikaanse groep d^ed zich een
uitzondering op deze regel
voor. Toen is een onderwerp
aan de orde gesteld dat voor
ons van belang is. Namelijk de
discriminatie die dreigt te ont
staan bij ontwikkelingssa
menwerking. Er bestaat de
laatste jaren een neigirjg om
alle nadruk te leggen op de
minst ontwikkelde landen
waardoor verschillende Latijn-
samerikaanse landen, zoals Su
riname, tussen de wal en het
schip terecht dreigen te komen
omdat hun inkomen tussen dat
van de allerarmste landen en
dat van de geïndustrialiseerde
landen in ligt. Ik heb in sep
tember een commissie van de
Latijnsamerikaanse groep
kunnen instellen om dat pro
bleem te bestuderen".
Mankracht
Ziet U het lidmaatschap van veel
kleine landen als een probleem
voor de Verenigde Naties?
"Door het grote aantal leden (149)
is de besluitvorming natuurlijk
veel moeilijker geworden dan
bij de oprichting van de VN,
toen er 51 lidstaten waren. De
besluitvorming zou echter veel
verbeterd kunnen worden als
de landen zich meer beperkin
gen zouden opleggen".
Voor een land als Suriname is het
onmogelijk om alle vergade
ringen van de verschillende
commissies bij te wonen, we
hebben er gewoon de mank
racht niet voor. De Surinaamse
delegatie naar de Algemene
Vergadering bestaat uit zes
mensen, de Nederlandse uit
ongeveer dertig. Suriname
concentreert zijn aandacht dan
ook voornamelijk op de com
missie, die economische zaken
en ontwikkelingssamen
werking behandelt".
Stemmen
Denkt u dat de Verenigde Naties
aan realiteitswaarde inboet
door de onevenwichtige stem
verdeling? Een land als Suri
name met 350 duizend inwo
ners heeft een even grote stem
als de Verenigde Staten met 210
miljoen inwoners.
"U raakt daar een zeer gevaarlijk
en teer onderwerp. Het is es
sentieel dat de VN is gebaseerd
op de soevereiniteit en op de
gelijkwaardigheid van de le
den. Men probeert stemmingen
echter zoveel mogelijk te voor
komen. Door intensieve be
raadslagingen in de commis
sies van de Algemene Vergade
ring probeert men een con
sensus (eenstemmig oordeel) te
vinden. Tijdens die beraadsla
gingen worden de stemmen als
het ware gewogen. Het ene land
blijkt dan om uiteenlopende
redenen meer invloed te heb
ben dan het andere".
Rol
ls er voor Suriname een bepaalde
rol weggelegd in de VN?
"Jazeker, het zal echter een paar
jaar duren voor die rol helemaal
duidelijk is geworden. Op het
ogenblik zijn we nog bezig het
ministerie van Buitenlandse
Zaken en de missie in New
York op te bouwen. Onze mo
gelijkheden zijn bijzonder be
perkt door gebrek aan mank
racht en door onvoldoende er
varing. Onze positie wordt wel
eens vergeleken met die van
Jamaica, een klein land dat een
relatief grote invloed in de VN
heeft. Die vergelijking is echter
niet juist. Jamaica is al vijftien
jaar lid van de Verenigde Na
ties terwijl wij pas twee jaar
meedraaien. In die vijftien jaar
heeft Jamaica een goed func
tionerend apparaat opge
bouwd".
"De rol van Suriname zal geba
seerd zijn op onze democrati
sche traditie en op de geschie
denis van Suriname als rechts
staat. Ons land heeft nooit ex
treme standpunten ingeno
men. We willen de problemen
in de Verenigde Naties zakelijk
en compact benaderen. Die in
stelling zal ons gezicht in de VN
bepalen".
Tenslotte: hoe heeft de verhouding
met Nederland zich ontwikkeld
na de onafhankelijkheid?
Heidweiller "In Suriname mer
ken we nog steeds de sterke
banden die we met Nederland
hebben. Nederland is van zeer
groot belang vanwege de ont
wikkelingshulp die we ontvan
gen en bovendien wonen
130.000 Surinamers in Neder
land. Over het werk van de
Verenigde Naties zijn er echter
maar heel weinig contacten
tussen Nederland en Suri
name. We merken dat we een
zelfstandig lid zijn van deze or
ganisatie. Suriname opereert
vooral binnen de Latijnsame
rikaanse groep en binnen de
groep ontwikkelingslanden.
Nederland maakt deel uit van
de Westerse groep. In de Ver
enigde Naties komen de ge
meenschappelijke belangen
van Nederland en Suriname
dus nauwelijks tot uitdruk
king".
Terwijl internationaal beroemde
viool-, piano- en andere -vir
tuozen steeds meer op rationeel
georganiseerde eenmans
bedrijven gaan lijken met
agenda's.die nauwelijks min
der ingenieus geconstrueerd
zijn dan de schema's van de
verkeerstoren van Schiphol,
blijft het beeld dat het publiek
heeft van de wijsgerige violist
Yehudi Menuhin ongerept.
De nu 61-jarige Menuhin mag
dan meer dan eens moeizaam of
zelfs slecht spelen, wanneer hij
door nervositeit of overvër-
moeidheid de controle over de
strijkstok verliest of er wat be
treft de toonzuiverheidfalikant
naast zit, toch blijven de mu
ziekliefhebbers die van de con
certzaal of de gram
mofoonplaat) hem een warm
hart toedragen.
Daar moet iets achter zitten. Wie
er nog niet achter is gekomen
door naar de violist Menuhin te
luisteren kan nu misschien iets
wijzer worden aan de hand van
Menuhin als schrijver. Er be
stond al een vrij uitvoerige Me-
nuhin-biografie van de hand
van Robert Magidoff (ongeveer
twintig jaar geleden ook in het
Nederlands verschenenmaar
die is veel minder gedetailleerd
en uitvoerig dan Menuhins ei
gen boek.
Waarheid
Wie een optreden van Yehudi Me
nuhin bijwoont wordt altijd
geconfronteerd met iemand die
iets van zichzelf weggeeft, die
zonder voorbehoud een kapi
tale waarheid vertelt, ongeacht
de vraag of zijn spel nu wel zo
esthetisch is. In zijn honderden
pagina's in beslag nemende
herinneringen is hij - voor zover
je dat als buitenstaander kan
beoordelen - even eerlijk, maar -
dat moet worden toegegeven -
minder diepgaand.
Het door iedereen vertroetelde, in
een beschermd milieu en bijna
griezelig geïsoleerd opge
groeide jongetje dat in de korte
broek zo onaards mooi Beetho-
vens vioolconcert speelde moest
en zou de wereld veroveren.
Vrijwel alles wat "normale"
kinderen leuk vinden werd hem
door zijn ouders onthouden, om
alle aandacht op de muzikale
ontwikkeling te kunnen rich
ten. Pa en ma Menuhin sleepten
zoonlief van het ene naar het
andere land om hem met de
beste pedagogen in contact te
brengen.
De eenzijdige en geforceerde ont
wikkeling van dit geweldige
talent zou zich later wreken.
Yehudi Menuhin werd het be
klagenswaardige voorbeeld
dat steeds weer werd aange
haald als ergens in de wereld
weer eens een muzikaal won
derkind het hoofd op stakMaar
over de lippen van deze violist
komt geen klacht. Hij schrijft
over zijn jeugd als over een
vreemde droom. In zijn ogen
had het blijkbaar niet anders
gekuild.
De uit zijn wonderkind-status
voortkomende crisis bereikte
enkele jaren na de oorlog een
hoogtepunt. Alles wat hij als
kind moeiteloos had ontwik
keld moest hij opnieuw over
denken. Het weer ontwikkelen
van zijn vastgelopen viooltech
niek is voor hem een geweldige
opgave geweest en talloze men
sen die het weten kunnen, zeg
gen dat Menuhin nooit meer zo
fraai en zelfverzekerd heeft ge
speeld als op zijn vijftiende Dat
zijn spel ondanks de technische
problemen artistiek steeds
dieper ging is een andere zaak.
Dat Menuhin in zijn boek met een
boog om die problemen heen
loopt kan niet worden gezegd,
maar hij stipt ze toch te sum
mier aan om de kritieke fase in
zijn carrière in het juiste licht
te zien.
Signalen
Yehudi Menuhin mag dan zeer
geïsoleerd buiten de "wereld"
zijn opgevoed, hij is allerminst
wereldvreemd gebleven. De
violist, die op het podium met
zijn ingekeerde blik en zijn
vaak zo verstilde spel de indruk
maakt alsof hij signalen uit de
kosmos doorgeeft, houdt van
goed eten en drinken en hij geeft
toe dat hij voor uiteenlopend
vrouwelijk schoon niet onge
voelig is, een mededeling die
overigens ruimschoots gecom
penseerd wordt door het feit dat
hij een heel bloemrijk hoofdstuk
aanzijn vrouw Dianaeens een
bekende ballerina, wijdt. Zij is
voor hem de reïncarnatie van
Anna Pavlona op wie hij als
klein Amerikaans jongetje
smoorverliefd was.
Ancedotische
Het boek heeft op veel plaatsen
een boeiende anecdotische in
slag, zonder dat de anecdotes -
wat in veel boeken van musici
wel het geval is - nadrukkelijk
als lekkernij worden opgedist.
Iemand als Menuhin heeft alle
muzikale groten van zijn tijd
ontmoet en in dat opzicht valt
er uit 'deze memoires veel inte
ressants te halen. Zo krijgen we
vaak indringende portretten
van zijn beroemde lerarenvan
Bartok in zijn laatste jaren,
van David Oistrach, van Tos-
canini (niet bepaald flat
terend) en van Furt wancjler.
Menuhin heeft ook het publiek
goed geobserveerd, gezien de
opmerkingen over mu
ziekliefhebbers in verschillende
landen. Over zijn enthousiasme
voor yoga lezen we ook het een
en ander, maar interessanter
zijn eigenlijk de uitlatingen
over Yehudin Menuhin met be
trekking tot het joods-zijn en
speciaal in relatie met de Is
raëlische probleem.
Ook in dit opzicht is Menuhin
(wars van extreem Zionisme)
een mild en genuanceerd den
kend mens. Deze mildheid en
genuanceerdheid zijn trouwens
kenmerkend voor het hele boek.
v>\\\vAWNVAVV^s
Yehudi Menuhin: jeugd als vreemde droom
