-enaaro
Buitenlanders houden
kerken spiegel voor
Overvloedige goedheid
Balkers
likken
hun
wonden
VECHTEN
TEGEN
DOOIE
BOEL
KERKDIENSTEN
ZATERDAG 29 OKTOBER 1977
"De kerk van Nederland
moet zich niet in. de
eerste plaats bekomme
ren om haar eigen heil of
dat van de enkeling. Zij
moet zich bewust wor
den van haar plaats en
taak in de gehele samen
leving. Daarvoor is een
diepgaande analyse van
de maatschappij nodig".
De negen buitenlandse christe
nen die de afgelopen maand in
ons land waren, om inhoud te
geven aan het project "Zending
in Nederland", schrijven dat in
het verslag van hun indrukken
en bevindingen.
Raak
Uit alles blij kt, dat de negen, die
zowel in stedelijke als in agrari
sche gebieden hebben rond
gereisd, hun ogen goed de kost
hebben gegeven, al liet op
sommige plaatsen de organisa
tie wel te wensen over. Ze von
den het programma wat vol en
ook te veel afgestemd op het in
formatieve aspect. Hun belang
stelling was meer gericht op wat
er achter de feiten zit en op het
denken van de mensen over de
missionaire taak van de kérk.
En daarvoor waren de bezoeken
soms te kort en te oppervlakkig.
Niettemin schroomden de gas
ten niet de Nederlandse kerk de
spiegel voor te houden. Dat is
hier en daar nogal "hard" aan
gekomen. Het is best mogelijk,
dat sommigen hét kerkelijke
In het idyllische Balk, centrumdorp In Gaasterland, heeft een groepje
buitenlandse christenen heel wat losgemaakt Het maakte deel uit van
een gezelschap van negen mensen die enige weken door het land zwier
ven om Nederlandse kerken vragen te stellen.
leven zoals het hier reilt en zeilt
in die spiegel nauwelijks heb
ben herkend. Je moet ook af
stand kunnen nemen om het, al
is het maar een beetje, te zien
met de ogen van een ander.
De kerknieuwsredacteur van
de Leeuwarder Courant begon
zijn verslag van het bezoek van
een delegatie buitenlanders aan
het in Gaasterland gelegen Balk
met de zin: "De kerken van
Balk likken hun wonden". Balk
was gekozen omdat daar de
voornaamste kerken van
Friesland te vinden -zijn: her
vormd, gereformeerd,
doopsgezind en rooms-katho-
liek.
Het verblijf van de drie buiten
landers gedurende een lang
weekeind heeft onder de Bal
kers zoveel losgemaakt dat zij
het er niet bij laten zitten. De
kerken zelf gaan er wgt mee
doen en ook de plaatselijke raad
van kerken. Met als het even
kan, een uitstraling naar regio
en provincie.
"De vragen die de- gasten zo
vrijmoedig stelden schreeuwen
om een antwoord,' niet alleen in
Balk, maar ook elders", schrijft
'de LC-redacteur. Het viel ieder
een in Balk op, hoe raak die
vragen waren. Zonder veel om
haal kwamen ze meteen waar Ze
zijn wilden. Sommige gemeen
teleden schrokken daarvan,
anderen vonden dat juist erg
goed.
Toen de negen verkenners hun
excursieprogramma hadden
afgewerkt, legden zij hun erva
ringen voor aan een gezelschap
van 150 Nederlanders. De kri
tiek die de 150, doorknéed in
kerkelijke tekortkomingen, te
horen kregen, was hun uiter
aard niet vreemd, maar, zoals
één van hen na het in Drieber
gen gehouden beraad zei, "als je
het allemaal op een rijtje hoort
van een vreemde, dan is dat wel
een koude douche".
Systeem
Een van de dingen die de wak
kere gasten waren opgevallen,
is onze verregaande "verzui
ling". Kranten, radio, televisie,
politiek, vakbeweging?nhog
veel meer, het is al verzuiling
wat de klok slaat. En er is een
grote angst, dit systeem los.te.
laten. Men weet namelijk niet,
wat ervoor in de plaats móét
komen.
Tegenover onze materiële pres
taties werden de negen gecon
fronteerd met gevoelens van
eenzaamheid en onzekerheid
en een gemis aan levenszin, on
der meer tot uitdrukking ko
mend in alcoholisme en ge-,
bruik van drugs.
De kerk speelt onvoldoende )in
op de samenlevingsproblemen.
"Zij geeft geen antwoord' pp
vragen 'die gesteld worden,
maar op vragen die niét gesteld
worden". Te veel is zij bezig op
het persoonlijke vlak, voor het
persoonlijk heil.
Waarom is er zo weinig dialoog
in de kerk? Wie vormen in feite
de kerk? Bisschoppén,
priesters, ambtsdragers? Wat
betekent het priesterschap van
all? gelovigen? "Bij het begin
van de werktijd hang ik mijn
geloof aan de spijker bij de
deur, en aan het eind trek ik het
weer aan", had iemand hun' ge
zegd. Is dat niet een illustratié-
bij een algemeen verschijnsel?.
De bezoekers, afkomstig uit
verschillende werelddelen '.en
culturen, wilden de profetische)
functie van de' kerk een sterk
accent geven. Ze moet strijden1
tegen de consumptiëmaat-
schappij en hdar idolen. Dat is
helemaal niet zo eenvoudig,
omdat de kerken zelf zo "geves
tigd" zijn, en zelfs "rijk".
Ook een grotere samenwerking
tussen de kerken, zowel lande-.
lijk als plaatselijk, kreeg vöór-
rang ii\ het bezoekverslag.
Antwoord
Als de buitenlanders spreken
over de noodzaak voor de.kerk
van een "voortdurende her
vorming", zou dat voor de pro
testantse kerken kunnen béte-,
kenen dat zij de politieke en-re
volutionaire inhoud van het
calvinis/ne gaan herontdekken,
terwijl de rooms-katholieken de
lijn van vrijheid en vernièuwing
moeten doortrekken dié het
tweede Vatikaans concilie is
begonnen.
De kerken zouden zich samen
opnieuw moeten bezinnen op
de bijbel en het functioneren
daarvan in kerk en samerjlë-;
ving. Belangrijker dan een ver
taling van de bijbel in de om
gangstaal is voor hén een verta
ling van de bijbel door de kerk
naar de mensen toe, zodat de
kerk weer een zinvollebood
schap heeft als antwoord op
concrete problemen.
Bij alle onderwerpen is een
steeds terugkerende vraag,
waarom de kerken zo traag
reageren als ?e met nieuwe
waarden worden gecon
fronteerd en waarom de kerk op
grond van het geloof geen ini
tiatieven kan nemen.
"Losgemaakt"
Hoe men ook over dit reisver
slag denkt - het lijkt soms nogal
ongenuanceerd en snijdt ook
zaken aan die niet "typisch Ne
derlands" genoemd kunnen
worden-) aan zelfonderzoek
zullen de kerken die deze men
sen uitnodigden, na dit bezoek
niet kunnen ontkomen. Dat
geldt zowel voor de afzon
derlijke kerken als vo?r de ra
den van kerken op alle niveaus.
Wij zijn zelf langzamerhand zo
vertrouwd geraakt met onze
problemen en tekorten, dat de
pogingen om ze aan te -pakken
dreigen te verzanden in twijfel
en vermoeidheid. De. '-'oude
kerken" maken pas op de plaats
en zij voelen zich daar behaag
lijk bij.
Een confrontatie als dit bezoek
kan dan zicjit geven op nieuwe
perspectieven. Al moet men wel
bedenken dat de kerk niet te
scheiden is van de cultuur
waarin zij leeft. En' de westerse
cultuur wordt in. dit tijds
gewricht nu eenmaal geken
merkt door diepliggende crisis-
gevoelens.
Veel van wat deze mensen heb
ben waargenomen en gehoord
is, vanuit onze eigen geschiede
nis, tradities en mentaliteit, al
leszins verklaarbaar. Iemand
zonder deze achtergrond heeft
gemakkelijk praten. Maar voor
een kerk die vooruit wil zien -
en wat is "volgen" anders? -kan
dat toch nooit het beslissende
zijn.
"Er is heel wat losgemaakt",'
concludeerde een 'Balkse do-
Dat is nu preciés, wat er gebeu
ren moet, wil de kerk bij de
mensen blijven.
Losgemaakt en vrij, mee op
weg.
Maar dan moet ze de gevolgen
wel aandurven.
S. J. DE GROOT
De in 1968 opgerichte stichting
Oude Groninger Kerken, die
model stond voor soortgelijke
stichtingen in Friesland, Gro
ningen, de beide Hollanden en
Zeeland, heeft het 25ste object
in eigendom overgenomen. Dat
aantal zal binnenkort nog'
stijgen tot 30.
Het doel van de stichting is, be
langstelling te wekken voor de
historische kertcen in de pro
vincie, en deze van kerkbestu
ren over te nemen als die niet
meer in staat zijn ze te onder
houden. De stichting telt onge
veer 5000 donateurs, die er met
hun jaarcontributie van mini
maal 15.- mede voor zorgen
dat zij haar werk kan voortzet
ten.
Een zwaan als windwijzer op
de toren van het Groningse
Zuidwolde.
De werkwijze is dat het in
moeilijkheden gekomen kerk
bestuur het initiatief tot over
dracht van de kerk moet ne
men. Gaat de stichting op het.
verzoek in, dan moet het kerk
bestuur zijn eigendommen ver
kopen. Een deel van de op
brengst gaat naar de stichting.
Wat overblijft mag de ker
kelijke gemeente gebruiken om
te kunnen voortbestaan. Het
gebouw krijgt, na restauratie, in
de regel een algemene bestem
ming.
De statuten houden de moge
lijkheid van teruggave open,
mocht de kerk ter plaatse weer
tot bloei komen, maar dat ziet
het stichtingsbestuur eerlijk
gezegd niet gauw gebeuren.
Van de 25 kerken en torens die
de stichting in eigendom heeft,
zijn er nu 10 volledig gerestau
reerd. Daar waren vele miljoe
nen mee gemoeid. Het rijk be
taald 50 procent, ae gemeente
30, de provincie 10 en de rest
moet van de stichting komen.
Drs. J.J. Hangelbroek, voorzit
ter van de stichting, meent, dat
het een dooie boel in de provin
cie zou worden als al die kerkjes
een bouwval werden en op den
duur verdwenen. 'Daarom blijft
de wakkere stichting vechten
voor hun behoud.'
Maj. Bosshardt
morgen gast
bij hervormden
in Zoeterwoude
De bekende majoor Bosshardt
van het Goodwillcentrum van het
Leger des Heils in Amsterdam gaat
morgenochtend om 10 uur met de
plaatselijke predikant Schoch voor
in de dienst van de hervormde ge
meente te Zoeterwoude. Een groep
Zoeterwoudse hervormden was
onlangs getuige van het werk van
de majoor en haar mensen in de
hoofdstedelijke binnenstad, en
toen werd afgesproken dat zij een
tegenbezoek zou brengen. Na de
dienst is het mogelijk haar te ont
moeten in het bij de kerk gelegen
'Ons Huis'. De Zoeterwoudse
diakonie heeft het Leger des Heils
gevraagd waarvoor de collecte in
het kader van het Werelddiakonaat
zou kunnen dienen. Het is het kin
dertehuis van het Leger des Heils in
Suriname geworden.
Koor, combo en liturgiegroep
van het interkerkelijke Pe
trajeugdkoor te Leiden verlenen
morgen om 10 uur medewerking
aan een jongerenmis in de kerk in
Woubrugge. Pater J. van Sasse vah
IJsselt preekt over 'Geloven is geen
privézaak'.
Dinsdagavond om 8 uur wordt in
het Evangeliecentrum Zijlsingel 2
in Leiden de Kleurenfilm 'Vredes-
kind' vertoond. 'Een waar verhaal
over een jong echtpaar dat in een
onherbergzaam regenwoud gaat
wonen onder een bevolking die nog
helemaal in het stenen tijdperk
leeft'.
Op verzoek van de plaatselijke
zendingswerkgroep zal de ker-
keraad van de gereformeerde kerk
in Oegstgeest een bezwaarschrift,
sturen naar de algemene synode -
van de .peref. Kerken, waarin hij
erop aandringt-, het besluit terug te
nemen om het anti-racismefonds
van de Wereldraad van Kerken niet
meer aan te bevelen.
De werkgroep Kairos heeft naar
aanleiding van de recente ontwik
kelingen in Zuid-Afrika opgeroe
pen tot steun aan de Zuidaf-
rikaanse bevrijdingsbeweging
African National Congress. Kairos
meent, dat de regering Vorster door
het buiten de wet stellen van een
aantal organisaties een eind heeft
gemaakt aan de mogelijkheden om
de apartheid binnen Zuid-Afrika
op legale wijze te bestrijden. Er is
een nieuwe situatie ontstaan. De
kerken moeten zich, aldus Kairos,
opnieuw rekenschap geven van
hun verhouding tot de bevrijdings
beweging.
Inmiddels hebben de diakonale in
stanties van de Herv. Kerk en de
GerefV Kerken hun girorekening
voor steun aan het ANC openge
steld.
De afgetreden voorzitter van de
Unie van Baptistengemeenten, de
heer S.H. van der Werf te Sneek, is
benoemd tot ridder in de orde van
Qranje-Nassau, wegens zijn vele
bestuurlijke activiteiten.
Beroepingswerk: Hervormde
Kerk - aangenomen naar Benthui
zen K. Exalto Hasselt.
Ten tijde van de evangelist Jo
hannes aanbaden sommigen
de God van de wijn, Dionysos
Uit de kring van de vereerders
van deze god stamt het ver
haal dat er eens op de voor
avond van zijn jaarlijkse
feest drie lege kruiken in zijn
tempel werden geplaatst en
dat die kruiken op de ochtend
van het feest met wijn gevuld
bleken te zijn.
Dat verhaal lijkt ietwat op het
verhhal van de bruilóft te
Kana. Als we horen dat er in
de oudheid verhalen werdèii
verteld die lijken op de ver
halen in de bijbel, dan moeten
we ons best doen te ontdekken
waar de overeenkomst en
waar het verschil tussen de
verhalen ligt.
De overeenkomst tussen het ver
haal van de bruiloft te Kana
en het verhaal over de won
derbaarlijke vulling van de
kruiken in de tempel van Dio
nysos ligt in de overvloed. De
hoeveelheid water die in het
verhaal van de bruiloft te
Kana in wijn wordt veran
derd is 500 a 700 liter, dat mag
op een bruiloftsfeest bepaald
wel overvloedig worden ge-
noemd. Hiermee wil ook de
evangelist het geloof tot uit
drukking brengen, dat God
een Bron van overstromende
goedheid is.
Het verschil tussen de twee ver
halen is niet minder belang
rijk. Het feest ter ere van Dio
nysos werd eens per jaar ge
houden; naar de roes die je
daar kon beleven leefde je bij
wijze van spreken een heel
jaar toe zoals vroeger in LeC
den mensen een jaar lang
naar 3 oktober toeleefden), en
uit die roes ontwaakte je met
een kater.
Het verhaal dat Johannes ver
telt speelt op een bruiloft, en
op een bruiloftsfeest kun je
wel iedere dag gast zijn (als je
kennissenkring groot genoeg
is!). Wat iedere dag kan ge
beuren, dat is iets gewoons en
eenvoudigs. De evangelist wil
hiermee suggereren: Gods
overvloedige goedheid blijkt
in het gewone en het een
voudige. Gods overvloedige
goedheid openbaart zich daar
waar mensen spontaan blij
met en om elkaar zijn. Mensen
zijn blij met en om elkaar als
ze voor elkaar een speciaal
gezicht krijgen en meer wor
den dan een stukje grauwe
Van Augustinus is de diepzin
nige gedachte, dat Gods
schepping werk uit twee fazen
bestaat. De eerste faze is dat
God het leven schept, maar
dat leven is op zichzelf niet
meer dan een grauwe massa.
In de tweede faze moet al het
geschapen leven nog zijn spe
ciale vorm ontvangen, en dat
gebeurt op het moment
waarop al het geschapene
antwoord geeft op de
roepstem van God, en zich
toewendt naar God De eerste
faze is het leven, de tweede
faze is het leven in vreugde
met elkaar.
Abstrakt uitgedrukt: Wij men-
sen vinden onze identiteit pas
in de relatie met God.
Misschien kunnen die twee fa
zen nog wel met een derde
worden aangevuld. De eerste
is dat we er gewoon zijn; de
tweede is dat we elkaar aan
kijken en zo voor elkaar een
gelaat krijgen en de vreugde
van het samenleven ervaren;
de derde faze is dat we ont
dekken dat dit tóch niet het
laatste is. Want wij mensen
stellen elkaar toch ook doorlo
pend teleur en komen niet tot
een volledig vertrouwen in el
kaar, omdat we zo veel ver
schillende gezichten voor el
kaar kunnen hebben en we
niet weten wat het eigenlijke
gezicht is.
Daarom vragen we verder naar
de uiteindelijke Bron van dat
samen.leven in vreugde, naar
degene die zorgt dat er over
vloedig aanwezig blijft
waarover we ons in elkaar
kunnen verheugen: de levende
God die in zijn overvloedige
goedheid het gewone leven
met elkaar tot een feest wil
maken.
E. P. MEIJERING
LEIDEN-Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
v. Achterberg, 11.45 oec. studentend.,
Marekerk 10 ds. Meijers, 5 ds. De Jong,
Maranathakerk 10 dr. Vlijm, Merenwijk
10 pastor' Van Well, Bethlehemkerk 10
ds. De Jong, Bevrijdingskerk 9 en 10.30
ds. Bovenberg en ds. Wagenvoorde,
Vredeskerk 10 ds. Steenstra, Waalse
kerk 10.30 ds. Ribs, Acad. Ziekenhuis 10
ds. Brederveld, Diac. huis 10.30 ds.
Hemmes, met cantorij, jeugdkapel, G.
Herder O. Vest, 10.30 dhr. Los, psych.
ziekenhuis Endegeest 9 prot. dienst, 10
rk dienst, Geref. Kerk Zuiderkerk 10 en 5
ds. Edelman O.geest en ds. Sijtsma, Pe-
trakerk 10 ds. Hortensius, 5 dr. Vlijm, O.
Vest 10 ds. v. Drie Delft, 5 ds. Bovenberg,
Mar. kerk, L. Morsweg 10 dr. Vlijm, 5 ds.
Damsma Rijnsburg, Bevr. kerk 9 en
10.30 ds. Bovenberg, 5 ds. Hortensius,
Groenhoven 10 ds. Damsma, De Mirt 10
mevr. Owèl, Mierennest 10 dhr. Huigen,
Merenwijk 10 pastor v. Well, Dolerende
Noodgem. Groot Leiden (Pieters-
kerkstr. 1), 9 dhr. Visser Den Haag, 7.30
ds. v.d. Hagen Poortugaal, Geref. Kerk
Vrijg. (Herengr. 70) 10 en 5 ds. Gootjes,
Chr. Geref. Kerk (Steenschuur 9) 10 en 3
ds. Tijmes Amersfoort, 4 nov. 7.30 ds.
v.d. Boomgaard A'dam (dankuur), Ge
ref. Gem. (N. Rijn) 10 en 4.30 ds. Hak
kenberg, 2 nov. 2.30 en 7.30 ds. Boog
aard, dankdag, Geref. Gem. in Ned. (Be-
thl. kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30, Evang.
Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgracht) 10.15
ds. Happee, Remstr. Doopsgez. Gem.
(Pieterskerkstr. 1) 10.30 ds. Kuipers,
Baptistengem. (O. Rijn 3)10 ds. v. Mame
ren, Evang. Chr. gemeenschap (Middel
stegracht 3) 10 dhr. Dikkes, Zendings
werk Middernachtsroep (Zoeterw. sin
gel 21) 5 nam. dr. Sprey, Evang. centrum
Zijlsingel 2,10 dhr. Zijlstra, di. 1 nov. 8
filmavond, Pinkstergem. (O. Rijn 3) 3
dhr. Eikerbout, Leger des Heils (Hooi
gracht) 10 en 7.30, Nw. Apost. Kerk (H.
Rijndijk 24) 9.30 en 4, woe. 8, Chr.
Science (Steenschuur 6) 10.30, Kerk van
J. Chr. v.d. Heiligen der L. Dagen
(Steenschuur 6) 10.15, Soefie-beweging
11 voorm. in zaal Pieterskerk, G. A. Le-
verland over "Lichaam en ziel", Oud
Kath. Kerk (Zoeterw. singel) 10, Vrij
Kath. Kerk (Vreewykstr.) 10.30, RK
Kerken Merenwijk zat. 7, zo. 10, Haag-
weg zat. 7, zo. 9,10.45 12 en 6.30, Steen
schuur zat. 10 en 7, zo. 8.30,10,11.30,6 en
7, Lammenschansweg zat. 7, zo. 9,10.30,
12 en 6, Haarl. str. zat. 7, zo. 9.30, 10.45,
12.15 en 6. Rijndijk 281 zat. 7, zo. 9.30 en
11.30, Boshuizerlaan zat. 7, zo. 9.30 en 11
Herensingel zat. 7, zo. 8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem. 9.30 ds. Go-
verts, 7 ds. Heule te Leiden, jeugdd.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem. 10
ds. Pannekoek Leiden, 7 ds. Wolthaus in
geref. kerk, Geref. Kerk' 10 dhr.. Te-
nyenhuis, 7 zie Herv., Chr. Geref. Kerk
9.30 dienst, 3 ds. Kok Eemdyk, RK Kerk
zat. 7, zo. 7.30 en 1.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Gem.
Adventsk. 10 ds. Bogers, 5 ds. Jansen
Gouda jeugdd., Kruisk. 10 ds. Hane-
maayer, Opst. k. 10 ds. Heijmans Bos
koop, 6.30 ds. Hanemaayer, Nabij 10
jeugdkapel, G. H. Kerk 9 ds. Hoogendijk,
De Bron 10.30 ds. Hoogendijk, 5 ds. Ver-
ploeg, 6.30 ds. Oost zangdienst, Drieh. 7
ds. De Ruiter, Ashram college, 9.30 ds.
De Ruiter, Oudsh. weg 10 ds. Oort,
Sionsk. 9.30 ds. Droogers, 6.30 ds. Ver-
ploeg, Geref. Kerk Mar. kerk 10 ds. Vree,
6.30 ds. v. Harmeien, Salv. kerk 10 ds. v.
ds. Verheul, 10 ds. v.d. Ree, 6.30 zang,
Geref. Kerk Vrijg. 8.45 en 6.30, Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V. 9.30 en 4.30 dhr. in
't Hout, Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds.
Hamstra, Oud Geref. Gem. 9.30 en 4,
Baptistengem. 10 en 6.30 ds. Koekoek,
Noord (Sportlaan) 10 ds. Visser, Volle
Evang. Gem. (school Preludeweg) 10
dhr. v. Leeuwen, Leger des Heils 10 en
6.30, Com. de Vlamingstr., Moluks Prot.
Kerk 9.30 ds. Molle Den Bosch, Moluks
Evang. Kerk 11 ds. Sitanala, RK Kerken
Bon. kerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30,
Piuskerk zat. 7, zo. 9,10.30 en 11.45, De
Bron zat 7, zo. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem. 9.30 ds.
Van Dyk Woudenberg, 6 ds. De Jong
Moerkapelle, 2 nov. 7.30 ds. Van Kooten
Delft, dankuur, Geref. Gem. 9.30 leesd., 7
ds. Hakkenberg Lisse, woe. 9.30, 3 en 7
ds. Honkoop R.dam, dankdag.
BODEGRAVEN - Geref. Kerk 10 ds. v.
Wijngaarden Mijdrecht, 6.45 ds. Rang
Nieuw-Vennep.
BOSKOOP - Herv. Gem. 9.30 ds.
Heijmans, 6.30 ds. Lindenburg Ter Aar,
De Stek 9.30 ds. Stelwagen, Geref. Kerk
9.30 en 5 ds. Omta, Chr. Geref. Kerk 9.30
en 4.30 ds. De Graaf Ede, Geref. Gem.
9.30 en 6, Opwekkingsgem. (Concordia)
9.30, Verg. v. Gelovigen (Nieuwstr.) 9.30
en 5, RK Kerken kerk zat. 7, zo. 8.45,10
en 11.30, Ontmoeting zat. 5.30, zo. 10.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem. 9.30 en
6.30 ds. Geertsema, Geref. Kerk 9.30 en 5
ds. Versluys, RK Kerk Het Anker zat. 7,
zo. 8.45 en 11.15, Bern. zo. 10, dorp zat. 7,
zo. 10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem. 10 ds. v.
Bruggen, 7 ds. Rothfusz, Geref. Kerk 10
en 5 ds. Poywels, Chr. Geref. Kerk 10 en
5 prof. dr. Floor, RK Kerk Mart. kerk zat.
7, zo. 8.30, 10, 11.30 en 12.45, Jozefkerk
zat. 7, zo. 8.30,10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem. 10 ds. Hon-
nef, RK Kerk zat. 7, zo. 10.
DE KAAG - Herv. Gem. 10 ds. Carstens,
RK Kerk-zat. 7, zo. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. 10 en 6 ds. Teygeler, Ontm. kerk 10
en 6.30 ds. Gebraad, Geref. Kerk 9.30 ds.
De Bruin Den Haag, 5 ds. Van Veen Am
stelveen, RK Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem. N.K.
10 ds. Vink, 6 ds. Catsburg, O.K. 10 ds.
Vroegindewey, 6 ds. Bouman Heerde,
Ichtusk. 10 ds. Hovius, 5 ds. Boer,
Pniëlk. 9.30 ds. v.d. Velden Mijdrecht, 6
ds. Vroegindewey, Gr. v. P. school 10 ds.
Arkeraats, Hoekst. 10 dovend., Overduin
2 ds. Baas, Geref. Kerk Vr. Kerk 10 ds.
Vrolijk, 5 ds. De Vries, Tr. kerk 10 ds.
Snoey, 5 ds. Vrolijk, Geref. Kerk Vrijg.
10.15 dienst, 3.30 ds. Hoff, Geref. Kerk
Vrijg. Buiten V. 8.45 en 7 ds. Waagmees-
ter, Chr. Geref. kerk 10 en 5 ds. v.d. Ent,
woe. 2 nov. 3 en 7.45 ds. v.d. Ent, dank
dag, Geref. Gem. 10 en 5, Geref. Gem. in
Ned. (Louwestr.) 10 en5 ds. v.d. Berg
Gouda, Volle Evang. Gem. (Voorstr. 100)
9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem. 10.30 ds. Hage Voorburg, 7 dhr.
Nap Woerden, Geref. Kerk 9 prof. dr.
Verkuyl A.dam, 7 zie Herv.
kerk *10 mr. Reugebrink, 6.30 ds.
Geursen, Scheppingskerk 9 en 10.30 ds.
v. Loenen, 5 ds. Banga Ede, Bap. gem. 10
dhr. Lourens, 5 dhr. De Vries, zat. 7 bid
stond, RK Kerk zat. 7, zo. 9,10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem. 9.30 ds. Los
gemeensch. evang. dienst in Geref.
Kerk, 7 dhr. Goedhart Nieuwkoop, Ge
ref. Kerk 9.30 ds. Los, 7 ds. Bezemer Ter
Aar, RK Kerk zat. 7, zo. 7.30,9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem. Grote kerk 10 en 7,
Pauluskerk 10 ds. De Gelder, Geref.
Kerk 10 ds. Popma, 5 dienst, Geref. Kerk
Vrijg. 10.15 ds. Simpelaar, 3 ds. Gootjes,
Geref. Kerk Vrijg. Buiten V. 10.45 ds.
Schuurman, 7 ds. Moggré, Chr. Geref.
Kerk 10 en 4.30 ds. v. Dijken, Geref.
Gem. 10 en 4, Oud Geref. Gem. 9.30 en 3,
2 nov. 9.30 en 3 ds. v. Prooyen, RK Ker
ken Agatha zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.30,
Poelhuys zat. 7, zo. 9 en 11.30, Mariak.
zat. 7, zo. 8.30,10 en 11.30, Engelbew. zat.
7, zo. 7.30, 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Bronsgeest, av.-maal, Geref. Kerk
9.30 en 6.30 ds. Buitenhuis, Chr. Geref.
Kerk 9.30 dienst, 2.15 ds. Hamstra Alp
hen, RK Kerk zat. 7, zo. 7.30,9 ijn 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem. 9.30 ds. De
Kruyff Rijns.woude, 7 ds. v. Wijk A.dam,
in Geref. Kerk, Geref. Kerk 9.30 ds. De
Wit Lisse, 7 zie Herv., RK Kerk zat. 7, zo.
9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gem. 9.30
dhr. Van Berkum A.dam, 7 ds. Goverts,
Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds. Rang, Chr.
Geref. Kerk 9.30 dienst, 3 ds. Bykerk
Aalten, RK Kerk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem. 9.30 ds. Lal-
leman O. Wetering, 7 ds. Nicolai Zeven
hoven, Geref. Kerk (Woerdense Verlaat)
10 ds. Hoekstra Maarssen, 7 dhr. v.d.
Kraan R.dam, RK Kerk zat. 7.30, zo. 9 en
10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem. Voorstr. 10
dr. Jansen, av.-maal, 7 ds. Keuning, S.
Mio 9 dr. Jansen, Hoofdstr. 10 ds. Keu
ning, 5.30 dr. Jansen, De Rank 10 dhr.
Goyert Zeist, 3.30 ds. De Vreugd Bodeg
raven, Geref. Kerk Hoofdstr. 10 ds. War-
nink, 5 ds. v.d. Klaauw, Vinkenlaan 9.30
ds. v.d. Klaauw, 5 ds. Warnink, RK Ker
ken Zee 9,11 en 7, Binnen 8,10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT- Herv. Gem. 10
ds. Kalkman, RK Kerk Jozef zat. 7, zo. 10,
11.30 en 6, Viktor zat. 7, zo. 8,9.30,11 en 6,
S. Maria zat. 7.15, zo. 10, S. Bavo zo. 9.30.
OEGSTGEEST - Herv. Gem. Gr. kerk
10.30 ds. Sasse, Pauluskerk 10 ds. Oosten
van Kooten, Gem. centr. 10.30 ds. Ter
Linden av.-maal 7 ds. Langhamel Wilnis
jeugdd., Van Wyckerslooth 4.30 ds. Wa
genvoorde, Geref. Kerk 10 ds.
Heemskerk, 7 zie Herv., Geref. Kerk
Vrijg. Buiten V. 8.45 dhr. Tieleman, 4 ds.
v.d. Berg, RK Kerk Will, kerk zat. 7, zo. 9,
10.30 en 12, Bon. kapel zat. 6.30, zo. 9 en
11, Volle Evang. gem. (gem. centr.) 4 dhr.
v.d. Brugge.
OUD-ADE - RK Kerk zat. 7, zo. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem. zie Geref., Geref. Kerk 9.30
dhr. Schoenmaker, gemeensch. dienst,
6.30 dr. Van Oeveren Rijnsburg, RK
Kerk zat. 7, zo. 8.15, 9.45 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - RK Kerken
P. Banden, zat. 7, zo. 8,9.30,11 en 12.15,
M. Presentatie zat 7, zo. 8, 9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gem. 9.30
kand. Koerselman Utrecht, 7 ds. De
Kruyff, Chr. Geref. Kerk 9.30 diensdt,
2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem. gr. kerk 9.30
ds. v. Ieperen, 5 ds. Bogerd, Bogert, Be-
thelkerk 9.30 ds. v.d. Bogerd, 5 ds. Wisse
Wageningen, Geref. Kerk Petrakerk 9.30
ds. Huisman, 5 ds. Baayen, Im-
manuelkerk 9 en 10.30, ds. Baayen, 5 dr.
v. Oeveren, Mar. kerk 9.30 dr. v. Oeveren,
5 ds. Huisman, Geref. Kerk Vrijg. 10 en
5.15 ds. Zomer, Chr. Geref. Kerk 9.30 en 5
ds. Bijkerk Aalten, Evang. Chr. gem.
(aula mavo) 10, RK Gem. schap (aula
tuinb. school) zat. 7, zo. 10.30.
RIJPWETERING - RK Kerk zat 7, zo.
7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem. 9 ds. Bro
kerhof, 10.30 ds. De Vree, Leimuiden, 7
ds. Overgaauw Valkenburg, in Geref.
Kerk, Geref. Kerk 10 ds. v.d. Berg Om
men, 7 zie Herv., Chr. Geref. Kerk 10 en 6
ds. Rebel, Ned. Prot. Bond 10.30 ds. v.
Rossum Voorburg, RK Kerk zat. 7, zo. 8,
9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gem. 10 ds. Lin
denburg, 6.30 ds. Stelwagen Boskoop,
Geref. Kerk 10 ds. Bezemer, 6.30 ds. Los
Leimuiden, RK Kerk Langeraar zat. 7,
zo. 8, 9.30, 11 en 12.15, dorp 9 en 12.
VALKENBURG - Herv. Gem. 10 ds. De
Vos Katwijk, 6.30 ds. Den Tonkelaar
Warmond, jeugdd., Geref. Kerk 9.30 ds.
Bouma te Noordwijk, 6.30 ds. Damsma
Rijnsburg, Geref. Kerk Vrijg. 9.30 ds.
Hoff, 2.45 ds. Joosse.
VOORHOUT - Herv. Gem. 10 ds. Bro
kerhof, RK Kerk zat. 7, zo. 9, 10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem. Dorp 10
ds. Meijering, 7 zie Geref. aula NH 9.30
ds. De Zeeuw, Hulp en Heil 10 ds. Ver-
heule, Geref. Kerk 10 ds. De Zwart, 7 ds.
Verheule, jeugdd., Geref. Kerk Vrijg- 10
en 5 ds. v.d. Jagt, RK Kerken M. Gods-
kerk zat. 7. zo., 8,10 en 11.30, Laurentius
zat. 7, zo. 8.30, 10.30 en 12, aula NH 11.
WADDINXVEEN - Herv. Gem. Brug-
kerk 9.30 dhr. v. Doorn, 6.30 kand.
Zoutendijk, Hoekst. 9.30 ds. Verboom,
6.30 ds. Lam, Bethel 9 kand. Zoutendijk,
5 ds. Verboom, Immanuelkerk 10 en 5
,ds. Hulst, Geref. Kerk Kr. kerk 10 ds.
Winter, 5 ds. v.d. Berg, Ontm. kerk 10 ds.
v.d. Berg, 5 ds. Winter, Chr. Afgesch.
Gem. 9.30 en 5 ds. Verloop, Volle Evang.
Gem. (Lindengaarde 17a) 9.30, Remstr.
Gem. 10 ds. Puinker, RK Kerk Viktor 10,
Ontm. kerk 8.30 en 11.45.
WARMOND - Herv. Gem. 10 ds. Den
Tonkelaar, oogstd., RK Kerk zat. 7, zo.
8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gem. Dorpskerk j
A.dam, 7 ds. v. Zanten, Kievietkerk 10}
ds. Wiersma, Messiaskerk 10 dhr. Taal,
Geref. Kerk 10 en 5 ds. v.d. Meulen, Zuid I
10 en 5 ds. v.d. Kamp, Ned. Prot Bond
10.30 ds. Werner.
WASSENAAR - Herv. Gem. Dorpskerk
8.30 ds. Verploeg Alphen, 10.15 ds. Nor-
tier Den Haag, 4.30 ds. Van der Sluys
A.dam, 7 ds. v. Zanten, Kievietkerk 10
ds. Wiersma, Messiaskerk 10 dhr. Taal,
Geref. Kerk 10 en 5 ds. v.d. Meulen, Zuid
10 en 5 ds. v.d. Kamp, Ned. Prot Bond
10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv. Gem. 9.30 ds.
Blenk, 6.30 ds. Kieviet Gouda, Geref.
Kerk 9.30 ds. Hartkamp Hillegom, 6.30
ds. v.d. Heiden ZW A.dam, RK Kerk zat.
7, zo. 10, Ned. Prot Bond: 7 nam. ds. v. d.
Wall, Den Haag.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem. 9.30 ds.
Nicolai, 7 ds. Lalleman, O. Wetering,
herdenking kerkhervorming, in Geref.
Kerk, Geref. Kerk 9.30 dhr. Koenes
A.dam, 7 zie Herv. RK Kerk zat. 7, zo. 9 en
10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem. 10 r
joor Bosshardt (Leger des Heils) A.dam,
en ds. Schoch, zat. 7.30 av.-gebed, RK
Kerk Chr. D. Kerk zat. 7, zo. 8.30 en 10,
Janskerk zat. 7.30, zo. 8.30, Rijndyk
Meerburg zat. 7, zo. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem. 10 ds.
Mostert, 6.30 dhr. Drijver, gez. dienst i
