„Het
is gewoon
het weten wat
gehandicapt is"
Huisvesting: geen
'trouwplicht' meer
Nostalgie alom
op expositie in
Gemeentearchief
Behuizing
van veel
clubs erg
onzeker
T-
goDvdtf
LEIDEN
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1977
Deelnemers van Gadingover ervaringen
na discriminatie door Leids restaurant:
LEIDEN - Elke plaats kent z'n
oude, eigenlijk versleten gebouwen
waar allerlei clubs nog een dank
baar en goedkoop gebruik van
kunnen maken. In Leiden dreigen
nu die clubs het slachtoffer te wor
den van de voortgaande stadsver
nieuwing. De vele gebruikers van
het Marinecomplex aan het Noord
einde kregen laatst een brief van de
gemeente, een waarschuwing dat
het eens uit is met de pret. Hetzelde
geldt voor de toneelamateurs van
Imperium die over enige tijd hun
ruimte aan de Vestestraat moeten
verlaten. En waar zullen de duiven-
verenigingen moeten blijven die nu
al in de oude fabrieken tussen Ui
terstegracht en Vestestraat zitten?
Muziekvereniging De Burcht heeft
net het complex van Krantz aan de
Langegracht moeten verlaten en
verhuisde naar de oude school aan
het Vrouwenkerkhof. Maar voor
hoelang? En waar is een ruimte te
vinden waar niemand last heeft van
het tromgeroffel en tompetge-
schal? Een andere muziekvereni
ging. Nieuw Leven, zit in het
Caeciliacomplex dat over niet al te
lange tijd gerestaureerd wordt. Het
is eigenlijk levensgevaarlijk: laatst
donderde nog een kozijn naar be
neden op de binnenplaats waar
toen net geen majorettes oefenden.
Logisch dat de zeventig muzikan
ten geen zin hebben in dadelijk
weer zo'n tijdelijke huisvesting:
'Als we eruit gaan, dan barst er wel
een bommetje'.
Bij de gemeente heeft men ook
ontdekt dat er vele verenigingen op
de schopstoel zitten. Wethouder
Tesselaar (welzijn) heeft eerst zijn
collega Waal (stadsontwikkeling)
een standje gegeven dat eerst iets
bedacht moet worden voor iede
reen op straat gezet werd. Nu wordt
er bekeken wie er allemaal aan
huisvesting geholpen moeten wor
den de komende tijd. De eerste
vraag is of de gemeente eigenlijk
wel voor huisvesting moet zorgen.
De gevestigde clubs kunnen wel
zekere rechten doen gelden, vindt
Tesselaar, maar hoe zit het met
nieuwe groeperingen: moet de ge
meente zich verantwoordelijk
voelen? Als het stadskantoor in ge
bruik wordt genomen is er wellicht
ruimte beschikbaar en volgend jaar
komen ook enkele scholen vrij in
Zuid-West en de binnenstad. Hoe
de clubs vervolgens de (beslist ho
gere) huren moetem betalen is dan
weer een knelpunt, Tesselaar speelt
met de gedachte om het beheer van
de verenigingsgebouwen onder te
brengen bij één instantie, nu is er
nog weinig coördinatie.
Met de woorden van één van hen
lijkt het beste motto voor de ver
enigingsbestuurders voorlopig
nog: "Voortdurend
LEIDEN/LEIDERDORP - "Hier komen een paar ervaringen van mij, een
paar goede en een paar slechte. Eerst een paar goede ervaringen. Ik ging een
paar keer eten in een hotel. Het was zaterdagavond, dus erg vol. Een
vriendin van mij ging even vragen of er wel plaats voor ons was. Wij waren
met ons vieren, twee rolstoelen erbij. Het kon gelukkig. Er kwam een
bediende bij ons, hij nam de bestelling op en verder geen commentaar".
"Maar er zitten ook hele vervelende
ervaringen bij. Ik ging eens mee om
boodschappen te doen. Wij lachten
wat en we maakten grappen. Toen
we aan de beurt waren om af te re
kenen, kreeg ik een snoepje. Of een
andere keer een beha of een stukje
worst of een aai over mijn hoofd".
"Een keer lag ik in het ziekenhuis.
Ik mocht tussendoor ook bezoek
hebben van het centrum. Op een
dag zat ik in een kamertje waar de
mannen roken mochten. Ik zat daar
te lezen. Toen kwam er opeens be
zoek voor mij: een leidster met een
paar deelnemers. Toen we een
poosje hadden gezeten, kwam er
een werkster en die zei tegen de
leidster wat fijn, dat die kinderen
zo vrolijk zijn. Ze missen al een
hoop en dan zo vrolijk".
Het zijn enkele van haar ervaringen
die Tiny aan het papier heeft toe
vertrouwd. Ze kan niet goed pra
ten, omdat ze zwaar spastisch is. Ze
bedient zich van een letterplank,
waarop ze met haar vinger de let
ters aanwijst die ze nodig heeft om
woorden te vormen. Je moet die let
ters hardop meezeggen, op die ma
nier kun je met haar communice-
Tiny vertelt met vier andere, vol
wassen, lichamelijk gehandicapten
en twee medewerkers van het ac
tiviteitencentrum "Gading" in
Leiderdorp van haar ervaringen.
Hoe ze in hun dagelijkse bestaan
zonder zielige bijgedachten wor
den geholpen. En hoe ze aan de an
dere kant als onvolwaardige, on
mondige kinderen worden be
schouwd.
Aanleiding voor het gesprek: een
geval van discriminatie in een
Leids Restaurant, dat zich als volgt
voltrok. Een van de deelnemers van
"Gading" wilde voor een groepje li
chamelijk gehandicapten een tafel
bestellen. Maar de restauranthou
der zei dat er geen plaats meer was.
Even later deed een medewerker
van het activiteitencentrum net
alsof hij een tafel wilde reserveren.
roen kon net ineens wel. En al
gauw bleek waarom: de restau
ranthouder wenste na vijven geen
lichamelijk gehandicapten in zijn
zaak. Klanten hadden al eerder ge
klaagd dat die mensen "zo onsma
kelijk hadden zitten eten".
Onwetendheid
De vijf gehandicapten en twee me
dewerkers zijn het er over eens dat
dit voorval naaf discriminatie riekt.
Het is evenwel niet de eerste keer
dat ze' met dit soort dingen gecon-
fronteerd worden. Ze hebben meer
slechte ervaringen, die vaak voort
komen uit onwetendheid en wan
begrip.
Door
Wim Wirtz
Paula, medewerkster van "Ga
ding", begint met een aantal posi
tieve ervaringen om erop te wijzen
dat het ook anders kan. Ze zegt "Er
zijn verschillende 'positieve erva
ringen. Zo waren we een keer op
excursie bij kasteel Haarzuilen En
de deelnemers van ons centrum
konden daar erg moeilijk op ko
men, omdat het vrij hoog ligt. Er
kwam toen spontaan van omstan
ders het aanbod van: kunnen we
jullie helpen. Iemand van de deel
nemers wilde een keer iets passen
in een kledingzaak. Maar dat ging
niet, met zo'n rolstoel in een ge
wone paskamer. Dus toen werd er
een ruimte gemaakt in het gangetje
van die zaak, met gordijntjes er-
Raymond, die licht lichamelijk ge
handicapt is, die kan lopen en kan
fietsen, zegt: "Maar als de mensen
zoiets zien, dan kijken ze wel hun
ogen uit. Kinderen mogen vaak niet
naar ons kijken. En dat is wel rot als
vaders en moeders tegen hun kin
deren zeggen: je mag niet naar die
mensen kijken".
Zielig
Mobiele mensen, zegt de groep,
hebben al gauw de neiging li
chamelijk gehandicapten zielig te
vinden. Praten ook niet recht
streeks, maar via de begeleider.
"We hebben het een keer in Duits
land meegemaakt", vertelt
Raympnd, "daar waren we op ex
cursie en we kregen daar geld van
mensen om ijs te kopen". Tiny:
"Tegen die mensen wil ik zeggen:
doe toch niet zo raar, we zijn geen
kleine kinderen". Raymond: "Het
is ook rot voor de begeleiders van
ons centrum, want die beschouwen
ons wel als mondige mensen".
Paula vertelt dat er in Delft een mu
seum staat, dat is aangepast voor
lichamelijk gehandicapten. Dat
geldt ook voor een museum in Am
sterdam. Raymond voegt er aan toe
dat het Leidse museum voor Vol
kenkunde "alleen maar hoge trap
pen heeft" en dat de Lakenhal al
evenmin geschikt is voor lichame
lijk gehandicapten.
Gert, die licht spastisch is en die
kan lopen, gebruikt soms ook de
rolstoel, vooral op lange afstanden.
"En dan zie je goed het verschil in
de manier waarop mensen je bena
deren", zegt hij. "In winkels gaan ze
zelfs bedragen voor je omrekenen
in centen. En dan vinden ze je vaak
zielig. Dan roepen ze, alsof je een
klein kind bent: hé joh, hoe gaat
het? Dan aaien ze je over je hoofd.
Oudere mensen begrijpen het vaak
niet. Ik woonde vroeger in een dorp
en in elke winkel stond er voor mij
een bankje waarop ik kon gaan zit
ten als ik moest wachten. Ik ben
toen geopereerd en het ging steeds
beter met me. Op een gegeven
ogenblik ben ik alle winkeliers
langsgegaan om te zeggen dat ik dat
bankje niet meer nodig had. Maar
een oudere vrouw bij de bakker
wilde dat niet. Zij vond dat ik moest
Scholieren op bezoek in het activiteitencentrum "Gading". Een regelmatig terugkerend tafereel.dat volgens de
25 gehandicapten en 9 medewerkers in het centrum bijdraagt tot een betere begripsvorming over wat gehandicapt
zijn betekeni. "Gading" is overigens een ran decentra van de Stichting Voorzieningen Gehandicapten Noordelijk
Zuid-Holland, waar gehandicapten van 16 jaar en ouder hun dagverblijf hebben.
gaan zitten. En eindelijk had ik haar
overtuigd en haalde ze dat bankje
weg. Maar toen had ze het nog niet
begrepen. Want als ik de winkel
binnenkwam, dan riep ze: hij
eerst".
Jeugdsoos
Gert en Raymond komen geregeld
in een jeugdsociëteit. Gert in z'n
dorp. Raymond in het Leidse
Breehuys, waar hij eigenhandig
drie nieuwe medewerkers heeft in
gewerkt. Gert vertelt: "In het begin
werd me gevraagd: wat doe jij hier
nou, je zit hier maar, je kunt toch
niet dansen? Maar nu wordt het
geaccepteerd. Ik heb het een keer
meegemaakt dat ik struikelde over
een paar benen, ik liep toen langs
de dansvloer, en het was m'n eigen
schuld. Maar daar werd toen flink
moeilijk over gedaan. Een paar
mensen gaven elkaar de schuld. La
ter ben ik op ze toegestapt en heb ik
gezegd: ik wil er nog even over pra
ten. En al gauw zeiden ze: ja, je hebt
gelijk, jij moet ook uitkijken
Paula en Herman, medewerkers
van "Gading" maken Gert en
Raymond erop attent dat zij het wat
dat betreft lang niét zo moeilijk
hebben als de zware spastici. Tiny
bijvoorbeeld, die niet goed kan pra
ten. Of Jos, die evenmin verbaal
goed ontwikkeld is. Gert "In Alp
hen aan den Rijn is een jeugdsoos,
waar vaak een zwaar spastische
jongen komt. Ik heb hem er ook een
keer zien zitten. En dat kan ook. Als
je de mensen laat zien wie je bent,
en je wilt zelf, dan kan het. En jon
geren willen dat in het algemeen
wel accepteren. Maar er zijn ook
mensen die je opzettelijk mijden,
die niet met je willen praten. Uit
een soort angst denk ik".
Jannie vertelt dat ze door haar han
dicap niet zo goed uit haar woorden
kan komen en dat ze daarmee soms
op harde wijze geconfronteerd
wordt. "Ik belde een keer op naar
een begeleider van het zeehos
pitium in Katwijk. Maar toen het
niet snel genoeg ging, gooide die de
haak erop. En dat gebeurt wel
meer, bijvoorbeeld als je bij inlich
tingen een nummer wilt aanvra
gen".
Kluitje
De groep vindt dat zowel de mo
biele mens als de lichamelijk ge
handicapte zich moet inspannen
om tot een integratie van de gehan
dicapte in de samenleving te ko
men. Raymond: "Het is gewoon het
weten wat gehandicapt zijn bete
kent". Paula: "Het is belangrijk dat
je je laat zien, en dat gehandicapten
zich niet laten wegstoppen". Gert:
"Laten de mensen tegenover ons zo
gewoon mogelijk doen. En ons niet
apart zetten. Zoals toen bij die actie
"Land zonder drempels", daar
werden de gehandicapten weer op
een kluitje gedrukt. Ze moeten ons
behandelen zoals ze elkaar behan
delen".
LEIDEN - "Leiden rond 1900" is de
naam van een expositie die gister
middag werd geopend in het Ge
meente-archief aan de Boisotkade.
Een tentoonstelling, waarop aan de
hand van ruim honderd foto's een
beeld wordt gegeven van de sfeer
rond de eeuwwisseling. Niet zo
maar, maar in verband met de op
richting in die tijd van het dezer da
gen jubilerende "Oud-Leiden", een
vereniging die nu al 75 jaar belang
stelling probeert te wekken voor de
geschiedenis van de sleutelstad.
"La Belle Epoque" zo wordt de pe
riode waarop het meeste materiaal
betrekking heeft genoemd en het
zal iedere bezoeker van de exposi
tie zonder .meer duidelijk worden
waarom voor die benaming is ge
kozen.
In de afgelopen tien jaar is een
flinke stapel boeken uitgebracht,
waarin op deze manier wordt, te
ruggeblikt op het Leiden van rond
1900. Door deze uitgaven is veel, tot
dan toe opgeslagen fotomateriaal,
voor brede groepen belangstellen
den toegankelijk geworden en een
ieder die van werken als "De Hol
landse Erfenis", "Leiden voorheen
en thans" en "Kent u ze nog die
Leienaars" heeft kennisgenomen
zou de indruk hebben dat van de
stad voor hem geen geheimen meer
heeft.
Met die gedachte rekenen de sa
menstellers van de expositie (een
team van het gemeente-archief,
aangevuld met leden van de ver
eniging Oud-Leiden) af. Veel van
tot nu toe onbekend gebleven il
lustratiemateriaal over het stads
beeld in die tijd is te voorschijn ge
komen en om die reden alleen al is
deze jubileumtentoonstelling ge
rechtvaardigd.
Maar er is meer. Niet alleen het ui
terlijk van de stad komt aan de
orde, maar ook wat er achter al die
getoonde geveltjes schuil gaat. De
afdeling "Huis en Haard" bijvoor
beeld geeft een beeld van het ge
zinsleven. Weliswaar van dat in de
"betere kringen" want het is nog
niet zo gek lang geleden dat het
voor vrijwel iedereen financieel
mogelijk werd het gezinsleven op
de foto vast te leggen. Ook het on
derwijs en het verenigingsleven
krijgt aandacht en tenslotte, een
onderdeel dat veel bezoekers zal
aanspreken, de winkels en be
drijven.
Een pondje lever kostte in die tijd
niet meer dan een gulden en een
zelfde hoeveelheid fricandeau tikte
je nog voor zeven dubbeltjes op de
kop, getuige de in een vitrine uitge
stalde advertenties en folders uit
die tijd. Voor f 0,85 kocht je een li
terblik fijne doperwten en Peek en
Cloppenburg bracht voor drie tien
tjes een "Heeren kostuum in uni
kleuren"piqué diagonaal", vol
gens model jaquette of colbert aan
de man.
Nostalgie dus alom op deze exposi
tie die nog tot begin december te
bezoeken is.
-fOtv-WT '~S
LEIDEN - In het stedelijk mu
seum De Lakenhal is gister
avond de expositie "Leids Zil
ver" geopend. Een tentoon
stelling, georganiseerd in sa
menwerking met het Kunst
historisch Instituut van de uni
versiteit en de Vereniging
Oud-Leiden, die een overzicht
biedt van het werk van Leidse
zilversmeden in de periode tus
sen eind veertiende eeuw en
midden 19e eeuw. De expositie
die dagelijks te zien is duurt tot
1 januari. Op de foto een beker
uit 1629 van een onbekende
mèester.
Commissie voor
Caeciliacomplex
LEIDEN - De wethouders Ooster
man (cultuur) en Waal (ruimtelijke
ordening) installeren komende
maandagmiddag op het stadhuis
een archeologische begeleidings
commissie voor de restauratie van
het Caeciliacomplex. Zoals bekend
is het herstel van dit gebouwen
complex, waarvan de Boerhaav-
ezalen deel uit maken, sinds kort
door het fiat van de overheid ge
waarborgd.
Ir. Van Oerle zal de begeleidings
commissie gaan voorzitten, de di
recteur van gemeentewerken Ir.
Vos wordt secretaris. Andere leden
zijn onder meer de heren Downer
(archivaris) en Wurfbain (mu-
zeumdirecteur).
Om woonvergunning te krijgen
LEIDEN - Mensen die met elkaar
willen samenwonen op een drie of
vierkamerwoning kunnen in de
toekomst een woonvergunning
krijgen zonder dat ze verplicht zijn
om te trouwen. Wel geldt dat ze sa
men 48 jaar en de jongste minimaal
21 jaar oud mate zijn.
Dit blijkt uit de zg. regeling woon
ruimteverdeling 1978, die is sa
mengesteld door het gemeentelijk
Bureau Huisvesting. Deze regeling
bevat de spelregels waaraan Bu
reau Huisvesting, de woningbouw
verenigingen, particuliere huis
eigenaars en woningzoekenden
zich hebben te houden. De be
staande regeling dateert uit 1975.
Overigens gaat het hier om een
ambtelijk voorstel, waarover de
gemeenteraad in de laatste instan
tie nog een oordeel moet vellen.
In de nieuwe regeling is het begrip
"tweepersoonshuishouden" inge
voerd, mensen die niet getrouwd
zijn, maar wel willen samenwonen.
Zij waren tot nu toe aangewezen op
één- of tweekamerwoningen of op
de vrije sector huurwoningen bo
ven de huurprijsgrens (die dit jaar
470 gulden bedraagt) of de koop
woningen boven de 100.000 gulden.
Tweepersoonshuishoudens kregen
van Bureau Huisvesting tot nu toe
wel toestemming om een woning te
betrekken, mits ze schriftelijk ver
klaarden, dat ze binnen twee
maanden zouden trouwen. Deze
bepaling vervalt in de nieuwe rege
ling.
Hetzelfde geldt voor het begrip 'ur
gentie'. Al naar gelang hun situatie
worden woningzoekenden nu in
geschreven als "urgent", mensen
die dringend een woning nodig
hebben, of alleen met een bewijs
van inschrijving. Volgend jaar
wordt voor iedereen een regi
stratiebewijs ingevoerd. Overigens
blijft gelden dat wie langer inge
schreven staat meer kans maakt om
een woning te krijgen. Daarnaast
krijgen mensen, die ten gevolge
van de stadsvernieuwing hun wo
ning kwijtraken voorrang, evenals
mensen die om medische of sociale
redenen voorkeur verdienen. Iede
reen die nu nog in het bezit is van
een urgentiebewijs of een bewijs
van inschrijving bij Bureau Huis
vesting krijgt in het eerste halfjaar
van 1978 een nieuw registratiebe
wijs. Een aparte registratie voor
'doorstromers' 'vervalt, wegens ge
brek aan belangstelling.
De toewijzing van woningen van
woningbouwverenigingen ge
schiedt in de toekomst voor hon
derd procent op voordracht van de
gemeente, i.e. Bureau Huisvesting.
De laatste jaren mocht Huisvesting
de voordracht van 75 procent van
deze woningen verzorgen en de
woningbouwverenigingen 25 pro
cent.
Overigens blijven de woning
bouwverenigingen wel een zekere
invloed op de voordracht hebben.
Er wordt een zg. koppelcommissie"
gevormd, waarin vertegenwoordi
gers van de gemeente, twee afge-
varrdigden van de Federatie van
Woningbouwverenigingen zitting
zullen nemen. Deze commissie
wordt belast met de voordracht
voor toewijzing van corporatiewo
ningen.
Nieuw in de regeling is dat de be
zettingsnormen met meer alleen
voor huurwoningen beneden de
huurprijsgrens. maar ook voor
koopwoningen beneden de
koopprijsgrens zullen gaan gelden.
Deze normen bepalen dat aan een
te klein gezin niet een te grote wo
ning mag worden toegewezen. Tot
nu toe werd voor het geven van
woonvergunningen in geval van
koopwoningen daar niet op gelet,
tenzij het woningen betrof die
vroeger verhuurd werden.
Tenslotte is en de nieuwe regeling
de bepaling opgenomen dat de
toewijzing van zelfstandige bejaar
denwoningen op voordracht van de
gemeente dient te gebeuren. Deze
voordrachten worden gedaan door
Bureau Huisvesting in overleg met
de GG en GD en de Sociale Dienst.
/u/vtmfanieiQ
Uw schilder regelt
