VEREDELDE VDRN VAN
„Amerika
binnen 10
jaar dé
voetbal-
natie...
ft rood-wit-blauw: aanvallen
van achteren, tenzij de tegen
stander obstructie pleegt.
STERKE "ILLUSIE" VAN
MARATHONLOPER-AUTEUR
Hoe te bouwen bij
slinkende materiaal-
en energiebronnen?
r ZATERDAG 29 OKTuBER 1977
-5J Grass
Nu de vice-voorzitter van New
York Cosmos, dat door Pele
aan te kopen het Ameri
kaanse volk in luttele jaren
voetbalminded heeft ge
maakt, officieel bekend heeft
gemaakt dat zijn club zowel
Rivelino als Gerd Muller en
Johan Cruijff wil kopen
wordt het tijd dat we ons even
in het Amerikaans voetbal
gaan verdiepen.
Dank zij Ruurd Edens uit
Spaamdam, die in Amerika
de laatste wedstrijd van
Feiienoord-midvoor Clyde
Best voor Portland Timbers
zag, beschik ik over het of
ficieel programma van 44 pa
gina's dat bij de wedstrijd
Dallas Tornado-Portland
Timbers gratis werd uitge
reikt.
Weliswaar worden 24 van die 44
pagins's gevuld met ad
vertenties, maar er blijveyi
dan toch nog 20 pagina's over
voor allerlei relevante zaken.
Het blad heet ..Tornado Soc
cer", en voert de slogan Jt 'sa
kick in the grass",oftewel het
is een schop in het gras
Maar omdat je ook een gewel
dige „kick" kan krijgen als je
..grass" rookt (ofte wel mari
huana). is het duidelijk dat
met deze slagzin gepoogd
wordt het voetbal tot een ver
slavend genotmiddel te ma
ken voor Soccer-Addicts Om
dezelfde reden heeft Gunter
Grass zulke hoge oplagen in
Amerika, maar dit is weereen
ander chapiter
Laten we eerst even de opstel
lingen bekijken, en daar bij
voorbeeld de speler Bob Hope
van Dallas Tornado uitpik
ken. Een bekende naam tens
lotte in Amerika Hij staat als
volgt vermeld: 8, Bob Hope,
mf. 0-8, 155, 33, 2, British.
Rang en legernummer, zo te
De 8 slaat op zijn rugnummer.
Bob Hope is zijn naam, mf be
tekent Midfielder ofte wel
middenveldspeler) 5-8 is zijn
lengte met 6-2 ofte wel 6 feet 2
inches was Clyde Best de
langste speler in die wed
strijd), 155 (pounds) is zijn
gewicht, 33 is Bob Hopes leef
tijd en die 2 is het aantal jaren
dat hij voor Dallas Tornado
speelt. Daarvoor speelde hij
overigens 17 jaar in de En
gelse league en was hij Schots
international.
Curieus
De meest curieuze bladzijde van
het officieel programma is
gewijd aan de verklaring van
de vlagsignalen. De inleiding
luidt aldus:
„Voetbal is een spel van voort
durende, vloeiende acties. Het
spel wordt na menige over
treding hervat zonder duide
lijk signaal of klaarblijkelij
ke interruptie door de
scheidsrechter. De volgende
verklaring van iedere beslis
sing van de scheidsrechter is
bedoeld om je het spel beter te
laten begrijpen. Deze beslis
singen zijn in kleur gecodeerd
met een overeenkomende vlag
die getoond zal worden in de
haggar hints loft, de noord
oost hoek van het stadion di
rect na de beslissing van de
scheidsrechter. Kijk naar de
vlag".
En dan volgen al die vlags
ignalen, die ik voor alle ze
kerheid maar aan u doorgeef
voor het geval vice-voorzitter
Rafael de la Sierra van New
York Cosmos gelijk krijgt
(„Wij zullen Cosmos tot één
van de beste ploegen in de we
reld maken'en Cosmos over
een of twee jaar tegen Ajax
komt spelen (ik bedoel na
tuurlijk AZ'67).
We beginnen met de „major
foulsofte wel de „ernstige
overtredingen":
blauw-geel: het trappen of een
poging tot het trappen van
een tegenstander.
i rood-geel-groen: ruw of ge
vaarlijk attaqueren van de
tegenstander.
zwart-wit-zwart: het duwen
van de tegenstander.
gr oen-geel: hands (in het
Amerikaans „handball").
Geldt van de schouder tot de
hand. behalve voor de
goalkeeper in het straf
schopgebied.
Vervolgens wordt gemeld dat al
deze ernstige overtredingen
een directe vrije schop tot ge
volg hebben, etcetera.
De vlagsignalen vanuit de
noord-oost hoek van het sta
dion die de minder ernstige
overtredingen begeleiden en
verklaren zien er als volgt uit:
Wit: gevaarlijk spel.
blauw: aanvallen als de bal
buiten speelbereik is.
geel: obstructie.
groen: het aanvallen van de
keeper, tenzij deze: a. de bal
vasthoudt, b. obstructie
pleegt, c. buiten zijn doelge
bied is.
oranje: de keeper loopt meer
dan 4 passen met de bal. Tijd-
rekken
Ten slotte wordt de rode vlag ge
toond als er sprake is van
buitenspel, dus als een speler
zich binnen de 35 yards-lijn
bevindt en niet minstens twee
tegenstanders dichter bij de
doellijn zijn op het moment
dat de bal gespeeld wordt,
terwijl de blauw-wit-blauwe
vlag wordt gehesen zodra er
een hoekschop moet worden
genomen.
U begrijpt dat de Amerikanen
de eerste jaren nog niet aan
het kijken naar het voetbal
zelf zullen toekomen. Voorlo
pig is voetbal voor hen een
veredelde vorm van vendelz-
waaien, met als bijzonder
heid dat de vendelzwaaier
draadloos bestuurd wordt
door 22 spelers en een scheids
rechter.
U weet van films en tv-series hoe
het in Amerika toegaat bij ba
seballwedstrijden en foot-
ballgames en basketball-
matches: kleurig uitgedoste
meisjes met blote benen en
hoge mutsen volvoeren al dan
niet met vlaggetjes ingewik
kelde, tussen het ballet en tap
toe zwevende patronen om de
toeschouwers op te zwepen en
tot aanmoedigingen te verlei
den. Nu het voet-bal is inge
voerd, voorspel ik dat niet
langer de rol van majorette
het ideaal van elk Ameri
kaans meisjezal zijn,maar de
rol van vlag genist op het
voetbalveld.
Vlagsignalen
Ik geeft toe, voorlopig wordt de
vlag alleen maar sober ge
toond, en kunnen de Ameri
kanen in hun programma
blad na lang zoeken de bijbe
horende overtreding vinden,
maar in de toekomst zullen
ook die verklarende vlags
ignalen natuurlijk door dé
majorettes worden overge
nomen, en zal men niet langer
de spelers en de scheidsrechter
toejuichen of uitjouwen;
maar de majorettes met hun
vlagsignalen.
Want zij zullen de eigenlijke*
hoofdpersonen worden.
Pelé gaf
stoot tot
spectaculaire
sport-groei
"Illusie" door William Goldman. In een vertaling van R. Beek en P
Verhagen verschenen bij Elsevier Nederland in Amsterdam (J' 15,90)
DEN HAAG - Wat in de Verenigde Staten begon als een aardigheidje,
bedacht door immigranten, is in het laatste jaar uitgegroeid tot een regel
rechte concurrent voor de „grote drie" op Amerikaans sportgebied: bas
ketbal, honkbal en Amerikaans football (enigszins vergelijkbaar met ons
rugby). De ontwikkeling van het voetbal tot één der voornaamste recrea
tieve attracties was dit seizoen het meest spectaculaire in de Amerikaanse
sportwereld.
Van grote invloed op deze belang
wekkende groei, die vooral tot ui
ting komt op de Amerikaanse
scholen en in de jeugdcompeti-
ties, is de Braziliaanse „voetbal
koning" Pele geweest, die op 1
oktober zijn definitieve afscheid-
swedstrijd in New York speelde.
Hij hééft door zijn verschijning
alom in den lande de stoot gege
ven tót de spectaculaire opkomst
van het Amerikaanse voetbal, dat
in 1967 officieel als tak van sport
in de Verenigde Staten werd in
gevoerd.
Gouden greep
Het begon met twee „wilde" bon
den: de USAS, die vooral
buitenlandse spelers im
porteerde en de NPSL, die het
van de binnenlandse inbreng
moest hebben. Beide bonden
vonden elkaar een jaar later op
initiatief van Phil Woosnam. Hij
bracht de twee bonden onder één
noemer (NASL) tezamen.
Woosnam. afkomstig uit Wales, be
gon in 1968 met 17 elftallen. De
National American Soccer
League en de clubs leden een
kwijnend bestaan en het seizoen
erop (1969) waren er nog slechts
vijf elftallen over.
Onder de bezielende leiding van
Woosnam en met groot doorzet
tingsvermogen ging de NASL
niettemin door in de betrek
kelijke vergetelheid. In 1974 had
de oud-international van Wales
de league langzaam maar zeker
weer uitgebreid tot 15 teams, die
gemiddeld per wedstrijd 7.900
toeschouwers trokken
In 1975 volgde de gouden greep.
Pelé werd aangetrokken voor
4,75 miljoen dollar netto (in die
tijd ruim 15.000.000 gulden) voor
een driejarig contract. Vanaf dat
moment nam de belangstelling
voor het voetbal toe. Pelé, wiens
aankomst in New York in de
middaguren een verkeerschaos
op Manhattan veroorzaakte, ver
klaarde voor zijn entree bij de
New York Cosmos, dat de Ver
enigde Staten één der wéinige
landen in de wereld was, waar
voetbal niet volkssport nummer
Maar, voegde hij er aan toe: „Ik heb
gedroomd, dat Amerikaans
voetbal binnen een paar jaar tot
nationale sport verheven wordt".
Profetische woorden die - zoals
nu blijkt - bewaarheid werden.
De toeschouwersaantallen ste
gen na zijn komst per wedstrijd.
Van 16.000 naar 24.000. Van
24.000 naar 30.000.
De definitieve doorbraak had
plaats na de komst van Becken-
bauer. Twee wereldsterren in één
elftal kreeg response in heel
Amerika. In het afgelopen
seizoen was Cosmos de grootste
publiciteitstrekker met een ge
middeld aantal toeschouwers
van 34.142 per wedstrijd. Het
hoogste aantal kwam voor de
wedstrijd tegen Fort Lauerdale
om het Amerikaanse kampioen
schap (8-3 voor Cosmos).
Liefst. 73.691 mensen, van wie 40
van het vrouwelijk geslacht,
woonden het duel in de stro
mende regen bij. Een aantal, dat
op 1 oktober nog overtroffen
werd. De afscheidswedstrijd van
de 36-jarige Pele werd door 77.000
toeschouwers vanaf de tribune
bekeken.
Op 21 augustus was het Meadows-
stadion al uitverkocht en duizen
den voetbalfans werden teleur
gesteld. Acht en dertig televi
siestations over de gehele wereld
zonden de wedstrijd geheel of
gedeeltelijk uit en 650 journalis
ten vroegen perskaarten aan om
de wedstrijd te kunnen volgen.
Een absoluut record in de jonge
geschiedenis van het Ameri
kaanse voetbal.
De NASL trok over het gehele
seizoen 3.2 miljoen bezoekers.
Een verbetering met 31 ten op
zichte van het voorgaande
seizoen en een algemeen gemid
delde van 13.550 per wedstrijd.
Volkssport
Voetbal wordt in de VS een volks
sport, die door Woosnam uitste
kend werd opgezet. Vooral de
jonge mensen werden benaderd
via de scholen en jeugdcompeti-
ties. De spelregels werden aan
gepast om het spel attractiever te
maken.
Zo is de buitenspelregel zoals wij
hier die kennen, in de VS niet van
kracht. In de VS zijn met officiële
goedkeuring van de FIFA (de we
reld-voetbalorganisatie) - aparte
buitenspellijnen op het veld op
zo'n dertig meter afstand van
beide doelen aangebracht.
Een tweede verandering, waarvoor
geen FIFA-toestemming vereist
was, was de regel, dat iedere wed
strijd een winnaar moest opleve
ren. Een gelijkspel is niet denk
baar. Bij gelijke stand na negen
tig minuten wordt er tweemaal
7.5 minuut verlengd. Is de stand
nog gelijk, dan gaat men over tot
een zogenaamde "shootout". Een
veredeld soort strafschop.
Vijf spelers van elke club starten
beurtelings op de buitenspellijn,
dribbelen met de bal naar het
doel en pogen tot scoren te ko
men. De doelman mag dat op alle
regelementaire
komen, waarbij hij niet gebonden
is aan de doellijn. Twee wijzi
gingen ten opzichte van de Euro
pese regels, diD de populariteit
van het voetbal in de VS-volgens
Woosnam - zeer ten goede zijn
gekomen.
De NASL gokt voor de toekomst op
de Amerikaanse jeugd, die voor
het voetbal warm is gelopen.
Vooral de scholen- en jeugdcom-
petities zijn erg in trek. Voetbal is
voor de jeugd aantrekkelijk. Het
kost minder geld dan andere
sporten. Amerikaans Football
vergt al gauw 100 dollar voor een
complete uitrusting, voetbal
nauwelijks een derde van dit be
drag.
Blessures zijn bij football niet of
nauwelijks weg te denken, bij
voetbal zijn ze zeldzaam. Maar
het voornaamste verschil is wel,
dat voetbal in vergelijking met de
andere "grote drie" geen eisen
stelt aan lichaamsgewicht of
lengte der deelnemers. Iedereen,
hoe klein, groot, dik of dun kan
uitgroeien tot een recreatief
voetballer en actief meespelen in
competitievorm. Een verschil,
dat algemeen erkend wordt en de
opkomst van het voetbal bij de
jeugd heeft versneld.
William Goldman kennen wij van "De marathonloper". Van het sterke
verhaal of misschien nog meer van de uitstekende verfilming daarvan, die
niet zo lang geleden in deze contreien te zien was. Fantasie en realiteit op
een knappe wijze tot een eenheid verweven. Wellicht geen gegeven, dat
gemakkelijk op het alledaagse patroon van ons hedendaagse bestaan zou
zijn te projecteren, maar wel een gegeven dat door zijn vorming en sfeerte
kening pakt, boeit en tot nadenken stemt.
Dat beklemmende sfeertje, dat het gevoel geeft dat men net even naast de
werkelijkheid staat, vinden we weer terug i» "Illusie".
En wellicht past het nog beter bij dit verhaal dan bij die marathonloper.
De hoofdpersoon, Corky Withers, is een entertainer. Een goochelaar. Maar
geen gewone. Een bezeten artiest, die het letterlijk en figuurlijk helemaal
in de vingers heeft. Slechts één groot televisie-optreden scheidt hem van
nationale, ja zelfs internationale erkenning en dus een wereldwijde loop
baan. Maar daarvoor moet hij worden gekeurd. En corky is niet zo vast.
Een labiel persoontje. Heeft er zelf al eens een eind aan willen maken.
Geestelijk wankelt hij nog wel eens. En onderschat de invloed van zijn
onafscheidelijke vriend Fats niet. Wie en wat is het? In elk geval zijn
andere ik. De stem, die hem steeds influistert. En die Fats (wie is het toch?
barst van jaloezie als Corky een jeugdvriendin gaat opzoeken. Uiterst
gecompliceerd, maar ook geraffineerd in elkaar gedraaid. Het is duidelijk
dat deze psychologische janboel tot een drama moet leiden. William
Goldman maakt er wat goeds van. Een uitermate sterk verhaal.
KOOS POST
Texas
In Texas waren bijvoorbeeld in
1970 slechts 500 voetballers of
ficiéél geregistreerd: in 1976 wa
ren dat er 98.000. In Californië ligt
het stijgingspercentage nog ho
ger, van 8.000 in 1970 naar 165.000
in 1976.
Officieel staan er in het gehele land
in 1976 830.000 juniorleden in de
boeken. Maar volgens Woosnam
wordt er door miljoenen Ameri
kaanse kinderen gevoetbald. "In
1980 hebben wij eén miljoen
jeugdleden, dat is ons streven".
"Money", geld, speelt in de Ameri
kaanse sportwereld een grote rol.
Vandaar dat de NASL gaarne
contracten met de televisiemaat
schappijen afsluit om wed
strijden geheel of gedeeltelijk op
het scherm te brengen tegen aan
trekkelijke vergoedingen.
Voetbal slaat aan als tv-product.
Een gegeven, dat door de grote
Amerikaanse tv-maatschappijen
erkend wordt.
Bovendien volgt de reclamewereld,
verantwoordelijk voor de tv-re-
clame, nauwlettend deze ont
wikkeling. Het uitgangspunt
hierbij is, hetgeen uit een enquête
is gebleken, dat 66 van de
voetbalsupporters 15.000 dollar
of meer per jaar verdienen Dus
tot de gelduitgevende klasse be
horen, hetgeen aantrekkelijk is
om reclame tijdens voetbalwed
strijden op de buis te brengen.
De narigheid voor de kijkers is al
leen, dat het duel meermalen on
derbroken wordt voor een
"commercial" van één - minuut.
(Jok hieraan besteedt de NASL
aandacht. Er is reeds geëxperi
menteerd met reklamebood-
schappen, die driekwart van het
scherm beslaan, waardoor het
resterende kwart beschikbaar
bleef voor de voetbalbeelden.
Een vorm van adverteren, die bij
de kijkers zeer goed overkwam
en wel eens kan uitgroeien tot de
algemene wijze, waarop reclame
tijdens sportwedstrijden wordt
uigezonden.
Van de kant van producenten en
reclamebureau wordt de moge
lijkheid benadrukt om langere
commercials met minder fre
quentie op het scherm te bren
gen. Volgend seizoen gaat men
door met beide experimenten.
Zonder Pelé
Door de grote toename van de per
soonlijke belangstelling voor het
voetbal en de zakelijke interesse
van de tv en reclamewereld kan
de NASL nu zonder Pele verder.
"Wij staan nu met beide voeten
stevig op de grondPele heeft ons
een flink stuk op weg geholpen,
maar nu kunnen wij ook zonder
hem verder", aldus Phil Woos
nam, die eraan toevoegt, dat
"binnen tien jaar de Verenigde
Staten de toonaangevende
voetbalnatie van de wereld is.
Met eigen spelers, zonder in
breng van buitenaf'.
Voor een goede huisvesting van alle bewoners van de aarde moet nog
gigantisch veel bouwwerk verzet worden. De vraag is: is er materiaal en
energie genoeg voor betere huisvesting waar nog velen recht op hebben?
De ideeën over de beperkte voorraden die de aarde heeft, sinds de Club
van Rome in brede kring bekend geworden, hebben op verschillende
gebieden al praktische betekenis. Te wijzen valt naar het strikte energiep
rogramma dat de Amerikaanse president Carter gelanceerd heeft. De
keuze voor de ontwikkeling van kernenergiecentrales houdt rechtstreeks
verband met een vermeend tekort in de toekomst aan energie.
Een werkgroep van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst, in sa
menwerking met de Erasmus Universteit en een aantal Antwerpse stu
denten in de bouwkunst en stedebouw hebben nu een volgende stap gezet
in de gedachtenvorming.
Wat betekent de eindigheid der aarde voor de woningbouw? Terecht
dringt de werkgroep aan op verder onderzoek aan het slot van het boekje
„Wonen met de wereld", waarin zij een antwoord probeert te geven op de
gestelde vraag. Na de jarenlang bediscussieerde algemene theorieën over
de mogelijke beperktheid van de aarde is het nu tijd voor een toepassing
van deze theorieën op allerlei terreinen.
Uitvoerig heeft de werkgroep onderzocht wat er nog aan bouwmateriaal
voorhanden is, welke grenzen de milieuverontreiniging stelt aan het tech
nologische bouwproces en wat er aan energie beschikbaar is voor bouwen
en wonen. Er is een model ontworpen dat de toekomstige bouwmogelijk
heden aangeeeft. Gerekend naar het jaar 2020 wordt aangegeven welke
grenzen bij de bouw niet overschreden mogen worden. Overschrijding
van de grenzen zou betekenen dat niet voor iedereen voldoende huisves
ting geboden zou kunen worden.
Binnen de geformuleerde grenzen zijn enkele ontwerpen gemaakt van
mogelijke woningtypen. Het bleek daarbij (gelukkig!) mogelijk otm ver
schillende types (voor de verschillende streken der aarde) te ontwerpen
binnen de begroting. Van de ontwerpers werd daarbij wel vereist dat
overgeschakeld werd op gebruik van eenvoudiger technieken. Een uitge
kiend materiaalgebruik is noodzakelijk. Op grond van deze ervaringen
voorspelt de werkgroep een belangrijke plaats voor het gebruik van hout
en kunststoffen. Speciale aandacht zal moeten worden geschonken aan
het energieverbruik in een woning in relatie tot het ontwerp.
In het verslag van het onderzoek „wonen met de wereld" (als tegenstelling
van: ten koste van de wereld) is erg veel te lezen over de gevolgen voor de
bouw door slinkende materiaal- en energiebronnen.
Vele zeer praktische punten komen aan de orde. Bijvoorbeeld: als ijzer
schaars wordt, zal minder gebouwd kunnen worden met gewapend beton
Hoge gebouwen met betonskeletten zijn in dat opzicht uit den boze. De
studie zal architecten en bouwers aan het denken moeten zetten over de te
varen koers.
TOM MAAS
