„Ik bezie
Polisario
Beleggings- "710/
rekeningen lot 2 /O
Verwijt richten aan wetenschap9
Bon voor hoge rente op
uw "reserve-geld"
Nico Arends ondanks
gevangenschap van
drietal maanden:
postgiro en
rijkspostspaarbank
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1977
DELFT - Drie maanden
lang was TNO-medewerker
Nico Arends (25) de gevang
ene van Polisario. Twee jaar
geleden, op 15 november
1975, een dag nadat Spanje
de Spaanse Sahara had af
gestaan aan Marokko en
Mauretanië, werd hij door
Polisario-strijders gevangen
genomen, toen hij op zo'n
honderd kilometer van de
kust in Mauretanië grond-
metingen aan het verrichten
was.
Over het op 10 mei 1973 opgerichte
Frente Polisario was toen nog
maar weinig bekend. Polisario
strijdt voor een vrije West-Sa
hara, want de nomadenstammen
die het vertegenwoordigt zijn
noch Marokkaans, noch Maure-
taans, noch Algerijns, zegt het
Frente. Op 27 februari 1976 riep
Polisario de Democratische Ara
bische Saharaanse Republiek uit
die werd erkend door elf landen,
waaronder Algerije en Noord-
Korea.
Nu is Polisario maar al te bekend.
Niet alleen door de ontvoering
van Nico Arends, zeker ook door
de kidnap van nog eens dertien
Franse burgers. De afgelopen
weken is er druk onderhandeld
over de vrijlating van die Fran
sen. Maar het enige dat men heeft
kunnen bereiken is de weten
schap dat zes in mei ontvoerde
Fransen nog in leven zijn. Presi
dent Giscard d'Estaing deelde
dat maandag mee, na de terug
keer van de Franse onderhan
delaar Claude Chayet uit Algiers,
waar hij met de Saharaanse mi
nister van voorlichting had on
derhandeld. Over het lot van twee
Franse technici die twee weken
geleden verdwenen heerst nog
steeds onzekerheid.
Plakboek
Uiteraard volgt Nico Arends de
ontvoeringszaken op de voet.
Voor het Frente Polisario heeft
hij na zijn vrijlating een fervente
belangstelling opgevat. Hij heeft
een plakboek aangelegd en staat
achter de doelstellingen van de
beweging, ondanks het feit dat ze
hem hebben ontvoerd.
Dat is het enige dat hij heeft over
gehouden aan zijn gijzeling. Geen
nachtmerries of syndromen. Hij
heeft dan ook veel met de Polisa-
rio-mensen kunnen praten. 'Het
was een opluchting dat ik dat
kon. De dagen waren erg lang. Ik
kreeg wel boekjes en kranten,
maar die waren in het Spaans en
dat begreep ik maar half. Dat er
die discussies konden zijn zal er
toe hebben bijgedragen dat ik
niet zo erg negatief over ze denk'
Slechter
Arends is niet erg optimistisch over
de omstandigheden waarin de nu
ontvoerde Fransen verkeren. Hij
heeft nog een maand in het gezel
schap van twee in december 1975
ontvoerde Fransen onderwijzers
verkeerd. Door omstandigheden
kwamen deze pas een halfjaar la
ter vrij. Eén van hen heeft hij na
zijn vrijlating gesproken. ,.Het
was nadat ik weg was veel slech
ter geworden. Polisario liet hen
helemaal aan hun lot over.
Dood
Parijs houdt het aantal door Polisa
rio ontvoerde Fransen steeds op
dertien. Hierbij worden vijf jonge
Fransen gerekend, die rond de
jaarwisseling van '75/'76 in
Zuid-Marokko verdwenen. Nico
Arends zegt met vrij grote zeker
heid te weten dat deze dood zijn.
„Die lui zijn met een militair kon
vooi opgereden, dat door Polisa
rio werd overvallen. Bij het ge
vecht zijn ze omgekomen en ik
dacht dat Polisario dat ook had
meegedeeld.
Bovendien hebben Polisario-men-
sen, mijn 2 medegevangenen -
weliswaar 'n maand later - een
landrover met kogelgaten laten
zien en gezegd dat daar de vijf
vermiste Fransen hadden geze
ten.
Vrij
Tussen een overeenkomst tot vrij
lating en de werkelijke vrijheid
kunnen zich nog heel wat pro
blemen voor doen. Dat merkten
zowel Nico Arends als de Franse
onderwijzers. Na veertien dagen
in het gebied Rio de Oro, gevan
gen te hebben gezeten, zou
Arends uitgeleverd worden. De
vier Mauretaniërs, met wie hij
was opgepakt, zouden worden
weggebracht en een dag later zou
hij vrij zijn.
Bij de grens stuitte Polisario echter
op een Mauretaanse legerpa
trouille en die ontmoeting ver
traagde de uitlevering van
Arends met drie maanden. En
kele dagen na de vrijlating van de
Hollander zouden ook de twee
Fransen naar huis kunnen gaan.
Zij werden naar een vluchtelin
genkamp in Algerije gebracht en
raakten daar min of meer „zoek".
Polisario had zijn handen van
hen afgetrokken en ook de Alge
rijnse regering wilde zich er niet
meer mee bemoeien. Hierdoor
moesten zij nog een halfjaar in de
oneindigheid van de woestijn bi
vakkeren.
Koning
Al de maanden dat Arends gevang
ene van Polisario was heeft hij
zich niet kunnen wassen en was
hij blootgesteld aan de geweldige
hitte overdag en de vrieskou 's
nachts. Toch zegt hij: „In zeker
opzicht voelde ik me koning tus
sen de Saharanen. Ik sta er nog
steeds van versteld dat ze in men
selijk opzicht alles voor me de
den. Ik had het beter dan zij.
Kreeg bijvoorbeeld voldoende
dekens".
De discussies die hij met de Polisa-
rio-mensen had, gingen voorna
melijk over het feit dat ze on
schuldige burgers gevangen
hadden genomen. Nooit heeft
men getracht Arends te indoc
trineren. „Daar voelde ik ook
weinig voor. Maar ze vertelden
me wel over de oorlog. Het enige
dat hier bekend was, was de
„Groene Mars van Koning Has
san". Het was niet bekend, dat
Polisario, die mars van de Ma
rokkanen trachtte te stoppen en
dat er een oorlog aan de gang was.
Als ik dat had geweten was ik wel
uit de buurt gebleven".
Ik heb veel gezien in de woestijn en
het is niet zo zeer het probleem
van de Saharanen. Het gaat om de
fosfaatwinning en de ijzererts.
Het is een internationale zaak, er
wordt een gevecht geleverd over
de ruggen van die
Studenten probeerden juist ivoren toren isolement te doorbreken'
Onlangs verzorgde minister Van
Kemenade in Tilburg de openings
rede van een tweedaags internatio
naal studentenkongres over „uni
versiteit en democratisering". De
minister beperkte zich niet tot een
gelegenheidstoespraak, maar gaf
een duidelijke aanzet tot discussie.
Hij bracht naar voren, dat de uni
versitaire democratisering nogal
wat ontsporingen heeft gekend. De
minister vond dit teleurstellend,
omdat de universiteiten z.i. eén
aanspreekbaarder voorbeeld-func
tie hadden kunnen vervullen. Hij
legde aan de congresdeelnemers de
vraag voor „Hebben de universi
teiten hier niet een unieke kans
gemist op een leidende maat
schappelijke rol in de versterking
van het democratisch gehalte van
onze samenleving?"
In zijn rede gaf minister Van Ke
menade zelf de indruk te menen,
dat er inderdaad een kans gemist
was door de universiteiten. Zijn be
toog spitste zich toe op de constate
ring van een falen van de studen
tenbeweging. Oorzaken hiervoor
werden door Van Kemenade ge
zocht in de maatschappij en binnen
de universiteiten. Als oorzaken in
de maatschappij haalde Van Ke
menade naar voren, dat de studen
tenbeweging op drie punten een
verkeerde inschatting gemaakt zou
hebben van de maatschappelijke
werkelijkheid, n.l.: „Allereerst
heeft zij de veranderbaarheid en
veranderingsgezindheid overschat.
Vervolgens had men een al te sim
pele beeldvorming over de maat
schappelijke werkelijkheid. En
tenslotte heeft men te weinig aan
sluiting gevonden bij ervaringen en
inzichten van anderen".
Als oorzaken voor het verlopen van
de beweging binnen de universitei
ten wees Van Kemenade op de ge
schakeerdheid van de achterban en
het vlottend karakter van de stu
dentenpopulatie en speciaal op de
doelstellingen van de universiteit.
Wat betreft dit laatste benadrukte
hij de betekenis van de deskundig
heid als volgt: „Hier en elders heb
ben we gezien, dat de studenten tij
delijk de macht overnamen: one
man, one vote. Maar wanneer, dat
niet gekombineerd wordt met het
inzicht dat de opleiding aan be
paalde minimumeisen moet vol
doen, ontkent men een van de
meest wezenlijke functies van de
opleiding en de weten
schapsbeoefening nl. haar maat
schappelijke functie. Door juist in
de universiteit het primaat van de
deskundigheid te loochenen,
maakt men haar niet kritischer,
maar ontneemt men haar maat
schappelijke zin en roept men de
kritiek en de regulering vanuit de
samenleving over zich af', aldus
Van Kemenade.
Wij zijn met Van Kemenade van
mening, dat de universiteiten een
kans gemist hebben voor de ver
sterking van het democratisch ge
halte van onze samenleving. Ons
inziens ligt die gemiste kans in het
onvoldoende doorvoeren van pro
jectonderwijs en onderzoek ten
dienste van minder geprivilegeerde
groepen.
Hierbij is nodig kennis van conc
rete maatschappelijke problemen
en maatschappelijke verandering,
naast bekwaamheid in actieonder
zoek. Rond 1968 is gebleken, dat
het hiermee op de universiteiten
bedroevend gesteld was. De
beoefenaren van de maatschappij
wetenschappen bewezen in die tijd
hun onvermogen, doordat ze in
overgrote meerderheid de gebeur
tenissen in Parijs
daarmee verwante gebeurtenissen
in andere landen niet hadden zien
aankomen.
De studenten merkten in die tijd,
dat hetgeen in de boeken en col
legezalen werd verkondigd weinig
of geen aanknopingspunten bood
om de veranderingen te begrijpen,
waarover men in de krant kon lezen
en die men op de TV kon volgen.
Kortom: een heroriëntatie van de
wetenschappelijke staf was nood
zakelijk om de universiteiten een
bijdrage te kunnen laten leveren
aan de versterking van het democ
ratisch gehalte van de maat
schappij.
Als Van Kemenade spreekt van een
verkeerde inschatting van de maat
schappelijke werkelijkheid door de
studentenbeweging, dan neemt hij
de verkeerde groepering op de kor
rel. Het was allereerst de weten
schappelijke staf, die de
ren-wetenschap vertegenwoor
digde. En het was de studentenbe
weging, die het initiatief nam om de
wetenschap uit zijn ivoren toren te
halen. Dat daarbij wellicht ver
keerde inschattingen van de maat
schappelijke werkelijkheid zijn
gemaakt, mag niet
den aan de groepering, die de eerste
schreden zette op het nieuwe pad.
Integendeel, het strekt de studen
tenbeweging tot eer. Het is daaren
tegen voor de wetenschappelijke
staf, die de „deskundigheid" op de
universiteit vertegenwoordigt, te
verwijten als zij aan de kant is
blijven staan.
Wanneer Van Kemenade misken
ning van de betekenis van deskun
digheid naar voren haalt als bin-
nen-universitaire oorzaak voor het
falen van de studentenbeweging,
dan stelt hij o.i. de deskun
digheidskwestie in verkeerde ter
men. Het gaat o.i. niet om betekenis
van deskundigheid als zodanig,
maar om het ontbreken van een be
paald soort deskundigheid, n.l.
kennis van concrete problemen en
maatschappelijke veranderingen
naast bekwaamheid in actie-on
derzoek. Het ontbreken van die
deskundigheid is problematisch.
En dit is een punt, dat weer aller
eerst slaat op de wetenschappe
lijke staf en niet op de studen
tenbeweging.
Koen Bons, Rob Kuiper, medewer
kers Sociologisch. Instituut Leiden
Begin juli belde een vriend,
sinds 25 mei ex-Kamerlid, me
op om me uit te nodigen een
paar dagen naar zijn vakan
tiehuisje op Terschelling te
komen. "Je knapt er helemaal
van op", zei hij. "ieder wordt
hier weer een gelukkig mens",
't Feest ging niet door. maar
wel viel vooral vanaf toen da
gelijks m'n aandacht op ad
vertenties in dag- en
weekbladen over die verruk
kelijke Wadden-eilanden. In
deze geest: Kom naar de
Wadden! Gun Uzelf eens de
rust die U zo broodnodig hebt.
Weg uit het rumoer, 't ze
nuwslopende verkeer, uit de
dagelijkse beslommeringen.
Geen volgeboekte agenda,
niets, alleen de rust van de
ongerepte natuur, de zee, de
duinen, waar U ongehinderd
eens fijn met Uw kinderen
kunt spelen! Was U al eens
eerder op Terschelling of
Ameland of Schiermonni
koog! Maak nü een afspraak.
Alle comfort staat tot Uw be
schikking.
Waarom verre en dure reizen
maken als U in Uw eigen land
kunt vinden wat U zoekt? Ook
in de winter bieden de Wad
den een volmaakte vakantie.
Herboren en als een nieuw
mens keert U daarna weer
naar huis terug. Tegen zoveel
geweld ben ik niet bestand en
ik begon al met de gedachte te
spelen om 't er toch maar eens
op te wagen: een weekendje
naar de Wadden, als proef.
Tot ik enkele dagen geleden er
gens weggemoffeld in een
krant, als een bericht dat als
vulling dienst moest doeneen
paar regels las van het ANP
met als kop: Wadden lijden
onder groei recreatie
De Landelijke Vereniging tot
Behoud van de Waddenzee
kwam met zeer verontrus
tende gegevens. Het Wadden
gebied is. zoals bekenduiterst
belangrijk door alles wat
daar nog groeit. Een t
in de wereld zelfs.
Welnu de Werkgroep van de
Vereniging spreekt van een
alarmerende situatie. De
sterk toegenomen recreatie op
de eilanden wordt als belang
rijkste oorzaak van de ver
slechtering van de duingebie
den aangevoerd. Waren er in
1965 op de eilanden drie mil
joen overnachtingen, in 1970
bedroeg het aantal zes mil
joen, in 1975 acht miljoen en
nu is het aantal al aan de tien
miljoen toe. Door de "wilde"
paden is de begroeiing op vele
plaatsen al definitief ver
dwenen. Het onderzoek is uit
gevoerd met behulp van lucht
foto's.
Het is een afschuwelijke con
troverse: die lieve adverten
ties en die wanhopige be
zorgdheid van mensen ter
plekke. Eén groep van mensen
die aan een trend in de recrea
tie zoveel mogelijk wil verdie-
ADVERTENTIE
de f otdeï
"Be\egg^s'
't Is verstandig om geld opzij te leggen
voor je weet maar nooit. Want er kunnen
zich altijd onvoorziene omstandigheden
voordoen. En dan is 't een veilig gevoel
als je je eigen reservepot achter de hand
hebt. Op een beleggingsrekening van
postgiro en rijkspostspaarbank kunt u
tegen goede rente elk gewenst bedrag
opzij zetten Automatisch sparen kan ook.
Beleqqinqsrekeninqen tot 7'/?%.
U kunt kiezen uit 4 soorten beleg
gingsrekeningen. In rente vanërend van
4% tot 1V2%. Die rente is afhankelijk van
de opzegtermijn (tussen 3 en 36 maanden).
Hoe langer de opzegtermijn, hoe hoger
de rente. Bij opname zonder de opzeg
termijn in acht te nemen wordt een klem
percentage van het opgenomen bedrag
van uw tegoed afgetrokken.
Zonder aftrek kunt u opnemen:
- de rente van vong jaar
- geld voor de aankoop van een eigen
woning.
Meer informatie
Stuur de bon in, vraag de folder op het
postkantoor, of bel 0017 (gratis) of
(020)-5893137.
nen. Een andere groep die be
zorgd is voor het behoud van
de natuur.
Dit geval staat niet alleen.
Een congres in Utrecht over het
gebruik van alcohol komt met
uiterst verontrustende cijfers
over het aantal alcoholisten in
dit land.
Toch zie ik elke dag vóór en na
het nieuws, dat ik een prettig
leven wel kan vergeten zonder
sherry, whiskyjenever en li
keur.
Overéén ding zijn alle tandart
sen het wel eens: dat snoepen
een kindergebit doet wegrot
ten en ze waarschuwen dage
lijks waar ze maar kunnen.
Maar zegt de reclame: wil je
een paradijs op aarde (ja ,ja!)
dan moetje repen eten met co-
cos of met weet ik wat voor
troep gevuld.
Het aantal auto's rukt op naar
de zes miljoen. Dagelijks
krijgen we grote, tot hele pa
gina's vullende advertenties
van nieuwe automodellen on
der ogen. Toch weten we dat
per jaar meer dan 3000 dode
lijke ongevallen gebeuren en
dat er per jaar 60.000 gewon
den naar de ziekenhuizen
moeten worden afgevoerd.
De radio geeft nu verkeersin
formatie. Over een paar jaar
zal die waarschijnlijk zo lui
den: Mochten Hagenaars van
plan zijn naar Utrecht te
rijden dan kunnen ze het wel
vergeten, want vanaf Gouda
staat het verkeer al twee uur
stil.
Een groot deel van de reclame
wereld leidt een heel eigen le
ven. Zij schijnt er geen enkele
norm op na te houden. Zij
vraagt zich niet af of iets goed.
is, gezond, waardevol, men
swaardig of verantwoord.
Niets daarvan. Ze heeft geen
enkele bekommernis met do
den of gewondenmet geeste
lijke of lichamelijke gezond
heid of leefmilieu of na
tuurbehoud.
Die reclamewereld is een van de
meest gruwelijke uitingen
van het kapitalisme. Het ka
pitalisme produceert om
winst te maken. En niet om in
werkelijke behoeften te voor
zien. Het vraagt zich niet af
hoe het werk menswaardiger
kan worden als iemand zich
er doodongelukkig in voelt.
Nee, het zegt: ben je ongeluk
kig dan koop je een auto en
dan kun je tenminste in het
weekend doen waar je zin in
hebt.
Het kapitalisme vraagt zich
niet af of hoge flat bouw niet
een rottige leefsituatie ver
oorzaakt, met veelsoortige
flatneurosen, welnee: zitje op
een flat dan koop je een
kleurentelevisie, je schaft je
alles aan om te vergeten datje
in een flat woont.
Het is wél zaak om kritisch te
kijken naar de alle dagen op
ons losstormende reclame. Uit
zelfbehoud.
Er zijn gelukkig ook symptomen
die erop wijzen dat men in
sommige kringen de strijd
aandurft. Om er een paar te
noemen: Vrij Nederland
kwam de vorige week uit met
een uitstekend kleurenkatern
over: "De autolobby". Deze
uitgave kan niet door genoeg
mensen gelezen worden. En
vervolgens: op een bescheiden
en nog wat kneuterige ma
nier, maar toch het bekijken
en beluisteren zeer waard,
geeft de NCRV een serie:
"Wonderlijke wereld". (Zat.
Ned. 1 19.05).
Ze
i paard.
Dn wat de Wadden betreft: ikzal
me wel wachten het een week
eindje te gaan proberen.
