Wrevel bij CHU
over benoeming
Bende roofde voor
anderhalf miljoen
Knut Folkerts alsnog naar Huis van Bewaring?
Vrolijk, een
socialist van
het midden
HetSpaarpapier
aan toonder van de NMB.
Aan u de keuze!
O
Van informateur lerdam (ARP)
NMB
WOENSDAG 12 OKTOBER 11)77
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (SP) In CHU-kringen is men er teleurgesteld over dat de oud-CHU-minister
van justitie, mr. Y. Scholten, niet benoemd is tot informateur.
In plaats van Scholten heeft de Koningin de anti-revolutionair mr. P. J. Verdam, commis
saris van de koningin in Utrecht, aangewezen om - samen met de PvdA'er mr. M. Vrolijk - „Jj h"°n Hulst
het lastige probleem van de zetelverdeling in het nieuwe kabinet op te lossen.
ADVERTENTIE
Het is de tweede keer dat een
ARP'er de opdracht krijgt om de
vastgelopen kabinetsformatie uit
het slop te halen. AR-senator Al-
beda heeft de breuk over de vermo-
gensaanwasdeling "gelijmd".
De architect van het abortusak
koord tussen PvdA, CDA en D'66
was de KVP'er Veringa. In CHU-
kringen meende men dat er nu een
CHU'er aan de beurt was om de
formatie weer op gang te brengen.
Naast mr. Y. Schólten had de CHU
als kandidaat voor het infoi,-
mateurschap mr. O. W. A. baron
van Verschuer, de voormalige par
tijvoorzitter van de Unie, genoemd.
"Wij staan bij de keus van de
nieuwe informateurs niet blij te ap-
plaudiseren", zei CHU-senator
prof. dr. J. W. van Hulst gistermid
dag bitter.
De benoeming van de PvdA'er
Vrolijk strooit extra zout in de
wonden van de CHU. Vrolijk is -
zoals gisteren in CHU-kring gezegd
werd - afkomstig uit een "puur
christelijk-historisch geslacht".
Het negeren van de CHU is aanlei
ding voor de CHU'ers in het CDA
om te eisen dat bij de zetelverdeling
in het tweede kabinet-Den Uyl
"terdege" rekening wordt gehou
den met de Unie. De CHU wil meer
dan de ene minister die haar door
de CDA-top toebedeeld was. "Wij
gaan er vanuit dat ook de CHU de
plaats in het nieuwe kabinet krijgt
waarop zij recht heeft", zo werd ge,
zegd. "Het christelijk-historisch
kiezersvolk moet zich ook in het
kabinet kunnen herken-
Het zit de CHU dwars dat D'66 -
ongeveer net zo groot als de Unie -
wel twee ministers in het tweede
kabinet-Den Uyl krijgt.
De benoeming van Vrolijk en Ver
dam tot informateurs is bij PvdA,
CDA en D'66 wel goed gevallen. In
PvdA-kring werd het "een goed
koppel" genoemd en bij het CDA
was men vol lof over de kwaliteiten
van het "uitstekende" duo.
Oppositieleider Wiegel van de VVD
is er van overtuigd dat - ook al zal
het Vrolijk en Verdam lukken een
oplossing voor het probleem van de
zetelverdeling te vinden - niet ge
sproken zal kunnen worden van
een succes. "Er is een onuitwisbaar
wantrouwen tussen PvdA, CDA en
D'66", meent hij.
„Wij staan niet blij te applaudu
Wel vifidt Wiegel dat Vrolijk en
Verdam haast moeten maken.
"Langer palaver en een onver
kwikkelijke stoelendans kunnen
de politici van PvdA, CDA en D'66
zich niet permitteren".
De beide kersverse informateurs
zijn gisteren al met hun werkzaam
heden begonnen. Zij hebben be
sprekingen gevoerd met de ex-in
formateurs Den Uyl en Veringa.
Ook brachten zij het gebruikelijke
bezoek aan de demissionaire minis
ter-president, Den Uyl.
Vanmorgen ontvingen Verdam en
Vrolijk dr. M. Ruppert, vice-voor-
zitter van de Raad van State. De
drie fractieleiders - Van Thijn
(PvdA), Van Agt (CDA) en Terlouw
(D'66) - zijn-vanmiddag bij het in
formateursduo op bezoek geweest.
Eén van de anti-revolutionairen op wie door Kerk, Staat en Maat
schappij iiooit vergeefs een beroep is gedaan is Pieter Jacobus
Verdam.
In zijn lange en veelzijdige loopbaan heeft hij die oude anti-revolu
tionaire traditie- voor buitenstaanders een 'zendingsdrang' - niet
verloochend.
Zijn staat van dienst is indrukwekkend juridisch hoogleraar aan de
Vrije Universiteit, bestuurslid van de ARP, lid van het Europees
Comité -voor wetenschappelijk overleg en onderzoek, lid van de
SER .lid van de commissie-Enschedé die halverwege de jaren '60 het
pohtie-optreden tegen provo's onderzocht, lid ban de Academische
Raad, raadsheer bij het Amsterdamse gerechtshof, voorzitter van
de gereformeerde stichting voor disconaal en maatschappelijk
werk. voorzitter van het College Algemene Bijstandswet, AR-sta-
tenlid in Noord-Holland. Lange tijd was hij een zwaargewicht in
de 'braintrust' van de ARP.
Verdam (65)-van huis uit een typische wetenschapsman - heeft zich
vooral op sociaal-economisch terrein verdienstelijk gemaakt.
Faam verwierf hij als voorzitter van de staatscommissie die van
1960 tot 1965 het ondernemingsrecht heeft bestudeerd. Dit mondde
uit in een pleidooi voor meer zeggenschap van de werknemers.
Verdam bekende zich daarmee tot de vooruitstrevende vleugel van
de ARP. In woord en geschrift heeft hij gepleit voor een progressief
optreden van zijn partij op sociaal-economisch gebied. De socialis
ten zullen daarbij in de regel onze bondgenoten zijn, meende hij.
Toch was dat niet de voornaamste reden dat hij in 1965 Smallenbroek
in 1965 tussentijds opvolgde als minister van binnenlandse zaken
In het rooms-rode kabinet Cals.
Op dat moment miste Verdam bestuurservaringAls geboren en ge
togen Amsterdammer was hij de aangewezen man om 'zuiverin
gen' door te voeren bij de hoofdstedelijke politie, die tijdens de
provo-rellen grote fouten had gemaakt.
Zijn motivering om voor een korte tijd de toga in de kast te hangenjen
na ar hét Binnenhof over te stappen was typisch anti-revolutionair:
"Er is een zwaar beroep op me gedaan. In het kabinet is plotseling
een bres gevallen. Van een anti-revolutionair wordt verwacht dat
hij het ontstane gat loyaal opvult."
Het ministerschap was nog kortstondiger dan hij had gedacht. Ver
dam was goed en wel een maand minister-hij had zijn mond in de
Tweede Kamer nog niet opengedaan - toeij het kabinet-Cals in de
nacht van Schmelzer ten onder ging. Hij ging over naar het tus-
senkabinetje-Zijlstra en vond het toen welletjes.
Verdam ging terug naar wal altijd zijn grote liefde is gebleven: de
universiteit. In 1970 verruilde hij de VU voor het Provinciehuis in
Utrecht. Binnenkort gaat hij met pensioen.
,JDonker,zon en golven" heet één van de gedichtenbundels die Maar
ten Vrolijk in zijn jonge jaren het licht heeft doen zien.
Zijn dichterschap is nooit helemaal ontloken. Vrolijk (57) heeft het
niet verder gebracht dan "minister van de dichters": in de jaren
1965-'66 was hij minister van CRM. Daarna is hij in de vergetel
heid geraakt.
In zijn politieke leven na het kortstondig ministerschap heeft Vrolijk
perioden van „donker" en „zon" gekend. Als informateur komt hij
nu weer midden in de politieke „golven".
Na de voortijdige val van het kabinet-Cals kwam Vrolijk weer in de
Kamerbanken terecht. Maar ajs gewoon PvdA-kamerlid voelde hij
zich niet meer thuis. Met zijn bestuurlijke ervaring en ambities
kwam hij in de Tweede Kamer onvoldoende aan zi jn trekken Het
burgemeesterschap van Den Haag, dat hij gewild had, viel aan de
KVP'er Marijnen toe. Burgemeester van Haarlem mocht hij niet
worden omdat de PvdA-fractie hem niet wilde laten gaan.
Daardoor verzuurde Vrolijk steeds meer. Hij was één van de PvdA-
kandidaten voor het ministerschap. Maar de kans dat de PvdA snel
weer in de regering zou komen leek in het begin van de jaren
zeventig niet groot. Toen er in 1972 een opvolger voor mr. J. Klaas-
sesz als commissaris van de koningin in Zuid-Holland moest ko
men, liet de PvdA-fractie hem tegen heug en meug maar vertrek
ken.
Op het Provinciehuis in Den Haag brak voor Vrolijk de zon weer
door. Als bestuurder-in-hart-en-n'ieren kon hij er zijn hart ophalen
Maarten Vrolijk, die zijn sporen in de journalistiek verdient heeft,
raakte kort na de oorlog in politiek vaarwater verzeild. Met enkele
vooraanstaande CHU'ers brak hij door naar de PvdA. Als „door-
braaksocialist" was hij een buitenbeentje van eén orthodoxe
Scheveningse familie.
In 1956 werd Vrolijk Kamerlid voorde PvdA. Zes jaar later kwam er
het lidmaatschap van de Haagse gemeenteraad bij. Pas twee da-
geii raadslid werd'hij al gepromoveerd tot wethouder van onder
wijs, kunsten en sportzaken in de Hofstad. Dit werk heeft hij niet
kunnen afmakenIn 1965 ruilde Vroiijk het wethouderschap voor
het ministerschap. Zijn grote karwei op CRM was de omroepwet.
Vrolijk staat te boek als een socialist-van-het-midden, niet links en
niet rechts.Ach, wat is links, wat is rechts"zei hij eens. .Jioeverde
meningen ook uit elkaar liggen, ik probeer in de eerste plaats de
mensen bij elkaar te houden"Overheersend is bij hem het verlan
gen om - zoals hij zelf eens zei - tarnen te werken, proberen over
eenstemming te bereiken, besluiten geformuleerd te krijgen - kor
tom: zaken vow elkaar te brengen."
Spaanvinstbiljet
met vaste looptijd, i /a
Rentetot /4
Het Spaarwinstbiljet is een spaarvorm
speciaal voor hen die van tevoren weten hoe
lang ze hun geld kunnen vastzetten. Dat kan
kort zijn, dat kan lang zijn.Twee jaar vast met
een rente van 7%, of zes jaar vast met een
rente van 73/4%. Berekend op basis van rente
op rente.
De vier mogelijkheden in de tabel laten u
precies zien wat u betaalt en hoeveel u straks
ontvangt. U bepaalt uw eigen winst.
Premiespaarbiljet
met variabele
looptijd. Rente tot
De flexibele tussenvorm.Vindt u een vaste
looptijd van 2 jaar wat te kort en 6 jaar te lang,
dan is het Premiespaarbiljet een winstgevend
alternatief. Premiespaarbiljetten kunnen
-namelijk na twee jaar elk jaar worden uitbe
taald. U ontvangt dan bij uitbetaling boven de
jaarlijkse basisrente van 5 rente op rente
een progressief oplopende premie.
De tabel geeft de mogelijkheden op een
rijtje.
U stort nü f 1.000.- en wij betalen u terug:
.u stort
spaartermijn
rente
u ontvangt
spaar-
termijn
hoofdsom
5 -Vi basisrente
premie
u ontvangt
totaal"
rente
f 873,44
2 jaar
7
f 1.000,-
2 jaar
f 1.102,50
f 30,-
f 1.132,50
6V2%
f4.367.19
2 jaar
7
f 5.000,-
3 laar
f 1.157,63
f 65.-
1 1 222.63
7
f 638.99
6 jaar
73/*%
f 1.000.-
■4 jaar
f 1.215,51
f 110-
f 1.325.51
f3.194,97
ójaar
7W
f5.000.-
5 jaar
f 1.276,28
f 160.-
f 1436.28
7V*%
De NMB denkt met u mee.
Nu al zo'n 50 jaar.
De percentages vermeld onder „totaal rente" zijn
afgerond en berekend op basis van rente op rente.
Er zijn ook Premiespaarbiljetten van
f 5.000,-. Behalve 5 basisrente krijgt u een
premie tot max. f 800,- na 5 jaar.
Het NMB Spaarpapïer aan toonder is ook
voor niet-kliënten onmiddellijk aan de balie
verkrijgbaar. Vraag folder en inlichtingen.
Rentewijzigingen voorbehouden.
Kraken onder meer in Leiden en Nieuwkoop
DEN HAAG (SP) - Toen Haagse re
chercheurs op 18 juli op tamelijk
wild-west-achtige wijze een 25-ja-
rige Haagse koopman arresteerden,
zij men de indruk te hebben een
grote zaak op het spoor te zijn. En
kele dagen later werden nog meer
aanhoudingen verricht.
Hoe groot de zaak uiteindelijk was
werd gisteren duidelijk voor de
Haagse rechtbank. Daar moesten
zes bendeleden zich verantwoor
den voor inbraken en autodiefstal
len, waarbij een buit van naar
schatting anderhalf miljoen werd
vergaard.
De inbrekers werkten volgens een
vaste methode. Eerst werd een
snelle auto, bij voorkeur een Mer
cedes of een BMW, gestolen. Dan
reed men daarin naar de gekozen
winkel. Ter plekke werd dan in de
buurt een makkelijk te stelen Fiat
gebruikt voor de zogeheten „balk-
methode". Dat hield in dat er een
balk tussen de auto en het hekwerk
of de deur van de binnen te dringen
winkel werd geplaatst, waarna deze
gewoon werd weggeramd.
De mannen, merendeels uit woon
wagenkampen afkomstig beperk
ten zich niet tot een stad of streek.
Juwelierszaken in Den Haag, Lei
den (in een zaak aan het Bevrij
dingsplein werd f31.000,- aan zilve
ren sieraden gestolen), Schoonho
ven, Haarlem, Nieuwkoop en tal
van andere plaatsen werden be
zocht.
„Klopt dat, zoals ik het vertel",
vroeg rechtbankpresident nïr.
Kootte, aan Epie, een van de drie
hoofdverdachten. Deze 29-jarige
Utrechter werden drie kraken ten
laste gelegd.
Nog geen week nadat hij voor
waardelijk in vrijheid was gesteld
voor een straf van vier jaar, had hij
zich bij de bende gevoegd, deels
bestaande uit familieleden. Voor al
deze kraken werd gebruikt ge
maakt van gestolen auto's, die
meestal door een andre hoofdfi
guur Jacob werden bestuurd, om
dat hij het beste reed. Epie had zich
bij éen kraak aan een kapot gesla
gen ruit gesneden en daardoor was
de bekleding van de vluchtauto
met bloed besmeurd geraakt. De
inbrekers waren zo voorzichtig met
het achterlaten van sporen, dat
deze BMW in brand werd gestoken.
Dat de mannen uiteindelijk tegen
de lamp liepen, kwam door een au
todiefstal op bestelling. De op
drachtgever werd bij Breda gecon
troleerd en toen «begon de
sneeuwbal te rollen.
Officier van justitie mr. Suyver
kenschetste de zaak als zware cri
minaliteit. „Uiterst grof en fan
tasieloos. Hun praktijken werden
in de woonwagenkampen ook niet
-bepaald in dank afgenomen, maar
in dat verband is het woord intimi
datie niet op z'n plaats". De officier
liet z'n waardering horen voor het
bekwame werk, dat de recherche in
deze zaak heeft geleverd. Hij eiste
tegen Epie een gevangenisstraf van
6 jaar.
Een gelijke straf werd geëist tegen
hoofdverdachte Jacob. Hem werd
ook een brandstichting ten laste
gelegd. Na hem verschenen twee
kleinere figuren in de zaak. Tegen
Eddie en Dirk (beiden dertig jaar)
werden respectievelijk twee
ëneenhalf en twee jaar geëist. Ook
zij zijn bij een aantal inbraken be
trokken geweest. De vijfde ver
dachte was de enige die ontkende
aan de kraken te hebben meege
daan.
Het is de 24-jarige Drikus die wel
toegeeft mee te hebben gedaan aan
de poging tot brandstichting. De of
ficier achtte deelname aan de in
braken toch bewezen en eiste drie
jaar. Bij bendelid Paul is het weer
hetzelfde verhaal. Een flinke serie
inbraken, waarvoor deze 20-jarige
Hagenaar, net als de'andere hoofd
verdachten zes jaar tegen zich
hoorde eisen. De rechter doet 25 ok
tober uitspraak in deze zaak.
UTRECHT(SP) - Het ministerie
van justitie is van plan de West
duitser KnutFolkerts over te
brengen naar een Huis ven Bewa
ring Op dit moment verblijft hij
in de zwaar bewaakte mare
chaussee-kazerne in Soesterberg.
Dat deelde mr. E Korthals Altes
gisteren mee aan de president
van de Utrechtse rechtbank voor
wie het kort geding diende dat
Folkerts had aangespannen te
gen de Staat der Nederlanden.
Folkerts wil net als elke andere
verdachte zijn voorarrest door
brengen in een Huis van Bewa
ring en niet in een kazerne. De
Westduitser schoot op 22 sep
tember in Utrecht een politieman
dood en verwondde een ander
ernstig.
Korthals Altes liet echter ook we
ten dat de overbrenging van Fol
kerts naar een Huis van Bewaring
niet van de ene op de andere dag
kan wordën gerealiseerd. "Er
moeten allerlei voorzorgs- en
veiligheidsmaatregelen worden
genomen. De Staat heeft er dan
ook groot belang bij dat de vorde
ring van hem wordt afgewezen.
Gezien het gevaar dat hij en de
organisatie waartoe hij behoort
vormt, zou men onaanvaardbare
risico's nemen. Wanneer de pre
sident tussentijds zou ingrüpwn
zouden de consequenties niet te
overzien zijn".
De landsadvocaat deelde mee dat
Folkerts in een van de weinige
verklaringen die hij heeft afge
legd heeft toegegeven dat hij lid
is van de tot de Rote Armee Frak-
tion behorende groep Siegfried
Haag.
Namens Folkerts, die zelf niet in de
Utrechtse rechtszaal aanwezig
was pleitten mr. P. Bakker Schut
en mi A. Willems Mr. Willems
betoogde dat de ernst van Fol
kerts daden de uitzonderingspo
sitie niet rechtvaardigt. Hij zei:
"Eenzame opsluiting in een ma
rechaussee-kazerne is onwettig.
De minister van justitie wijst de
gestichten aan die bestemd zijn
als huizen van bewaring waar de
voorlopige hechtenis moet wor
den ondergaan. En de minister
heeft de marechausse-kazerne
niet als zodanig aangewezen."
Mr. Bakker Schut schetste de om
standigheden waaronder zijn
cliënt wordt vastgehouden: "Op
dit moment zit Folkerts 231/* uur
per dag eenzaam opgesloten in
een leegstaande vleugel van de
kazerne. Hij ziet niets anders dan
32 matglazen tegels hij hoort
niets anders dan het zoemen dan
de ventilator en het opstijgen en
landen van ook dat nog Ameri
kaanse straaljagers. Als hij naar
het toilet moet gaan marechaus-
see's mee met hun pistool
mitrailleur in de aansalg. aansalg.
half uurtje luchten gebeurt op
een binnenplaatsje van acht bij
acht meter omgeven door hoge
muren waarop rollen prik
keldraad. Zwaar bewapende ma-
rechaussee's houden hem dan
vanaf de daken in de gaten
Mr. Korthals Altes stelde dat de po
sitie van Folkerts eigenlijk niet
eens zo zeer afwijkt van die van
verdachten die in huizen van be
waring zitten en aan wie beper
kende maatregelen zijn opgelegd
(bijvoorbeeld censuur op de post,
het niet krijgen van dagbladen)
Mr. Korthals: "Folkerts heeft
zelfs een dag- en,een nachtver
blijf. En dat kunnen andere ver
dachten niet zeggen hij krijgt bo
vendien dagelijks bezoek van zijn
raadslieden. Hij krijgt boeken
van hen en hij heeft inmiddels
een cassetterecorder met mu-
ziekbandjes gekregen.
In zijn repliek zei mr. Bakker Schut
dat hij v.an een cassetterecorder
niets afweet. "En wat dat dage
lijkse bezoek van ons betreft ja
dat brengen we nu juist om de
schade te beperken die het ont
breken van elk sociaal contact
kan aanrichten. Ik vind dat van
de landsadvocaat maar een ake
lige cirkelredenering".
Rechtbankpresident prof. mr. V.
van Dijk is gistermiddag nog in
gezelschap van de advocaten zelf
in Soesterberg gaan kijken hoe
Knut Folkerts er in zijn cel bijzit.
Naar aanleiding van het kort geding brachten de betrokken juristen een bezoek aan de kazerne van de
marechaussee, waar Folkerts wordt vastgehouden
Bij het verlaten van de kazerne: rechts, mr. Van Dijk, rechtbankpresident en links advocaat mr. Bakker Schut.
