Het spel
der lichte
figuren
MR vervolgt serie
oorlogsmoMienten
Van Beelen-Passchier spannende
KRUISWOORD
DIT ZAG IK NU...
Kom-er-ACHT-er
Oplossing
vorige
puzzel
ZATERDAG 15 OKTOBER 1977
EXTRA
PAGINA 27
waarin de Amerikaan eveneens op
h2 sloeg!) 22. Le5xh2 23.
Pc7-«6+ Kg7-f6 24. Pe6-d8 Th8-€8
25. a2-a4 Te8-e7 26. Td7xe7 Kf6xe7
27. pd8xb7 Lh2-glü
(Zie diagram)
d e f g h
Naarmate een partij vordert gaan er steeds meer pionnen en
stukken van het bord (maar niet in alle gevallen!), en staan
beide spelers voor de niet eenvoudige taak een winst- of
remisemogelijkheid te vinden. Ter illustratie geef ik u van
daag enige partijen waarin aan het slot het thema L of
P+pionnen contra L of P+pionnen centraal staat, een spel
dus der lichte figuren.
Onder lichte figuren verstaan wij
de raadsheren en paarden. De dame
en de torens worden gewoonlijk tot
de "zware stukken" gerekend. Over
dit laatste onderwerp volgt een be
spreking in een later artikel.
Wit: Dworecki
Zwart: K. Grigorjan
SICILIAANS
1. e2-e4 c7-c5 2. Pgl-f3 d7-d6 3.
Lfl-b5+ Pb8-d7 4. d2-d4 Pg8-f6 5.
Pbl-c3 c5xd4 6. Ddlxd4 g7-g6 7.
Lcl-g5 Lf8-g7 8. e4-e5! d6xe5 9.
Pf3xe5 a7-a6? (Beter is de rokade)
10. Pe5xd7! Lc8xd7 11. Lg5xf6
Lg7xf6 12. Dd4xd7+ Dd8xd7 13.
Lb5xd7+ Ke8xd7 14. 0^0-0+
Kd7-«8 15. Pc3-d5 Lf6-e5 16.
Thl-el Le5-d6 17. Telxe7
Ld6xe7 18. Pd5-c7+ Ke8-f8 19.
Pc7xa8 Kf8-g7 20. Pa8-c7 Le7-g5+
21. Kcl-bl Lg5-f4 22. Tdl-d7
(Hiel* zien we een zeldzaam geval na
22. Pd5. Er volgt namelijk 22
Lh2:23. g3 h5! 24. Thl h4 25. Th2:
hg3: 26. Th8: g2ü en zwart wint.
Onwillekeurig denken wij aan de le
matchpartij Spasski-Fischer,
We zijn thans aangeland bij ons
thema. Ogenschijnlijk dreigt wit te
winnen vanwege de verhouding 3
tegen 1 pion op de linkervleugel
(tevens pluspion), maar zwarts
laatste zet (Lglwaarborgt remise,
omdat op 28. f3 volgt 28. Lb6! 29.
a5 La7 en wit moet b4 spelen om
zijn paard te behouden, waarna
zwart een pion wint en de beste
kansen krijgt.
28. Pb7-c5 Lglxf2 29. Pc5xa6 h7-h5
30. Kbl-cl h5-h4 31. Kcl-d2 g6-g5
32. Kd2-e2 Lf2-gl 33. Ke2-fl
Lgl-e3 34. c2-c4 Ke7-d6!
(Op 34. g4 kan er volgen 35. Pb4
Kd6 36. Pd3 f5 37. b4! en wit heeft
winstkansen).
35. Pa6-b4 Kd&-c5 36. Pb4-d5
Le3-d2 37. b2-b3 Ld2-g5! 38.
Kfl-e2 Kc5-d4 39. Ke2-f3 f7-f5 40.
Pd5-e3 g5-g4+ 41. Kf3-f2 Kd4-c3
42. Pe3xf5 h4-h3! en men besloot
tot remise. Een spannend eindspel!
In het toernooi te Las Palmas van
het vorige jaar verspeelde Larsen
de eerste prijs door Tn de laatste
ronde te verliezen van Robert Hüb-
ner (W-Duitsland). Het kwam tot
een belangwekkend paard-eind
spel. Omdat de partij i.q. ook in het
begin instructief is, geef ik u ook de
zetten die aan die diagramstelling
vooraf gingen. De eindstand in het
toernooi was: 1. Gelier IOV2 pnt. 2.
Larsen 10 pnt. 3./4. Byrne en Hüb-
ner 9V2 pnt. Er deden 16 spelers
mee. De Hongaar Lajos Portisch,
werd gedeelde 5e.
Wit: dr. R. Hübner
Zwart: Bent Larsen
DAME-INDISCH
1M4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. g3 Lb4
5. Ld2 De7 6. Lg2 Lb7 7. 0-0 Ld2: 8.
Dd2: 0-0 9. Pc3 Pe4 10. Pe4: Le4: 11.
Df4 d5 12. Tacl Pa6 13. cd5: Ld5: 14.
Pe5 c5?15. dc5: bc5: (Voor de
hand lag stellig Pc5:) 16. Da4 Lg2:
17. Kg2: Db7 18. Kgl Tfd8 19. Pd3
Td4 20. Tc4 Tc4: 21. Dc4: g6 22. Tel
Td8 23. Da4 h5 24. Tc4 Td5 25. f3
Db6 26. Kg2 Pc7 27. Dc2 Pa6 28. Dc3
Td4 29. a3 Dd6? (Zwart moet de'to-
ren ruilen en Kf8 spelen, zeggen de
deskundigen!) 30. Td4: ed4: 31.
Dc8+ Kg7 32. Db7 Db6 33. Db6:
ab6:
(Zie diagram)
Stelling na 33. ab6:
abcdefgh
Hübner heeft het voordeel van de
pionnenmeerderheid op de dame
vleugel, maar gezien het aanwezige
"stukkenmateriaal" (slechts één
paard), lijkt het toch niet eenvoudig
de winst af te dwingen.
34. f4! f5 (Anders wandelt de witte
koning naar e4) 35. Kf2 Kf6 36. Pe5
Pc5 37. Kei (Niet h4, omdat na Pe4
de pion op g3 zwak wordt) 37. g5
38. b4 Pa4 (Op Pe4 komt a4!) 39. Kd2
gf4: 40. gf4: Ke7 41. Kd3 Pc3 42.
Pc6 Kf643. Pd4: Pd544.e3Ke7 45.
Pb5 Pf6 46. Pc3 Kd7 47. h3 Kd6 48.
Kd4 Pd7 49. a4 Pf8.
(Het is duidelijk dat Larsen slechts
vecht voor remise, alhoewel in een
paardeindspel vele remise-moge
lijkheden schuilen, omdat "de
knol" zich in geval van nood kan
opofferen. In het onderhavige geval
is dit denkbeeld illusoir omdat wit
over een pluspion beschikt) 50.
Pb5+ Kd7 51. a5 ba5: 52. ba5: Kc6
53. Kc4 Pd7 54. Pd4+ Kd6 55. Kb5
Pc5 56. Pe2 (Een kleine pauze. Na
56.a6?! Pa6: 57. Ka6 Kd5 wordt het
voor wit moeilijk) 56. Pd7 57. a6
Kc7 58. Pd4 e5 59. Pf5: ef4: 60. ef4:
Pf6 61. Pe3 Pe4 62. Pd5+ en zwart
gaf op. Er is voor zwart geen voort
zetting meer. Een geweldige pres
tatie van Hübner!
BISHOP
DDR - De DDR heeft op 20 sep
tember de, we kunnen wel zeg
gen, jaarlijkse zegel uitgegeven
waarop een oorlogs- en herden
kingsmonument voorkomt.
Deze keer is op een zegel van 35
pfennig (oplage 3,5 miljoen) het
Sowjet-monument in Berlijn-
Schönholz afgebeeld, dat in
1949 werd opgericht ter her
denking van de 13.200 militai
ren die in april en mei 1945 bij
de strijd om Berlijn vielen. De
loketverkoop van de zegel is op
5 oktober geëindigd.
De posterijen van Üost-Duits-
land gaven in het jaar 1955 voor
het eerst zegels uit waarop
(oorlogs)monumenten staan af
gebeeld. Op 9 april 1955 ver
schenen twee zegels (10 en 20
pf) met daarop het monument
(een geboeide gevangene) dat
staat op het kerkhof Bran
denburg aan de-Havel. Deze ze
gels komen ook voor op een
blokje dat eveneens op 9 april
1955 verscheen. Een week later
(15 april) kwam een 20 pf.-zegel
uit met het monument in Be-
rhjn-Treptow ter herdenking
van gevallen Sowjet-soldaten.
Het monument opgericht ter
nagedachtenis van de slach
toffers van het concentra
tiekamp Buchenwald bij
Weimar komt voor opeen zegel
(20 en 80 pf) die op 8 sep
tember 1956 uitkwam. Op 25
april 1957 verschenen: 5 en 5 pf..
monument in Ravensbrück en
20 en 10 pf, hetzelfde monu
ment maar dan van grotere af
stand. Op 15 september 1958,
monument Buchenwald, de
zelfde zegel (20 en 20 pf) als van
8 september 1956, maar nu met
opdruk „14 september 1958".
Op 11 september i959 werd de
zegel (20 en 10 pf) met het mo
nument in Ravensbrück nog
eens herhaald, nu met opdruk
„12 september 1959". Het oor
logsmonument bij het con
centratiekamp Sachenhausen
staat op een zegel van 20 en 10
pf, die op 8 september 1960 ver
scheen!
1 De serie „Internationale Mahn-
5 und Gedenkstatten" die nu op
20 sept. j.l. een vervolg heeft
gekregen werd op 20 augustus
1963 ingezet met een zegel van
20 pf. waarop het monument bij
1 Treblinka (Polen). Sindsdien
1 verschenen: 12 augustus 1964.
25 pf. monument bij Leningrad;
19 oktober 1965, 25 pf., het mo
nument dat in 't Gelderse Put
ten werd opgericht; 9 sept.
1966, 25 pf. het monument dij
het totaal uitgemoorde en ver
woeste Franse dorpje Ora-
dour-sur-Glane; 20 september
1967, 25 pf., monument bij Kra-
gujevac (Joegoslavië); 10 ok
tober 1968,25 pf., monument bij
Fort de Breedonk (België); 28
oktober 1969, 25 pf. monument
bij Kopenhagen/Ryvangen
(Denemarken); 2 september
1970,25 pf.. deel van monument
Berlijn/Treptow; 5 oktober
1971, 25 pf.. monument bij Wiltz
(Luxemburg); 24 oktober 1972,
25 pf. monument ter herden
king Poolse gevangenen in
Oost-Berlijn; 18 september
1973, 25 pf., monument bij Lan-
genstein-Zwieberge; 24 sep
tember 1974. twee zegels, 35 pf.,
monument bij Rome en 35 pf.,
monument bij Chateaubriant
(Frankrijk); 14 oktober 1975, 35
pf., monument bij Wenen en tot
slot het vorige jaar 5 oktober, 35
pf.. monument bij Boedapest
(afbeelding).
De Oostbloklanden vieren dze
maand de 60e verjaardag van de
oktoberrevolutie (1917). Naar
aanleiding van dit gebeuren
heeft de DDR op (eveneens) 20
september twee zegels en een
velletje uitgegeven. Op een ze
gel van 10 pf. (oplage 8 miljoen)
staat de pantserkruiser Aurora
afgebeeld. Het waren de scho
ten van dit oorlogsschip die in
1917 de revolutie inluidden. De
andere zegel in de waarde van
25 pf. (oplage 4,5 miljoen) toont
de bestorming van het Win
terpaleis in Petrograd, waar la
ter de voorlopige regering ze
telde. En dan ontbreekt na
tuurlijk de leider van de revolu
tie niet, Wladimir Ujitsch Lenin.
Het is zijn beeltenis die voor
komt op een zegel van 1 mark
uit het velletje (oplage 2,2 mil
joen). Verder wappert over het
velletje de staatsvlag en wordt
het onderste deel „gevormd"
door een deel van de Iswestija
van 27 oktober 1917. De loket
verkoop van deze serie eindigde
op 5 oktober.
HERO WIT
"Een eindspelfiguur zie ik meestal
pas 's nachts als ik in bed lig, maar
deze zag ik nu", zei Zuid verrukt en
hij borg trots zijn kaarten op. Het
spel kwam voor in een parenwed
strijd en lag als volgt:
8 7 3
O 964
O V 10 5 2
A 4 3
B 5 V 10 9 6 4
9 VB)0 7 9 82
O 4 O B 9 8 7 3
H B 10 9 8 6 2
A H 2
P A H 5 3
O A H 6
4» V 7 5
Zuid opende met 2 KI (grote for
cing), west doublet (in dit geval
geen informatie, maar kracht aan
gevend in de klaverkleur), noord en
oost pas, zuid 2 SA (23-24 punten
tonend, noord mag passen), west
pas en noord tenslotte 3 SA.
Aan veel tafels kwam west uit met
KI B, waarna zuid uiteraard op een
voudige wijze 9 slagen maakte;
maar deze west startte met Ha V en
dat maakte het leven voor zuid heel
wat lastiger. Hij nam de tweede
ronde en speelde nu eerst Ru A H.
Zijn gezicht versomberde toen
west de tweede ronde niet bekende.
De tweede hartenhonneur deed de
hoop op het 3-3 vallen van deze
kleur ook al vervliegen en nadat
zuid er nog maar eens een aas en
een heer tegenaan had gegooid
(schoppen), verzonk hij in gepeins.
Wat nu? Plotseling daagde het hem.
Zou het niet waarschijnlijk zijn dat
west, gezien zijn doublet, een zes-
kaart klaveren had gehad? En dat
zou dan betekenen dat west naast
de bekende Ha 10 nu alleen nog
maar klaveren bezat. Zuid besloot
daarop te gokken en speelde zijn
laatste harten in deze situatie:
geen
O V 10
A 4 3
geen V 10 9
10 C? geen
O geen O B 9
4, H B 10 9 8 *2
O 5
O 6
4* V 7 5
Wést nam en speelde KI H, geno
men met het aas. Klaveren na liet
zuid maar eens lopen; west had
toch niets anders om na te spelen.
Het resultaat was verrassend. Oost,
die eerst Sch 9 en op de tweede kla
ver Sch 10 had laten gaan, moest de
derde klaverronde een kaart af
gooien van Sch V en Ru B 9 en dat
kon niet zonder een slag weg te ge
ven, zodat zuid uiteindelijk nog een
overslag maakte.
Het is trouwens in meer opzichten
een leuke eindfiguur. Zuid kan nl.
ook KI A incasseren en vervolgens
oost met schoppen ingooien,
waarop deze tenslotte van Ru B 9
naar V 10 moet spelen, eveneens
goed voor een extra slag.
De lezer zal het nu in het volgende
spel niet fout doen:
10 5 3
7 6 4
AH V 10 42
West opent 1 Sch, gevolgd door 3 kl
bij noord, pas bij oost en 3 SA bij
zuid. West start met Ha 2, die oost
neemt met de heer. Een kleine har
ten is voor de vrouw, gevolgd door
Ha A; zuid bekent niet meer. Hoe
stelt u zich het verdere spelverloop
voor? Oplossing een volgende keer.
T. SCHIPPERHEYN
Nu, na twee ronden gespeeld te
hebben in de halve finale van het
persoohlijk damkampioenschap
van Leiden is er nog weinig teke
ning in de strijd.
In verband met het geringe aantal
inschrijvingen, kunnen maar liefst
zes van de veertien deelnemers aan
deze halve finales zich plaatsen
voor de finale (waarvoor de kam
pioen van het vorig jaar, Albert
Huisman zich reeds automatisch
heeft geplaatst.) Als men een beetje
uitgekookte wedstrijdmentaliteit
heeft, dan is het om zich te
plaatsen waarschijnlijk al vol
doende om alle partijen naar remise
te hakken. Uit de tweede ronde een
interessante partij:
Wit: Arend van Boelen - zwart: Jan
Passchier, uitslag 0-2.
1.34-30 20-25,2.32-28 25x34,3.39x30
16-21, 4. 37-32 (en niet 31-26 wegens
21-27 waarna zwart duidelijk het
tactische voordeel heeft) 21-26, 5.
41-37 18-22!! Passchier zet de witte
stelling direkt onder druk, 6. 44-39
12-18, 7. 50-44 7-12. 8. 30-25 1-7, 9.
40-34 15-20, 10. 32-27 de gedachte
die Van Beelen moet hebben gehad
bij deze zet, is mij volslagen onbe
kend. Wil hij Passchier verleiden
tot roekeloos spel? Of iets anders??
Passchier zal in ieder geval voor
een snelle ontwikkeling via 19-23
zorgen. De zet 32-27 behoort wit
nadeel te geven. 10.19-23 (natuur
lijk), 11. 28x19 14x23, 12. 25x14
10x19. 13. 33-29 5-10 (misschien is
23-28 kansrijker), 14 44-40 9-14, 15.
38-33 11-16, 16. 42-38 7-11, 17. 35-30
10-15, 18. 40-35 3-9? Een afschuwe
lijke positiefout. Wits korte vleugel
dirigeert nu zwarts linkervleugel.
Veel beter is natuurlijk 4-9,19.45-40
17-21, 20. 47-41 21x32, 21. 37x17
11x22, 22. 31-27 22x31, 23. 36x37!!
Wit gaat nu een omsingelende hou
ding aannemen, die voor zwart le
vensgevaarlijk kan worden, ivm de
ongunstige opstelling van zijn
lange vleugel. 23. 12-17, 24. 48-42
2-7, 25. 38-32 7-11, 26. 42-38 17-21. Er
wordt van weerszijden prachtig ge
speeld. Zwart weet telkens 33-28 te
verhinderen. 27. 29-24. De zet die de
winst lijkt op te leveren. Op 11-17
zou 30-25 met de dreiging 33-28
winnen. Op 14-20 wint 33-28, 27-22.
28-22 en 32-28. Op 4-10 wint 33-29 en
later 38-33. Maar Passchier vindt
prachtige oplossing, (zie
vangen en wit kan opgeven, d. 49-
44, 27-22,28-22,32-28 en na 41-37 zal
zwart op variant lange duur een
doorbraak kunnen forceren, e.
341-37, 37-31, 32x41, 38x27 en zwart
staat na de damvangst gewonnen,
daar de twee stukken op 46 en 41
wit zullen doen verliezen. Beide
spelers bevonden zich nu in grote
tijdnood. 29. 39-33, 20x39, 30. 33x24
9-14, 31. 49-44?? Na 43-39 zijn er
geen aantoonbare winstvarianten
voor zwart. 32. 14-20, 33. 44-39
20x29, 34. 39-33 12-17, 35. 33x24 17-
22 en na enige zetten verloor Van
Beelen op de klok.
Probleem voor dammers
diagram) 27. 8-12!! 33-28 (niet
bang voor 15-20, 14-20, 23-29 en
4-10) Het lijkt nu of Passchier op de
onberekenbare vaiant 26-21 en 21-
27 moet ingaan. Maar hij wil de
winstpunten. 28. 14-20!! Dit moet
een complete verrassing zijn ge
weest voor Van Beelen. Hij kan op
vijf verschillende manieren dam
nemen, maar geen daarvan is goed.
Men bekijke de volgende dam
metjes: a. 28-22, 22-17, 32-28 en
zwart zal na 41-47 winnen, b. 28-22,
32-28, 38x27 en de witte dam wordt
heel simpel afgepakt, waarna een
.doorbraak op de lange vleugel
volgt. c. 28-22, 32-28, 28x37, 37-31,
49-44, en de witte dam wordt ge-
beroemde Jules Bourquin, die dit
vraagstuk in 1902 maakte. Wit wint
op zeldzaam leuke wijze door: 1.
34-39 23x45, 2. 25-20 14x34, 3. 24-20
15x14, 4. 28-22 17x39, 5. 26x17
12x21, 6. 38-33 39x28, 7. 32-5 21x41,
8. 5x40 45x34, 9. 42-37 41x32, 10. 43-
38 32x43, 11. 48x8 en het eindspel
wint zeer gemakkelijk.
Een mooi geheel. De terug-slag
45x34 is uniek te noemen.
Het probleem voor deze week:
zwart schijven op 12.15.24 en 28 -
wit schijven op 40 en 45 en een dam
óp 43 is een zeer ingewikkelde
eindspelstudie. Neemt U rustig een
paar uurtjes de tijd ervoor. Oplos
sing in de volgende rubriek.
JOOP BURGERHOUT
Kunt u de acht afwijkingen, in bovenstaande tekeningen vinden?
De juiste oplossing vindt u elders op deze pagina.
HORIZONTAAL
1. plaats in Gelderland
3. waterkering
5. jongensnaam
7. oude vochtmaat
9. gesteente
10. Turkse titel
11. gravin van Holland
12. dun
13. meisjesnaam
14. vod
15. vangwerktuig
16. troefkaart
17. onnozelheid
18. werklokaal
19. jongensnaam
20. entree
24. misere
28. grillen
32. hoender
36. slangachtig visje
37. besturen
38. vonnis
39. huisdier
40. 'tijdperk
41. sorteerinrichting
sorteerinrichting
42. plaaggeest
43. een weinig
44. meisjesnaam
45. Noach
46. telwoord
47. streep
48. hevig
49. uitholling in muur
50. pret
VERTIKAAL
1. uitmuntend
2. narigheid
3. brevet
4. deel van de week
5. gedicht
6. karper
7. aanblik
8. stof
21. zintuig
22. opening
23. ontkenning
25. meisjesnaam
26. loofboom
27. aanwijzend vooi
woord
28. vormelijk
29. achterdocht
30. oplossing
31. katoenen stof
32. het slaan der golven
33. onderwijzeres
34. gat
35.
w
T
H
0
U
i>
E
R
A
B
E
L
A
:h
U
K
R
L
1
1
K
U
J
t
V
H
R
V
L
0
E
V>
t
N
a
'v*
M
R
E
Ei
K
'J
K
J>
u
M
M
E
N
K
E |1>|E
N
A
N
b
b
K
V
L
A
M
A
*5
N
A
I
1
U
NiA
A
L
U
b
A
"i
L
L
0
P
A
K
A
AA
F
P,L
A
N
tj
R
'V-n
V/A
t
M
t
C
b
P..
A
M
N
A
A
L
B
E
5
5
E
N
•y
A
1
N
0
K
E
0
B
L
b
L
U
1
1
E
N
L
A
T
E
R
1
b
u
1
A
E
E
b
N
A
A
R
K
L
E
P
P
E
R
E
N
De eerste prijs van ƒ10 werd toege
kend aan mevr. Waasorp, v.d.
Woudestraat 32, Warmond. De
tweede prijs van 7.50 werd toege
kend aan Els van Tol, Weteringbrug
38, Post Abbenes. De twee prijzen
van 5 werden toegekend aan Mar-
rie Kardol, Lauwerbes 4, Leiden en
aan mevr. J. Oudshoorn, Plata-
nenlaan 28, Sassenheim.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
KOM ER ACHTER
udiu dÖO\J.Oy
-ui\vd uva yvj xayui] ajsuaaoq 1
uviu yvzyaoxq g
yaopp/ooy do j.djs uayut] ajsuapuo g
yaopp/ooy uva doouy f,
jaanay uayuij
xa/foy isvvu uaoyas
l
