Na verkiezingen kieperen
we Hindorie uit 't raam
tATKRDAG 29 OKTOBER 1977
De school in de Gravenstraat
van Paramaribo heet - 23
maartden na het afscheid van
Nederland - nog steeds
Oranjeschool. Het is een hoog
houten gebouw van koloniale
stijl, dat er erg.vervallen uit
ziet
Het. is avond en Schijnwerpers
boven het schoolplein wijzen
naar- een klem podium.
Daarop zitten mensen van
verschillende kleur, politici:
de robuuste mevrouw Albe-
rtina Liesdek-Clarke, een
Creoolse, „de sterkste vrouw
van Suriname"; dr. Alwin
Mungra, Hindoestaan, volks
dokter, bijgenaamd „Tigri".
de tijger met een gouden hart;
Henk Herrenberg, Creool., die
zich graag Che Guevarra laat
noemen; mr. Jaggernath
Lachmon, Hindoestaan, de
vos van de Surinaamse poli
tiek. Vérder nog een Chinèes
en een Javaan op dat podium.
Zo verdeeld over de Süri-
n aam Sé rassen zijn ook de
mensen dié rond het podium
op de stoeltjes zittèn of op de
hekken langs het schoolplein.
Dit is een verkiezings
bijeenkomst, zoals er in de
avonden van de laatste dagen
van oktober in Surinarne veel
worden gehouden. Niet al
leen in Paramaribo, maar ook
in het binnenland in bosne
ger- en indianendorpen en in
de distneten Para, Com-
mewijne, Saramacca, Nic-
kerie, JVlarowijrie, Broko-
pondo.
Grote dag
ri'de Tweede Karper in Den
Haag een onvergetelijke in
druk achterliet, heeft op het
podium het woord genomen.
Ze spreekt in het Surinaams,
maar de steeds weerkerende
Nederlandse woorderi zijn:
„31 oktober!" Dat is de grote
dag: Suriname naar de stem
bus, voor het eerst in de tijd
van zijn onafhankelijkheid.
Mevrouw Liesdek is de felste
van alle sprekers, die we deze
avond te horen krijgen. Ze
besluit haar Surinaamse toe
spraak, dooropeens met
krachtige praat irt het Neder
lands over te gaan. Ze roept:
„Op de zondagsschool leerde
je dat het zonde'is om te vloe
ken. Maar grotere zonde is het
om niets te zeggen als je on
recht ziet in dit land. S.Ia dan
met je vuist op tafel en roép-
keihard: godverdomme!"
De spreekster krijgt een don
derend applaus
Handjes
In de haven van Paramaribo
meerde begin deze week een
schip af, dat in zijn lading een
Nederlandse bijdrage aan de
Surinaamse verkiezingscam
pagne had. Het was een groot
pakket, dat 43.000 van die rare
handjes bevatte, die men op
voor- of achterruit van de auto
kan vastzetten en daar een.
wuivend gebaar maken.
Op het handje stond de Suri
naamse tekst „No span joe
kuif'. En dat betekent zoveel
als: „Maak je niet dik". Een
zakenman uit Bovenkarspel,
op wiens fabriek de handjes
waren vervaardigd was per
soonlijk naar Paramaribo ge
komen om de zending van
boord te halert en over te dra
gen aan de klant, die de
héndjes had besteld: de Na
tionale Partij Combinatie, die
in Suriname aan de regering
Maar de Hollander kwam te
laat; nog vóór de loopplank
was uitgelegd was het pakket
met de NPKrbandjes al ger
it Mevrouw Albertine Liesdek-
Clarke (foto links): "Op de zondags
school leerde je dat het zonde is om
te vloeken..."
Foto rechts: dr. Mungra, "de tijger
met het gouden hart", in gesprek
met premier Joop den Uyl.
Door Aad Wagenaar
PAGINA 19
verkiezingscampagne heb-
bén we lui, dié raciale ophit-
serij bedreven, kunnen ont
maskeren".
Herrenberg gelooft vast in een
flinke overwinning van de
VDP. „Samen met Lachmon
gaan wij het klaren indit land.
Je kunt Lachmon met zijn
wijsheid zo'n beetje als een
Ghandi zien en kijk dan naar
mij naast hem als de Che
Guevarra".
VDP-leider Lachmon zelf
houdt niet op te verkondigen
dat het met de huidige rege
ring van Suriname slecht is
gesteld. „De meerderheid
waar de regering nu op kan
rekenen, is zo klein dat er niet
mee te werken is. In feite is er
in de twee jaar van de onaf
hankelijkheid niets gebeurd.
En ieder jaar dat we het ont
wikkelingsgeld, dat Neder
land geeft, niet gebruiken,
wordt het door inflatie min
der waard. Dat geld moet zo
snel mogelijk worden be
steed".
In het programma van de VDP
wil men ook een planmatige
remigratie van Surinamers in
Nederland, terug naar het va
derland. Hoewel niemand in
dit land eigenlijk in de terug
keer, althans een deel, van die
circa 150.000 Nederlandse
Surinamers gelooft, zegt
Lachmon: „Het is onbegrij
pelijk dat er van die remigra
tie nog niets gekomen is.
Terwijl er notabene Haitianen
naar Suriname moeten wor
den gehaald om op het-
land te gaan werken".
Een teer punt, die noodzaak om
gastarbeiders naar Suriname
te halen, ze komen ook uit het
buurland Guyana. Toch zijn
er dezer dagen politici te be
luisteren, die kritiek op de ar-
beidsonwil van veel Surina
mers durven leveren. Arron
heeft er over geklaagd en
heeft zich zelfs al eens per
soonlijk met hét kapmes in de
suikerrietvelden begeven om
het voorbeeld te geven.
,Het Surinaamse volk", zo
heeft hij gezegd, „is nog te
veel belast met een koloniale
mentaliteit. Surinamers moe
ten afleren elkaar dingen te
misgunnen".
Ronselarij
Ook de voorzitter van het
huidige parlement, Emiel
Wijntuin, heeft er dezer dagen'
een paar uitspraken over ge
daan. „De Surinaamse jonge
ren zijn veel te in-actief. Het
eigen initiatief staat op een
klein pitje. Er zali een grotere
inzet moeten komen".
Allemaal na 31 oktober dan,
want nu nog hebben ook de
Surinaamse jongeren het
druk met hun inzet voor een
voor hun groep gunstige ver
kiezingsuitslag. De kandida
ten van de Derde Blok Com
binatie - een partij met veel
jongeren - bijvoorbeeld ver
kondigen: „De Surinaamse
verkiezingen zijn altijd ge
kenmerkt door een geweldige
vorm van ronselarij, zodat
onze propagandisten zich
moeten voorbereiden o-
p een zeer zware taak".
Vervolgens begaven de Derde
Blok-mensen zich naar de
bloedbank van Paramaribo,
om zich een halve liter bloed
te laten afnemen, demon
stratief.
Een natuurlijk illustratief ge
baar voor hoever je in Suri
name kunt gaan om de sym
pathie van kiezers te verwer
ven. In een indianendorp ver
schijnt opeens elektriciteit, in
een bosnegerdorp komt een
waterkraan te staan en een
blad hier in Paramaribo
schreef: „Voor de gewone
mensen mogen er best vaker
verkiezingen zijn, dan ge
beurt er nog eens iets".
stolen. Door de politieke te
genstanders van mijn cliënt"
brieste de man uit Bovenkar
spel met groot onbegrip. "En
die lopen nou in de jungle uit
te delen als een cadeautje van
hun partij";
Grap
Dat gebeurde in een grap,
waarom men in Suriname
hartelijk kon lachen, want
van creativiteit bij het elkaar
naar het leven staan in de ver
kiezingsstrijd van deze da
gen, houdt men wel. Daarin
pas ook het gerommel met de
oproepingskaarten voor de
stembus - de partijen be
schuldigen elkaar er over en
weer van, dat die op een on
behoorlijke manier zijn rond
gestuurd, dus niet aankwa
men, of door de bezorger met
een smoes weer 'werden mee
genomen bij ongeletterde lie
den, in het binnenland maar
ook in de stad, die van de gang
van zaken bij een Kortom, een
rommeltje, maar het maakt er
het straatbêeld van Parama
ribo nog levendiger door dan
het altijd al is. Overal in de
stad zijn deze week samen
scholingen te zien op plaat
sen, waar de verschillende
politieke partijen dan zelf
maar de kiezersregistratie
uitvoeren en oproepingskaar
ten uitdelen. Op de radio roe
pen de partijen aldoor om dat
iedereen toch vooral naar die
uitdeelplaatsen moet toe
gaan: geen stem mag verlo
ren gaan.
Identiteit
Oorzaak van de chaos is als al
tijd de etnische verscheiden
heid van de Surinaamse be
volking: Creolen, Hindoesta
nen, Javanén,' Indianen, bos
negers en iedereen „regelt"
zijn eigen groep. De Surina
mer heeft, ook nu hij burger is
van een onafhankelijke repu
bliek, nóg altijd moeite met
zijn identiteit. Maandag zul
len naar verwachtingi ruim
187.000 Surinamers, die dan
toch hun oproepingskaart
gekregen hebben, naar de
stembus gaan. Ze zullen dan
de 39 leden van het parlement
aanwijzen. De partijen, die ze
kiezen, hebben acht com
binaties gevormd.
De eerste, aangevoerd door de
huidige minister-president
Arron, is de Nationale Partij
Kombinatie. Daarin zijn ver
enigd de Nationale Partij Su
riname, de Javaanse KTPI, de
Progressieve Surinaamse
Volkspartij en de Her
nieuwde Progressieve Par
tij van ir. George Hindorie.
Hindorie was de man, die in
1975 van de Hindoestaanse
oppositiepartij VHP overliep
naar het regerihgsblok en zo
doende een stemoverwicht
veroorzaakte, waardoor de
onafhankelijkheid alsnog
mogelijk werd in het gekra
keel van die dagen.
De leider van de VHP, de oude
politicus Lachmon, heeft
Hindorie, die tot dan özijn
„kroonprins" was, daarvoor
verketterd en doet dat dezer
dagen door zijn toespraken
door het hele land van Suri
name nog steeds: „Na de ver
kiezingen kieperen we Hin
dorie uit het raam.
Lachmon heeft zijn eigen Hin
doestaanse Partij ook in een
combinatie ondergebracht
de Verenigde Democratische
Partijen. Met die VDP, wordt'
een poging gedaan een door
braak te krijgen en straks te
komen tot een regering,
waarin alle bevolkingsgroe
pen van Suriname zijn verte
genwoordigd.
Onbewaakt
Derde grote partij, die deel
neemt aan de verkiezingen, is
het PNR-Arbeidersfront on
der leiding van mr. Eddy
Bruma. Die PNR maakt deel
uit van de coalitie, waarmee
de regering-Arron in 1973
startte, maar werd in augus
tus van dit jaar door de pre
mier buiten de deur gezet.
De drie ministers van de PNR
(justitie, economische zaken
en volkshuisvesting) bleven
echter rustig op hun depar
tementen zitten. De minister
van justitie, Hoost, gebruikte
terloops zijn excellentie door
nog onlangs rustig de twee
lijfwachten van premier Ar
ron hun vuurwapens te ont
nemen en hun status van
„buitengewoon agent van
politie" op te heffen. Zo
doende moest de Surinaamse
minister-president onbe
waakt naar zijn verkiezings
bijeenkomst van de NPS.
Zo blijft men in de Surinaamse
politiek „regelen" tot de
laatste snik; een andere mi
nister van het kabinet, dat Ar
ron in 19È3 maakte, die van
landbouw, is het „regelen"
overigens slecht bekomen.
Hij, de Javaan Willy Soemita,
zit tijdens deze verkiezings
campagne een straf uit we
gens het aannemen van
steekpenningen, hem gebo
den in ruil voor de uitgifte van
goed ontwikkelde land
bouwgronden. Die rijs
takkers waren bedoeld voor
kleine boeren, maar ze gingen
naar de grootgrondbezitters.
De twee grote tengenstanders
bij de verkiezing, NPK en
VDP hebben bij de samen
stelling van hun kandidaten
lijst allebei met zorg gelet op
een goede verdeling van het
aantal Creolen en Hindoesta-,
nen.
De Nationale Partij Kombinatie
onderstreept in haar propa
ganda dat zij het is, die voor
de onafhankelijkheid in no
vember heeft gezorgd. De
partij van Arron spreekt over
de „verbondenheid met de
grond", een geliefkoosd
thema, de noodzaak om het
nationaal bewustzijn te
blijven opvoeren, „het uit
dragen van de culturele
waarden als een krachtbron
van het Surinamer zijn".
Pengel
Surinamers moeten een zijn, of
ze nu zijn gekleed in sari,
koto, ingi-panji, djoeke-panji
Jaggernath Lachmon"de vos
van de Surinaamse politiek", gefo
tografeerd bij aankomst op
Schiphol. Links van hem mevrouw
Liesdek, "de sterkste vrouw van Su-
sarong, pantalon of jurk. Zo
wil Arron het. En zo wil het
ook tegelijk de VDP. Voor
naam propagandisti van die
groep partijen is Henk Her
renberg. Deze - 35-jarige
journalist en vakbondsleider
is door Lachmon hoog op zijn
lijst gezet; duidelijk om de
Pengel-achtige uitstraling
van deze fors gebouwde en
welbespraakte Creool.
Herrenberg verkondigt ,^Nog
nooit is in de geschiedenis
van ons land door verant
woordelijke politici zo open
en eerlijk voor de eenheid van
ons volk gepleit. Maar dat kan
ook niet anders. In de kolo
niale periode was het motto in
Suriname: „Verdeel en
heers". Na het statuut in 1948
werd gedacht en gehandeld in
de geest van: „Verdeel en
heers samen".
Plechtig laat Herrenberg dan
•volgen: ,Mijn VDP heeft zijn
historische taak begrepen en
zegt: „Verenigt u om u te be
vrijden". Ik weet dat de ra
ciale spanning, die door de
eeuwen heen in dit land is ge
voed door personen, die
daarvan politiek en financieel
voordeel wilden, niet zomaar
zal verdwijnen. Er zijn van
daag de dag nog mensen in
Suriname, die het racisme
preken en de sentimenten
vals voeden. Ook tijdens deze
